 |
Αργυρό οκτάδραχμο Αλεξάνδρου Α' Μακεδονίας.
Παρίσι, εθνική
βιβλιοθήκη.
|
Τον διαδέχτηκε στο θρόνο ο Φίλιππος ο Α΄, ο Αέροπος και αργότερα ο Αλκέτας.
Ο Αλκέτας ήταν πατέρας του Αμύντα που ήταν ο πατέρας του Αλεξάνδρου του Α΄.
Αυτός ήταν ο Αλέξανδρος που απέδειξε την καταγωγή του από το Άργος και τον δέχτηκαν ως Έλληνα στους Ολυμπιακούς αγώνες.
Είναι το βασιλόπουλο εκείνο που όταν ο πατέρας του Αμύντας ο Α΄, βρέθηκε σε δύσκολη θέση από την συμπεριφορά των Περσών, με δόλο τους δολοφόνησε και ενταφίασε τα πτώματα τους.
Η ιστορία
περιληπτικά έχει ως εξής: οι
Πέρσες πρέσβεις του Μεγάβαζου έφτασαν στην Μακεδονία και απαίτησαν γη και ύδωρ.
Στόχος τους τα μεταλλεία αργύρου και τα μεταλλεία του όρους Δύσωρου. Κατά τη
διάρκεια του συμποσίου που τους παρέθεσαν οι Μακεδόνες, οι Πέρσες ασελγώντας
ακούμπησαν τα στήθη των γυναικών και επιχείρησαν να τις φιλήσουν. Έπειτα
ζήτησαν να πλαγιάσουν με τις γυναίκες των Μακεδόνων, γεγονός που ανάγκασε τον
νεαρό Αλέξανδρο να συμβουλέψει τον πατέρα του να δεχθεί και να στείλει τις
γυναίκες να ετοιμαστούν. Εκείνος όμως μάζεψε τα νεαρότερα αμούστακα παλικάρια,
και αφού μεταμφιέστηκαν όλοι τους σαν γυναίκες, περίμεναν στους γυναικωνίτες
τους Πέρσες απεσταλμένους και τους φόνευσαν όλους. Μετά έθαψαν τους Πέρσες και
όταν τους ζητήθηκαν αργότερα εξηγήσεις, εκείνοι απολογήθηκαν πως φιλοξένησαν με
όλες τις τιμές τους ξένους, που ευχαριστημένοι αποχώρησαν από το παλάτι. Καθώς
όμως επέστρεφαν λιοντάρια τους επιτέθηκαν και τους σκότωσαν. Τότε οι Μακεδόνες
τους ενταφίασαν με όλες τις τιμές. Έδειξαν και το σημείο του ενταφιασμού και με
την πρόφαση πως είναι βέβηλο, να ανοίγονται οι τάφοι των νεκρών έπεισαν την νέα
αποστολή των Περσών πως επρόκειτο για ατύχημα.
Αργότερα
όταν ανέλαβε την βασιλεία της Μακεδονίας το -479, όταν τεράστια περσικά
στρατεύματα, πλημμύρισαν την Μακεδονία, επιστρατεύτηκαν τα Μακεδονικά
στρατεύματα δια της βίας και αναγκάστηκε να ακολουθήσει τους Πέρσες στην
εκστρατεία τους κατά της νοτίου Ελλάδος.
Μετά
την μάχη των Θερμοπυλών, στη μάχη των Πλαταιών, ο Αλέξανδρος ο Α΄ κατέφυγε στο
στρατόπεδο των Αθηναίων, προτείνοντας τους να δεχθούν την βοήθεια του. Ζήτησε
να μιλήσει με τον στρατηγό των Αθηναίων, τον γνωστό σε όλους μας ως Δίκαιο, τον
Αριστείδη, στον οποίον και κατέδωσε τα σχέδια των Περσών, λέγοντας πως σχέδιο
των Περσών ήταν να επιτεθούν την αυγή:
«οὐ γὰρ ἂν ἔλεγον,
εί μὴ μεγάλως ἐκηδόμην συναπάσης τῆς Ἑλλάδος.
Αὐτός τε
γὰρ Ἕλλην γένος εἰμὶ τὠρχαῖον καὶ ἀντ' ἐλευθέρης δεδουλωμένην οὐκ ἂν ἐθέλοιμι
ὁρᾶν τὴν Ἑλλάδα... Εἰμὶ δὲ Ἀλέξανδρος
ὁ
Μακεδών»
Απόδοση κειμένου: "δεν
θα έλεγα αυτά τα λόγια, αν δεν φρόντιζα πάρα πολύ για την Ελλάδα ολόκληρη. Διότι
και εγώ είμαι Έλληνας από Αρχαίο γένος και δεν θα ήθελα να βλέπω
υποδουλωμένη, αντί ελεύθερη την Ελλάδα. Είμαι
ο Αλέξανδρος ο Μακεδών."
Αν και
ήταν υπόδουλος, διεκήρυττε την ελληνικότητα του, και μεριμνούσε για την
ελευθερία όλων των Ελλήνων. Έτσι
βοήθησε στην εκτόπιση των περσικών δυνάμεων από τον Ελληνικό χώρο.
Στόλισε με περίφημα αναθήματα τους Δελφούς και την Ολυμπία, και ανακηρύχτηκε πρόξενος των Ελλήνων.
Στόλισε με περίφημα αναθήματα τους Δελφούς και την Ολυμπία, και ανακηρύχτηκε πρόξενος των Ελλήνων.
ΗΡΟΔΟΤΟΣ Βιβλίο 5
ΑπάντησηΔιαγραφή17. [1] Παιόνων μὲν δὴ οἱ χειρωθέντες ἤγοντο ἐς τὴν Ἀσίην. Μεγάβαζος δὲ ὡς ἐχειρώσατο τοὺς Παίονας, πέμπει ἀγγέλους ἐς Μακεδονίην ἄνδρας ἑπτὰ Πέρσας, οἳ μετ᾽ αὐτὸν ἐκεῖνον ἦσαν δοκιμώτατοι ἐν τῷ στρατοπέδῳ· ἐπέμποντο δὲ οὗτοι παρὰ Ἀμύντην αἰτήσοντες γῆν τε καὶ ὕδωρ Δαρείῳ βασιλέι. [2] ἔστι δὲ ἐκ τῆς Πρασιάδος λίμνης σύντομος κάρτα ἐς τὴν Μακεδονίην· πρῶτον μὲν γὰρ ἔχεται τῆς λίμνης τὸ μέταλλον ἐξ οὗ ὕστερον τούτων τάλαντον ἀργυρίου Ἀλεξάνδρῳ ἡμέρης ἑκάστης ἐφοίτα, μετὰ δὲ τὸ μέταλλον
Δύσωρον καλεόμενον ὄρος ὑπερβάντα εἶναι ἐν Μακεδονίην.
18. [1] οἱ ὦν Πέρσαι οἱ πεμφθέντες οὗτοι παρὰ τὸν Ἀμύντην ὡς ἀπίκοντο, αἴτεον ἐλθόντες ἐς ὄψιν τὴν Ἀμύντεω Δαρείῳ βασιλέι γῆν τε καὶ ὕδωρ. ὁ δὲ ταῦτά τε ἐδίδου καὶ σφεας ἐπὶ ξείνια καλέει, παρασκευασάμενος δὲ δεῖπνον μεγαλοπρεπὲς ἐδέκετο τοὺς Πέρσας φιλοφρόνως. [2] ὡς δὲ ἀπὸ δείπνου ἐγένοντο, διαπίνοντες εἶπαν οἱ Πέρσαι τάδε. «ξεῖνε Μακεδών, ἡμῖν νόμος ἐστὶ τοῖσι Πέρσῃσι, ἐπεὰν δεῖπνον προτιθώμεθα μέγα, τότε καὶ τὰς παλλακὰς καὶ τὰς κουριδίας γυναῖκας ἐσάγεσθαι παρέδρους. σύ νυν, ἐπεί περ προθύμως μὲν ἐδέξαο μεγάλως δὲ ξεινίζεις, διδοῖς δὲ βασιλέι Δαρείῳ γῆν τε καὶ ὕδωρ, ἕπεο νόμῳ τῷ ἡμετέρῳ.» [3] εἶπε πρὸς ταῦτα Ἀμύντης «ὦ Πέρσαι, νόμος μὲν ἡμῖν γε ἐστὶ οὐκ οὗτος, ἀλλὰ κεχωρίσθαι ἄνδρας γυναικῶν· ἐπείτε δὲ ὑμεῖς ἐόντες δεσπόται προσχρηίζετε τούτων, παρέσται ὑμῖν καὶ ταῦτα.» εἴπας τοσαῦτα ὁ Ἀμύντης μετεπέμπετο τὰς γυναῖκας· αἳ δ᾽ ἐπείτε καλεόμεναι ἦλθον, ἐπεξῆς ἀντίαι ἵζοντο τοῖσι Πέρσῃσι. [4] ἐνθαῦτα οἱ Πέρσαι ἰδόμενοι γυναῖκας εὐμόρφους ἔλεγον πρὸς Ἀμύντην φάμενοι τὸ ποιηθὲν τοῦτο οὐδὲν εἶναι σοφόν· κρέσσον γὰρ εἶναι ἀρχῆθεν μὴ ἐλθεῖν τὰς γυναῖκας ἢ ἐλθούσας καὶ μὴ παριζομένας ἀντίας ἵζεσθαι ἀλγηδόνας σφίσι ὀφθαλμῶν. [5] ἀναγκαζόμενος δὲ ὁ Ἀμύντης ἐκέλευε παρίζειν· πειθομενέων δὲ τῶν γυναικῶν αὐτίκα οἱ Πέρσαι μαστῶν τε ἅπτοντο οἷα πλεόνως οἰνωμένοι, καί κού τις καὶ φιλέειν ἐπειρᾶτο.
19. [1] Ἀμύντης μὲν δὴ ταῦτα ὁρέων ἀτρέμας εἶχε, καίπερ δυσφορέων, οἷα ὑπερδειμαίνων τοὺς Πέρσας· Ἀλέξανδρος δὲ ὁ Ἀμύντεω παρεών τε καὶ ὁρέων ταῦτα, ἅτε νέος τε ἐὼν καὶ κακῶν ἀπαθής, οὐδαμῶς ἔτι κατέχειν οἷος τε ἦν, ὥστε δὲ βαρέως φέρων εἶπε πρὸς Ἀμύντην τάδε. «ὦ πάτερ, σὺ μὲν εἶκε τῇ ἡλικίῃ ἀπιών τε ἀναπαύεο, μηδὲ λιπάρεε τῇ πόσι· ἐγὼ δὲ προσμένων αὐτοῦ τῇδε πάντα τὰ ἐπιτήδεα παρέξω τοῖσι ξείνοισι.» [2] πρὸς ταῦτα συνιεὶς Ἀμύντης ὅτι νεώτερα πρήγματα πρήσσειν μέλλοι ὁ Ἀλέξανδρος, λέγει «ὦ παῖ, σχεδὸν γάρ σευ ἀνακαιομένου συνίημι τοὺς λόγους, ὅτι ἐθέλεις ἐμὲ ἐκπέμψας ποιέειν τι νεώτερον· ἐγὼ ὦν σευ χρηίζω μηδὲν νεοχμῶσαι κατ᾽ ἄνδρας τούτους, ἵνα μὴ ἐξεργάσῃ ἡμέας, ἀλλὰ ἀνέχευ ὁρέων τὰ ποιεύμενα· ἀμφὶ δὲ ἀπόδῳ τῇ ἐμῇ πείσομαί τοι.»
20. [1] ὡς δὲ ὁ Ἀμύντης χρηίσας τούτων οἰχώκεε, λέγει ὁ Ἀλέξανδρος πρὸς τοὺς Πέρσας «γυναικῶν τουτέων, ὦ ξεῖνοι, ἔστι ὑμῖν πολλὴ εὐπετείη, καὶ εἰ πάσῃσι βούλεσθε μίσγεσθαι καὶ ὁκόσῃσι ὦν αὐτέων. [2] τούτου μὲν πέρι αὐτοὶ ἀποσημανέετε· νῦν δέ, σχεδὸν γὰρ ἤδη τῆς κοίτης ὥρη προσέρχεται ὑμῖν καὶ καλῶς ἔχοντας ὑμέας ὁρῶ μέθης, γυναῖκας ταύτας, εἰ ὑμῖν φίλον ἐστί, ἄπετε λούσασθαι, λουσαμένας δὲ ὀπίσω προσδέκεσθε.» [3] εἴπας ταῦτα, συνέπαινοι γὰρ ἦσαν οἱ Πέρσαι, γυναῖκας μὲν ἐξελθούσας ἀπέπεμπε ἐς τὴν γυναικηίην, αὐτὸς δὲ ὁ Ἀλέξανδρος ἴσους τῇσι γυναιξὶ ἀριθμὸν ἄνδρας λειογενείους τῇ τῶν γυναικῶν ἐσθῆτι σκευάσας καὶ ἐγχειρίδια δοὺς ἦγε ἔσω, παράγων δὲ τούτους ἔλεγε τοῖσι Πέρσῃσι τάδε. [4] «ὦ Πέρσαι, οἴκατε πανδαισίῃ τελέῃ ἱστιῆσθαι· τά τε γὰρ ἄλλα ὅσα εἴχομεν, καὶ πρὸς τὰ οἷά τε ἦν ἐξευρόντας παρέχειν, πάντα ὑμῖν πάρεστι, καὶ δὴ καὶ τόδε τὸ πάντων μέγιστον, τάς τε ἑωυτῶν μητέρας καὶ τὰς ἀδελφεὰς ἐπιδαψιλευόμεθα ὑμῖν, ὡς παντελέως μάθητε τιμώμενοι πρὸς ἡμέων τῶν περ ἐστὲ ἄξιοι, πρὸς δὲ καὶ βασιλέι τῷ πέμψαντι ἀπαγγείλητε ὡς ἀνὴρ Ἕλλην Μακεδόνων ὕπαρχοςεὖ ὑμέας ἐδέξατο καὶ τραπέζῃ καὶ κοίτῃ.» [5] ταῦτα εἴπας ὁ Ἀλέξανδρος παρίζει Πέρσῃ ἀνδρὶ ἄνδρα Μακεδόνα ὡς γυναῖκα τῷ λόγῳ· οἳ δέ, ἐπείτε σφέων οἱ Πέρσαι ψαύειν ἐπειρῶντο, διεργάζοντο αὐτούς.
ΑπάντησηΔιαγραφή21. [1] καὶ οὗτοι μὲν τούτῳ τῷ μόρῳ διεφθάρησαν, καὶ αὐτοὶ καὶ ἡ θεραπηίη αὐτῶν· εἵπετο γὰρ δή σφι καὶ ὀχήματα καὶ θεράποντες καὶ ἡ πᾶσα πολλὴ παρασκευή· πάντα δὴ ταῦτα ἅμα πᾶσι ἐκείνοισι ἠφάνιστο. [2] μετὰ δὲ χρόνῳ οὐ πολλῷ ὕστερον ζήτησις τῶν ἀνδρῶν τούτων μεγάλη ἐκ τῶν Περσέων ἐγίνετο, καί σφεας Ἀλέξανδρος κατέλαβε σοφίῃ, χρήματά τε δοὺς πολλὰ καὶ τὴν ἑωυτοῦ ἀδελφεὴν τῇ οὔνομα ἦν Γυγαίη· δοὺς δὲ ταῦτα κατέλαβε ὁ Ἀλέξανδρος Βουβάρῃ ἀνδρὶ Πέρσῃ, τῶν διζημένων τοὺς ἀπολομένους τῷ στρατηγῷ. ὁ μέν νυν τῶν Περσέων τούτων θάνατος οὕτω καταλαμφθεὶς ἐσιγήθη.