Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου 2013

Ακέσανδρος, Αλέξανδρος και Φιλίων - Τα ''Γράμματα από το Υπόγειο'' της Μεθώνης

«Τα ''Γράμματα από το Υπόγειο'' της Μεθώνης μας έστειλαν αδιάβαστους. Τα νέα ευρήματα αλλάζουν την Ιστορία, τη φιλολογία, τη γλωσσολογία. Η ελληνική γλώσσα, όπως φαίνεται στα ενεπίγραφα αγγεία του ύστερου 8ου και του πρώιμου 7ου αιώνα π.Χ., όχι μόνον υπάρχει, αλλά εμφανίζεται με παγιωμένη γραμματική και συντακτική δομή». Αυτά λέει στη Γιώτα Μυρτσιώτη της «Καθημερινής» ο καθηγητής ΑΠΘ Γιάννης Τζιφόπουλος, αναφερόμενος στις αρχαιολογικές ανασκαφές στη Μεθώνη της Πιερίας, με την ευκαιρία έκθεσης σχετικών ευρημάτων στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης -από 12 Σεπτεμβρίου 2013 μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2014. Ο τίτλος της Έκθεσης «Γράμματα από το Υπόγειο. Γραφή στη Μεθώνη της Πιερίας»).
Το θέμα τίθεται ως εξής: Στις ανασκαφές της Μεθώνης ήρθε στο φως «μια υπόσκαφη κατασκευή, λάκκος βάθους 11 περίπου μέτρων, πιθανότατα αποθηκευτικού χαρακτήρα. Κατασκευάστηκε για τις ανάγκες της (αρχαίας) αγοράς, αλλά λόγω στατικών προβλημάτων δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Επιχώθηκε βιαστικά λίγο μετά το 700 π.Χ. […] αφήνοντας ανέπαφα επί 28 αιώνες στη Μεθώνη Πιερίας…[…]»… πλείστα αρχαιολογικά αντικείμενα από μια περίοδο κατά την οποία άρχισε να χρησιμοποιείται η αλφαβητική γραφή στον ελλαδικό χώρο. «Από τα χιλιάδες θραύσματα ξεχωρίζουν 191 ενεπίγραφα αγγεία, τα περισσότερα από τα οποία χρονολογούνται στον ύστερο 8ο και τον πρώιμο 7ο αιώνα π.Χ.».
Τι είναι γραμμένο σ' αυτές τις επιγραφές με τα αρχαιότατα δείγματα της ελληνικής αλφαβήτου, η οποία 1.500 χρόνια αργότερα χρησίμευσε ως βάση για τη γραφή της σλαβικής γλώσσας, την οποία ομιλεί ο κ. Γκρούεφσκι; Πολλά και διάφορα, αλλά κυρίως υπογραφές… ιδιοκτησίας! Σε αντίθεση με πολλούς σύγχρονους Έλληνες, που αδιαφορούν αν διαπράττεται, υπό την προστασία ενός διεθνούς πνεύματος κλεπταποδοχής, ξεδιάντροπη κλοπή του ιστορικού και πολιτισμικού αποθέματος της Μακεδονίας, οι αρχαίοι πρόγονοί τους φαίνεται ότι δεν σήκωναν τέτοια αστεία. Και έτσι, σ' ένα αγγείο της Μεθώνης διαβάζουν οι επιγραφολόγοι στην παγιωμένη πλέον ελληνική γραφή: «Είμαι του Ακεσάνδρου. Όποιος μου το στερήσει, τα μάτια του ή τα χρήματά του θα στερηθεί». (Τέτοιου είδους «αποφθέγματα»/ δείγματα μιας μακραίωνης επιβίωσης και μιας πολιτισμικής συνέχειας απαντούν ακόμη στον λαϊκό βίο. Π.χ., στη Θάσο απαγγέλλεται το τετράστιχο: «Όποιος λυγαριά δεν πιάσει/ την αγάπη του θα χάσει,/ Κι όποιος δεν τη μυριστεί/ θα την αποχωριστεί»). Σε άλλο αγγείο γράφει επίσης: «Είμαι του Φιλίωνα».
Ο Ακέσανδρος, παρατηρεί η κ. Μυρτσιώτη, «φαίνεται πως μόνο τα χείλη του ήθελε να αγγίζουν (το αγγείο) στα συμπόσια της αρχαίας Μεθώνης. Μεγάλη η κοινωνιολογική, η ανθρωπολογική και η ιστορική διάσταση της περιπαικτικής εντολής του Ακέσανδρου για τα συμποσιακά γλέντια. Πιο πολύτιμο, ωστόσο, αναδεικνύεται το αρχαιότερο συμποτικό επίγραμμα σε ιαμβικό τρίμετρο που φέρει εγχάρακτα το αγγείο του, αποκαλύπτοντας μια από τις πρωιμότερες επιγραφές του ελλαδικού χώρου και τη μοναδική στον βορειοελλαδικό και τη Μακεδονία».
Ο γράφων, πάντως, θα προσθέσει και μια άλλη διάσταση της εντολής του Ακέσανδρου: την ετυμολογική! Όπως το Αλέξανδρος βγαίνει από το αλέξω και το άνδρας, έτσι και το όνομα Ακέσανδρος βγαίνει από το άκεσις, ακέσιος (θεραπεία, θεραπευτικός -λόγου χάριν ο θεός Απόλλων προσονομαζόταν και Ακέσιος, γιατί θεράπευε τις ασθένειες) και το άνδρας. Το δε Φιλίων της άλλης επιγραφής προδήλως προέρχεται από τη λέξη φίλος, φιλία. Τι προκύπτει από αυτά; Απλούστατα, ότι ο σφετερισμός του Μεγαλέξανδρου και του Φιλίππου και του ονόματος της Μακεδονίας από τους συμπαθείς μας γείτονες οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η παράνοια του «Μακεδονισμού» και των εθνικιστικών του ληρημάτων δεν έχει τόσο ανάγκη ενός Αλεξάνδρου, αλλά ενός Ακεσάνδρου, που να την υποβάλει στη θεραπευτική αγωγή εκμάθησης της Ιστορίας. Αυτά δε, από ελληνικής πλευράς, με όλη τη φιλική διάθεση που εκπηγάζει από την ετυμολογική καταγωγή ενός αρχαίου Φιλίωνα…
ΤΟΥ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΜΙΧ. ΔΩΣΣΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Αρχειοθήκη ιστολογίου