Η ΛΕΞΗ "ΦΙΛΟΤΗΣ"

Στο "Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης" του Ερρίκου Στεφάνου (Αθήναι, 1852) πολύ ορθώς η ετυμολογία από το ρήμα φιλέω / φιλώ, αιολιστί φίλημι, χρησιμοποιήθηκε από τους πραγματικούς Έλληνες για να εκφράσει την ασύλληπτη και άπειρη συμπαντική δύναμη που σε όλες τις σφαίρες, τόσο σε εκείνες των Αθανάτων όσο και σε εκείνες των θνητών, λειτουργεί συνθετικά και διατηρητικά, και πολύ όμορφα την χρησιμοποίησε στην κοσμοσχεδίασή του ο Ακραγαντίνος φιλόσοφος και θεουργός Εμπεδοκλής. Αυτή η υπέροχη, αλλά ιδιαίτερα μισητή για τους χριστιανούς λέξη, αντικαταστάθηκε από τους θεωρητικούς των τελευταίων με τον όρο "Αγάπη", ο οποίος όμως είναι υπερβολικά στενός και μάλιστα εμπεριέχει και το αρνητικό, λόγω της υπερβολής, "άγαν" (πιθανή ετυμολογία της λέξεως η "άγαν" και "πάομαι", άρα η λέξη στέκει περισσότερο κοντά στην πολύ αρνητική εκδοχή της, δηλαδή στην προσκόλληση). 

ΕΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙ...    Σκέψεις Πάνω Στην Αθανασία Και Την Γνώση (του Βλάση Γ. Ρασσιά)   

ΟΜΗΡΙΚΗ ΦΙΛΟΤΗΣ

Δεν πρόκειται για μεταγενέστερη λέξη. Απαντά ήδη στα ομηρικά έπη, τόσο στην Ιλιάδα (έξι φορές) όσο και στην Οδύσσεια (τέσσερις φορές), συνοψίζοντας όλες περίπου τις εκδοχές και τις εφαρμογές που υπόκεινται στο ρήμα φιλέω, στο επίθετο φίλος και στο επίρρημα φίλως - επίσης ομηρικά, με πυκνή μάλιστα τα δύο πρώτα συχνότητα. Γύρω από αυτόν τον πυρήνα περιστρέφονται δεκατέσσερα, αν μετρώ καλά, σύνθετα (ρηματικά ουσιαστικά, επίθετα αλλά και κύρια ονόματα), με θετική ή αρνητική σημασία. Παραδείγματα ευπρόσδεκτα: φιλοφροσύνη, φιλόξενος, φιλομειδής, φιλοπαίγμων. Παραδείγματα απωθητικά: φιλοκτέανος (άπληστος, πλεονέκτης), φιλοκέρτομος (χλευαστικός), φιλοψευδής. Και τρία  ευρηματικά κύρια ονόματα: Φιλοίτιος, Φιλητορίδης, Φιλοκτήτης.

Η ιλιαδική πάντως φιλότητα δεν περιορίζεται μόνο στο εσωτερικό των δύο στρατοπέδων, που βρίσκονται κατά κανόνα σε εμπόλεμη σύγκρουση. Καθώς ο ιλιαδικός πόλεμος εξελίσσεται, οδεύοντας προς την απρόβλεπτη έξοδό του, ίχνη έντιμης φιλότητας διακρίνονται και μεταξύ αντιπάλων. Παράδειγμα η έκβαση της ευγενέστερης μονομαχίας του έπους μεταξύ Έκτορα και Αίαντα στην έβδομη ραψωδία. Όπου, καθώς πέφτει το βράδυ και οι δύο μονομάχοι παραμένουν ισόπαλοι και ισότιμοι, αποσύρονται ανταλλάσσοντας φιλικά δώρα μεταξύ τους. Παραθέτω τους οικείους στίχους (Η 293-303) σε απόδοση - απευθύνεται ο Έκτωρ στον Αίαντα:

Τώρα ωστόσο πέφτει η νύχτα κι είναι σωστό να δείξουμε / στη νύχτα υπακοή. Στο μεταξύ εσύ, γυρίζοντας στα πλοία, / τους Αχαιούς να ευφράνεις, τη συντροφιά σου πιο πολύ / και τους δικούς σου που σου παραστέκουν./ Όσο για μένα, φτάνοντας στο μεγάλο κάστρο του Πριάμου, / τους Τρώες θα ευφράνω και τις μακρόπεπλες Τρωάδες / όσες για χάρη μου θα ευχηθούν στην τελετή. //
Έλα όμως τώρα οι δυο μας ν' ανταλλάξουμε δώρα πολύτιμα, / που κάποιος βλέποντας να ομολογήσει, Τρώας ή Αχαιός: / Αυτοί εχθροί αντικρίστηκαν σ' αγώνα φονικό, / και τώρα φίλοι αποχωρίζονται (στο πρωτότυπο: ηδ' αύτ' εν φιλότητι διέτμαγεν αρθμήσαντε).

Μαρωνίτης Δημήτρης Ν. (απόσπασμα)

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=514633