Η ΤΥΧΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΤΕΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΠΕΛΛΗ

Λίγες αναρτήσεις πιο κάτω, έγινε αναφορά στην υπέροχη εταίρα Φρύνη, και πως εμπνεύστηκαν και φιλοτέχνησαν αυτήν, οι Πραξιτέλης και Απελλής. Στην παρούσα ανάρτηση θα δούμε σε τι χέρια κατέληξαν τα συγκεκριμένα έργα τέχνης και ποια ήταν η τύχη τους.

Η ολόγυμνη ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΤΕΛΗ (με μοντέλο την πανέμορφη Φρύνη), κατασκευασμένη από υπέροχο μάρμαρο της Πάρου, τοποθετήθηκε στον ναό της Αφροδίτης της Κνίδου, στη μέση ενός ιερού άλσους, και οι Κνίδιοι το αγάπησαν τόσο ώστε έκοψαν νομίσματα με την όψη του και χάραξαν αναρίθμητους σφραγιδόλιθους. Και όταν κάποτε καταχρεώθηκαν από υπέρογκο δημόσιο χρέος και προσφέρθηκε ο βασιλέας Νικομήδης της Βιθυνίας να το εξοφλήσει, με αντάλλαγμα το περίφημο άγαλμα, οι Κνίδιοι αρνήθηκαν και προτίμησαν να δουλέψουν για χρόνια, σκληρά, παρά να στερηθούν την Αφροδίτη τους!!! Χάρη στην αφοσίωση των Κνιδίων, το άγαλμα έμεινε στη θέση του μέχρι τις αρχές του επικατάρατου πέμπτου μΧ. αιώνα, οπότε ο βάρβαρος διώκτης του Ελληνισμού, αυτοκράτορας Θεοδόσιος, το σήκωσε και το πήρε αιχμάλωτο στην NOVA ROMA όπως λεγόταν τότε επίσημα η Κωνσταντίνου Πόλις. Εκεί μια από τις πολλές ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΕΣΤΡΕΨΑΝ ΚΑΤΑ ΣΥΜΠΤΩΣΗ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΥΣ ΘΗΣΑΥΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ, κατέστρεψε το αριστούργημα του Πραξιτέλους μαζί με πολυάριθμα άλλα αριστουργήματα.

Η αναδυομενη Αφροδιτη του Απελλη. Συγκριτικά η αναδυομένη Αφροδίτη του Απελλή είχε καλύτερη τύχη. Αρχικά την αγόρασαν οι Κώοι και την τοποθέτησαν στο περίφημο Ασκληπιείο του νησιού τους.

Τέσσερις σχεδόν αιώνες αργότερα, οι καταχρεωμένοι Κώες, πλήρωσαν τους οφειλόμενους φόρους στο δημόσιο ταμείο της Ρώμης με τον πίνακα του Απελλή. Την χάρη τους την έκανε ο ίδιος ο Αυτοκράτωρ Αύγουστος, που σαν όλους τους Ρωμαίους κατακτητές είχε ιδιαίτερη αδυναμία στα κλεμμένα ελληνικά αριστουργήματα, και τοποθέτησε τον πίνακα στον ναό του «θεού» Ιουλίου Καίσαρα.

Δυστυχώς τα έργα της ζωγραφικής δεν έχουν την μακροβιότητα των έργων της γλυπτικής. Μέσα σε τετρακόσια χρόνια τα χρώματα είχαν αρχίσει να αλλοιώνονται. Ο Αύγουστος κάλεσε ζωγράφους Έλληνες (φυσικά) να τον επιδιορθώσουν αλλά κανείς δεν τόλμησε να βάλει τα πινέλα του εκεί όπου άγγιξαν οι χρωστήρες του Απελλή. Μερικές δεκαετίες αργότερα, ο φιλότεχνος ΦΙΛΕΛΛΗΝ και τόσο παρεξηγημένος ΝΕΡΩΝ, λιγότερο βάρβαρος από τον Αύγουστο, κατάλαβε το ηθικό δίλημμα των ζωγράφων. ΣΕΒΑΣΤΗΚΕ τον πίνακα και σκέφτηκε κάτι καλύτερο από την συντήρηση. Ζήτησε από τον ζωγράφο Δωρόθεο να τον αντιγράψει. Ο Δωρόθεος εκτέλεσε την παραγγελία φιλότιμα. Το πρωτότυπο καταστράφηκε αλλά το αντίγραφο του σώθηκε στη Ρώμη.

Αργότερα κατά τον σκοτεινό μεσαίωνα, ο πίνακας παρέμεινε στο Βατικανό και κάποιος άλλος ζωγράφος αντέγραψε το αντίγραφο του Δωρόθεου, ενώ κατά την Αναγέννηση και ιδιαίτερα στην εποχή της λεγόμενης Αντιμεταρρύθμισης, η εξαίρετη σύνθεση του Απελλή, έστω και σε αντίγραφο, ενέπνευσε την πασίγνωστη σήμερα ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΑφροδΙτη του Μποτιτσέλι αλλά και άλλων ζωγράφων της εποχής που ένιωσαν την ανάγκη να στραφούν προς την Αρχαία Ελλάδα για να αποτινάξουν από πάνω τους τα απάνθρωπα σκοτάδια του δεσπόζοντα μονοθεϊσμού.

Πηγή: Περ. Ιερά Ελλάς, τεύχ. 7^ον, σελ. 18 του Μάριου Βερέττα