Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ

Όταν φθάνει στην Ιθάκη ο Οδυσσέας δεν την αναγνωρίζει αμέσως, έτσι που είναι τυλιγμένη στην ομίχλη. Του παρουσιάζεται η Αθηνά και αυτός αμέσως απαντάει με μια ιστορία κάνοντας την Αθηνά να θαυμάσει το ετοιμοπόλεμο ανιχνευτικό πνεύμα του. 

Κάθονται και οι δυο τους κάτω από την ελιά, σχεδιάζουν και συζητούν. Κρύβει τα δώρα των Φαιάκων στο άντρο των Ναϊδων και ανηφορίζει στο καλύβι του Εύμαιου. Συναντά τον Τηλέμαχο που τον αμφισβητεί οργισμένος. 

Του αποκαλύπτεται αλλά όχι ακόμη στον Εύμαιο παρ΄όλη την βαθιά συμπάθεια που τρέφει. Ξεκινούν για το παλάτι. Στην είσοδο ο ζητιάνος Αρναίος Ίρος τον προσβάλει και τον χλευάζει. 

Οι μνηστήρες γελούν με την σκηνή και ο Οδυσσέας τον τραυματίζει βαριά και ο χαμερπής χαφιές αποχωρεί κλαψουρίζοντας. Συμβουλεύει τον Αμφίνομο τον γιο παλιού του φίλου να φύγει και αυτός αμφιταλαντεύεται. Συναντά την Πηνελόπη χωρίς εκείνη να τον αναγνωρίσει. 

Τον αναγνωρίζει η Ευρύκλεια από το σημάδι του κυνηγού. Η Πηνελόπη επικαλείται την Άρτεμη και προκυρήσσει τον διαγωνισμό του Τόξου με προτροπή της Αθηνάς.
Εύχεται να έχει επιστρέψει ο Οδυσσέας και να διεκδικήσει τον κόσμο και την ζωή του πίσω καθώς παραδίδει το τόξο και τα δάκρυα κυλούν από τα όμορφα μαγουλά της σαν μαργαριτάρια.
Δοκιμάζει ο Λειώδης, ο Αντίνοος το αποφεύγει. Είχε πετάξει ένα σκαμνί στη δεξιά του πλευρά προσπαθώντας να χτυπήσει την λογική. 

Ο Οδυσσέας τον σημαδεύει με ένα βέλος στο λαιμό, τον Ευρύμαχο στο συκώτι, εξοντώνει τον Αγελάο, τον Ευρυδάμα και τον Δημοπτόλεμο.
Τον Αμφίνομο , τον Λειώκριτο , τον Ευρυάδη και τον Αμφιμέδωνα, ο Τηλέμαχος.
Ο Φιλοίτιος, τον Πείσανδρο και τον Κτήσιππο που είχε εκσφεντονίσει ένα κόκαλο βοδιού στον Οδυσσέα.
Ο Εύμαιος τον Έλατο και τον Πολύβο και μαζί με τον Φιλοίτιο τον αρχιδούλο Μελανθέα.
Οι 12 από τις 50 δούλες που συνεργάστηκαν με τους μνηστήρες βρίσκουν ατιμωτικό θάνατο από τον Τηλέμαχο. Η Μελάνθη πλάγιαζε μαζί τους και τους έκανε τα χατήρια.

Στο τέλος ζητάει το θειάφι να καθαρίσει την αίθουσα από τους επώνυμους και ανώνυμους μνηστήρες.

Η Ευρύκλεια είναι έξαλλη από χαρά αλλά ο Οδυσσέας την συγκρατεί.
Ειδοποίησε την περίφρονα κόρη του Ικάριου, ότι ήρθα και είμαι εδώ,
της λέει, με τα πτερόεντα λόγια του και θέλω να δω αν αυτό το ολόγιομο φεγγάρι του Απριλίου 9 μοίρες στον Ταύρο με την Αϊδιο περικεφαλαία του Σκορπιού που θα κατεβάσω αύριο για χάρη της ταιριάζει στα μαλλιά της και δένει με τις χρυσές ανταύγειες της λάμψης των ματιών της.