ΠΡΙΝ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ και ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΠΛΑΤΑΙΩΝ

Από τους Αθηναίους μαχητές διακρίθηκε ο Σωφάνης του Ευτυχίδη από τον δήμο της Δεκέλειας. Λέγεται ότι αυτός δεν λύγιζε ούτε μια στιγμή από την πίεση των Θηβαίων και μάλιστα είχε ζωγραφίσει στην ασπίδα του μια άγκυρα, σύμβολο πως κανένας εχθρός δεν θα τον κουνούσε από τη θέση του.
Πριν την μάχη όσο οι Πέρσες πίεζαν τους Τεγεάτες και τους Σπαρτιάτες, ο στρατηγός Παυσανίας έκανε θυσίες στους θεούς για να νικήσουν οι Έλληνες. Δίπλα του στεκόταν ο υπασπιστής του Καλλικράτης που δέχτηκε ένα βέλος στο στήθος προστατεύοντας τον στρατηγό. Λέγεται πως καθώς ξεψυχούσε και την ώρα που ο στρατηγός τον ευχαριστούσε για τη πράξη του, ο νεαρός Σπαρτιάτης είπε: "Λυπάμαι που δεν πρόλαβα να πάρω μέρος στη μάχη."
Οι Μεγαρείς είχανε 159 νεκρούς και όλοι τους τιμήθηκαν ιδιαιτέρως από όλους τους Έλληνες για την ανδρεία τους.
Ο γενναίος Αμομφεράτος που με το λόχο του κάλυψε τα νώτα των Σπαρτιατών πέθανε κατά τη διάρκεια της μάχης και τιμήθηκε από τον Παυσανία με ειδικό ανδριάντα στο μνήμα του.
Ο Αιγινήτης Λάμπωνας, βλέποντας τον Μαρδόνιο να πέφτει νεκρός και ενθυμούμενος ότι ο Ξέρξης αποκεφάλισε το πτώμα του βασιλιά της Σπάρτης Λεωνίδα μετά τη μάχη των Θερμοπυλών, είπε στον Παυσανία: "Ιδού η ευκαιρία να εκδικηθείς για τον αποκεφαλισμό του Λεωνίδα." Εννοώντας να αποκεφαλίσει το πτώμα του Μαρδόνιου. Ο Παυσανίας απάντησε: "Λάμπωνα αυτές τις πράξεις τις κάνουν οι βάρβαροι και όχι οι Έλληνες."Όταν τελείωσε η μάχη και η σκηνή του Μαρδόνιου με τα ολόχρυσα σκεύη του και τους μαγείρους του να πέφτουν στα χέρια των Ελλήνων, ο Παυσανίας διέταξε τους Πέρσες υπηρέτες να ετοιμάσουν ένα γεύμα σαν αυτά που ετοίμαζαν στον Μαρδόνιο και τους συνεργάτες του. Αντίστοιχα ζήτησε από τους Σπαρτιάτες να ετοιμάσουν το συνηθισμένο γεύμα των Λακεδαιμονίων, τον μέλανα ζωμό. Ακολούθως ο Παυσανίας κάλεσε όλους τους Έλληνες στρατηγούς στη σκηνή του Μαρδόνιου και τους παρουσίασε τα δύο γεύματα ένα πλούσιο σε ολόχρυσα σκεύη, το περσικό και ένα φτωχικό των Σπαρτιατών. Τότε είπε: "
Ανόητοι Πέρσες αφήσατε τα πλούτη σας και χάσατε τις ζωές για να αποκτήσετε το φτωχικό πιάτο του Έλληνα όταν εσείς τρώγατε σε χρυσά σκεύη."
Όταν τελείωσε η μάχη η πεδιάδα των Πλαταιών είχε γεμίσει με χιλιάδες νεκρούς. Η κάθε πόλη των Ελλήνων έχτισε ξεχωριστά κάθε τύμβο για τους νεκρούς της.
Οι μόνοι Πέρσες που υποχώρησαν με τάξη και έφτασαν πίσω στην Περσία ήταν αυτοί στο σώμα του Αρτάβαζου.
Στη συνέχεια οι Έλληνες αποφάσισαν να τιμωρήσουν όσους συμπατριώτες τους μηδίσανε, με πρώτη τη Θήβα. Εμφανίστηκαν μπροστά στα τείχη της πόλης με το σύνολο του στρατού τους και ζήτησαν να τους παραδοθούν οι ηγέτες της φιλοπερσικής μερίδας της Θήβας, ο Τιμαγενίδας, ο Ασωπόδωρος και ο Ατταγινός και άλλοι λιγότερο σημαντικοί. Οι Ασωπόδωρος και Ατταγινός το έσκασαν αλλά όλοι οι υπόλοιποι παραδόθηκαν στον Παυσανία, ο οποίος τους εκτέλεσε στην Κόρινθο.
Μετά από αυτή τη μάχη ουδέποτε Πέρσης ηγεμόνας δεν πραγματοποίησε εισβολή στην Ελλάδα. Οι Έλληνες πέρασαν στην αντεπίθεση και πραγματοποίησαν νικηφόρες μάχες εντός της Περσικής Αυτοκρατορίας, προκαλώντας τριγμούς στο σύστημα της και οδηγώντας την στη κατάρρευση από τον Μέγα Αλέξανδρο. Μέχρι να συμβεί όμως αυτό, οι Πέρσες δεν τόλμησαν να επέμβουν ξανά στρατιωτικά στον ελλαδικό χώρο. Οι μόνες τους επεμβάσεις ήταν κυρίως διπλωματικής φύσεως, χρηματοδοτώντας πρώτα την Αθήνα, μετά τη Σπάρτη και ύστερα την Θήβα, στις εμφύλιες διαμάχες των Ελληνικών πόλεων. Η μάχη των Πλαταιών κράτησε ζωντανή την Ελλάδα. Η ναυμαχία στη Σαλαμίνα ανέκοψε τη πορεία του Ξέρξη αλλά δεν εξάλειψε την περσική απειλή. Αυτό έγινε στη μάχη των Πλαταιών. Απολλώνιος