Το 1492 είναι μια από τις πιο σημαντικές χρονιές στην ιστορία. Ο κόσμος ξαφνικά “μεγάλωσε” μετά την ανακάλυψη της Αμερικανικής Ηπείρου και η Ευρώπη έπαψε να είναι το κέντρο της γης. Ωστόσο, ένας Ιταλός φυσικός, φιλόλογος και ιστορικός των επιστημών ο οποίος διδάσκει σε πανεπιστήμιο της Ρώμης, ο Lucio Russo, επιμένει πως αυτός ο “Νέος Κόσμος” ήταν ήδη γνωστός κατά την Αρχαιότητα.
Αυτό φαίνεται να υποστηρίζει και στο βιβλίο του, “Η ξεχασμένη Αμερική: Η σχέση μεταξύ των πολιτισμών και το λάθος του Πτολεμαίου” τον οποίο και “κατηγορεί” όπως επίσης και τους “δύσπιστους” Ρωμαίους για την απώλεια της γνώσης.
Μεταξύ των πολλών στοιχείων, όπως υποστηρίζει ο Russo, που ενισχύουν την άποψη πως υπήρχε επαφή μεταξύ των αρχαίων Ευρωπαίων και των ιθαγενών Αμερικανών, είναι μερικά προ-Κολομβιανά κείμενα που κατάφεραν να “επιβιώσουν” της καταστροφής που επέφερε η ισπανική κατάκτηση.
Η λάθος μετάφραση για εκείνους που “ήρθαν από την Ανατολή”
Σε ένα βιβλίο, σχετικά με την προέλευση των Μάγια – όπως αναφέρει μιλώντας στο Epoch Times -υπάρχουν αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία. Οι “πατέρες” του συγκεκριμένου πολιτισμού, σύμφωνα πάντα με το κείμενα αυτά, ήταν “μαύροι και λευκοί, με διάφορα πρόσωπα και μιλούσαν διάφορες γλώσσες” και ήρθαν από την Ανατολή. “Και δεν είναι ξεκάθαρο πως διέσχισαν την θάλασσα”. Ωστόσο, οι ερευνητές αποφάσισαν να μεταφράσουν τη λέξη που χρησιμοποιούσαν οι Μάγια για τη “θάλασσα” ως “λίμνη”.
Επίσης, υπάρχουν αρκετές απεικονίσεις Μάγια αλλά και κείμενα στα οποία γίνονται αναφορές σε άνδρες με μούσια. Μόνο που οι ιθαγενείς της Αμερικανικής Ηπείρου δεν άφηναν γένια.
Υπάρχουν όμως και αρκετά έργα Ρωμαίων στα οποία εμφανίζεται το φρούτο ανανάς, το οποίο “εισήχθη” όμως στην Ευρώπη, μόνο μετά την κατάκτηση του Νέου Κόσμου, δηλ. το 1492, αφού ευδοκιμούσε στη Ν. Αμερική.
Ο δογματισμός της επιστήμης
Ο Russo, ο οποίος διδάσκει στο πανεπιστήμιο Tor Vergata της Ρώμης, υποστηρίζει πως ο λόγος για τον οποίο οι ερευνητές πιστεύουν πως η Αμερικανική Ήπειρος δεν ήταν γνωστή κατά την Αρχαιότητα, έχει να κάνει με τον δογματισμό και όχι με την έλλειψη αποδείξεων.
Για χρόνια, κυριαρχεί η θεωρία πως ο πολιτισμός εξελίσσεται σε προκαθορισμένα στάδια. Για παράδειγμα: ένας πολιτισμός ανακάλυψε τη φωτιά, μετά ανακάλυψε τον τροχό, την γραφή κοκ φτάνοντας μέχρι τα επιτεύγματα της σύγχρονης τεχνολογίας και την Δημοκρατία. Όλοι οι πολιτισμοί, εκτιμάται πως “πέρασαν” από αυτά τα στάδια και μπορούν να ιεραρχηθούν βάσει των επιτευγμάτων τους.
Όμως ο Russo, παρουσιάζει ένας εντελώς διαφορετικό σενάριο: οι ανακαλύψεις, όπως πχ η γραφή δεν αναπτύχθηκαν αυτόνομα και ανεξάρτητα σε κάθε πολιτισμό αλλά πέρασαν από τον ένα στον άλλο. Υποστηρίζει δε, πως είναι λανθασμένη η αντίληψη πως η επιστήμη εξελίσσεται χρόνο με το χρόνο. Εξάλλου υπάρχουν πολλά παραδείγματα επιστημονικής και πολιτισμικής παρακμής όπως η καταστροφή του πολιτισμού των Καρχηδονίων και των Ελλήνων, από τους οποίους οι Ρωμαίοι κληρονόμησαν μόνο ένα μικρό μέρος των επιστημονικών τους γνώσεων.
Ένα από τα σχετικά παραδείγματα που αναφέρει ο Rosso, αφορά τα επιτεύγματα στον τομέα της ναυσιπλοϊας. “Το μέγεθος των πλοίων κατά την Ελληνιστική περίοδο ξεπεράστηκε μόνο την περίοδο του Ναπολέοντα ενώ ο Κολόμβος, όπως αναφέρεται, σχεδίασε το ταξίδι βασιζόμενος σε μέρος των μαθηματικών γνώσεων της Ελληνιστικής περιόδου που είχαν καταφέρει να διασωθούν. Όπως τονίζεται, οι Έλληνες ήταν εξάλλου ο μόνος πολιτισμός της εποχής του που είχε κατανοήσει πως η Γη είναι στρογγυλή. Η γνώση αυτή όμως στη συνέχεια “χάθηκε”.
Ακόμη και σήμερα όπως τονίζει στο Epoch Times ο Russo, βρισκόμαστε σε μια περίοδο “επιστημονικής κρίσης” η οποία όμως είναι διαφορετική από αυτή των ρωμαϊκών χρόνων καθώς η σημερινή παρακμή, σύμφωνα με τον καθηγητή, “κρύβεται” πίσω από τα τεχνολογικά επιτεύγματα.
Το λάθος του Πτολεμαίου και πως οι άνθρωποι “ξέχασαν” την Αμερική
Παρά ταύτα, το ερώτημα παραμένει. Πως μπορεί οι άνθρωποι να “έχασαν” τη γνώση μιας ολόκληρης ηπείρου; Το λάθος, σύμφωνα με τον καθηγητή, εντοπίζεται στον Πτολεμαίο ο οποίος έφτιαξε έναν “παγκόσμιο” χάρτη συνδυάζοντας τους επικρατέστερους ισχυρισμούς από τις διαθέσιμες Αρχαίες πηγές.
Το βασικό πρόβλημα κατά τον καθηγητή είναι η “τοποθέτηση” των Τυχερών Νησιών, τα οποία οι Αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν Κανάριες Νήσους. Στην πραγματικότητα όμως οι Έλληνες αναφέρονταν στις Αντίλλες, σύμφωνα τουλάχιστον με τον Russo. Η “παρεξήγηση” οφείλεται κατά τον ίδιο, στους Ρωμαίους και όχι μόνο, και στη δυσπιστία όσο και αδυναμία τους να “ανοιχτούν” στους ωκεανούς.
Ακολουθώντας τους κανόνες τη φιλολογικής όσο και μαθηματικής λογικής, ο Russo εξηγεί στον αναγνώστη, ένα ένα τα λάθη του Πτολεμαίου – τα οποία θεωρούνται πολύ μεγάλα- και παράλληλα αποδεικνύει πως οι γνώσεις των Αρχαίων Ελλήνων για τον πλανήτη μας ήταν πολύ ακριβείς. Ο Πτολεμαίος, όπως τονίζει ο καθηγητής, υπολόγισε λάθος το γεωγραφικό πλάτος των Κανάριων Νήσων, κατά 15 μοίρες με αποτέλεσμα στο δικό του χάρτη να εμφανίζονται εκεί που θα ανέμενε κανείς να είναι οι Αντίλλες. Φυσικά η Αμερική δεν εμφανίζεται στο χάρτη του.
Σύμφωνα με τον Russo, το βιβλίο προκάλεσε δύο ειδών αντιδράσεις. Οι επιστήμονες και οι φιλόλογοι έδειξαν ενθουσιασμό, σε αντίθεση με τους ιστορικούς και τους γεωγράφους, που όπως τονίζει ο συγγραφέας, αδυνατούν να κατανοήσουν κάποιες λογικές πτυχές του έργου του.
“Έχουμε πολλά να μάθουμε από τους Αρχαίους Έλληνες. Για παράδειγμα θα πρέπει να προσπαθήσουμε να περιορίσουμε την τάση που υπάρχει για υπερβολική εξειδίκευση” γιατί τα ποιο ενδιαφέρονται πράγματα μπορούν να γίνουν κατανοητά μόνο από αυτούς που εστιάζουν σε περισσότερες από μια πτυχές της ανθρώπινης γνώσης”.
Lucio Russo - L'America dimenticata
(Ξεχασμένη Αμερική)
Στην πραγματικότητα, ο Lucio Russo διατηρεί την εκπληκτική υπόθεση ότι ο λόγος για το λάθος του Πτολεμαίου έγκειται στην κατάρρευση της γνώσης που ακολούθησε τις ρωμαϊκές κατακτήσεις. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, η διεύρυνση των εδαφών που κατακτήθηκαν από τη Ρώμη πήγε χέρι-χέρι με μια συστηματική καταστροφή του πολιτισμού όλων των λαών που κατακτήθηκαν. Ένα παράδειγμα είναι αρκετό: η καταστροφή της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και η ανεκτίμητη κληρονομιά κωδικοποιήσεων και όγκων που περιέχουν το σύνολο της ανθρώπινης γνώσης.
Τα λόγια του Ρούσσο: Αυτή ήταν όχι μόνο η μεγαλύτερη συλλογή βιβλίων που υπήρχαν στον κόσμο, αλλά και το σημαντικότερο κέντρο εκδοτικής παραγωγής, στενά συνδεδεμένο με το Μουσείο της Αλεξάνδρειας, δηλαδή με τον κύριο δημόσιο ερευνητικό οργανισμό του Αρχαίου κόσμου (σελ. 90).
Οι αναμνήσεις των μετακινήσεων του παρελθόντος εξαφανίστηκαν σταδιακά, αφήνοντας πίσω τους ιστορίες που ήταν θρυλικές και απίστευτες.
Όλα αυτά εξετάζονται στο βιβλίο, ξεκινώντας με ένα μαθηματικό κλειδί, ένα πρόβλημα που συνδέεται με τη μαθηματική γεωγραφία: το σφάλμα του Πτολεμαίου. Με άριστη ακρίβεια, ο Lucio Russo εξετάζει τις διαδρομές και τις ασυνέπειες των αποτελεσμάτων που επιτεύχθηκαν από διάφορους μελετητές από τον Ερατοσθένη μέχρι τον Ιπάρχαρχο μέχρι τον Πτολεμαίο.
Οι μετρήσεις των επιστημόνων έγιναν βάσει των πινάκων που είχαν προηγουμένως καταρτιστεί. Ο Ερατοσθένης, διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, χρησιμοποίησε μια διαδικασία βασισμένη σε υπολογισμούς μέσα στο πλαίσιο ενός μαθηματικού μοντέλου.
Από όλα αυτά μπορεί να συναχθεί ότι τον δεύτερο αιώνα π.Χ. (και ίσως και νωρίτερα) τα πλοία της Μεσογείου, και μάλλον πρώτα απ 'όλα αυτά των Καρχηδονίων, όχι μόνο έφτασαν στην Καραϊβική αλλά άνοιξαν μια διαδρομή που στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε συνεχώς. Αυτό θα εξηγούσε διάφορα από αυτά που φαίνονται να είναι ιστορικές ασυνέπειες, όπως οι αναπαραστάσεις φρούτων που αναμφισβήτητα είναι ο ανανάς (καρπός των Αντίλλων) στα έργα καλλιτεχνών και ζωγράφων και, προς την αντίθετη κατεύθυνση, η παρουσία της Αμερικής κοτόπουλων, πουλερικών από την Ευρασιατική προέλευση, που βρέθηκε από τον Χριστόφορο Κολόμβο όταν έφτασε εκεί.
Η υπόθεση του Lucio Russo είναι συναρπαστική, που οδηγεί σε βαθύ προβληματισμό και ίσως ακόμη και σε αναθεώρηση των βιβλίων της ιστορίας. Μας οδηγεί επίσης να εξετάσουμε το ενδεχόμενο οι ανθρώπινες κοινωνίες να φτάνουν στα ίδια αποτελέσματα ταυτόχρονα σε πολύ απομακρυσμένα πλαίσια, όχι από ένα είδος «συγκλίνουσας εξέλιξης», αλλά επειδή συνδέονται αμοιβαία σε ένα δίκτυο πολιτιστικών ανταλλαγών και γνώσεων.
