Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ

Η Αρχαία Ελλάδα καλά κρατεί.
Το τέλος του Χειμώνα και τον ερχομό των χελιδονιών γιόρταζαν τα παιδιά από την Αρχαιότητα με τα "χελιδονίσματα". Ο συγγραφέας Αθήναιος (+2ος αιώνας) έχει διασώσει ένα "χελιδόνισμα" που τραγουδούσαν τα παιδιά στη Ρόδο. Κρατώντας ένα ομοίωμα χελιδονιού, τριγύριζαν στην πόλη και ζητούσαν φιλέματα.
Στα πρώτα βυζαντινά χρόνια, το Ελληνικό έθιμο της χελιδόνας θεωρήθηκε ειδωλολατρικό και απαγορεύτηκε από την εκκλησία.  Παρ' όλα αυτά όμως τα παιδιά συνέχιζαν να τραγουδούν τον ερχομό της Άνοιξης και έτσι το έθιμο διατηρήθηκε όπως ακριβώς και στην Αρχαιότητα. Σε κάθε μεριά της Ελλάδας, την 1η του Μάρτη τα παιδιά ξεχύνονταν στους δρόμους για να καλωσορίσουν τα χελιδόνια τους, τους αγγελιοφόρους της Άνοιξης. Κρατούσαν στα χέρια τους ένα ξύλινο χελιδόνι και του κρεμούσαν στο λαιμό κουδουνάκια. Πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και έλεγαν τα "χελιδονίσματα" ενώ τα κουδουνάκια συνόδευαν το τραγούδι τους.
«Ήρθε ήρθε χελιδόνα ήρθε και άλλη μεληδόνα κάθησε και λάλησε και γλυκά κελάηδησε: "Μάρτη, Μάρτη μου καλέ, και Φλεβάρη φοβερέ κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις καλοκαίρι θα μυρίσεις. Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις, πάλιν άνοιξη θ' ανθίσεις.»
Με το ίδιο τρόπο, εμείς τα παιδιά της δευτέρας τάξης, υποδεχτήκαμε την 1η  Μαρτίου, τον ερχομό της Άνοιξης. Κρατώντας ο καθένας στα χέρια του τη χελιδόνα τραγουδήσαμε στους συμμαθητές μας τα χελιδονίσματα. Πολλοί από αυτούς ξαφνιάστηκαν, γιατί δε γνώριζαν αυτό το έθιμο. Σίγουρα όμως τους άρεσε, αφού μας χειροκρότησαν ζεστά, και την επόμενη Άνοιξη ίσως με τη σειρά τους τραγουδήσουν σε άλλα παιδιά της πόλης τον ερχομό της Άνοιξης. http://30dim-athin.att.sch.gr/ta_xelidonismata.htm

Βίντεο: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΕΡΠΝΗΣ ΣΕΡΡΩΝ, από την τηλεόραση ΕΠΙΛΟΓΕΣ, Σερρών.
Τον μήνα Μάρτη - Βαδράμιο εορτή της  Ρόδου σε άγνωστη ημέρα του τοπικού μήνα γινόταν τα "Χελιδόνεια" για την υποδοχή της άνοιξης και των χελιδονιών, της οποίας η ίδρυση αποδίδεται στον Λίνδιο Κλεόβουλο. Μικρά παιδιά τριγυρνούσαν από πόρτα σε πόρτα και ζητούσαν χρήματα και σύμφωνα με τον Αθήναιο, χρονολογείται στον -6ο αιώνα. Ο Αθήναιος σημειώνει ότι το χελιδονίζειν ήταν για τους Ροδίτες, ένα είδος αγερμού (συλλογή χρημάτων, όπως στα σύγχρονα κάλαντα) και διασώζει ένα τέτοιο τραγούδι μνημονευόμενο από τον Θέογνι στο δεύτερο βιβλίο του “Περί θυσιών” στη Ρόδο.
Τραγουδώντας μικρά άσματα αντίστοιχα με τα σημερινά κάλαντα Τα χελιδόνεια,
Παλάθαν συ προκύκλει........... Φέρε σύκα αρμαθιασμένα
εκ πίονος οίκου .........................απ' το πλούσιο το σπίτι
οίνου τε δέπαστρον ..................ένα κύπελλο κρασί
τυρού τε κανίστρου. .................και καλάθι με τυρί.
που κατά την Ελληνιστική περίοδο διαδόθηκαν  στον Ελληνικό κόσμο, επέζησαν έως τον 10ο αιώνα, οπότε και απαγορεύθηκαν από την "εν Τρούλλω"  6η Οικουμενική σύνοδο +939 ως κατάλοιπο του Ελληνικού εθνισμού.
ΗΛΘ΄ ΗΛΘΕ ΧΕΛΙΔΩΝ, ΚΑΛΑΣ ΩΡΑΣ ΑΓΟΥΣΑ ΚΑΙ ΚΑΛΟΥΣ ΕΝΙΑΥΤΟΥΣ, ΕΠΙ ΓΑΣΤΕΡΙ ΛΕΥΚΑ, ΕΠΙ ΝΩΤΑ ΜΕΛΑΙΝΑ, ΑΝΟΙΓ  ΆΝΟΙΓΕ ΤΑΝ ΘΥΡΑΝ ΧΕΛΙΔΟΝΕΙ, ΟΥ ΓΑΡ ΓΕΡΟΝΤΕΣ ΕΣΜΕΝ ΑΛΛΑ ΠΑΙΔΙΑ {Κλεόβουλος ο Λίνδιος}.
Υπάρχει μάλιστα κι ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο Αρχαίο και σύγχρονο χελιδόνισμα, που κατέγραψε τον 12ο αιώνα ο Γάλλος κληρικός Benoit όταν άκουσε να το τραγουδούν Έλληνες μαθητές στο Collegio Greco στη Ρώμη. Οι στίχοι που κατέγραψε ο Benoit (στο βιβλίο του Liber Politicus) έχουν εντυπωσιακή ομοιότητα με τα σημερινά χελιδονίσματα. Επιπλέον, μάλιστα και το φιλοδώρημα που ζητούν οι καλαντιστές παραμένει το ίδιο από την Αρχαιότητα !
Αk : ΕΠΙΣΤΡΟΦΉ ΣΤΗΣ ΡΙΖΕΣ ΜΑΣ ΕΛΛΗΝΕΣ !!! ΟΛΑ ΣΤΟ ΦΩΣ ΕΠΑΝΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΩΡΑ ΠΑΝΤΟΥ!!! ΕΣΕΤΑΙ ΗΜΑΡ http://eleusisdiagoridon.blogspot.gr/2012/12/blog-post_7691.html
Δείτε και ένα βίντεο που είχε γυριστεί παλιότερα, αφιέρωμα στα Χελιδονίσματα, στο Σιτοχώρι Σερρών, εδώ: http://www.serrestv.gr/tv/musicvideo.php?vid=ed51f900f

1 σχόλιο:

  1. Πολύ ωραία τα χελιδονίσματα κι είναι κάτι που δεν γνώριζα!
    Οσο αφορά το βραχιολάκι,το φοράμε για να μη μας κάψει ο ήλιος αλλά γιατί;
    Διότι ήταν ένα τρόπος για να καταλάβουν αν κάποιο παιδί κινδύνευε από τη μηνιγγίτιδα.Το καταλάβαιναν αυτό από την αλλαγή του χρώματος της λευκής κλωστής,εξ ου και η διχρωμία λευκού και κόκκινου για να υπάρχει η αντίθεση.Η λευκή κλωστούλα σε περίπτωση μηνιγγίτιδας παίρνει το χρώμα της οξείδωσης του χαλκού,αν θυμάμαι καλά.Μάλιστα δεν φόραγαν μόνο στο χέρι το βραχιολάκι αλλά και στο λαιμό,όπου η μητέρα έβαζε το παιδί να σκύψει το κεφάλι ώστε να αγγίξει το κορδονάκι,αυτό έχει να κάνει με τη δυσκαμψία του αυχένα πάλι σε περίπτωση μηνιγγίτιδας.
    Με την αλλάγή του χρώματος της κλωστής και την αδυναμία κάμψης του αυχένα οι γονείς πήγαιναν το παιδί στον γιατρό.
    Η έκθεση στον ήλιο(χρειάζεται προσοχή) τις επτά πρώτες ημέρες του Μαρτίου είναι και οι πιο επικίνδυνες για την εκδήλωση της ασθένειας.
    Χρήσιμο λοιπόν και ωφέλιμο το βραχιολάκι,που μας έρχεται από τα παλιά κι όλο σοφία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σχόλια με χαρακτηρισμούς, με προσβλητικό ή υβριστικό περιεχόμενο, με γλωσσοδιαστροφικά «γκρίκλις» και με ειρωνικό και αλαζονικό ύφος,
ΔΕΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΝΤΑΙ.