Ο ΑΡΤΙΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ

Του Δημήτρη Καραλή

Ρωτώντας τον Πλάτωνα κάποτε οι Κυρηναίοι να τους γράψει μερικούς φιλοσοφημένους νόμους, προκειμένου να σχηματίσουν δημοκρατικότερη διακυβέρνηση, τους αρνήθηκε απαντώντας.

«Δεν μπορώ, λέει, διότι ζείτε πολύ αλαζονικά και δύσκολα κυβερνείστε με σοφία».

Δεν υπάρχει χειρότερος εχθρός απ’ την αλαζονικό χαρακτήρα ενός ηγέτη να κυβερνήσει δίκαια και με σοφία. Όταν κατέχεται κανείς από εγωκεντρισμό και αλαζονεία, τραχύνουν τα ψυχικά χαρακτηριστικά και χάνει την εύσπλαχνη γαλήνη του. Αποκαλεί τον εαυτό του δήθεν ευδαίμονα και νομίζει πως είναι υπεράνω του νόμου βλέποντας την ανθρωπότητα σαν υποδεέστερη.

Δύσκολα τέτοιοι χαρακτήρες δέχονται λογικές απόψεις να κυβερνήσουν δημοκρατικά. Αντιδρούν έντονα, σαν τον Συρακούσιο τύραννο ‘Διόνυσο’, που φέρθηκε βάρβαρα ενάντια στη φιλοσοφική προσφορά του μεγάλου Πλάτωνα. Συνήθως οι τύραννοι ανησυχούν μήπως χάσουν το αυταρχικό τους κύρος εάν κυβερνήσουν με σοφία, και γίνουν σκλάβοι της δημοκρατίας.

Ακούγοντας ο βασιλιάς Φίλιππος, τον διάδοχό του Αλέξανδρο να παίζει επιδέξια τον αυλό σε κάποια βασιλική δεξίωση, τον επέκρινε δριμύτατα. «Δεν ντρέπεσαι λιγάκι, λέει, εσύ ως μελλοντικός βασιλιάς να γίνεσαι οργανοπαίχτες για τους καλεσμένους σου; Ο μελλοντικός βασιλιάς, τονίζει, πρέπει να ακούει άλλους να παίζουνε για αυτόν, και όχι αυτός για εκείνους»; Ήρεμα και σεβάσμια του απάντησε ο Αλέξανδρος:

«Πατέρα, ο ιδανικός γονιός κυβερνάει καλύτερα την οικογένεια του όταν την κερδίζει με αγάπη του και όχι με τον αυταρχισμό και μόνιμη φοβέρα».

Η αγάπη, λέει Ο Πλάτωνας, είναι πνευματικός θεσμός, για αυτό και ο Δίας την φύτεψε απεριόριστα σε κάθε καρδιά του φυσιολογικού γονιού να φροντίζει τα παιδιά του στοργικά.

Παραχωρώντας ο βασιλιάς της Σπάρτης Θεόπομπος, μέρος της κυβέρνησής του στους διάφορους εφόρους το -757 θύμωσε η γυναίκα του λέγοντας. «Δεν νομίζεις, λέει, ότι με την πράξη σου αυτή θα παραδώσεις ασθενέστερο Βασίλειο στα παιδιά σου κάποια μέρα; »

«Α! μπα…… απαντά Ο Θεόπομπος, μάλλον το αντίθετο θα συμβεί, διότι μοιράζοντας το περίσσευμα της εξουσίας και με άλλους συμπατριώτες μου, ελαττώνω τη ζήλια και τον κίνδυνο της βασιλείας μου».

Σαν τον πεπειραμένο περιβολάρη, που αφαιρεί τα άρρωστα και περίσσια κλωνάρια για να δυναμώσει το υπόλοιπο δένδρο περισσότερο και να αποφύγει την επέκταση της αρρώστιας ολοκληρωτικά. Τον μεγαλόψυχο ηγέτη που φροντίζει δίκαια τον λαό του, δεν τον απεχθάνεται εύκολα μια κοινωνία, αντίθετα τον αγαπά και τον ευγνωμονεί σαν θεόσταλτο πατέρα.

Ο Περικλής και Ο Κίμωνας άφηναν ξέφραγα τα περιβόλια τους στο Κεραμικό να μπαινοβγαίνουν οι Αθηναίοι τρώγοντας φρούτα όποτε αυτοί ήθελαν.

Ορισμένοι απείθαρχοι κυβερνήτες, λέει ο Πλούταρχος, πιστεύουν ότι είναι πλεονέκτημα η ελευθερία τους να μην κυβερνούνται απ’ το δημοκρατικό νόμο. Αγνοώντας ότι και ο Δίας δεν μπορεί να κυβερνήσει το σύμπαν χωρίς τον εφαρμοσμένο νόμο.

Τίποτα στη κοινωνία δεν πάει μπροστά χωρίς την υπακοή και την εφαρμογή του δημοκρατικού δικαίου. Ο κυβερνήτης έχει ιερή ευθύνη να δημιουργήσει δημοκρατικό δίκαιο περιβάλλον για την ευημερία και ελευθερία του κοινωνικού συνόλου. Μερικοί ανώριμοι κυβερνήτες, αναφέρει πάλι ο Πλούταρχος, ενεργούν σαν τους αδέξιους γλύπτες, που νομίζουν ότι πελεκώντας κολοσσιαία αγάλματα με εξογκωμένα μπράτσα και το στόμα με τα πόδια ανοικτά, εξωραΐζουν τάχα την ανδρική τους ρώμη. Σαν τους παράφορους δικτάτορας, Χίτλερ, Μουσολίνι, Ίντη Αμήν και Σαντάμ Χουσεΐν, που με την κτηνώδη τους συμπεριφορά, παραμένουν δείγματα φρίκης και ντροπής στην παγκόσμια ιστορία. Αξιόλογοι κυβερνήτες σαν το Περικλή, Θεμιστοκλή, Τρικούπη και Πλαστήρα, στολίζουν την Ελληνική ιστορία με την αξιοζήλευτη ηγετική τους ικανότητα. Είναι αδύνατο για ένα παράφρονα ηγέτη να εμπνεύσει σεβασμό και σωφροσύνη στον λαό του.

Η πολιτική δεν είναι καταφύγιο του παρασιτισμού ούτε και αλώνι του μισαλλόδοξου ηγέτη να καταπατεί την ανθρώπινη ελευθερία. Είναι τεράστιο έγκλημα όταν ένας ανώριμος πολιτικός περιορίζει και υποβαθμίζει μέρος της κοινωνίας επειδή πιστεύουν διαφορετικά απ’ αυτόν. Τέτοιου είδους κυβερνήτες, ανακόπτουν όχι μόνο τη συνολική ευημερία του λαού, αλλά μαραγκιάζουν και την πολιτιστική πρόοδο τους συνάμα. Κύρια χαρακτηριστικά ενός ικανού ηγέτη είναι η ταπεινότητα, σοβαρότητα και η φιλοσοφική του ικανότητα.

Ο ικανός ηγέτης οφείλει να φιλοσοφεί και να ‘χει πάντα προοδευτική αντίληψη για το καλό του κοινωνικού συνόλου. Βλέποντας την ηρεμία και ακούγοντας τα σοφόλογα του Διογένη Ο Μέγας Αλέξανδρος κοντά στην Κόρινθο, στράφηκε προς τους υπασπιστές του λέγοντας.

«Αν δεν ήμουν βασιλιάς, λέει, πολύ θα ‘θελα να γίνω Διογένης».

Μέσα από τέτοιες βαθυστόχαστες εκφράσεις, εύκολα διακρίνει κανείς τον οραματιστή και ικανό ηγέτη. Ποτέ ένας λαός δεν πρέπει να παρασύρεται από κούφιες ρητορείες και μάταιες υλιστικές υποσχέσεις ενός εγωκεντρικού και αλαζονικού τυχοδιώκτη.

Το αλαργινό θαλάσσιο ταξίδι χρειάζεται ικανό και πεπειραμένο καπετάνιο στο τιμόνι για να φτάσει το βαπόρι ασφαλή στον προορισμό του. Ας ελπίσομε μια μέρα η ανθρωπότητα ωριμάζοντας, θα μπορεί να εκλέγει πιο προσεκτικά τον ολοκληρωμένο της ηγέτη . Μόνο τότε η ανθρωπότητα θα μπορέσει να πάει μπροστά δημιουργικά, βιοτικά, πολιτιστικά και πνευματοδιανοητικά καλύτερα.

Δημήτρης Καραλής

Νότιος Αφρική

http://diasporic.org/