Κωστής Παλαμάς - Το Ηλιογέννητο

Εύκλος Εμπυριβήτης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΣΟΦΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Ο ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΑΓΟΡΑ, Ο ΛΙΝΔΙΟΣ, ΕΙΠΕ:
Η τήρηση τού μέτρου είναι το άριστο. Πρέπει να σέβεσαι τον πατέρα σου. Διατήρησε σε καλή κατάσταση το σώμα και την ψυχή σου. Να σου αρέσει ν’ ακούς και όχι να πολυμιλάς. Να είσαι πολυμαθής παρά αμαθής. Απόκτησε ήπια γλώσσα. Να είσαι οικείος προς την αρετή και ξένος προς την κακία. Μίσησε την αδικία. Φύλαξε την ευσέβεια. Συμβούλευε τα καλύτερα στους πολίτες. Κυριάρχησε στην ηδονή. Τίποτε μην πράττεις με βία. Εκπαίδευε τα τέκνα σου. Να προσεύχεσαι στην Τύχη. Διάλυε τις έχθρες. Θεώρησε πολέμιό σου τον εχθρό τού λαού. Μην αντιμάχεσαι την γυναίκα σου και μην υπερηφανεύεσαι ενώπιον ξένων, διότι το πρώτο δύναται να προκαλέσει μωρία, και το δεύτερο μανία. Μην τιμωρείς μεθυσμένους δούλους, διαφορετικά θα δώσεις κ’ εσύ την εντύπωση μεθυσμένου. Πάρε γυναίκα από την τάξη σου, διότι εάν είναι ανώτερη, θ’ αποκτήσεις αφέντες και όχι συγγενείς. Μην γελάς μαζί με όποιον χλευάζει, διότι θα φανείς απεχθής σε όποιους χλευάζονται. Αν είσαι εύπορος, μην υπερηφανεύεσαι, αν είσαι άπορος, μην ταπεινώνεσαι.

Ο ΣΟΛΩΝ ΤΟΥ ΕΞΗΣΤΕΚΙΔΗ, Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ, ΕΙΠΕ:
Τίποτε μην κάνεις υπερβολικά. Μην δικάζεις, αλλιώς θα γίνεις εχθρός του καταδικασμένου. Απόφευγε την ηδονή που γεννά λύπη. Φύλαγε την καλοκαγαθία των τρόπων σου ως πιό αξιόπιστη των όρκων σου. Σφράγιζε τα λόγια σου με σιωπή, και την σιωπή σου με την κατάλληλη περίσταση. Μην ψεύδεσαι, αλλά λέγε την αλήθεια. Μελέτα τα σπουδαία. Μην μιλάς δικαιότερα από τους γονείς σου. Μην αποκτάς ταχέως φίλους, και όσους αποκτήσεις μην τους αποδοκιμάζεις ταχέως. Μαθαίνοντας να εξουσιάζεσαι, θα μάθεις να εξουσιάζεις. Αν από άλλους αξιώνεις ν’ αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους, ανάλαβε και ο ίδιος τις δικές σου. Συμβούλευε όχι τα πιό ευχάριστα, αλλά τα καλύτερα. Μην φέρεσαι με θρασύτητα στους πολίτες. Μην συναναστρέφεσαι κακούς. Υπολόγιζε τους Θεούς. Να σέβεσαι τους φίλους. Γιά όσα δεν γνωρίζεις, μην μιλάς. Γνωρίζοντας σώπα. Να είσαι πράος με τους δικούς σου. Να συμπεραίνεις τ’ αφανή από τα φανερά.

Ο ΧΕΙΛΩΝ ΤΟΥ ΔΑΜΑΓΗΤΗ, Ο ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΣ, ΕΙΠΕ:
Γνώριζε τον εαυτό σου. Πίνοντας μην λες πολλά, διότι θ’ αστοχήσεις. Μην απειλείς τους ελεύθερους, διότι δεν είναι δίκαιο. Μην κακολογείς τους πλησίον, αλλιώς θ’ ακούσεις λόγια που θα σε λυπήσουν. Αργά να πορεύεσαι προς τα δείπνα των φίλων και ταχέως προς τις ατυχίες τους. Κάνε ολιγοέξοδο γάμο. Μακάριζε τον νεκρό. Να σέβεσαι τον πρεσβύτερο. Μίσησε όποιον περιεργάζεται τις ξένες υποθέσεις. Προτίμησε περισσότερο την ζημία παρά το αισχρό κέρδος, διότι το πρώτο θα σε λυπήσει μία φορά και το δεύτερο παντοτινά. Μην γελάς με τον δυστυχισμένο. Αν είσαι τραχύς, κράτησε ήσυχο τον εαυτό σου, ώστε περισσότερο να σε σέβονται παρά να σε φοβούνται. Επιμελήσου την δική σου οικία. Να μην τρέχει η γλώσσα πριν από τον νου σου. Συγκράτησε τα συναισθήματά σου. Μην επιθυμείς τ’ αδύνατα. Στον δρόμο μην σπεύδεις να προχωρήσεις εμπρός και μην κινείς το χέρι σου, διότι αυτό είναι χαρακτηριστικό μανιακού. Πειθάρχησε στους νόμους. Όταν αδικείσαι, να είσαι διαλλακτικός, όταν υβρίζεσαι, να τιμωρείς.

Ο ΘΑΛΗΣ ΤΟΥ ΕΞΑΜΙΑ, Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ, ΕΙΠΕ:
Δίπλα στην εγγύηση είναι η βλάβη. Να θυμάσαι τους παρόντες και απόντες φίλους. Μην καλλωπίζεις την όψη σου, αλλά να είσαι ωραίος στις ασχολίες σου. Μην πλουτίζεις με κακό τρόπο. Κανένας λόγος να μην σε διαβάλλει σε όσους σου έχουν εμπιστοσύνη. Μην διστάζεις να περιποιείσαι τους γονείς σου. Μην αποδέχεσαι την φαυλότητα. Όποιες προσφορές κάνεις προς τους γονείς σου, αυτές όταν γεράσεις να περιμένεις από τα τέκνα σου. Είναι δύσκολη η καλή αντίληψη. Είναι πολύ ευχάριστο να επιτυγχάνουμε όσα επιθυμούμε. Η αεργία είναι ανιαρή. Η ακράτεια είναι βλαβερή. Η απαιδευσία είναι βάρος. Δίδασκε και μάθαινε το καλύτερο. Μην είσαι άεργος, ακόμη και όταν είσαι πλούσιος. Κρύβε τα κακά μέσα στην οικία σου. Μην ελεεινολογείς εξαιτίας φθόνου. Κάνε χρήση τού μέτρου. Μην πιστεύεις τους πάντες. Όταν άρχεις, κόσμησε τον εαυτό σου.

Ο ΠΙΤΤΑΚΟΣ ΤΟΥ ΥΡΡΑΔΙΟΥ, Ο ΛΕΣΒΙΟΣ, ΕΙΠΕ:
Γνώριζε τις περιστάσεις. Μην λες αυτό που πρόκειται να κάνεις, διότι θα σε περιγελάσουν εάν αποτύχεις. Υπολόγιζε τους φίλους. Μην κάνεις ο ίδιος όσα σε αγανακτούν όταν γίνονται από άλλους. Μην ονειδίζεις τον αδύνατο, διότι επάνω σ’ αυτούς κάθεται η νέμεση των Θεών. Επίστρεφε όσα σου έχουν παραδώσει προς φύλαξη. Να ανέχεσαι την μικρή ζημία σου από τους άλλους. Μην κακολογείς τον φίλο σου και μην επαινείς τον εχθρό σου, διότι κάτι τέτοιο είναι ασυλλόγιστο. Είναι δύσκολο να δεις το μέλλον και ασφαλές να δεις αυτό που έγινε. Αξιόπιστη η γη, αναξιόπιστη η θάλασσα. Το κέρδος είναι άπληστο. Απόκτησε τ’ αναλλοίωτα: φροντίδα, ευσέβεια, παιδεία, σωφροσύνη, φρόνηση, αλήθεια, πίστη, εμπειρία, επιδεξιότητα, συνεργασία, επιμέλεια, οικονομία, τέχνη.

Ο ΒΙΑΣ ΤΟΥ ΤΕΥΤΑΜΙΔΗ, Ο ΠΡΙΗΝΕΑΣ, ΕΙΠΕ:
Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι κακοί. Πρέπει να δεις στον καθρέφτη: εάν φαίνεσαι όμορφος, να ενεργείς όμορφα, εάν φαίνεσαι αισχρός, να διορθώνεις την φυσική έλλειψη με την καλοκαγαθία. Επιχείρησε με βραδύτητα, αλλά αν αρχίσεις κάτι, εξασφάλισέ το. Μίσησε τον γρήγορο λόγο, γιά να μην αστοχείς, διότι ακολουθεί η μετάνοια. Μην είσαι ούτε αφελής ούτε κακοήθης. Μην αποδέχεσαι την αφροσύνη. Αγάπα την φρόνηση. Γιά τους Θεούς να λες: υπάρχουν οι Θεοί. Κατανόησε αυτό που γίνεται. Άκουγε πολλά. Μίλα καίρια. Όντας φτωχός, μην επιτιμάς τους πλούσιους εάν δεν είσαι πολύ ωφέλιμος. Μην επαινείς ανάξιο άνδρα γιά τον πλούτο του. Λάβε με πειθώ, όχι με βία. Γιά οτιδήποτε αγαθό κάνεις, να θεωρείς αίτιους τους Θεούς, όχι τον εαυτό σου. Κατά την νεότητα απόκτησε ευημερία και κατά τα γηρατειά σοφία. Έχε μνήμη στα έργα, προσοχή στις περιστάσεις, γενναιότητα στους τρόπους, εγκράτεια στον πόνο, ευσέβεια στον φόβο, φιλία στον πλούτο, πειθώ στον λόγο, κοσμιότητα στην σιγή, δικαιοσύνη στην απόφαση, ανδρεία στην τόλμη, επιβολή στην πράξη, κυριαρχία στην άποψη.

Ο ΠΕΡΙΑΝΔΡΟΣ ΤΟΥ ΚΥΨΕΛΟΥ, Ο ΚΟΡΙΝΘΙΟΣ, ΕΙΠΕ:
Μελέτα τα πάντα. Όμορφη η ησυχία κ’ επισφαλής η προπέτεια. Είναι αισχρό κέρδος να κατηγορείς την φύση. Η δημοκρατία είναι καλύτερη από την τυραννία. Οι ηδονές είναι θνητές, ενώ οι αρετές αθάνατες. Όταν ευτυχείς, να είσαι μετριοπαθής, όταν ατυχείς, φρόνιμος. Γιά τον φειδωλό είναι καλύτερα να πεθάνει, παρά να ζει με στερήσεις. Προετοίμαζε τον εαυτό σου ως αντάξιο των γονέων σου. Όταν ζεις, να σε επαινούν, όταν πεθάνεις, να σε μακαρίζουν. Να είσαι ο ίδιος απέναντι στους φίλους που ευτυχούν και που δυστυχούν. Όποιον εκούσια παραδεχτείς ως κακό, προσπέρνα τον. Μην εκφέρεις απόρρητους λόγους. Λοιδόρησε τόσο, όσο χρειάζεται γιά να γίνεις γρήγορα φίλος. Κάνε χρήση παλιών νόμων και πρόσφατων φαγητών. Μην τιμωρείς μόνον όσους σφάλλουν, αλλά εμπόδιζε και όσους πρόκειται να σφάλουν. Κρύβε την δυστυχία σου γιά να μην ευφραίνεις τους εχθρούς σου.

Πηγή: Ιωάννης Στοβαίος, Ανθολόγιο, Περί αρετής. , http://www.24grammata.com/

ΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΤΟΥ ΓΑΛΕΡΙΟΥ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Η Καμάρα (Αψίδα του Γαλερίου) είχε 8 πεσσούς και ήταν σκεπασμένη με θόλο.
Ο Ιππόδρομος μήκους 450 μέτρων έφτανε ως τη θάλασσα.
Η Ροτόντα ήταν αφιερωμένη στην Αρχαία θρησκεία, το ανάκτορο είχε δεκάδες κτίρια, ανάμεσά τους τη Βασιλική, την κατοικία του καίσαρα, την αψιδωτή αίθουσα, δευτερεύοντα κτίσματα και όλο το συγκρότημα περιστοιχιζόταν από ψηλά τείχη που έφταναν περίπου στο ύψος της σημερινής οδού Εθνικής Αμύνης.

Η εντυπωσιακή απεικόνιση της ρωμαϊκής Θεσσαλονίκης.

Έτσι ήταν το Γαλεριανό συγκρότημα. Ένας από τους μνημειακούς πυρήνες της ρωμαϊκής Θεσσαλονίκης, η παρουσία του οποίου στη θέση της πλατείας Ναβαρίνου, της Δημητρίου Γούναρη και των γύρω οδών καθόρισε και τον πολεοδομικό ιστό της σύγχρονης πόλης στο κέντρο.

Η Ροτόντα όπως είναι σήμερα και η ψηφιακή αναπαράστασή της.

«Το συγκρότημα του Γαλερίου είναι το μεγαλύτερο και σημαντικότερο συγκρότημα της πόλης, άμεσα συνδεδεμένο με την εποχή της Υστερης Αρχαιότητας της Θεσσαλονίκης. Η μοναδικότητα της Ροτόντας για παράδειγμα μπορεί να συγκριθεί με τον Πάνθεον της Ρώμης, και αυτό δεν αποτελεί υπερβολή. Ο αρχαιολογικός άξονας από το Επταπύργιο μέχρι τη θάλασσα και την οπτική επαφή του με το βουνό των Θεών, τον Ολυμπο, και τον ισχυρό οικουμενικό συμβολισμό του είναι ο σημαντικότερος της ιστορίας της πόλης», αναφέρει στο «Εθνος» ο αναπληρωτής διευθυντής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, Σταμάτης Χονδρογιάννης.

Σήμερα είναι ορατό και επισκέψιμο ένα σημαντικό, αλλά περιορισμένο σε έκταση, τμήμα του Γαλεριανού συγκροτήματος, το οποίο σώζεται στον αρχαιολογικό χώρο της πλατείας Ναβαρίνου και στον πεζόδρομο της οδού Δημ. Γούναρη, μεταξύ των οδών Αλ. Σβώλου και Ι. Μιχαήλ, μαζί με την Καμάρα και τη Ροτόντα. Τον Ιππόδρομο τον έχουν... καταπιεί οι πολυκατοικίες της οδού Δημ. Γούναρη και μέχρι τη Νέα Παραλία, τμήματά του ωστόσο υπάρχουν ακόμη στα υπόγειά τους.

Αναγνωρίζοντας και εκτιμώντας τη δυναμική της Θεσσαλονίκης, ο Γαλέριος την επέλεξε ως έδρα του από το 299 ως τον θάνατό του το 311. Το Γαλεριανό συγκρότημα, κατασκευασμένο σύμφωνα με τις αρχές σχεδιασμού που χαρακτηρίζουν αυτοκρατορικές πόλεις της Τετραρχίας, αποτελείται από το ανάκτορο, την Αψίδα-θριαμβικό τόξο (Καμάρα), τη Ροτόντα και τον Ιππόδρομο, ήταν δε το αυτοδύναμο κέντρο της αυτοκρατορικής εξουσίας που συγκέντρωνε τις διοικητικές, πολιτικές και θρησκευτικές αρμοδιότητες του αυτοκράτορα. Η ανέγερση των ανακτόρων στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε στο τέλος του 3ου αιώνα, όταν ο Γαλέριος ολοκλήρωσε την εκστρατεία του κατά των Περσών, νικώντας τον βασιλιά Ναρσή στην Αρμενία το 298.

Η «ταυτότητα» των μνημείων

Το σημαντικότερο μέρος του συγκροτήματος καταλάμβανε το ανάκτορο, που χτίστηκε στις παρυφές της πόλης, δίπλα στο ανατολικό τείχος, και έφτανε μέχρι τη θάλασσα (οδός Μητροπόλεως), ενώ στο δυτικό του όριο πρέπει να έφτανε έως την οδό Απελλού. Από τα πιο μεγαλοπρεπή κτίρια ήταν η Βασιλική, που λειτουργούσε ως χώρος υποδοχής και ακροάσεων. Δυτικά της Βασιλικής υπάρχει μια σημαντική κτιριακή ενότητα του ανακτόρου, που αποτελείται από ένα κτίσμα 30Χ40 μ. με 11 χώρους. Εκατέρωθεν ενός μακρύ διαδρόμου ήταν τα λουτρά και το Οκτάγωνο, που σύμφωνα με την ιστορική έρευνα προορίζονταν για αίθουσα ακροάσεων ή αίθουσα του θρόνου των ανακτόρων, ενώ αργότερα λειτούργησε και ως χριστιανικός ναός. Το βορειότερο κτίσμα του ανακτόρου ήταν η Αψιδωτή Αίθουσα, που χρησιμοποιούνταν για τη διοργάνωση συμποσίων και άλλων τελετών.

Με κόκκινο χρώμα ο Ιππόδρομος και το Γαλεριανό ανάκτορο, το οποίο ήταν σε επαφή με την δυτική πλευρά του Ιπποδρόμου. Η αφετηρία του Ιπποδρόμου βρίσκονταν σχεδόν στην Εγνατία οδό (Εθνική Τράπεζα, Ναός της Υπαπαντής), και το «πέταλό» του στην προέκταση της Μητροπόλεως, ανατολικά. Στις μαύρες σκιές οι κερκίδες και η θεμελίωση του Ιπποδρόμου, στα υπόγεια των κτιρίων της σημερινής Πλατείας Ιπποδρομίου. Ο Ιππόδρομος ανατολικά εφάπτονταν με τα τείχη της πόλεως. Στη δυτική πλευρά του Ιπποδρόμου, παράλληλα με αυτό αναπτύχθηκε το Γαλεριανό ανακτορικό συγκρότημα, το οποίο άρχιζε από την Ροντόντα – δεν φαίνεται στο σχέδιο-, και μέσω του τετραπύλου του Γαλερίου (Καμάρα), η προέκταση του «Οκταγώνου», κατελάμβανε μέρος της σημερινής οδού Τσιμισκή και Παύλου Μελά. Οι άλλες μαύρες σκιές στα οικοδομικά τετράγωνα γύρω από την πλατεία Ναυαρίνου, είναι σημαντικές κτιριακές υποδομές της ρωμαϊκής εποχής που σώζονται στα υπόγεια των πολυκατοικιών. Όλος αυτός ο χώρος, περικλείεται από τις οδούς: Εγνατίας – Εθνικής Αμύνης – Τσιμισκή – Παύλου Μελά – Πίσω από την Αγιά Σοφιά η διαγώνιος προς Εγνατία. Περισσότερα... 

Ο ιππόδρομος αποτελούσε έναν κατεξοχήν σημαντικό πολιτικό χώρο, κατά τους χρόνους της Τετραρχίας. Είχε μήκος 450 μέτρα και πλάτος 95 μέτρα. Στο βόρειο τμήμα του (σήμερα οδός Αγαπηνού) που ήταν καμπύλο, σχηματίζονταν 12 χώροι που πλαισίωναν την κεντρική είσοδο και χρησίμευαν για τη στάθμευση και την εκκίνηση των αρμάτων, ενώ τα καθίσματα ήταν υπερυψωμένα σε σχέση με τον στίβο. Ο ιππόδρομος κατασκευάστηκε στις αρχές του 4ου αιώνα και σύμφωνα με τις γραπτές πηγές συνέχισε να λειτουργεί τουλάχιστον μέχρι τον 6ο αιώνα. Το βορειότερο κτίριο ήταν η Ροτόντα που κατά την τετραρχική περίοδο ήταν ναός αφιερωμένος στην Αρχαία θρησκεία.

Η μετατροπή του σε χριστιανικό ναό, αφιερωμένο στους Ασώματους ή Αρχαγγέλους και οι μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις που έγιναν στο μνημείο κατά την περίοδο αυτή επιβάρυναν τη στατική του επάρκεια και οι σεισμοί του 7ου αιώνα κατέστρεψαν την αψίδα του ιερού και το υπερκείμενο τμήμα του θόλου.

Αψίδα του Γαλερίου (Καμάρα), κύρια λεωφόρος και στοές (αναπαράσταση).

Νότια της Ροτόντας υπήρχε η θριαμβευτική Αψίδα του Γαλέριου γνωστή σήμερα ως Καμάρα, η οποία κτίστηκε μεταξύ των ετών 298 και 305, πιθανόν σε ανάμνηση της εκστρατείας και της νίκης του Γαλέριου κατά των Περσών. Το οικοδόμημα αποτελούνταν από οκτώ πεσσούς, διατεταγμένους ανά τέσσερις σε δύο παράλληλες σειρές, με τρία τοξωτά ανοίγματα ανάμεσά τους. Από τους πεσσούς σήμερα σώζονται μόνο τρεις. Την Καμάρα, που ήταν σκεπασμένη με θόλο, διέσχιζε η σημαντική οδική αρτηρία, η ρωμαϊκή Decumanus maximus, η Μέση Οδός ή Λεωφόρος σημερινή Εγνατία. Κατάλοιπά της έχουν βρεθεί κάτω από το οδόστρωμα της Εγνατίας, στην οδό Βενιζέλου, στα έργα κατασκευής του μετρό.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ (απόσπασμα) Ολόκληρο: http://www.ethnos.gr/

-------------------------------------------------------------------------

Ολόκληρο το Ιπποδρόμιο της Θεσσαλονίκης, αποκαθηλώθηκε από τους μετέπειτα βυζαντινούς αυτοκράτορες, σε μια προσπάθεια να σβήσουν στη λήθη τα στυγερά και ανόσια κατορθώματα του προκατόχου τους Θεοδοσίου. Έγινε οικοδομικό υλικό, για να οικοδομηθούν ή να επισκευασθούν τα δυτικά τείχη της πόλεως. Σχετικό θέμα και εικόνες ΕΔΩ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΟΥ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Χαίρε Ηώς

Χαίρε αητέ μου λευτέρουγε σκλαβιά ποτέ σου δεν γνώρισες
Χαίρε αητέ μου περίτρανε θείε Χαίρε σκυπτροβάμων και κράχτη των θεών

Εύκλος Εμπυριβήτης

Η ΦΡΙΚΗ ΤΗΣ ΕΚΚΕΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΡΝΕΣΤ ΧΕΜΙΝΓΟΥΕΪ

Ὁ Ἔρνεστ Χέμινγουεϊ, γεννήθηκε στὶς ΗΠΑ στὶς 21 Ιουλίου 1899 καὶ μόλις 20 περίπου χρονῶν, τὸ 1920,  ἄρχισε νὰ ἐργάζεται ὡς δημοσιογράφος καὶ πολεμικὸς ἀνταποκριτὴς τῆς ἐφημερίδος Toronto Star Weekly τοῦ Τορόντο.
Μέσω τῶν ἀνταποκρίσεών του, γνώρισε τὸ εὐρὺ κοινὸ τῆς ἐποχῆς, τὴν Μικρασιατικὴ Καταστροφή.
Ἦταν παρῶν στὴν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν στὴν Θράκη, ποὺ ἀκολούθησε τὴ συνθήκη τῶν Μουδανιῶν τὸ 1922.
Μέσα ἀπὸ τὸ λογοτεχνικό του ταλέντο, ὁ συγγραφέας δίνει συγκλονιστικὲς περιγραφὲς μίας περιόδου ποὺ ἔχει σημαδέψει τὴν ψυχὴ τῶν Ἑλλήνων.

«Ὁ ἄντρας σκεπάζει μὲ μία κουβέρτα τὴν ἐτοιμόγεννη γυναίκα του πάνω στὸν ἀραμπά γιὰ νὰ τὴν προφυλάξῃ ἀπὸ τὴ βροχή.
Ἐκείνη εἶναι τὸ μόνο πρόσωπο ποὺ βγάζει κάποιους ἤχους [ἀπὸ τοὺς πόνους τῆς γέννας].
Ἡ μικρὴ κόρη τους, τὴν κοιτάζει μὲ τρόμο καὶ βάζει τὰ κλάματα.
Καὶ ἡ πομπὴ προχωρᾶ… Δὲν ξέρω πόσο χρόνο θὰ πάρῃ αὐτὸ τὸ γράμμα νὰ φτάσῃ στὸ Τορόντο, ἀλλὰ ὅταν ἐσεῖς οἱ ἀναγνῶστες τῆς Στὰρ τὸ διαβάσετε, νὰ εἶστε σίγουροι ὅτι ἡ ἴδια τρομακτική, βάναυση πορεία ἑνὸς λαοῦ ποὺ ξεριζώθηκε ἀπὸ τὸν τόπο του, θὰ συνεχίζῃ νὰ τρεκλίζῃ, στὸν ἀτέλειωτο λασπωμένο δρόμο πρὸς τὴ Μακεδονία». (Toronto Star, 20 Ὀκτωβρίου 1922)

Τὸν Ὀκτώβρη τοῦ 1922, ἂν καὶ ἄρρωστος ἀπὸ ἐλονοσία, ὁ Χέμινγουεϊ παρακολουθεῖ τὴν πορεία τῶν Ἑλλήνων προσφύγων:

Τά φορτωμένα κάρα τῶν προσφύγων,
περνοῦν μέσα ἀπό τήν Ἀδριανούπολη.
Ἀρχές Ὀκτωβρίου 1922

http://easternthrace1922.blogspot.gr

«Τὸ κυρίως σῶμα τῆς πομπῆς, ποὺ διασχίζει τὸν ποταμὸ Ἕβρο στὴν Ἀδριανούπολη, φτάνει τὰ τριάντα χιλιόμετρα.
Τριάντα χιλιόμετρα μὲ κάρα ποὺ τὰ σέρνουν βόδια, ταύροι καὶ λασπωμένα βουβάλια, μὲ ἐξουθενωμένους, κατάκοπους ἄνδρες, γυναῖκες καὶ παιδιὰ νὰ περπατοῦν στὰ τυφλά…».

Τὰ δημοσιογραφικά του ἄρθρα ἀναφέρονται κυρίως στὴ στρατιωτικὴ ἐκκένωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης καὶ στὸ ἀντίστοιχο χρονικὸ τοῦ ἑλληνικοῦ ξεριζωμοῦ.
Τὸ ἀντικειμενικὸ ρεπορτὰζ -ἡ ψυχρὴ ἀποτύπωση ἑνὸς ἱστορικοῦ γεγονότος- ἐξελίσσεται σταδιακὰ σὲ ἀπόγνωση καὶ κραυγὴ διαμαρτυρίας γιὰ τὰ δεινὰ τῶν μετακινούμενων πληθυσμῶν.
Ὁ δημοσιογράφος, καταδεικνύει, μεταξὺ ἄλλων, τὰ ὀλέθρια διπλωματικὰ καὶ στρατιωτικὰ σφάλματα τῆς ἑλληνικῆς κυβερνήσεως. Στὶς 3 Νοεμβρίου τοῦ 1922 ἀπὸ τὸ Μουρατλὶ σημειώνει τὸν τραγικὸ ἐπίλογο τῆς προδοσίας:
«Καθῶς γράφω, ὁ ἑλληνικὸς στρατὸς ξεκινάει τὴν ἐκκένωση τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης.
Οἱ στρατιῶτες παρελαύνουν σκυθρωπά…
Ἐγκατέλειψαν τὶς καμουφλαρισμένες θέσεις τῶν πολυβόλων, τὶς ὁχυρωμένες καὶ γεμάτες συρματόπλεγμα κορυφογραμμὲς, ἐκεῖ ὅπου εἶχαν σχεδιάσει νὰ δώσουν τὴν τελικὴ μάχη ἐναντίον τῶν Τούρκων. Αὐτό εἶναι τὸ τέλος τῆς σπουδαίας ἑλληνικῆς στρατιωτικής περιπέτειας.
Ἀκόμα καὶ στὴν ἐκκένωση, οἱ Ἕλληνες φαίνονται καλοὶ στρατιῶτες.
Ἔχουν ἕναν ἀέρα θαρραλέας ἐπιμονῆς ποὺ θὰ σήμαινε δύσκολα ξεμπερδέματα γιὰ τὸν Τοῦρκο, ἂν ὁ στρατὸς τοῦ Κεμᾶλ ἔπρεπε νὰ πολεμήσῃ γιὰ τὴ Θράκη, ἀντὶ αὐτὴ νὰ τοῦ δοθῇ ὡς δῶρο στὰ Μουδανιά.
Ὁ λοχαγὸς Οὐίταλ τοῦ ἰνδικοῦ ἱππικοῦ (…), μοῦ εἶπε τὴν ἐκ τῶν ἔσω ἱστορία τῆς ἴντριγκας ποὺ ὁδήγησε στὴν κατάρρευση τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ στὴ Μικρὰ Ἀσία:
»Οἱ Ἕλληνες στρατιῶτες ἦταν πολεμιστὲς πρώτης κατηγορίας.
Εἶχαν καλοὺς ἀξιωματικούς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ὑπηρετήσει μὲ τοὺς Βρετανοὺς καὶ τοὺς Γάλλους στὴ Θεσσαλονίκη καὶ ὑπερτερούσαν τοῦ κεμαλικοῦ στρατοῦ. Πιστεύω ὅτι θὰ καταλάμβαναν τὴν Ἄγκυρα καὶ θὰ ἔβαζαν τέλος στὸν πόλεμο, ἂν δὲν εἶχαν προδοθεῖ…..».

«Ὅλη μέρα περνάω ἀπὸ δίπλα τους· εἶναι βρώμικοι, κουρασμένοι, ἀξύριστοι, ἀνεμοδαρμένοι στρατιῶτες ποὺ βαδίζουν στὴν καφετιά, ἄγονη θρακικὴ ὕπαιθρο, χωρὶς μπάντες, χωρὶς ὀργανώσεις ἀρωγῆς· τίποτα, ἐκτὸς ἀπὸ ψεῖρες, βρώμικες κουβέρτες καὶ κουνούπια τὴ νύχτα.
Εἶναι οἱ τελευταῖοι ἀπὸ τὴ δόξα ποὺ ἦταν κάποτε ἡ Ἑλλάδα.
Αὐτό εἶναι τὸ τέλος τῆς δεύτερής τους πολιορκίας, τῆς Τροῖας.» (Toronto Star, 3 Νοεμβρίου 1922).

Σὲ μία ἄλλη ἀνταπόκρισή του στὴ «Στὰρ», γράφει ὁ Χέμινγουεϊ:
«Βρίσκομαι σὲ ἕνα ἄνετο τρένο, ἀλλὰ μὲ τὴ φρίκη τῆς ἐκκένωσης τῆς Θράκης, ὅλα μοῦ φαίνονται ἀπίστευτα. Ἔστειλα τηλεγράφημα στὴ «Στὰρ» ἀπὸ τὴν Ἀδριανούπολη.
Δὲν χρειάζεται νὰ τὸ ἐπαναλάβῳ.
Ἡ ἐκκένωση συνεχίζεται…. Ψιχάλιζε. Στὴν ἄκρη τοῦ λασπόδρομου ἔβλεπα τὴν ἀτέλειωτη πορεία τῆς ἀνθρωπότητας νὰ κινεῖται ἀργὰ στὴν Ἀδριανούπολη καὶ μετὰ νὰ χωρίζεται σ’ αὐτοὺς ποὺ πήγαιναν στὴ Δυτικὴ Θράκη καὶ τὴ Μακεδονία.
Δὲ μποροῦσα νὰ βγάλῳ ἀπὸ τὸ νοῦ μου τοὺς ἄμοιρους ἀνθρώπους ποὺ βρίσκονταν στὴν πομπὴ γιατὶ εἶχα δεῖ τρομερὰ πράγματα σὲ μία μόνο μέρα.». (Toronto Star, 14 Νοέμβρη 1922)

Ὁ Χέμινγουεϊ, ὡς πολεμικὸς ἀνταποκριτὴς, ξέρει ὅτι 1.250.000 Ἕλληνες διώχτηκαν ἀπὸ τὰ σπίτια τους μὲ τὴν ἀνταλλαγὴ τῶν πληθυσμῶν:
«Ὅ,τι καὶ νὰ πῇ κανεῖς γιὰ τὸ πρόβλημα τῶν προσφύγων στὴν Ἑλλάδα, δὲν πρόκειται νὰ εἶναι ὑπερβολή».

Οἱ ἀνταποκρίσεις τοῦ νομπελίστα Ἔρνεστ Χέμινγουεϊ τὸ χρονικὸ διάστημα 1920 – 1922, ἔγιναν βιβλίο μὲ τίτλο «Μὲ ὑπογραφὴ Χέμινγουεϊ» καὶ ὑπότιτλο «1920 – 1922 Ἰταλία, Βαλκάνια, Μικρασιατικὴ καταστροφή» (Ἐκδόσεις Καστανιώτη)

Εἶναι ὅμως τὸ δραματικὸ φινάλε του, ποὺ κάνει πολύτιμο τὸ βιβλίο γιὰ τὴν ἑλληνικὴ ἱστορικὴ μνήμη. Μέσα ἀπὸ εἴκοσι ἄρθρα ποὺ ξεκινοῦν μὲ τὴν περιγραφὴ τῆς Κωνσταντινουπόλεως, στὸν ἀπόηχο τῶν γεγονότων τῆς Σμύρνης, ἀναφέρεται στὴν Πόλη ποὺ οὐσιαστικὰ πολιορκεῖται ἀπὸ τὰ στρατεύματα τοῦ Κεμᾶλ.
Γράφει γιὰ τὸν τρόμο τῶν κατοίκων, ποὺ ὁπλίζονται γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουν τὴν ἀπειλή, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν ἐφησυχασμό τους, ὅταν ἐμφανίζεται ὁ βρετανικὸς στόλος. Γράφει γιὰ τὰ καραβάνια τῶν προσφύγων καὶ γιὰ τὴν ἀποχώρηση τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ ἀπὸ τὴ Θράκη…

Ὁ Ἔρνεστ Χέμινγουεϊ, στὶς 2 Ιουλίου 1961, ἔδωσε τέλος στὴ ζωή του, στὸ Ketchum τοῦ Ἀϊντάχο τῶν ΗΠΑ.

Περισσότερα:

http://national-pride.org/

http://easternthrace1922.blogspot.gr
...
Η ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟ ΤΟΥ 1922

ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΠΤΗΣΕΩΣ ΜΕ F16 ΤΟΥ ΣΜΗΝΑΓΟΥ ΛΟΥΚΑ ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΣΜΗΝΑΓΟΥ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ F-16

Το μήνυμα του ιπτάμενου σμηναγού, Λουκά Θεοχαρόπουλου, προς τους Έλληνες για την Εθνική Επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, μέσα από το F-16.

«Καλημέρα Θεσσαλονίκη! Το OΧΙ συμβολίζει την ενότητα και την αποφασιστικότητα των Ελλήνων. 
Ενωμένοι, δυνατοί και περήφανοι ακολουθώντας τα χνάρια των προγόνων μας ας ατενίσουμε το μέλλον με αισιοδοξία. 
Χρόνια Πολλά Ελλάδα».

Ευώνυμος Ελλάς , http://www.ethnos.gr

28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940: Ο ΜΙΚΡΟΤΕΡΟΣ ΔΕΚΑΝΕΑΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Εν καιρώ πολέμου είναι πολλά αυτά που λαμβάνουν χώρα τα οποία υπό κανονικές συνθήκες θα ήταν αδιανόητα. Συγκλονιστική ειναι και η ιστορία του μικρού πολεμιστή, Αναστάσιου Χαραλαμπόπουλου. Ο οποίος το 1940 έφυγε με το πατέρα του και κατατάχθη στον πόλεμο. Την ιστορία του "μικρού Αναστάσιου Χαραλαμπόπουλου" την αφηγείται ο Έλληνας Υφυπουργός Τύπου σε δήλωση του στην γαλλόφωνη εφημερίδα Messager d' Athenes.

Να σημειωθεί ότι και άλλες εφημερίδες της εποχής φαίνεται να έδωσαν χώρο από το πρωτοσέλιδο τους στον μικρό Αναστάσιο Χαραλαμπόπουλο, όπως ήταν και η εφημερίδα "Ακρόπολις", η οποία αναφέρθηκε στον 13χονο πολεμιστή με το τίτλο "Ο Μικρότερος δεκανεύς του Κόσμου"(παρακάτω).

Η δήλωση του Υφυπουργού Τύπου κάτω από την φωτογραφία του μικρού παιδιού στην "Messager d' Athenes": “Ο μικρός Αναστάσιος Χαραλαμπόπουλος που έφυγε με τον πατέρα και προήχθη σε δεκανέα δι’ εξαιρέτους υπηρεσίας.”

Μέσα σε ένα τραίνο που μετέφερε στρατιώτες, όταν έφτασε στην Κοζάνη, βρέθηκε ένας πιτσιρίκος ανάμεσα στις αποσκευές. Εδήλωσε ότι ήθελε να πάει στον πόλεμο μαζί με τον πατέρα του που βρισκόταν μεσ’ στο τραίνο και ότι τίποτε στον κόσμο δεν θα τον έπειθε να γυρίση σπίτι του. Ο πατέρας τον πήρε στο λόχο του! Σύντομα ο Αναστάσης δέχτηκε το βάπτισμα του πυρός. Πολέμησε με τους μεγάλους και τον έβαλαν στην πρώτη γραμμή, την ημέρα που μπήκαν στην Κορυτσά. Αργότερα, ένα κρυολόγημα υποχρέωσε τον μικρό να αφήση τον λόχο του για να αναπαυθή σε ξενοδοχείο της πόλεως.

Μια νύχτα ξύπνησε από ένα θόρυβο,που ερχόταν από το διπλανό δωμάτιο.Δεν άργησε να καταλάβη ότι ένα ραδιόφωνο βρισκόταν σε λειτουργία. Χωρίς να πή λέξη και χωρίς να κάνει θόρυβο στοίβαξε μπροστά στην πόρτα της ύποπτης κάμαρας όσα μπορούσε περισσότερα έπιπλα. Κατόπιν έτρεξε για να ξυπνήση τους ενοίκους. Λίγα λεπτά αργότερα ένας ιταλο-αλβανός κατάσκοπος βρισκόταν στα χέρια των αρμοδίων και ύστερα από λίγες ώρες ο Αναστάσιος Χαραλαμπόπουλος, γιος του Αλέξανδρου, 13 ετών, διοριζόταν δεκανέας.

Le Messager d’ Athenes 11.12.1940 (απο το βιβλίο: Οι καμπάνες Πανηγυριζουν)

http://www.onalert.gr/

--------------------------

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΚΡΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 1^ο  ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ, ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ. ΚΑΤΑΤΑΧΘΗΚΕ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ 12 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΓΙΝΕ ΔΕΚΤΟΣ ΩΣ ΟΠΛΙΤΗΣ ΤΟΥ 18^ου ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΠΕΖΙΚΟΥ ΤΗΣ IV ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ.

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΡΑΦΤΟΠΟΥΛΟΣ: ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ, ΕΤΩΝ…13

-------------------------

ΕΛΕΝΗ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ – Η ΗΡΩΙΔΑ ΜΑΝΑ ΤΟΥ ’40 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ, ΠΟΥ ΑΝΑΒΙΩΣΕ ΤΟ «Ή ΤΑΝ ‘Η ΕΠΙ ΤΑΣ»

-------------------------

ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ ΠΟΥ ΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 1941!

-------------------------

ΕΝΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΚΡΥΜΜΕΝΟ ΣΕ ΟΠΛΟ...

------------------------

Αυτό το Έθνος, από την εποχή του «Ή ΤΑΝ  Ή ΕΠΙ ΤΑΣ» και μέχρι το Έπος του '40, ανδρώθηκε και δοξάστηκε χάρη στην Ελληνίδα Μάνα.

Η ανατροφή ενός άνδρα είναι η μόρφωσις ενός άνδρα, η ανατροφή μίας γυναίκας είναι η μόρφωσις μιας γενεάς. (Σενέκας).

Οι άνδρες κάνουν τα έργα και οι γυναίκες τους άνδρες. (Ισοκράτης)

27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ - ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ ΜΑΣ

ΕΝΔΕΙΞΗ ΤΙΜΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΚΑΙ ΤΙΜΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΜΑΣ

Η Eλληνική Σημαία γιορτάζει και τιμάται στις 27 Οκτωβρίου, παραμονή της επετείου του ''Όχι''. Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τιμούμε το κώδικα της. Ο Κώδικας της Ελληνικής Σημαίας αποτελείται από ορισμένους αυστηρούς κανόνες οι οποίοι πρέπει να ακολουθούνται κατά γράμμα ως ένδειξη τιμής προς την Σημαία που στην ουσία αντικατοπτρίζει ένδειξη τιμής προς το Έθνος και τιμή προς τους ίδιους τους εαυτούς μας.

Σε όλους τους αγώνες του Έθνους, οι Έλληνες πολέμησαν και υπερασπίστηκαν με τη ζωή τους το ιερό αυτό σύμβολο.

Τρανό παράδειγμα ο γενναίος σημαιοφόρος που σκοτώθηκε από εχθρικά πυρά, τη στιγμή που έστηνε την Ελληνική σημαία στην κορυφή του Μπιζανίου το 1912. Στην μάχη που ακολούθησε, σκοτώθηκαν δέκα στρατιώτες για να μην πέσει η σημαία στα χέρια του εχθρού. Στο τέλος ο λοχίας, που είχε απομείνει, όρμησε στο ύψωμα, αγκάλιασε τη Σημαία, κατρακύλησε αιμόφυρτος στην πλαγιά και όταν έφθασε στο διοικητή του τάγματος, στάθηκε όρθιος χαιρέτησε και ανέφερε στον Διοικητή:
"Κύριε διοικητά, έχω την τιμή να σας παραδώσω την Σημαία"... και έπεσε νεκρός...

Χαρακτηριστικό είναι επίσης το παράδειγμα όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Αθήνα την 27η Απριλίου 1941. Ο σημαιοφόρος πάνω στον Παρθενώνα, ο 17χρονος Κωσταντίνος Κουκκίδης, φορώντας την στολή της Ελληνικής νεολαίας της εποχής, αντί να την παραδώσει στους Γερμανούς, την υπέστειλε και αφού την τύλιξε πάνω του, έπεσε μαζί με αυτήν από τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως, στο κενό.

1. Η Ελληνική Σημαία εκπροσωπεί το Έθνος μας, την πατρίδα μας, και την κρατική μας οντότητα. Σε περίπτωση πολέμου η σημαία πρέπει να φυλάσσεται και προστατεύεται ακόμα και με την ζωή μας.

2. Σε περίπτωση που μια σημαία φθαρεί, τότε καίγεται, αλλά ΠΟΤΕ δεν πετιέται.

3. Η Σημαία χρησιμοποιείται μόνον σε έπαρση επί ιστού. Απαγορεύεται η οποιαδήποτε άλλη χρήση της ως διακοσμητικό ή ένδυμα.

4. Κατά την έπαρση και την υποστολή της Ελληνικής Σημαίας στεκόμαστε όλοι προσοχή. Ο σημαιοφόρος αίρει τη σημαία γοργά και κατά την διάρκεια της Έπαρσης της ψάλλεται ο Εθνικός Ύμνος.

5. Εάν υπάρχουν πολλές σημαίες τότε η Ελληνική πρέπει να βρίσκεται στο ίδιο ύψος ή ψηλότερα από τις υπόλοιπες.

7. Κατά την ημέρα πένθους η Σημαία κυματίζει μεσίστια και αφού ο σημαιοφόρος τελειώσει την έπαρση, τότε προχωρεί σε υποστολή μέχρι το μέσο του ιστού.

8. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η Ελληνική Σημαία να αγγίζει το έδαφος για οιονδήποτε λόγο. Σε περίπτωση που η Σημαία είναι πολύ μεγάλη, η έπαρση πρέπει να γίνεται από τον σημαιοφόρο και με την βοήθεια του παραστάτη. Το ίδιο πρέπει να γίνεται και κατά την υποστολή της Σημαίας.

http://1gym-filipp.pre.sch.gr/pdf/SHMAIA.pdf , http://policenet.gr

ΕΠΙΓΡΑΜΜΑTA

KOΥΡION, (ΚΥΠΡ. ΜΟΥΣΕΙΟ Ι. Γ. 71)

Το επίγραμμα χαρακτηρίζεται συχνά ως αξιόλογο λογοτεχνικό μικροτέχνημα της αρχαιότητας. Ο όρος ἐπίγραμμα σημαίνει αρχικά κάθε ἐπιγραφήν επί ενός αντικειμένου, η οποία δηλώνει «επιγραμματικά» («λακωνικά») σε ποιον ανήκει ή ποιος είναι ο δημιουργός ή ποιος το αφιέρωσε σε ποιον θεό ή ποιος είναι θαμμένος εκεί.
Τα αρχαιότερα ελληνικά επιγράμματα μένουν ανώνυμα.

Πρώτος διάσημος επιγραμματοποιός είναι ο Σιμωνίδης ο Κείος, ο οποίος έχει γράψει το πασίγνωστο Ὦ ξεῖν’, ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ὅτι τῇδε κείμεθα τοῖς κείνων ῥήμασι πειθόμενοι, για τους πεσόντες στη μάχη των Θερμοπυλών.

Τον -4^ο αιώνα π.Χ. φιλόσοφοι όπως ο Πλάτων, ποιητές αξιόλογοι ή ερασιτέχνες γράφουν επιγράμματα για επιγραφές, που παράλληλα όμως παρουσιάζονται και ως λογοτεχνία. Στην Ελληνιστική εποχή το επίγραμμα απελευθερώνεται από την αρχική υποταγή του στο να αναγράφεται μόνο σε επιτύμβιες στήλες· δημιουργείται έτσι ένα τεράστιο εύρος θεμάτων και πολλές φορές συνδυάζεται η δραματοποίηση με την επίδραση του μίμου. Στα παραδοσιακά επιτύμβια και αναθηματικά ή τιμητικά επιγράμματα προστίθενται ερωτικά, επιδεικτικά και εκφραστικά, προτρεπτικά, συμποτικά και σκωπτικά, αινίγματα (αριθμητικά και γρίφοι), πολύμετρα (διαφόρων μέτρων) και σύμμικτα, ώστε να υποστηρίζεται χωρίς υπερβολή ότι καμιά άλλη μορφή τέχνης δεν είναι καθρέπτης της ελληνιστικής ζωής τόσο πιστός όσο το επίγραμμα.

Τα επιγράμματα, ανάλογα με το αν είναι χαραγμένα σε στήλες ή άλλα αντικείμενα ή αν ακολουθούν τον δικό τους ποιητικό δρόμο, διακρίνονται σε «επιγραφικά» ή κυρίως επιγράμματα και σε φιλολογικά. Οι επιγραφές, καθώς διασώζουν το αρχικό κείμενο του ποιητή ή τουλάχιστον του χαράκτη τους, εμφανίζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κατά τόπους εξέλιξη της γλώσσας, της ορθογραφίας και της προφοράς.

Τα Κυπριακά επιγράμματα που περιλαμβάνονται στην Αρχαία Κυπριακή Γραμματεία, τόμ. 2: Επίγραμμα (Ίδρυμα Αναστάσιος Γ. Λεβέντης, Λευκωσία 1997), έχουν διασωθεί κατά κύριο λόγο σε επιγραφές από διάφορα μέρη της Κύπρου ή αλλού. Τα παλαιότερα Κυπριακά επιγράμματα ανήκουν στην Κλασική εποχή, πάμπολλα στην Ελληνιστική περίοδο και μεγάλο μέρος στους Ρωμαϊκούς χρόνους.

Ως τα τέλη του -4^ου αι.. κατά μεγάλο μέρος είναι χαραγμένα σε Κυπριακό συλλαβάριο ή φέρουν συνοδευτική επιγραφή συλλαβική, αλλά σταδιακά κυριαρχεί η αλφαβητική γραφή. Δεν λείπουν, όπως και αλλού, τα επιγράμματα σε τοπική διάλεκτο ή με έντονη την παρουσία Κυπριακών διαλεκτικών τύπων.

Αξιοσημείωτη είναι η συχνή παρουσία Ομηρικών τύπων, καταλήξεων και λογοτύπων ή η συχνή παρουσία λέξεων και φράσεων που παρουσιάζονται για πρώτη φορά.

Ένας έντονος λυρισμός συνέχει πολλά από τα επιγράμματα, ιδιαίτερα όσα αναφέρονται στον πρόωρο θάνατο, πολλά από τα οποία χαρακτηρίζονται από θαυμαστή λακωνικότητα, ή στον θάνατο σε ξένη γη. Στο σύνολό τους τα Κυπριακά επιγράμματα μαρτυρούν μιαν αξιόλογη πνευματική παραγωγή.

------------------

Επίγραμμα χαραγμένο στη βόρεια πλευρά μαρμάρινης πλάκας που βρέθηκε στη Λευκωσία. Αποτελείται από οκτώ σειρές: Στις δύο πρώτες (1-2) υπάρχει ένα προλογικό κείμενο, ενώ οι σειρές 3-8 δίνουν το κείμενο τριών ελεγειακών διστίχων. Χρονολογείται στον 2/3 μ.Χ. αιώνα. Εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εκτεταμένη αναφορά στη μοίρα του σώματος και της ψυχῆς του νεκρού, καθώς και στον τρόπο αντιμετώπισης του θανάτου.

Κἂν τροχάδην βαίνης, φίλε ὦ παροδεῖτα, βαιὸν ἐπίσχες.
ἥρπασεν ἀθανάτων με χορός, τὸ δὲ σῶμα καλύπτει
γαῖα λαβοῦσα γέρας τοῦθ’ ὃ δέδωκε πάλαι·
ἡ γάρ μοι ψυχὴ μὲν ἐς αἰθέρα καὶ Διὸς αὐλάς,
5 ὀστέα δ’ εἰς Ἀίδην ἄτροπος εἷλε νόμος.
τοῦτ’ ἔλαχον μέγα δῶρον ὑπ’ αὐτῶν Οὐρανιώνων
Εὐλάλιος, γαμικὸς μοῦνος ἐνὶ φθιμένοις.

Κι αν προχωρείς τροχάδην, φίλε διαβάτη, λίγο στάσου.
Με άρπαξε χορός των αθανάτων, το δε σώμα μου καλύπτει
η γη, ως γέρας παίρνοντας ό,τι παλιὰ έχει δώσει·
γιατί η ψυχή μου στον αιθέρα και στου Δία τις αυλές,
μα τα οστά στον Άδη άτρεπτος επήρε νόμος.
Τούτο μεγάλο δώρο απ’ τους Ουρανίους τους ίδιους κέρδισα
ο Ευλάλιος, σε γάμου ηλικία μοναδικός μεσ’ στους νεκρούς.

Εύκλος Εμπυριβήτης

ΕΠΙΓΡΑΜΜΑTA

Ε40 | ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΡΧΑΙΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

ΘΡΑΚΗ: Η ΓΗ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕ ΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΧΟΡΟ

Οι Αρχαίοι Θράκες είχαν  μεγάλη αγάπη για τη μουσική. Από τη Μυθική εποχή αναφέρονται ο γιός της Μούσας, ο ονομαστός Ορφέας, που καταγοήτευε με τη λύρα του και αυτά τα θηρία, μαζί με τον αρχαιότατο ποιητή Θάμυρις, αμφότεροι παιδιά της Θράκης. Ο Κάνθαρος, κατά την βεβαίωση του Πολυδεύκη, αποδίδει ότι οι Θράκες εφεύρουν το έγχορδο μουσικό όργανο, το οποίο ο Ανακρέων ονομάζει «μάγαδιν». Πρέπει να αναφέρεται στη λύρα ή σε κάποιο παρόμοιο όργανο. Επίσης οι Γέτες, θρακικός λαός, είχαν κιθάρες, τις οποίες χρησιμοποιούσαν οι απεσταλμένοι ως κήρυκες ειρήνης. Οι Θράκες τραγουδούσαν και χόρευαν συνήθως μαζί με τα όπλα τους.

Ο Ξενοφώντας μας παρέχει πληροφορίες εξ ιδίας αντιλήψεως για τους ιδιάζοντες Θρακικούς πολεμικούς χορούς υπό την συνοδεία αυλού και για τα παιδιά που  μαζεύονταν τριγύρω για να ακούσουν. Τις ένοπλες ορχήστρες δεν  τις συναντούμαι μόνο  στη Θράκης αλλά και σε άλλες Δωρικές πόλεις της Αρχαίας Ελλάδας, όπως στους Κουρήτες, στη Κρήτη, για τους οποίους ο Λουκιανός περιγράφει ότι ..παρίστανται μετά των όπλων ορχούμενοι και προσομοίως προς τους Θράκας («..ενόπλοις δε αυτών ή όρχησις ήν, τα ξίφη μεταξύ κροτούντων προς τα ασπίδας και πηδώντων»).

Σύμφωνα με τον Στράβωνα, οι Θράκες μετέφεραν τη μουσική παντού: «Μέχρι της Ινδικής εκείθεν και την πολλήν μουσικήν μεταφέρουσιν». Τα όργανα δε που χρησιμοποιούσαν, όπως προκύπτει από μαρτυρίες των ιστορικών αλλά και από  ζωγραφικές απεικονίσεις σε αναθηματικά πλακίδια, αγγεία και άλλα. ήταν η λύρα, η κιθάρα, οι αυλοί, η σύριγξ, ο άσκαυλος (γκάϊντα) ή ψαλτήρα, τα τύμπανα. τα κύμβαλα τα κρόταλα, ή βάρβιτος αλλά και ο ύδραυλος. Οι υπόλοιποι έλληνες, πολλά από τα όργανα αυτά τα δανείστηκαν από τους Θράκες.

Η Θράκη όμως είναι συνδεδεμένη και με τον μύθο του Ορφέα. Όταν ο Ωκεανός παντρεύτηκε την Παρθενόπη απέκτησε δύο κόρες: την Ευρώπη και τη Θράκη. Όταν η μουσική ήταν συνώνυμη με την ιερότητα και το μυστήριο, η Θράκη έμελε να φιλοξενήσει, στους όμορφους τόπους της, τους πρώτους και σημαντικότερους έλληνες μουσικούς και υμνωδούς. Μπορεί η Δήλος να έδωσε καταφύγιο στη γέννηση του θεού της μουσικής και να έγινε το αγαπημένο νησί του Απόλλωνα, την τέχνη του όμως αυτός θέλησε να την παραδώσει σε ένα παιδί της Θράκης, τον ΟΡΦΕΑ. Ο μύθος λέει πως ο Απόλλωνας χάρισε στον Ορφέα τόσο την απαράμιλλη τέχνη του στο παίξιμο της λύρας όσο και μαντικές δυνάμεις.  Επίσης του έδωσε και την πεντάχορδη λύρα του (το όργανο που εφηύρε ο Ερμής, απ’ τον οποίο και το πήρε ως δώρο ο Απόλλωνας), στην οποία αργότερα ο Ορφέας πρόσθεσε δύο ακόμα χορδές.

Ο Ορφέας ήταν γιός του πρίγκιπα της Θράκης Οίαγρου και της Μούσας Καλλιόπης, της προστάτιδας της Επικής Ποίησης και υπήρξε ο πρώτος και ο μεγαλύτερος σε ικανότητα και τέχνη μουσικός. Είχε δασκάλες τις Mούσες και το παίξιμο και η φωνή του μάγευαν ανθρώπους και ζώα, ημέρευαν ακόμα και τους «θυμούς» της φύσης και μετακινούσαν μέχρι και τα βουνά και τα δέντρα. Με τη σαγίνη της μουσικής του μάγεψε και την Ευρυδίκη κι αυτός μαγεμένος απ τη δική της ομορφιά αποφάσισε να την κάνει γυναίκα του. Οι μοίρες όμως άλλα είχαν ορίσει για τη ζωή τους. Λίγες μέρες μόλις μετά το γάμο τους, μια οχιά δάγκωσε την όμορφη κοπέλα και την έστειλε στον κόσμο του Πλούτωνα. Ο Ορφέας, μη μπορώντας να αντέξει το χαμό της αγαπημένης του, αποφασίζει να κατέβει στον Άδη, για να την πάρει.

Στο παίξιμο της λύρας του, που κάποτε ακινητοποίησε τις συμπληγάδες πέτρες, δίνοντας την ευκαιρία να περάσουν ανάμεσά τους τα πλοία των αργοναυτών και νάρκωσε τον δράκοντα της Κολχίδας, που φυλούσε το «χρυσόμαλλο δέρας», ούτε ο Άδης μπορούσε να αντισταθεί. Ο φύλακας Κέρβερος χαλάρωσε στους θελκτικούς ήχους των χορδών και της φωνής του Ορφέα, ο Τάνταλος ξέχασε τη δίψα του, οι Ερινύες δάκρυσαν κι ο Πλούτωνας με την Περσεφόνη τόσο που συγκινήθηκαν ώστε του έδωσαν την άδειά τους να πάρει μαζί του την Ευρυδίκη και να γυρίσουν οι δυο τους στον πάνω κόσμο, στη ζωή. Υπό έναν όμως όρο. Μέχρι να φτάσουν στον πάνω κόσμο, ο Ορφέας δεν έπρεπε να γυρίσει να αντικρίσει την Ευρυδίκη. Οι πύλες του Άδη άνοιξαν, μα πριν ακόμα προλάβουν να τις διαβούν, ο Ορφέας, απ τη μεγάλη του επιθυμία να αντικρίσει την αγαπημένη του, παραβίασε τον όρο, με αποτέλεσμα η Ευρυδίκη να μείνει για πάντα πλέον στον κόσμο των νεκρών.

Την λύρα του Ορφέα, οι Νύμφες την πήραν και την παρέδωσαν σε έναν άλλο σπουδαίο μουσικό, γέννημα της Θράκης, στον ΜΟΥΣΑΙΟ, που σημαίνει το όνομά του: άνθρωπος των Μουσών. Γιος του Αντίφημου και της Σελήνης, αναφέρεται στις παραδόσεις και ως μαθητής του Ορφέα. Ήταν εκτός από μουσικός, ιερέας και μάντης. Όπως παρατηρούμε το στοιχείο της μαντικής, ήδη από τον Απόλλωνα και στη συνέχεια τον Ορφέα, συνοδεύει τη μουσική. Με τη μουσική του, ο Μουσαίος θεράπευε ακόμα και αρρώστους. Έγραψε πολλούς ύμνους ενώ σε αυτόν αποδίδεται η επινόηση του δακτυλικού εξάμετρου στην ποίηση. Είχε επίσης συμβάλλει δυναμικά στην ίδρυση των Ελευσινίων Μυστηρίων. Σύζυγός του ήταν η Ελευσίνια Διηόπη, με την οποία απέκτησε ένα γιο, έναν άλλο μεγάλο αρχαίο μουσικό, τον ΕΥΜΟΛΠΟ, γεννάρχη του γένους των Ευμελπίδων.

Άλλος ένας μυθικός μουσικός της Θράκης υπήρξε ο ΘΑΜΥΡΙΣ. Γιος του Φιλάμμωνα (ο οποίος ήταν γιος του Απόλλωνα και ιδρυτής μυστικών λατρειών, όπως της Λέρνας) και της νύμφης Αγριόπης, κατά τον Παυσανία, ή κατ’ άλλους γιος του Αθλίου ή της Μούσας Μελπομένης, προστάτιδας της Τραγωδίας ή της Μούσας Ερατούς, προστάτιδας της Ερωτικής Ποίησης.

Το όνομα των Θρακών είναι συνδεδεμένο από τα πανάρχαια χρόνια με την τέχνη της μουσικής. Ο Όμηρος αναφέρει ότι η λατρεία των Μουσών ξεκίνησε από τη Θράκη, ενώ ο θεός της μουσικής Απόλλωνας λατρευόταν ιδιαιτέρως στον τόπο αυτό, γεγονός που αποδεικνύουν και τα μαντεία και τα ιερά του που έχουν έρθει στο φως από έδαφος της Θράκης. Το ίδιο διαδεδομένη ήταν η λατρεία των Θρακών προς τον άλλο δεινό μουσικό και ανταγωνιστή του Απόλλωνα, Πάνα, αλλά και τον Διόνυσο, προς τιμήν του οποίου εισηγήθηκαν τη διοργάνωση μεγάλων διονυσιακών τελετών και στον οποίο είχαν αφιερώσει και ιερά (βλ. Ναός Διονύσου στα Άβδηρα, όπου υπάρχει και μαντείο του Απόλλωνα και Μαντείο του Διονύσου στην Ροδόπη).

Και στους νεότερους χρόνους όμως, οι Θράκες, διακρινόμενοι για την αγάπη, την έφεση αλλά και την ικανότητά τους στη μουσική, έπλασαν ήχους ιδιαίτερους. Σήμερα τα είδη της μουσικής της είναι πολλά και ποικίλα. Ακούγοντας τα τοπικά παραδοσιακά της τραγούδια, διακρίνουμε αμέσως το χαρακτηριστικό της ιδιαιτερότητας των ήχων όχι μόνο σε σχέση με τις μουσικές των υπολοίπων περιοχών της Ελλάδας αλλά και μεταξύ των τριών της διαμερισμάτων. Η ποικιλία στους ήχους και στους ρυθμούς αλλά και στην ορχήστρα (η Ανατολική Θράκη χρησιμοποιεί κανονάκι, ούτι, λύρα πολίτικη και κρουστά. Η Βόρεια Θράκη χρησιμοποιεί: λύρα Θρακιώτικη, γκάιντα, φλογέρα, καβάλ και η Δυτική: κλαρίνο, ούτι και γενικά ένα κράμα από τα όργανα της Ανατολικής και της Βόρειας) είναι βασικό στοιχείο της θρακιώτικης παραδοσιακής μουσικής, που ασφαλώς και αυτή με τη σειρά της έλκει την καταγωγή της από την Αρχαία Ελληνική μουσική. Το κοινό χαρακτηριστικό των μουσικών της πάντως, που της προσδίδει και το γενικότερο χρώμα της, είναι η ευγένεια του ήχου της και ο πλούτος των μελισμάτων που απαιτεί στην απόδοσή της.

Παραπομπές:
Στράβ. Ι, 471 «Από δε του μέλους, και του ρυθμού, και των οργάνων και η μουσική πάσα Θρακία και Ασιάτις νενόμισται... Οι τε επιμεληθέντες της αρχαίας μουσικής, Θράκες λέγονται, Ορφεύς τε και Μουσαίος και
Θάμυρις, και τω Ευμόλπω δε τούνομα ενθένδε».
Ξενοφώντος Κύρου Ανάβαση Στ, α, 5.
Πλάτων. Νομ.815 «...και εκπηδήσεσιν εν ΄ ύψει και ξυν ταπεινώσει μιμουμένην και τας τοιαύταις εναντίας, τας επί τα δραστικά φερομένας εύ σχήματα εν τε ταις τόξων και ακοντίων και πασών πληγών μημήματα επιχειρούσας μιμείσθαι».
Πολυδ. Ονομαστ. Δ, 100 «και κολοβρισμός Θράκιον όρχημα και Καρικόν. Ήν δε και τούτο ενόπλιον».

Βιβλιογραφία
Σπήλιου Χ. Σακελλαριάδου: «Πόλεις και Θέσμια Θράκης και Ιωνίας εν τη Αρχαιότητι», τόμος πρώτος, Αθήνα 1929.
Ιστοσελίδα: http://www.musicheaven.gr   
Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού  (www.argolikivivliothiki.gr)

Πηγή: http://ordoumpozanis-teo.blogspot.gr/2013/12/blog-post.html