ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΑΝΤΙΣΜΟΥ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΡΚΑΒΙΤΣΑ

Μέσα από την τριβή του Καρκαβίτσα με την Ελληνική πολιτική σκηνή στα τέλη του 19^ου αιώνα, τα πρόσωπα που την απαρτίζουν (κομματάρχες) και τους οργανισμούς τους (κόμματα), κατέληξε σε κάποια συμπεράσματα για το κοινωνικό φαινόμενο του πολιτικαντισμού. Τις απόψεις αυτές τις σκιαγραφεί ανάγλυφα στο πασίγνωστο διήγημα του "ο ζητιάνος", θεωρώντας τον "πολιτικαντισμό" ως βασική αιτία της εξαθλίωσης των αγροτικών πληθυσμών στην Θεσσαλία όπου εκτυλίσσεται η δράση του διηγήματος.
Έτσι λοιπόν σύμφωνα με τον Καρκαβίτσα, ο πολιτικαντισμός ανθεί στην Ελλάδα γιατί οι άνθρωποι είναι "απαιδαγώγητοι στις πολιτικές ελευθερίες". Γι΄ αυτό άφησαν τις κοινοτικές υποθέσεις στου πεπρωμένου την διάκριση και κοιτάζουν μόνο τα ατομικά τους συμφέροντα. Καθένας έκαμε πολιτικόν του φίλο εκείνον που επί Τουρκοκρατίας ήξερε πως είχε δύναμιν αναγνωρισμένη. Η Κοινότητα ως συνθετική μονάδα παραγωγής αποτελεί πια ανεπίστρεπτη παρελθοντολογία δεν είναι πια ούτε καν παράδοσις. Ο καχύποπτος ιδιώτης δεν ισορροπεί πλέον με την αγάπη του για τις διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά τις εξωθεί στις εγωιστικότερες συγκρούσεις. Ο ιδιώτης τεντώνει το τόξο του μικρού του ευτελούς συμφέροντος μέχρι της ασυδοσίας. Στο ζοφερό αυτό κλίμα εκτρέφεται ο πολιτικαντισμός, ως ένα παράσιτο το οποίο εκτρέφεται από τον νέο τύπο πολίτη - ιδιώτη και απομυζεί τις δυνάμεις της κοινωνίας και του Έθνους.
«...ο λαός ζητεί να τον λυτρώσει από τα κόμματα και τα ερπετά τους. Βγάλε τα από πάνω μου! Ξερίζωσε τα από τον τόπο μου! Λύσε μου τα χέρια που μου ταχουνε πιστάγκωνα! Μην με πιστεύεις ελεύθερο! Σκλάβος τους είμαι! Μην τους ακούς που λέγονται αντιπρόσωποι μου, τύραννοι μου είναι! Μην το λες πως είμαι κόμμα τους εγώ. Το κόμμα τους είναι λίγοι πέντε δέκα, εγώ πάω κοντά τους από ανάγκη. Γιατί έχουνε μαζί τους κάθε της πολιτείας αντιπρόσωπο, κάθε της εξουσίας όργανο και Αρχή....»

ΘΕΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ