«Η Ελληνική Παιδεία βάλλεται ηθελημένα αλλά και από άγνοια εδώ και
1.700 χρόνια λυσσωδώς».
Με
αφορμή το έργο «Rosetta» που κυκλοφόρησε σε όλον τον κόσμο την Παρασκευή 23
Σεπτεμβρίου ο έλληνας δημιουργός μιλάει στο BHmagazino για τα μυστικά της
δημιουργικότητας, για τον τρόπο που εργάζεται, για τη σχέση του με την Ελλάδα
καθώς και για τη βαθύτερη ουσία, το νόημα και τη νόηση της μουσικής.
«…το
ενδιαφέρον σας για μελλοντικά θέματα που αφορούν το Διάστημα παρόλο που είναι
άκρως σημαντικά φαίνεται ότι δεν αφορούν το ευρύ κοινό όσο θα έπρεπε».
«Ο
άνθρωπος δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά μέρος του Σύμπαντος. Αλλά και
μέλος του Σύμπαντος. Κι εδώ θα ήθελα να σας αναφέρω ένα συνήθειο που είχα όταν
ήμουν μικρός: όταν συναντούσα για πρώτη φορά ανθρώπους, ανεξαρτήτως ηλικίας,
τους έλεγα "Ξέρεις κάτι; Ξέρω τη μελωδία σου", και όταν τους το έλεγα αυτό, οι περισσότεροι,
χωρίς να καταλαβαίνουν, γελώντας μού χάιδευαν τα μαλλιά. Είναι εντυπωσιακό πως
όταν προσεκτικά παρατηρείς και ακούς τη φύση, εκείνη σου τα λέει όλα. Άρα, για
να μη μακρηγορώ, αυτό που έχω αποκομίσει για αυτό που με ρωτάτε είναι πως
μουσική και Σύμπαν είναι ταυτόσημα και αν θέλετε η μουσική είναι ο συμπαντικός
κώδικας που διέπει τα πάντα. Με τον όρο μουσική δεν εννοώ ένα μουσικό
ρεπερτόριο διαφόρων μουσικών κομματιών αλλά τις προπατορικές παλμώσεις του
Σύμπαντος».
«Οι
πληροφορίες που παίρνουμε από το περιβάλλον είναι δύο ειδών, αυτές που είναι
απτές μέσω των αισθήσεών μας και αυτές που είναι νοητές. Απτή πληροφορία είναι
βλέπω, μυρίζω, αγγίζω κ.τ.λ., ενώ οι νοητές πληροφορίες είναι η έννοια της
ελευθερίας, η έννοια του δικαίου κ.τ.λ. Οι απτές πληροφορίες που πηγάζουν από
τις αισθήσεις μας μάς ωθούν να βλέπουμε τον κόσμο σε τρεις διαστάσεις. Με τη
νόησή μας, όμως, τον βλέπουμε σε πολλές διαστάσεις. Σήμερα η επιστήμη κάνει
λόγο για 11 διαστάσεις και ποιος ξέρει στο μέλλον».
«Όντως,
όλα αυτά τα χρόνια δεν έχω εκφραστεί για αυτό το ζήτημα (της Μυθωδίας). Μπορώ να
σας πω ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο. Στους "στίχους" της
"Μυθωδίας" υπάρχει ποσοστό κωδικοποίησης, άλλες φορές κατά το 1/3 της
λέξης και σε άλλα σημεία κατά το 1/2. Αλλά, κύριε Παπαδόπουλε, το υποτιθέμενο
μυστικό δεν βρισκόταν ποτέ εκεί. Είναι κάπου που ποτέ κανείς δεν ανέφερε έως
σήμερα. Βρίσκεται στο μουσικό μέρος της "Μυθωδίας" και όχι στο
λυρικό. Είναι το περισσότερο που μπορώ να πω. Άλλωστε, υπάρχουν και άλλα
συμφωνικά έργα που έχω συνθέσει, χωρίς στίχους αυτά, βασισμένα στους κώδικες
της Δημιουργίας».
«Στα
μέσα της δεκαετίας του '70 είχα αναφέρει ότι "κάθε ανθρώπινη και ζωική και
φυτική ύπαρξη, ή και αυτή ακόμη η ανόργανη ύλη, εμπεριέχει τη σφραγίδα του
κύκλου της Δημιουργίας. Ο ήχος ακολουθεί πάντοτε τη συχνότητα των μεταβολών
αυτού του κύκλου ως λειτουργικός κώδικας των συμπαντικών διαστάσεων και
ταυτόχρονα ως γεννήτωρ. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να αναδιφήσουμε στη μνήμη μας
και ας θυμηθούμε. Τότε θα κατορθώσουμε να αποκωδικοποιήσουμε τον κώδικα της
Δημιουργίας του Σύμπαντος και κατά συνέπεια τον δικό μας. Τι υπέροχο και θείο
κλειδί είναι η μουσική!. Και όσο με ρωτάτε ύστερα από αυτό, τόσο θα σας απαντώ: "Μέτρον, ρυθμός,
αρμονία ίσον μουσική, η οποία μετατρέπει την ακοσμία σε κόσμο, την αταξία σε τάξη
και τη δυσαρμονία σε συμφωνία"».
«Αν η
μουσική προέρχεται από τα ονομαζόμενα παραδοσιακά φυσικά όργανα ή από σύγχρονες
ηλεκτρονικές πηγές, δεν έχει καμία σημασία και καμιά διαφορά. Όλα εξαρτώνται
από τον χρήστη. Γιατί πολλή κουβέντα γίνεται για ένα θέμα άνευ σημασίας. Διότι,
από όπου και αν προέρχονται οι παλμικές δονήσεις, τείνουν στο τέλος να είναι
όμοιες. Και για να επανέλθω στο προηγούμενο ζήτημα, θα σας φέρω ως παράδειγμα
κάτι από τον Ηράκλειτο: Λέει ότι η φωτιά εξατμίζει το νερό αλλά και το νερό σβήνει
τη φωτιά. Ο άνθρωπος, όμως, παρόλο που αποτελείται κυρίως από νερό, έχει πάντα
σταθερή θερμοκρασία. Αυτό σημαίνει αρμονία. Διότι ο ορισμός της αρμονίας, αν
και δεν συνηθίζω να χρησιμοποιώ ρητά, κατά τον Φιλόλαο είναι "πολυμιγέων
ένωσις και δίχα φρονεόντων συμφρόνησις"».
«Κάποτε
η Ελλάδα, αυτός ο τόπος που λέγεται Ελλάδα, ήταν το γίγνεσθαι. Τώρα αυτή η λέξη
έχει σβηστεί από την ελληνική μας συνείδηση και τώρα που όλοι ζητούν, δήθεν με
τεράστιο ενδιαφέρον, το φάρμακο για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση, μόνο μία
λύση υπάρχει αντικειμενικά. Ελληνική Παιδεία. Η οποία βάλλεται ηθελημένα αλλά
και από άγνοια εδώ και 1.700 χρόνια λυσσωδώς. Η Παιδεία, που αποτελεί τον κορμό
της μόρφωσης σε σχεδόν όλον τον κόσμο, δεν διδάσκεται στην Ελλάδα. Νομίζω ότι η
καταστροφή της χώρας μπορεί να έχει παγκόσμιες συνέπειες».
«Δεν
έπρεπε η Ελλάδα να φτάσει σε αυτό το σημείο, η Ελλάδα ήταν πηγή θετικών
πραγμάτων και βρίσκεται σήμερα σε μια δεινή θέση».
«Δεν
ξέρω, όμως, πότε η Ελλάδα θα γίνει το γίγνεσθαι που πάντα ήταν. Που ο Έλληνας
δημιουργούσε και έβγαινε και έξω από τη χώρα. Δεν ξέρω πότε θα γίνει αυτό. Τα
πνευματικά αγαθά που κατέθεσε η Ελλάδα στην ανθρωπότητα δεν έχουν ξεπεραστεί.
Γιατί ο Έλληνας έθετε ως μέτρο τη φύση. Δεν έκανε τον σπουδαίο. Έτσι ανακάλυψε
τις αναλλοίωτες αντικειμενικές αλήθειες».
«…υπάρχει
μια αντιστοιχία σήμερα, θα έλεγε κανείς ότι τα σημερινά ερείπια του αρχαίου
κάλλους αντιστοιχούν στην πνευματική ερείπωση της σύγχρονης Ελλάδας».
«Είτε το
θέλουμε είτε όχι, όλοι είμαστε συνάθροιση δισεκατομμυρίων ετών μνήμης. Τέτοιες
βουτιές αξίζει τον κόπο να τις κάνουμε. Το Σύμπαν είναι απλό αλλά ατελείωτο».
«Έχουμε
ξεχωριστούς ανθρώπους. Απαιτείται, όμως, το πρότυπο οργάνωσης που στηρίζεται
στο ορθό και αντικειμενικό. Με άλλα λόγια, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ».
Το
άλμπουμ «Rosetta» του Βαγγέλη Παπαθανασίου κυκλοφόρησε στις 23 Σεπτεμβρίου από
την Decca Records.
Δημοσιεύθηκε
στο BHmagazino την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2016 (απόσπασμα)
Ολόκληρη
η συνέντευξη: http://www.tovima.gr