ΒΕΛΙΣΣΑΡΙΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΩΝΙΝΑ

Προκοπίου - Απόκρυφη Ιστορία [1.13-18] - [1. 18-24]

Ο Βελισσάριος είχε παντρευτεί µια γυναίκα που την έχω αναφέρει στα προηγούµενα βιβλία, ο παππούς κι ο πατέρας της ήταν ηνίοχοι που είχαν δώσει δείγµατα της δεξιοτεχνίας τους τόσο στο Βυζάντιο όσο και στη Θεσσαλονίκη, κι η µάνα της ήταν κάποια πόρνη απ’ αυτές που απασχολούνται στο θέατρο.

Η γυναίκα αυτή είχε ζήσει στα πρώτα της νιάτα πολύ ακόλαστη ζωή και είχε διαµορφώσει έναν εκρηκτικό χαρακτήρα, συναναστρεφόµενη πολύ στενά τους µάγους που περιστοίχιζαν τους γονείς της. Έµαθε όσα της χρειάζονταν από τα µυστικά της τέχνης τους και ύστερα έγινε νόµιµη σύζυγος του Βελισσαρίου, αφού είχε ήδη γίνει µητέρα πολλών παιδιών.

Αµέσως λοιπόν θεώρησε καλό ν’ αρχίσει τις απιστίες, αλλά είχε τον νου της να συγκαλύπτει τις πράξεις της όχι επειδή ντρεπόταν για τα καµώµατά της, ούτε επειδή είχε κανένα φόβο από τον σύζυγό της (γιατί ποτέ δεν ένιωσε ντροπή για οποιαδήποτε πράξη της, κι όσο για τον άντρα της, τον είχε κάµει του χεριού της µε τις µαγγανείες της) [Στο πρωτότυπο «…μητρος δέ τινος των έν θυμέλη πεπορνευμένων». Στην εποχή του Προκοπίου «εν θυμέλη» σήμαινε «στην ορχήστρα». Αυτοί που παρουσιάζονταν εκεί ήταν κατώτερης κλάσης από τους καλλιτέχνες της σκηνής (χορευτές, ζογκλέρ, ακροβάτες κ.ά. )], αλλά επειδή φοβόταν την τιµωρία που µπορούσε να της επιβάλει η αυτοκράτειρα. Γιατί η Θεοδώρα ήταν εξαγριωµένη µαζί της και της είχε τρίξει τα δόντια. Όταν όµως κι αυτή την έφερε στα νερά της, προσφέροντάς της υπηρεσίες σε κρίσιµες στιγµές, πρώτα κακοµεταχειρίστηκε τον Σιλβέριο µε τον τρόπο που θα περιγράψω στη συνέχεια της αφήγησης, ύστερα οδήγησε στην καταστροφή τον Ιωάννη τον Καππαδόκη,* όπως ανέφερα στα προηγούμενα βιβλία, και τότε βέβαια θεώρησε πως μπορεί αδίστακτα να κάνει τα πάντα πιο άφοβα και χωρίς πια να κρύβεται.

Στο σπίτι του Βελισσαρίου υπηρετούσε κάποιος νεαρός από τη Θράκη, Θεοδόσιος το όνομα, που οι πρόγονοί του ανήκαν στην αίρεση των λεγόμενων Ευνομιανών. Όταν λοιπόν ο Βελισσάριος επρόκειτο να φύγει για τη Λιβύη, έλουσε τον νεαρό στο ιερό λουτρό και, σηκώνοντάς τον από εκεί με τα ίδια του τα χέρια, τον ονόμασε θετό γιο δικό του και της γυναίκας του, κατά το χριστιανικό έθιμο της υιοθεσίας, κι από τότε η Αντωνίνα αγαπούσε τον Θεοδόσιο, όπως ήταν φυσικό, αφού είχε γίνει γιος της με τον ιερό λόγο, και τον φρόντιζε πώς και πώς και τον είχε συνεχώς κοντά της.

Πολύ γρήγορα, στο διάστημα του ίδιου αυτού ταξιδιού, τον ερωτεύτηκε παράφορα και, κυριευμένη από αχόρταγο πάθος, έβαλε κατά μέρος κάθε σεβασμό και κάθε ντροπή και για τα θεία και για τα ανθρώπινα και πλάγιασε μαζί του, κρυφά στην αρχή, αλλά στο τέλος το έκανε ακόμα και μπροστά στους δούλους και στις δούλες. Καθώς ο πόθος αυτός την είχε πια κατακυριέψει και προφανώς ήταν παράφορα ερωτευμένη, δεν έβλεπε πλέον κανένα εμπόδιο στην πράξη αυτή.

Κάποτε λοιπόν στην Καρχηδόνα ο Βελισσάριος τους έπιασε επ’ αυτοφώρω, αλλά άφησε τη γυναίκα του να τον ξεγελάσει, με τη θέλησή του βέβαια. Ενώ αυτός είχε γίνει έξαλλος που τους έπιασε μαζί σ’ ένα υπόγειο δωμάτιο, αυτή, χωρίς ούτε να τα χάσει ούτε να ντραπεί για την πράξη της, «ήρθα εδώ», είπε, «για να κρύψω, μαζί με τον νεαρό, τα πιο πολύτιμα λάφυρα ώστε να μην τα πάρει είδηση ο αυτοκράτορας».

Τα είπε βέβαια αυτά για να δικαιολογηθεί, εκείνος όμως φάνηκε ικανοποιημένος και δεν έδωσε συνέχεια, κι ας έβλεπε λυμένη τη ζώνη που συγκρατούσε το παντελόνι πάνω στα απόκρυφα μέρη του Θεοδοσίου. Τόσος ήταν ο έρωτάς του για τη γυναίκα του, ώστε αναγκαστικά δεν ήθελε να πιστέψει αυτό που έβλεπε με τα ίδια του τα μάτια.

Προκοπίου Ανέκδοτα ή Απόκρυφη Ιστορία

…

Στο διπλανό πίνακα (του 1781) ο σπουδαίος Γάλλος ζωγράφος του 18ου αιώνα, Jacques-Louis David (ο επίσημος ζωγράφος του Ναπολέοντα), αποδίδει την εικόνα του στρατηγού Βελισάριου ως τυφλού επαίτη.

Οι βυζαντινοί ιστορικοί του 12^ου αιώνα αναφέρουν πολλές και αντιφατικές λεπτομέρειες γύρω από την τύχη του Βελισάριου. Ο ποιητής και χρονογράφος Μιχαήλ Γλυκάς παρουσιάζει τον ένδοξο νικητή των Βανδάλων και των Γότθων να αντιμετωπίζει την ποινή του αποκεφαλισμού, ενώ ο θεολόγος Ιωάννης Ζωναράς γράφει ότι πέθανε στη φυλακή, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες συνωμοσίας εναντίον του Ιουστινιανού.

 Ο λόγιος Ιωάννης Τζέτζης περιγράφει πώς ο ήρωας τυφλώθηκε και αναγκάστηκε να γίνει ζητιάνος για να ζήσει. Από αυτήν τη μαρτυρία φαίνεται ότι επηρεάστηκε ο ζωγράφος Νταβίντ.

Ο Βελισάριος, λοιπόν, έμεινε στην ιστορία και στη λαϊκή παράδοση, ως ο τραγικός ήρωας, ο δοξασμένος στρατηγός που κατέληξε τυφλός ζητιάνος. Ο βίος του θα γίνει πασίγνωστος και στη Δύση, όταν το 1525 τυπώνεται για πρώτη φορά στη Βενετία η "Διήγησις ή Ριμάδα περί Βελισαρίου".

Για μερικούς ιστορικούς, αποφασιστικό ρόλο στην τραγική του μοίρα έπαιξε (εκτός από το φθόνο του Ιουστινιανού για τη δόξα που του έκλεβε ο στρατηγός του) και η σύζυγός του, η Αντωνίνα, η οποία υπήρξε στενή φίλη της αυτοκράτειρας Θεοδώρας. Ο ιστορικός Προκόπιος την κατηγόρησε (στην "Απόκρυφη Ιστορία") για τον άστατο βίο και τον αδίστακτο χαρακτήρα της.

http://apokrifi-istoria-byzantiou.weebly.com/

….

Κι ενώ η ακολασία προχωρούσε σε όλο και πιο ανομολόγητες πράξεις, όλοι οι άλλοι σώπαιναν βλέποντας αυτά που γίνονταν, αλλά κάποια σκλάβα ονόματι Μακεδονία πήγε και βρήκε τον Βελισσάριο μετά την άλωση της Σικελίας και, αφού τον έβαλε να ορκιστεί με τους πιο φριχτούς όρκους ότι δεν θα την προδώσει ποτέ στην κυρία της, του είπε όλη την ιστορία, παρουσιάζοντας για μάρτυρες δυο νεαρούς δούλους που δουλειά τους ήταν να φροντίζουν τον κοιτώνα. Μόλις έμαθε αυτά τα πράγματα ο Βελισσάριος, έδωσε διαταγή σ’ έναν ακόλουθό του να σκοτώσει τον Θεοδόσιο. Ο Θεοδόσιος όμως το πληροφορήθηκε εγκαίρως κι έφυγε για την Έφεσο. Γιατί οι περισσότεροι από τους ακολούθους του Βελισσαρίου, κινημένοι από την αστάθεια των διαθέσεών του, φρόντιζαν μάλλον να είναι αρεστοί στη σύζυγο παρά να δείχνουν αφοσίωση στον σύζυγο – αυτοί ακριβώς πρόδωσαν και τη διαταγή που τους είχε δώσει τότε ο Βελισσάριος σχετικά με τον Θεοδόσιο.

Προκοπίου Ανέκδοτα ή Απόκρυφη Ιστορία [1. 18-24]

…

Έρμαιο του ερωτικού του πάθους ο Βελισάριος είχε γίνει «κουρέλι σωματικά και άβουλος ψυχικά». Η Αντωνίνα δε λογάριαζε ούτε θεϊκούς, ούτε ανθρώπινους νόμους. Ήταν ξεδιάντροπη και ξετσίπωτη σαν τη Θεοδώρα όταν έκανε στριπτήζ στον Ιππόδρομο. Αργότερα, ερωτευμένη τρελά με το Θεοδόσιο, η Αντωνίνα «στην αρχή έκανε έρωτα μαζί του κρυφά. Έπειτα μπροστά στους υπηρέτες και στις θεραπαινίδες». Όταν αυτά έγιναν γνωστά στον κανονικό τους γιο, το Φώτιο, τον μίσησε και «δεν έπαψε να του στήνει παγίδες και να του ετοιμάζει φονικά σχέδια». Τη δε υπηρέτρια Μακεδονία που μαζί με δύο άλλους δούλους είχαν δει τους έρωτές της με το Θεοδόσιο, «πρώτα τους έκοψε τη γλώσσα μετά τους κατακομμάτιασε και μετά τους έβαλε μέσα σε σακιά και τους έριξε στη θάλασσα αδίστακτα».

Τελειώνοντας δε θα αναφερθώ τι απέγινε το ζεύγος εκείνο της ντροπής ή τα «αδέρφια» που όπως λέει και ο Προκόπιος «των γυναικών οι αμαρτίες δεν ντρόπιαζαν μόνο τους συζύγους μα πιο πολύ βαραίνουν στα παιδιά τους».

Έτσι εξομολογήθηκε στο γιο του Φώτιο, ο Βελισάριος, δείχνοντάς του πόσο αγάπησε τη μάνα του, μην μπορώντας να της κάνει κανένα κακό, ακόμα κι αν μπορούσε να εκδικηθεί το Θεοδόσιο.

Ο Θεοδόσιος ήταν καλά κρυμμένος στο παλάτι. Τον έκρυβε η Θεοδώρα, τον περιποιόταν και τον… αναζωογονούσε με πλούσια φαγητά, ανέσεις και ψυχαγωγία. Τον προόριζε για στρατηγό. Για κακή της τύχη όμως, τον πρόλαβε βαριά δυσεντερία και τον αφάνισε. Ποιος ξέρει τι αφροδίσιες τροφές τον τάιζε η θερμόαιμη αυτοκράτειρα και τον ξέκανε πριν την ώρα του!

Ο λόγος που μερικές φορές αναγκαστήκαμε να αναφερθούμε στα προσωπικά των πρωταγωνιστών εκείνης της περιόδου, ήταν για να κάνουμε ζωντανή, στα μάτια του αναγνώστη, την ηθική σήψη της Βυζαντινής κοινωνίας που, κάτω από τη θεοσέβεια των καιρών, είχε αρχίσει κιόλας έντονα να μυρίζει!

Πηγή: Απόστολος Λυμπερίδης, «ΧΑΛΚΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ», Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ 2010.

http://epic-atheist.blogspot.gr/2012/10/blog-post.html

...

* Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΠΑΔΟΚΗ

Ο Ιωάννης διέκειτο αρνητικά προς την αυτοκράτειρα Θεοδώρα, την οποία και συκοφαντούσε διαρκώς στον Ιουστινιανό, μη δίνοντας κανένα περιθώριο αντίδρασης σε εκείνη, εξαιτίας του υψηλού βαθμού εκτίμησης που έτρεφε ο Ιουστινιανός προς το πρόσωπό του. Το 541, η Θεοδώρα συνωμότησε εναντίον του Ιωάννη μαζί με τη σύζυγο του Βελισάριου, Αντωνίνα. Σύμφωνα με το σχέδιο της συνωμοσίας, η Αντωνίνα προσέγγισε τον Ιωάννη για να τον πείσει να οργανώσουν δήθεν μαζί κίνημα εναντίον τον Ιουστινιανού. Ο Ιωάννης συνάντησε την Αντωνίνα στις Ρουφινιανές, αλλά ο Ναρσής και ο Μάρκελλος, οι οποίοι είχαν ήδη συνεννοηθεί με την Αντωνίνα και παρακολουθούσαν την συνάντηση, του επιτέθηκαν. Ο Ιωάννης διέφυγε μαζί με την σωματοφυλακή του, αλλά τον Μάιο του 541 στερήθηκε το αξίωμα του Επάρχου των Πραιτωρίων.

Το 548, μετά το θάνατο της Θεοδώρας, ο Ιουστινιανός ανακάλεσε τον Ιωάννη στην Κωνσταντινούπολη, αλλά ο τελευταίος διατήρησε την ιδιότητα του ιερέα, χωρίς να ανακτήσει ποτέ ξανά το παλαιό του αξίωμα. Λίγο αργότερα, μετά το 548, ο Ιωάννης πέθανε στην Κωνσταντινούπολη.

http://asiaminor.ehw.gr/