ΘΕΟΔΟΣΙΑΝΕΙΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ - CODEX
THEODOSIANUS XVI
X.
DE PAGANIS, SACRIFICIIS ET TEMPLIS
XVI.10.1
Imp. Constantinus a.
ad maximum.
Si quid de palatio nostro aut ceteris operibus publicis degustatum fulgore esse constiterit, retento more veteris observantiae quid portendat, ab haruspicibus requiratur et diligentissime scriptura collecta ad nostram scientiam referatur, ceteris etiam usurpandae huius consuetudinis licentia tribuenda, dummodo sacrificiis domesticis abstineant, quae specialiter prohibita sunt. Eam autem denuntiationem adque interpretationem, quae de tactu amphiteatri scribta est, de qua ad Heraclianum tribunum et magistrum officiorum scribseras, ad nos scias esse perlatum. (320/1 dec. 17)
Si quid de palatio nostro aut ceteris operibus publicis degustatum fulgore esse constiterit, retento more veteris observantiae quid portendat, ab haruspicibus requiratur et diligentissime scriptura collecta ad nostram scientiam referatur, ceteris etiam usurpandae huius consuetudinis licentia tribuenda, dummodo sacrificiis domesticis abstineant, quae specialiter prohibita sunt. Eam autem denuntiationem adque interpretationem, quae de tactu amphiteatri scribta est, de qua ad Heraclianum tribunum et magistrum officiorum scribseras, ad nos scias esse perlatum. (320/1 dec. 17)
Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος προς Μάξιμο
Αν το αυτοκρατορικό παλάτι ή άλλα κτίρια του δήμου πάθουν ζημιές από κεραυνό, θα τηρηθεί το παλιό έθιμο. Και αφού ερωτηθούν οι σπλαχνοσκόποι και οι απαντήσεις των καταγραφούν λεπτομερώς, θα υποβληθούν στη αυτοκρατορική μας Σοφία για εξέταση. Θα δοθεί επίσης άδεια και σε άλλους που έχουν πάθει παρόμοιες ζημιές για να ενεργήσουν με τον ίδιο τρόπο, με την προϋπόθεση ότι δεν θα τελέσουν θυσίες, αφού αυτές έχουν απαγορευθεί ρητά. Θα γνωρίζετε επίσης ότι ήδη έχουμε λάβει την επίσημη έκθεση και την ερμηνεία του περιστατικού κατά τον οποίον το αμφιθέατρο έπαθε ζημιά από κεραυνό, για το οποίο είχατε γράψει στον Ηρακλειανό, Τριβούνο και τον Μάγιστρο των Οφφικίων. - 17 Δεκεμβρίου, 320 μαχχ
Αν το αυτοκρατορικό παλάτι ή άλλα κτίρια του δήμου πάθουν ζημιές από κεραυνό, θα τηρηθεί το παλιό έθιμο. Και αφού ερωτηθούν οι σπλαχνοσκόποι και οι απαντήσεις των καταγραφούν λεπτομερώς, θα υποβληθούν στη αυτοκρατορική μας Σοφία για εξέταση. Θα δοθεί επίσης άδεια και σε άλλους που έχουν πάθει παρόμοιες ζημιές για να ενεργήσουν με τον ίδιο τρόπο, με την προϋπόθεση ότι δεν θα τελέσουν θυσίες, αφού αυτές έχουν απαγορευθεί ρητά. Θα γνωρίζετε επίσης ότι ήδη έχουμε λάβει την επίσημη έκθεση και την ερμηνεία του περιστατικού κατά τον οποίον το αμφιθέατρο έπαθε ζημιά από κεραυνό, για το οποίο είχατε γράψει στον Ηρακλειανό, Τριβούνο και τον Μάγιστρο των Οφφικίων. - 17 Δεκεμβρίου, 320 μαχχ
XVI.16.10.2
Imp.
Constantius a. ad Madalianum agentem vicem praefectorum praetorio.
Cesset superstitio, sacrificiorum aboleatur insania. nam quicumque contra legem divi principis parentis nostri et hanc nostrae mansuetudinis iussionem ausus fuerit sacrificia celebrare, competens in eum vindicta et praesens sententia exeratur. -accepta marcellino et probino conss. (341 ....)
Cesset superstitio, sacrificiorum aboleatur insania. nam quicumque contra legem divi principis parentis nostri et hanc nostrae mansuetudinis iussionem ausus fuerit sacrificia celebrare, competens in eum vindicta et praesens sententia exeratur. -accepta marcellino et probino conss. (341 ....)
Αυτοκράτορας Κωνστάντιος προς Μαδαλιανό, βοηθό Έπαρχο της
Διοικήσεως
Θα σταματήσει η ψευδής πίστη και θα απαγορευθεί αμέσως η τρέλα των θυσιών. Και αν κάποιος παραβιάσει το νόμο του θείου αυτοκράτορα, δηλαδή του πατρός Μας, και την εντολή της ευσπλαχνίας Μας, και τολμήσει να τελέσει θυσία, θα τιμωρηθεί με την ποινή που του ταιριάζει. - 341 μαχχ
Θα σταματήσει η ψευδής πίστη και θα απαγορευθεί αμέσως η τρέλα των θυσιών. Και αν κάποιος παραβιάσει το νόμο του θείου αυτοκράτορα, δηλαδή του πατρός Μας, και την εντολή της ευσπλαχνίας Μας, και τολμήσει να τελέσει θυσία, θα τιμωρηθεί με την ποινή που του ταιριάζει. - 341 μαχχ
XVI.10.3
Idem
aa. ad catullinum praefectum urbi.
Quamquam omnis superstitio penitus eruenda sit, tamen volumus, ut aedes templorum, quae extra muros sunt positae, intactae incorruptaeque consistant. nam cum ex nonnullis vel ludorum vel circensium vel agonum origo fuerit exorta, non convenit ea convelli, ex quibus populo romano praebeatur priscarum sollemnitas voluptatum. -dat. kal. nov. constantio iiii et constante iii aa. conss. (346 [342] nov. 1)
Quamquam omnis superstitio penitus eruenda sit, tamen volumus, ut aedes templorum, quae extra muros sunt positae, intactae incorruptaeque consistant. nam cum ex nonnullis vel ludorum vel circensium vel agonum origo fuerit exorta, non convenit ea convelli, ex quibus populo romano praebeatur priscarum sollemnitas voluptatum. -dat. kal. nov. constantio iiii et constante iii aa. conss. (346 [342] nov. 1)
Αυτοκράτορας Κωνστάντιος προς Κατουλλίνο, έπαρχο της Πόλεως
Αν και όλες οι δεισιδαιμονίες έχουν ήδη ξεριζωθεί, είναι επιθυμία Μας ότι οι ναοί οι οποίοι βρίσκονται έξω από τα τείχη της πόλεως θα παραμείνουν ακέραιοι και αλώβητοι. Διότι, καθώς μερικά αθλητικά παιχνίδια ή θεάματα του ιπποδρόμου ή άλλοι αγώνες κατάγονται απ’ αυτών των ναών, δεν ταιριάζει να τους καταστρέφουμε. Αφού σ’ αυτούς οφείλεται η τέλεση των εορτών που διασκεδάζουν τον Ρωμαϊκό λαό. - 1 Νοεμβρίου, 346 μαχχ
Αν και όλες οι δεισιδαιμονίες έχουν ήδη ξεριζωθεί, είναι επιθυμία Μας ότι οι ναοί οι οποίοι βρίσκονται έξω από τα τείχη της πόλεως θα παραμείνουν ακέραιοι και αλώβητοι. Διότι, καθώς μερικά αθλητικά παιχνίδια ή θεάματα του ιπποδρόμου ή άλλοι αγώνες κατάγονται απ’ αυτών των ναών, δεν ταιριάζει να τους καταστρέφουμε. Αφού σ’ αυτούς οφείλεται η τέλεση των εορτών που διασκεδάζουν τον Ρωμαϊκό λαό. - 1 Νοεμβρίου, 346 μαχχ
XVI.10.4
Idem aa. ad taurum praefectum praetorio.
Placuit omnibus locis adque urbibus universis claudi protinus templa et accessu vetito omnibus licentiam delinquendi perditis abnegari. volumus etiam cunctos sacrificiis abstinere. quod si quis aliquid forte huiusmodi perpetraverit, gladio ultore sternatur. facultates etiam perempti fisco decernimus vindicari et similiter adfligi rectores provinciarum, si facinora vindicare neglexerint. -dat. kal. dec. constantio iiii et constante iii aa. conss. (346 [354?] dec. 1)
Placuit omnibus locis adque urbibus universis claudi protinus templa et accessu vetito omnibus licentiam delinquendi perditis abnegari. volumus etiam cunctos sacrificiis abstinere. quod si quis aliquid forte huiusmodi perpetraverit, gladio ultore sternatur. facultates etiam perempti fisco decernimus vindicari et similiter adfligi rectores provinciarum, si facinora vindicare neglexerint. -dat. kal. dec. constantio iiii et constante iii aa. conss. (346 [354?] dec. 1)
Αυτοκράτορας Κωνστάντιος προς Ταύρο, Έπαρχο Πραιτορίου
Απαιτούμε να κλείσουν όλοι οι ναοί όλων των τόπων και πόλεων. Επίσης θα απαγορευθεί η είσοδος σ’ αυτούς, για να μην έχουν τη δυνατότητα οι ηλίθιοι να διαπράττουν αμαρτίες. Επιθυμούμε να απέχουν όλοι απ’ τις θυσίες και όποιος διαπράξει το αδίκημα αυτό, θα τιμωρηθεί με αποκεφαλισμό. Η περιουσία οποίου τιμωρηθεί μ’ αυτόν τον τρόπο, θα περιέλθει στα αυτοκρατορικά ταμεία. Επίσης, θα τιμωρηθούν με τον ίδιο τρόπο οι διοικητές των επαρχιών, αν αμελήσουν να τιμωρήσουν τέτοια εγκλήματα. - 1 Δεκεμβρίου, 346 μαχχ
Απαιτούμε να κλείσουν όλοι οι ναοί όλων των τόπων και πόλεων. Επίσης θα απαγορευθεί η είσοδος σ’ αυτούς, για να μην έχουν τη δυνατότητα οι ηλίθιοι να διαπράττουν αμαρτίες. Επιθυμούμε να απέχουν όλοι απ’ τις θυσίες και όποιος διαπράξει το αδίκημα αυτό, θα τιμωρηθεί με αποκεφαλισμό. Η περιουσία οποίου τιμωρηθεί μ’ αυτόν τον τρόπο, θα περιέλθει στα αυτοκρατορικά ταμεία. Επίσης, θα τιμωρηθούν με τον ίδιο τρόπο οι διοικητές των επαρχιών, αν αμελήσουν να τιμωρήσουν τέτοια εγκλήματα. - 1 Δεκεμβρίου, 346 μαχχ
XVI.16.10.5
Idem a.
ad cerealem praefectum urbi.
Aboleantur sacrificia nocturna magnentio auctore permissa et nefaria deinceps licentia repellatur. -et cetera. dat. viiii kal. dec. constantio a. vi et caes. ii conss. (353 nov. 23)
Aboleantur sacrificia nocturna magnentio auctore permissa et nefaria deinceps licentia repellatur. -et cetera. dat. viiii kal. dec. constantio a. vi et caes. ii conss. (353 nov. 23)
Αυτοκράτορας Κωνστάντιος προς Κερεάλη, Έπαρχο της Πόλεως
Οι νυκτερινές θυσίες που είχε επιτρέψει ο Μαγνέντιος θα σταματήσουν και θα ανακληθούν οι παράνομες αυτές άδειες. - 23 Νοεμβρίου, 353 μαχχ
Οι νυκτερινές θυσίες που είχε επιτρέψει ο Μαγνέντιος θα σταματήσουν και θα ανακληθούν οι παράνομες αυτές άδειες. - 23 Νοεμβρίου, 353 μαχχ
XVI.16.10.6
Idem a. et Iulianus
caes.
Poena capitis subiugari praecipimus eos, quos operam sacrificiis dare vel colere simulacra constiterit. -dat. xi kal. mart. mediolano constantio a. viii et iuliano caes. conss. (356 febr. 19)
Poena capitis subiugari praecipimus eos, quos operam sacrificiis dare vel colere simulacra constiterit. -dat. xi kal. mart. mediolano constantio a. viii et iuliano caes. conss. (356 febr. 19)
Αυτοκράτορας Κωνστάντιος και Καίσαρας Ιουλιανός
Διατάσσουμε όσοι τελούν θυσίες ή λατρεύουν αγάλματα να τιμωρηθούν με την ποινή του θανάτου. - 20 Φεβρουαρίου, 356 μαχχ
Διατάσσουμε όσοι τελούν θυσίες ή λατρεύουν αγάλματα να τιμωρηθούν με την ποινή του θανάτου. - 20 Φεβρουαρίου, 356 μαχχ
XVI.16.10.7
Imppp. Gratianus,
Valentinianus et Theodosius aaa. Floro
praefecto praetorio.
Si qui vetitis sacrificiis diurnis nocturnisque velut vesanus ac sacrilegus, incertorum consultorem se inmerserit fanumque sibi aut templum ad huiuscemodi sceleris executionem adsumendum crediderit vel putaverit adeundum, proscriptione se noverit subiugandum, cum nos iusta institutione moneamus castis deum precibus excolendum, non diris carminibus profanandum. -dat. xii kal. ian. constantinopoli eucherio et syagrio conss. (381 dec. 21)
Si qui vetitis sacrificiis diurnis nocturnisque velut vesanus ac sacrilegus, incertorum consultorem se inmerserit fanumque sibi aut templum ad huiuscemodi sceleris executionem adsumendum crediderit vel putaverit adeundum, proscriptione se noverit subiugandum, cum nos iusta institutione moneamus castis deum precibus excolendum, non diris carminibus profanandum. -dat. xii kal. ian. constantinopoli eucherio et syagrio conss. (381 dec. 21)
Αυτοκράτορες Γρατιανός, Βαλεντινιανός και Θεοδόσιος προς Φλόρο,
Έπαρχο Πραιτoρίου
Όποιος τρελός και ιερόσυλος επιδοθεί σε ημερήσιες ή νυκτερινές θυσίες, οι οποίες έχουν απαγορευθεί, για να δεχθεί συμβουλές περί αβέβαιων ζητημάτων, κι αν αποφασίσει ότι πρέπει να χρησιμοποιήσει ή ότι πρέπει να επισκεφθεί ναό για να διαπράξει τέτοια εγκλήματα, ας ξέρει ότι θα τιμωρηθεί με προγραφή της περιουσίας του. Εμείς, με τον δίκαιο θεσμό μας, έχουμε ορίσει ότι ο Θεός θα λατρεύεται με αγνές προσευχές και όχι να εξευτελίζεται με χυδαία άσματα. - 21 Δεκεμβρίου, 381 μαχχ
Όποιος τρελός και ιερόσυλος επιδοθεί σε ημερήσιες ή νυκτερινές θυσίες, οι οποίες έχουν απαγορευθεί, για να δεχθεί συμβουλές περί αβέβαιων ζητημάτων, κι αν αποφασίσει ότι πρέπει να χρησιμοποιήσει ή ότι πρέπει να επισκεφθεί ναό για να διαπράξει τέτοια εγκλήματα, ας ξέρει ότι θα τιμωρηθεί με προγραφή της περιουσίας του. Εμείς, με τον δίκαιο θεσμό μας, έχουμε ορίσει ότι ο Θεός θα λατρεύεται με αγνές προσευχές και όχι να εξευτελίζεται με χυδαία άσματα. - 21 Δεκεμβρίου, 381 μαχχ
XVI.10.8
Idem aaa. Palladio
duci osdroenae.
Aedem olim frequentiae dedicatam coetui et iam populo quoque communem, in qua simulacra feruntur posita artis pretio quam divinitate metienda iugiter patere publici consilii auctoritate decernimus neque huic rei obreptivum officere sinimus oraculum. Ut conventu urbis et frequenti coetu videatur, experientia tua omni votorum celebritate servata auctoritate nostri ita patere templum permittat oraculi, ne illic prohibitorum usus sacrificiorum huius occasione aditus permissus esse credatur. -dat. prid. kal. dec. constantinopoli antonio et syagrio conss. (382 nov. 30)
Aedem olim frequentiae dedicatam coetui et iam populo quoque communem, in qua simulacra feruntur posita artis pretio quam divinitate metienda iugiter patere publici consilii auctoritate decernimus neque huic rei obreptivum officere sinimus oraculum. Ut conventu urbis et frequenti coetu videatur, experientia tua omni votorum celebritate servata auctoritate nostri ita patere templum permittat oraculi, ne illic prohibitorum usus sacrificiorum huius occasione aditus permissus esse credatur. -dat. prid. kal. dec. constantinopoli antonio et syagrio conss. (382 nov. 30)
Αυτοκράτορες Γρατιανός, Βαλεντινιανός και Θεοδόσιος προς
Παλλάδιο, Δούκα της Οσροηνής
Με την έγκριση του δημοσίου συμβουλίου διατάσσουμε ότι οι ναοί όπου προηγουμένως σύχναζαν τα πλήθη, και που βρίσκονται ακόμα σε δημόσια χρήση, θα παραμείνουν ανοικτοί. Έτσι θα μπορούν τα πλήθη γηγενών και επισκεπτών να βλέπουν το ναό. Η αξία των αγαλμάτων, που βρίσκονται μέσα στους ναούς, θα υπολογίζεται με βάση την αισθητική τους και όχι τον ιερό τους χαρακτήρα. Δεν επιτρέπεται καμία θεία αυτοκρατορική απόφαση, την οποία κάποιοι πλαστογράφησαν, να αλλάξει τα δεδομένα αυτά. Η Εμπειρία σου θα διατηρήσει όλες τις εορτές και τελετές. Με την εξουσία που σου δίνει η θεία αυτοκρατορική απόφαση, θα επιτρέψεις να παραμείνει ανοικτός ο ναός, με τρόπο όμως ώστε να μη διευκολύνεται η πραγματοποίηση απαγορευμένων θυσιών. - 30 Νοεμβρίου, 382 μαχχ
Με την έγκριση του δημοσίου συμβουλίου διατάσσουμε ότι οι ναοί όπου προηγουμένως σύχναζαν τα πλήθη, και που βρίσκονται ακόμα σε δημόσια χρήση, θα παραμείνουν ανοικτοί. Έτσι θα μπορούν τα πλήθη γηγενών και επισκεπτών να βλέπουν το ναό. Η αξία των αγαλμάτων, που βρίσκονται μέσα στους ναούς, θα υπολογίζεται με βάση την αισθητική τους και όχι τον ιερό τους χαρακτήρα. Δεν επιτρέπεται καμία θεία αυτοκρατορική απόφαση, την οποία κάποιοι πλαστογράφησαν, να αλλάξει τα δεδομένα αυτά. Η Εμπειρία σου θα διατηρήσει όλες τις εορτές και τελετές. Με την εξουσία που σου δίνει η θεία αυτοκρατορική απόφαση, θα επιτρέψεις να παραμείνει ανοικτός ο ναός, με τρόπο όμως ώστε να μη διευκολύνεται η πραγματοποίηση απαγορευμένων θυσιών. - 30 Νοεμβρίου, 382 μαχχ
XVI.10.9
Idem aaa. Cynegio praefecto praetorio.
Ne quis mortalium ita faciendi sacrificii sumat audaciam, ut inspectione iecoris extorumque praesagio vanae spem promissionis accipiat vel, quod est deterius, futura sub execrabili consultatione cognoscat. Acerbioris etenim inminebit supplicii cruciatus eis, qui contra vetitum praesentium vel futurarum rerum explorare temptaverint veritatem. -dat. viii kal. iun. constantinopoli arcadio a. i et bautone v. c. conss. (385 mai. 25)
Ne quis mortalium ita faciendi sacrificii sumat audaciam, ut inspectione iecoris extorumque praesagio vanae spem promissionis accipiat vel, quod est deterius, futura sub execrabili consultatione cognoscat. Acerbioris etenim inminebit supplicii cruciatus eis, qui contra vetitum praesentium vel futurarum rerum explorare temptaverint veritatem. -dat. viii kal. iun. constantinopoli arcadio a. i et bautone v. c. conss. (385 mai. 25)
Αυτοκράτορες Γρατιανός, Βαλεντινιανός και Θεοδόσιος προς
Κυνήγιο, Έπαρχο Πραιτορίου
Δεν θα τολμήσει θνητός να τελέσει θυσίες για να παρατηρήσει το συκώτι και να προβλέψει το μέλλον απ’ τα εντόσθια ζώων, ή να αποκτήσει ελπίδες για μια μάταιη υπόσχεση, ή ακόμη χειρότερα, να πληροφορηθεί για το μέλλον συμβουλευόμενος τέτοια αηδιαστικά πράγματα. Όσοι παραβιάσουν αυτήν την αυτοκρατορική απαγόρευση και επιχειρήσουν να ερευνήσουν την αλήθεια των παρόντων ή των μελλόντων γεγονότων, θα έχουν το μαρτύριο μιας πολύ αυστηρής τιμωρίας. - 25 Μαϊου, 385 μαχχ
Δεν θα τολμήσει θνητός να τελέσει θυσίες για να παρατηρήσει το συκώτι και να προβλέψει το μέλλον απ’ τα εντόσθια ζώων, ή να αποκτήσει ελπίδες για μια μάταιη υπόσχεση, ή ακόμη χειρότερα, να πληροφορηθεί για το μέλλον συμβουλευόμενος τέτοια αηδιαστικά πράγματα. Όσοι παραβιάσουν αυτήν την αυτοκρατορική απαγόρευση και επιχειρήσουν να ερευνήσουν την αλήθεια των παρόντων ή των μελλόντων γεγονότων, θα έχουν το μαρτύριο μιας πολύ αυστηρής τιμωρίας. - 25 Μαϊου, 385 μαχχ
XVI.10.10
Idem aaa. ad Albinum praefectum praetorio.
Nemo se hostiis polluat, nemo insontem victimam caedat, nemo delubra adeat, templa perlustret et mortali opere formata simulacra suspiciat, ne divinis adque humanis sanctionibus reus fiat. Iudices quoque haec forma contineat, ut, si quis profano ritui deditus templum uspiam vel in itinere vel in urbe adoraturus intraverit, quindecim pondo auri ipse protinus inferre cogatur nec non officium eius parem summam simili maturitate dissolvat, si non et obstiterit iudici et confestim publica adtestatione rettulerit. Consulares senas, officia eorum simili modo, correctores et praesides quaternas, apparitiones illorum similem normam aequali sorte dissolvant. -dat. vi kal. mart. mediolano tatiano et symmacho conss. (391 febr. 24)
Nemo se hostiis polluat, nemo insontem victimam caedat, nemo delubra adeat, templa perlustret et mortali opere formata simulacra suspiciat, ne divinis adque humanis sanctionibus reus fiat. Iudices quoque haec forma contineat, ut, si quis profano ritui deditus templum uspiam vel in itinere vel in urbe adoraturus intraverit, quindecim pondo auri ipse protinus inferre cogatur nec non officium eius parem summam simili maturitate dissolvat, si non et obstiterit iudici et confestim publica adtestatione rettulerit. Consulares senas, officia eorum simili modo, correctores et praesides quaternas, apparitiones illorum similem normam aequali sorte dissolvant. -dat. vi kal. mart. mediolano tatiano et symmacho conss. (391 febr. 24)
Αυτοκράτορες Γρατιανός, Βαλεντινιανός και Θεοδόσιος προς Αλβίνο,
Έπαρχο Πραιτορίου
Δεν θα μολυνθεί κανείς με θυσίες και δεν θα σφάξει αθώο ζώο. Κανείς δεν θα πλησιάσει τα ιερά ή τους ναούς, ούτε και θα τιμήσει εικόνες κατασκευασμένες από ανθρώπινα χέρια, διότι θα είναι ένοχος με βάση τους ανθρώπινους και θείους νόμους. Και οι δικαστές ακόμη δεσμεύονται απ’ αυτούς τους νόμους και αν κάποιος απ’ αυτούς συμμετάσχει σε ειδωλολατρικές τελετές, περνώντας σε κατώφλι ναού με σκοπό την λατρεία, οπουδήποτε κι αν συμβεί - σε πόλη ή στην διάρκεια ταξιδιού -, θα πληρώσει αμέσως δεκαπέντε χρυσές λίβρες και το προσωπικό του θα πληρώσει ένα ανάλογο ποσό, εκτός κι αν αντισταθούν στο δικαστή και τον καταγγείλουν αμέσως δημοσίως. Όσοι είναι αξιωματούχοι Corrector ή Praeses θα πληρώνουν πρόστιμο τεσσάρων χρυσών λιβρών και ανάλογο ποσό οι σύνοδοί του. - 24 Φεβρουαρίου, 391 μαχχ
Δεν θα μολυνθεί κανείς με θυσίες και δεν θα σφάξει αθώο ζώο. Κανείς δεν θα πλησιάσει τα ιερά ή τους ναούς, ούτε και θα τιμήσει εικόνες κατασκευασμένες από ανθρώπινα χέρια, διότι θα είναι ένοχος με βάση τους ανθρώπινους και θείους νόμους. Και οι δικαστές ακόμη δεσμεύονται απ’ αυτούς τους νόμους και αν κάποιος απ’ αυτούς συμμετάσχει σε ειδωλολατρικές τελετές, περνώντας σε κατώφλι ναού με σκοπό την λατρεία, οπουδήποτε κι αν συμβεί - σε πόλη ή στην διάρκεια ταξιδιού -, θα πληρώσει αμέσως δεκαπέντε χρυσές λίβρες και το προσωπικό του θα πληρώσει ένα ανάλογο ποσό, εκτός κι αν αντισταθούν στο δικαστή και τον καταγγείλουν αμέσως δημοσίως. Όσοι είναι αξιωματούχοι Corrector ή Praeses θα πληρώνουν πρόστιμο τεσσάρων χρυσών λιβρών και ανάλογο ποσό οι σύνοδοί του. - 24 Φεβρουαρίου, 391 μαχχ
XVI.10.11
Idem aaa. Evagrio
praefecto augustali et Romano comiti Aegypti
Nulli sacrificandi tribuatur potestas, nemo templa circumeat, nemo delubra suspiciat. Interclusos sibi nostrae legis obstaculo profanos aditus recognoscant adeo, ut, si qui vel de diis aliquid contra vetitum sacrisque molietur, nullis exuendum se indulgentiis recognoscat. iudex quoque si quis tempore administrationis suae fretus privilegio potestatis polluta loca sacrilegus temerator intraverit, quindecim auri pondo, officium vero eius, nisi collatis viribus obviarit, parem summam aerario nostro inferre cogatur. -dat. xvi kal. iul. aquileiae tatiano et symmacho conss. (391 iun. 16)
Nulli sacrificandi tribuatur potestas, nemo templa circumeat, nemo delubra suspiciat. Interclusos sibi nostrae legis obstaculo profanos aditus recognoscant adeo, ut, si qui vel de diis aliquid contra vetitum sacrisque molietur, nullis exuendum se indulgentiis recognoscat. iudex quoque si quis tempore administrationis suae fretus privilegio potestatis polluta loca sacrilegus temerator intraverit, quindecim auri pondo, officium vero eius, nisi collatis viribus obviarit, parem summam aerario nostro inferre cogatur. -dat. xvi kal. iul. aquileiae tatiano et symmacho conss. (391 iun. 16)
Αυτοκράτορες Γρατιανός, Βαλεντινιανός και Θεοδόσιος προς
Ευάγριο, Praefectus Augustalis, και Ρωμανό, Κόμη Αιγύπτου
Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να τελέσει θυσίες και να περιφέρεται σε ναούς. Κανένας δεν θα αποδώσει τιμές σε ιερά. Όλοι θα αποδεχθούν ότι ο νόμος Μας τους αποκλείει απ’ την παράνομη είσοδο σε ναό. Και αν κάποιος επιχειρήσει να κάνει κάτι σχετικό με τους Θεούς ή με ιερές τελετουργίες και παραβιάσει την αυτοκρατορική μας απαγόρευση, ας γνωρίσει πως δεν θα αποφύγει την τιμωρία και ότι δεν θα έχει τα ειδικά αυτοκρατορικά προνόμια. Επίσης, αν κάποιος δικαστής, εν καιρώ διάρκειας ασκήσεως του αξιώματός του, βασιστεί στα προνόμια της εξουσίας του και μπει ως ιερόσυλος σε μιαρούς τόπους, θα υποχρεωθεί να πληρώσει στο ταμείο μας δεκαπέντε χρυσές λίβρες και το προσωπικό του θα πληρώσει ανάλογο ποσό, εκτός αν τον αντιστρατευθούν ομαδικώς. - 16 Ιουνίου, 391 μαχχ
Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να τελέσει θυσίες και να περιφέρεται σε ναούς. Κανένας δεν θα αποδώσει τιμές σε ιερά. Όλοι θα αποδεχθούν ότι ο νόμος Μας τους αποκλείει απ’ την παράνομη είσοδο σε ναό. Και αν κάποιος επιχειρήσει να κάνει κάτι σχετικό με τους Θεούς ή με ιερές τελετουργίες και παραβιάσει την αυτοκρατορική μας απαγόρευση, ας γνωρίσει πως δεν θα αποφύγει την τιμωρία και ότι δεν θα έχει τα ειδικά αυτοκρατορικά προνόμια. Επίσης, αν κάποιος δικαστής, εν καιρώ διάρκειας ασκήσεως του αξιώματός του, βασιστεί στα προνόμια της εξουσίας του και μπει ως ιερόσυλος σε μιαρούς τόπους, θα υποχρεωθεί να πληρώσει στο ταμείο μας δεκαπέντε χρυσές λίβρες και το προσωπικό του θα πληρώσει ανάλογο ποσό, εκτός αν τον αντιστρατευθούν ομαδικώς. - 16 Ιουνίου, 391 μαχχ
XVI.10.12
Imppp. Theodosius, Arcadius et Honorius aaa. ad Rufinum praefectum
praetorio.
Nullus omnino ex quolibet genere ordine hominum dignitatum vel in potestate positus vel honore perfunctus, sive potens sorte nascendi seu humilis genere condicione ortuna in nullo penitus loco, in nulla urbe sensu carentibus simulacris vel insontem victimam caedat vel secretiore piaculo larem igne, mero genium, penates odore veneratus accendat lumina, imponat tura, serta suspendat. Quod si quispiam immolare hostiam sacrificaturus audebit aut spirantia exta consulere, ad exemplum maiestatis reus licita cunctis accusatione delatus excipiat sententiam competentem, etiamsi nihil contra salutem principum aut de salute quaesierit. Sufficit enim ad criminis molem naturae ipsius leges velle rescindere, illicita perscrutari, occulta recludere, interdicta temptare, finem quaerere salutis alienae, spem alieni interitus polliceri. Si quis vero mortali opere facta et aevum passura simulacra imposito ture venerabitur ac ridiculo exemplo, metuens subito quae ipse simulaverit, vel redimita vittis arbore vel erecta effossis ara cespitibus, vanas imagines, humiliore licet muneris praemio, tamen plena religionis iniuria honorare temptaverit, is utpote violatae religionis reus ea domo seu possessione multabitur, in qua eum gentilicia constiterit superstitione famulatum. Namque omnia loca, quae turis constiterit vapore fumasse, si tamen ea in iure fuisse turificantium probabuntur, fisco nostro adsocianda censemus. Sin vero in templis fanisve publicis aut in aedibus agrisve alienis tale quispiam sacrificandi genus exercere temptaverit, si ignorante domino usurpata constiterit, viginti quinque libras auri multae nomine cogetur inferre, coniventem vero huic sceleri par ac sacrificantem poena retinebit. Quod quidem ita per iudices ac defensores et curiales singularum urbium volumus custodiri, ut ilico per hos comperta in iudicium deferantur, per illos delata plectantur. si quid autem ii tegendum gratia aut incuria praetermittendum esse crediderint, commotioni iudiciariae, subiacebunt; illi vero moniti si vindictam dissimulatione distulerint, triginta librarum auri dispendio multabuntur, officiis quoque eorum damno parili subiugandis. -dat. vi id. nov. constantinopoli arcadio a. ii et rufino conss. (392 nov. 8)
Nullus omnino ex quolibet genere ordine hominum dignitatum vel in potestate positus vel honore perfunctus, sive potens sorte nascendi seu humilis genere condicione ortuna in nullo penitus loco, in nulla urbe sensu carentibus simulacris vel insontem victimam caedat vel secretiore piaculo larem igne, mero genium, penates odore veneratus accendat lumina, imponat tura, serta suspendat. Quod si quispiam immolare hostiam sacrificaturus audebit aut spirantia exta consulere, ad exemplum maiestatis reus licita cunctis accusatione delatus excipiat sententiam competentem, etiamsi nihil contra salutem principum aut de salute quaesierit. Sufficit enim ad criminis molem naturae ipsius leges velle rescindere, illicita perscrutari, occulta recludere, interdicta temptare, finem quaerere salutis alienae, spem alieni interitus polliceri. Si quis vero mortali opere facta et aevum passura simulacra imposito ture venerabitur ac ridiculo exemplo, metuens subito quae ipse simulaverit, vel redimita vittis arbore vel erecta effossis ara cespitibus, vanas imagines, humiliore licet muneris praemio, tamen plena religionis iniuria honorare temptaverit, is utpote violatae religionis reus ea domo seu possessione multabitur, in qua eum gentilicia constiterit superstitione famulatum. Namque omnia loca, quae turis constiterit vapore fumasse, si tamen ea in iure fuisse turificantium probabuntur, fisco nostro adsocianda censemus. Sin vero in templis fanisve publicis aut in aedibus agrisve alienis tale quispiam sacrificandi genus exercere temptaverit, si ignorante domino usurpata constiterit, viginti quinque libras auri multae nomine cogetur inferre, coniventem vero huic sceleri par ac sacrificantem poena retinebit. Quod quidem ita per iudices ac defensores et curiales singularum urbium volumus custodiri, ut ilico per hos comperta in iudicium deferantur, per illos delata plectantur. si quid autem ii tegendum gratia aut incuria praetermittendum esse crediderint, commotioni iudiciariae, subiacebunt; illi vero moniti si vindictam dissimulatione distulerint, triginta librarum auri dispendio multabuntur, officiis quoque eorum damno parili subiugandis. -dat. vi id. nov. constantinopoli arcadio a. ii et rufino conss. (392 nov. 8)
Αυτοκράτορες Θεοδόσιος, Αρκάδιος και Ονώριος προς Ρουφίνο, Έπαρχο
Πραιτoρίου
Κανείς σε οποιαδήποτε κοινωνική τάξη ή ιεραρχικό βαθμό και αν ανήκει, είτε κατέχει κάποια εξουσία είτε έχει αποσυρθεί με τιμές, είτε είναι ισχυρός ή ταπεινός, λόγω καταγωγής ή οικονομικής καταστάσεως και νομικής υποστάσεως, σε κανέναν τόπο και σε καμία πόλη δεν θα θυσιάσει αθώο ζώο σε αγάλματα άψυχα. Ούτε θα τιμήσει, διαπράττοντας κρυφά την ανηθικότητα του, το Λάρητά του με πυρ, την Τύχη του με οίνο, ή τους Πενάτες του με θυμίαμα. Δεν θα ανάψει λυχνάρι σ’ αυτούς ούτε θα τοποθετήσει λιβάνι μπροστά τους, μα ούτε θα κρεμάσει στεφάνια προς τιμή τους. Αν τολμήσει κάποιος και απλώσει χέρι σε ζώο για να το θυσιάσει, ή να συμβουλευτεί τα σπαράζοντα σπλάχνα του, θα επιτραπεί σε όλους να τον καταγγείλουν με δημόσια κατηγορία, όπως συμβαίνει με όποιον είναι ένοχος της εσχάτης προδοσίας, και θα τιμωρηθεί με ανάλογη τιμωρία, παρόλο που δεν θα έχει διαπράξει ενάντιο στην ασφάλεια Μας. Διότι είναι από μόνο του αρκετά μεγάλο έγκλημα να παραβιάζει κάποιος τους νόμους της φύσεως, να διερευνήσει ζητήματα απαγορευμένα ή να αποκαλύψει κρυμμένα μυστικά και να αποτολμήσει ενέργειες απαγορευμένες, ή να επιδιώξει να μάθει πώς θα τελειώσει η ζωή του ή να υποσχεθεί την ελπίδα του θανάτου ενός άλλου. Και αν κάποιος αποδώσει τιμές και τοποθετήσει αναμμένο λιβάνι μπροστά σε αγάλματα κατασκευασμένα από ανθρώπινα χέρια και προορισμένα να υποστούν τη φθορά του χρόνου και αν, με γελοίο τρόπο, φοβηθεί ξαφνικά τα ομοιώματα που ο ίδιος έχει κατασκευάσει, ή αν τυλίξει ένα δέντρο με γιρλάντες ή αν υψώσει βωμό με χώμα, που έβγαλε ο ίδιος απ’ τη γη, ή αν προσπαθήσει μάταια να τιμήσει αγάλματα, προσφέροντας τους δώρα, που αν και είναι ταπεινά αποτελούν απόλυτη προσβολή εναντίον της εκκλησίας, θα τιμωρηθεί με κατάσχεση του σπιτιού ή του τεμαχίου γης που αποδείχθηκε ότι υπηρετούσε την ειδωλολατρική δεισιδαιμονία. Διατάσσουμε ότι τα μέρη που έχουν μολυνθεί από καπνό λιβανιού, αν ανήκουν βεβαίως σ’ αυτούς που έκαιγαν το λιβάνι, θα περιέλθουν στην αυτοκρατορική περιουσία. Αν όμως επιχειρήσει κάποιος να τελέσει θυσία σε δημοσίους ναούς και ιερά, ή σε κτίρια και αγρούς που ανήκουν σε άλλους, και αν αποδειχθεί ότι τέτοια μέρη καταπατήθηκαν εν αγνοία του ιδιοκτήτη τους, ο δράστης θα υποχρεωθεί να πληρώσει πρόστιμο είκοσι πέντε χρυσών λιβρών. Αν οποιοσδήποτε γίνει συνεργός σε τέτοια πράξη, θα τιμωρηθεί με ίδιο τρόπο με αυτόν που διέπραξε το έγκλημα. Επιθυμούμε το διάταγμα αυτό να επιβληθεί απ’ τους δικαστές, υπερασπιστές και τους βουλευτές των πόλεων. Οι πληροφορίες απ’ τους υπερασπιστές και βουλευτές πρέπει να δοθούν αμέσως για να φτάσουν γρήγορα στα δικαστήρια, οπότε τα εγκλήματα αυτά να τιμωρούνται αμέσως. Επιπλέον, αν οι υπερασπιστές ή οι βουλευτές θεωρήσουν ότι ένα τέτοιο αδίκημα πρέπει να συγκαλυφθεί, για να γίνει χάρη σε κάποιους, ή αν το αδίκημα παραβλεφθεί από απροσεξία, θα είναι οι ίδιοι υπόλογοι στον οργισμένο δικαστή. Κι αν οι δικαστές πληροφορηθούν για τέτοια εγκλήματα και μεταθέσουν την τιμωρία, συνεργώντας έτσι με τους δράστες, θα πληρώσουν πρόστιμο τριάντα χρυσών λιβρών. Παρόμοια τιμωρία θα έχει και το προσωπικό τους. - 8 Νοεμβρίου, 392 μαχχ
Κανείς σε οποιαδήποτε κοινωνική τάξη ή ιεραρχικό βαθμό και αν ανήκει, είτε κατέχει κάποια εξουσία είτε έχει αποσυρθεί με τιμές, είτε είναι ισχυρός ή ταπεινός, λόγω καταγωγής ή οικονομικής καταστάσεως και νομικής υποστάσεως, σε κανέναν τόπο και σε καμία πόλη δεν θα θυσιάσει αθώο ζώο σε αγάλματα άψυχα. Ούτε θα τιμήσει, διαπράττοντας κρυφά την ανηθικότητα του, το Λάρητά του με πυρ, την Τύχη του με οίνο, ή τους Πενάτες του με θυμίαμα. Δεν θα ανάψει λυχνάρι σ’ αυτούς ούτε θα τοποθετήσει λιβάνι μπροστά τους, μα ούτε θα κρεμάσει στεφάνια προς τιμή τους. Αν τολμήσει κάποιος και απλώσει χέρι σε ζώο για να το θυσιάσει, ή να συμβουλευτεί τα σπαράζοντα σπλάχνα του, θα επιτραπεί σε όλους να τον καταγγείλουν με δημόσια κατηγορία, όπως συμβαίνει με όποιον είναι ένοχος της εσχάτης προδοσίας, και θα τιμωρηθεί με ανάλογη τιμωρία, παρόλο που δεν θα έχει διαπράξει ενάντιο στην ασφάλεια Μας. Διότι είναι από μόνο του αρκετά μεγάλο έγκλημα να παραβιάζει κάποιος τους νόμους της φύσεως, να διερευνήσει ζητήματα απαγορευμένα ή να αποκαλύψει κρυμμένα μυστικά και να αποτολμήσει ενέργειες απαγορευμένες, ή να επιδιώξει να μάθει πώς θα τελειώσει η ζωή του ή να υποσχεθεί την ελπίδα του θανάτου ενός άλλου. Και αν κάποιος αποδώσει τιμές και τοποθετήσει αναμμένο λιβάνι μπροστά σε αγάλματα κατασκευασμένα από ανθρώπινα χέρια και προορισμένα να υποστούν τη φθορά του χρόνου και αν, με γελοίο τρόπο, φοβηθεί ξαφνικά τα ομοιώματα που ο ίδιος έχει κατασκευάσει, ή αν τυλίξει ένα δέντρο με γιρλάντες ή αν υψώσει βωμό με χώμα, που έβγαλε ο ίδιος απ’ τη γη, ή αν προσπαθήσει μάταια να τιμήσει αγάλματα, προσφέροντας τους δώρα, που αν και είναι ταπεινά αποτελούν απόλυτη προσβολή εναντίον της εκκλησίας, θα τιμωρηθεί με κατάσχεση του σπιτιού ή του τεμαχίου γης που αποδείχθηκε ότι υπηρετούσε την ειδωλολατρική δεισιδαιμονία. Διατάσσουμε ότι τα μέρη που έχουν μολυνθεί από καπνό λιβανιού, αν ανήκουν βεβαίως σ’ αυτούς που έκαιγαν το λιβάνι, θα περιέλθουν στην αυτοκρατορική περιουσία. Αν όμως επιχειρήσει κάποιος να τελέσει θυσία σε δημοσίους ναούς και ιερά, ή σε κτίρια και αγρούς που ανήκουν σε άλλους, και αν αποδειχθεί ότι τέτοια μέρη καταπατήθηκαν εν αγνοία του ιδιοκτήτη τους, ο δράστης θα υποχρεωθεί να πληρώσει πρόστιμο είκοσι πέντε χρυσών λιβρών. Αν οποιοσδήποτε γίνει συνεργός σε τέτοια πράξη, θα τιμωρηθεί με ίδιο τρόπο με αυτόν που διέπραξε το έγκλημα. Επιθυμούμε το διάταγμα αυτό να επιβληθεί απ’ τους δικαστές, υπερασπιστές και τους βουλευτές των πόλεων. Οι πληροφορίες απ’ τους υπερασπιστές και βουλευτές πρέπει να δοθούν αμέσως για να φτάσουν γρήγορα στα δικαστήρια, οπότε τα εγκλήματα αυτά να τιμωρούνται αμέσως. Επιπλέον, αν οι υπερασπιστές ή οι βουλευτές θεωρήσουν ότι ένα τέτοιο αδίκημα πρέπει να συγκαλυφθεί, για να γίνει χάρη σε κάποιους, ή αν το αδίκημα παραβλεφθεί από απροσεξία, θα είναι οι ίδιοι υπόλογοι στον οργισμένο δικαστή. Κι αν οι δικαστές πληροφορηθούν για τέτοια εγκλήματα και μεταθέσουν την τιμωρία, συνεργώντας έτσι με τους δράστες, θα πληρώσουν πρόστιμο τριάντα χρυσών λιβρών. Παρόμοια τιμωρία θα έχει και το προσωπικό τους. - 8 Νοεμβρίου, 392 μαχχ
XVI.10.13
Impp. Arcadius et
Honorius aa. Rufino praefecto praetorio.
Statuimus nullum ad fanum vel quodlibet templum habere quempiam licentiam accedendi vel abominanda sacrificia celebrandi quolibet loco vel tempore. igitur universi, qui a catholicae religionis dogmate deviare contendunt, ea, quae nuper decrevimus, properent custodire et quae olim constituta sunt vel de haereticis vel de paganis, non audeant praeterire, scituri, quidquid divi genitoris nostri legibus est in ipsos vel supplicii vel dispendii constitutum, nunc acrius exsequendum. sciant autem moderatores provinciarum nostrarum et his apparitio obsecundans, primates etiam civitatum, defensores nec non et curiales, procuratores possessionum nostrarum, in quibus sine timore dispendii coetus illicitos haereticos inire comperimus, eo, quod fisco sociari non possunt, quippe ad eius dominium pertinentes, si quid adversus scita nostra temptatum non fuerit vindicatum adque in vestigio ipso punitum, omnibus se detrimentis et suppliciis subiugandos, quae scitis sunt veteribus constituta. Speciatim vero hac lege in moderatores austeriora sancimus et decernimus: namque his non custoditis omni industria adque cautela non solum hanc multam, quae in ipsos constituta est, exerceri, verum etiam quae in eos praefinita est qui commissi videntur auctores, nec his tamen remissa, quibus ob contumaciam suam iuste est irrogata. Insuper capitali supplicio iudicamus officia coercenda, quae statuta neglexerint. -dat. vii id. aug. constantinopoli olybrio et probino conss. (395 aug. 7)
Statuimus nullum ad fanum vel quodlibet templum habere quempiam licentiam accedendi vel abominanda sacrificia celebrandi quolibet loco vel tempore. igitur universi, qui a catholicae religionis dogmate deviare contendunt, ea, quae nuper decrevimus, properent custodire et quae olim constituta sunt vel de haereticis vel de paganis, non audeant praeterire, scituri, quidquid divi genitoris nostri legibus est in ipsos vel supplicii vel dispendii constitutum, nunc acrius exsequendum. sciant autem moderatores provinciarum nostrarum et his apparitio obsecundans, primates etiam civitatum, defensores nec non et curiales, procuratores possessionum nostrarum, in quibus sine timore dispendii coetus illicitos haereticos inire comperimus, eo, quod fisco sociari non possunt, quippe ad eius dominium pertinentes, si quid adversus scita nostra temptatum non fuerit vindicatum adque in vestigio ipso punitum, omnibus se detrimentis et suppliciis subiugandos, quae scitis sunt veteribus constituta. Speciatim vero hac lege in moderatores austeriora sancimus et decernimus: namque his non custoditis omni industria adque cautela non solum hanc multam, quae in ipsos constituta est, exerceri, verum etiam quae in eos praefinita est qui commissi videntur auctores, nec his tamen remissa, quibus ob contumaciam suam iuste est irrogata. Insuper capitali supplicio iudicamus officia coercenda, quae statuta neglexerint. -dat. vii id. aug. constantinopoli olybrio et probino conss. (395 aug. 7)
Αυτοκράτορες Αρκάδιος και Ονώριος προς Ρουφίνο, έπαρχο
Πραιτoρίου
Κανείς δεν θα έχει ποτέ το δικαίωμα να επισκεφθεί ναούς ή ιερά, όπου κι αν βρίσκονται, ή να τελέσει μιαρές θυσίες. Συνεπώς, ας μην προσπαθήσει κανείς να απομακρυνθεί απ’ το δόγμα της Εκκλησίας. Πρέπει να τηρούνται οι κανόνες που θεσπίσαμε Εμείς πρόσφατα, και να μην τολμούν να παραβλέψουν τα διατάγματα των παλαιών αυτοκρατόρων που αναφέρονται στους αιρετικούς και στους ειδωλολάτρες. Ας ξέρουν πως οτιδήποτε έχει θεσπιστεί εναντίον τους απ’ τον πατέρα Μας, που τώρα είναι μεταξύ των αγίων, είτε αυτό ορίζει τιμωρία είτε πρόστιμο, τώρα θα εφαρμοστεί με μεγαλύτερη αυστηρότητα. Επίσης, ας γνωρίζουν οι διοικητές των επαρχιών με τους ακόλουθούς τους, οι επικεφαλείς των βουλευτών, οι υπερασπιστές των κοινοτήτων, μαζί με τους βουλευτές και τους διαχειριστές των αυτοκρατορικών Μας κτημάτων, πως αν μάθουμε ότι γίνονται συγκεντρώσεις ειδωλολατρικές στα κτήματα αυτά - χωρίς το φόβο της απώλειας της περιουσίας των, αφού αυτά τα κτήματα δεν μπορούν να προσαρτηθούν στο αυτοκρατορικό ταμείο, διότι ήδη ανήκουν εις αυτόν - , ότι αν έχουν επιχειρήσει τέτοιο αδίκημα, αντίθετα σε αυτό που έχουμε ορίσει, και αν ο δράστης δεν τιμωρήθηκε αμέσως τη στιγμή που τα διέπραττε αυτά, τα πρόσωπα αυτά θα υπόκεινται σε όλες τις απώλειες περιουσιών και τις τιμωρίες που ορίζονται απ’ τα παλαιά διατάγματα. Ειδικότερα όμως με το νόμο αυτό ορίζουμε και επικυρώνουμε πιο αυστηρές τιμωρίες κατά των διοικητών. Γιατί αν όλες οι προαναφερθείς νόμοι δεν εφαρμοστούν με επιμέλεια και προσοχή, οι διοικητές θα πληρώσουν όχι μόνο το πρόστιμο που είχε οριστεί εναντίον τους, αλλά αυτό που είχε θεσπιστεί εναντίον των δραστών. Ωστόσο αυτά τα πρόστιμα δεν θα ανακαλούνται στην περίπτωση προσώπων που τιμωρήθηκαν δίκαια με την επιβολή αυτών των προστίμων, εξαιτίας της ιεροσυλίας τους. - 7 Αυγούστου, 395 μαχχ
Κανείς δεν θα έχει ποτέ το δικαίωμα να επισκεφθεί ναούς ή ιερά, όπου κι αν βρίσκονται, ή να τελέσει μιαρές θυσίες. Συνεπώς, ας μην προσπαθήσει κανείς να απομακρυνθεί απ’ το δόγμα της Εκκλησίας. Πρέπει να τηρούνται οι κανόνες που θεσπίσαμε Εμείς πρόσφατα, και να μην τολμούν να παραβλέψουν τα διατάγματα των παλαιών αυτοκρατόρων που αναφέρονται στους αιρετικούς και στους ειδωλολάτρες. Ας ξέρουν πως οτιδήποτε έχει θεσπιστεί εναντίον τους απ’ τον πατέρα Μας, που τώρα είναι μεταξύ των αγίων, είτε αυτό ορίζει τιμωρία είτε πρόστιμο, τώρα θα εφαρμοστεί με μεγαλύτερη αυστηρότητα. Επίσης, ας γνωρίζουν οι διοικητές των επαρχιών με τους ακόλουθούς τους, οι επικεφαλείς των βουλευτών, οι υπερασπιστές των κοινοτήτων, μαζί με τους βουλευτές και τους διαχειριστές των αυτοκρατορικών Μας κτημάτων, πως αν μάθουμε ότι γίνονται συγκεντρώσεις ειδωλολατρικές στα κτήματα αυτά - χωρίς το φόβο της απώλειας της περιουσίας των, αφού αυτά τα κτήματα δεν μπορούν να προσαρτηθούν στο αυτοκρατορικό ταμείο, διότι ήδη ανήκουν εις αυτόν - , ότι αν έχουν επιχειρήσει τέτοιο αδίκημα, αντίθετα σε αυτό που έχουμε ορίσει, και αν ο δράστης δεν τιμωρήθηκε αμέσως τη στιγμή που τα διέπραττε αυτά, τα πρόσωπα αυτά θα υπόκεινται σε όλες τις απώλειες περιουσιών και τις τιμωρίες που ορίζονται απ’ τα παλαιά διατάγματα. Ειδικότερα όμως με το νόμο αυτό ορίζουμε και επικυρώνουμε πιο αυστηρές τιμωρίες κατά των διοικητών. Γιατί αν όλες οι προαναφερθείς νόμοι δεν εφαρμοστούν με επιμέλεια και προσοχή, οι διοικητές θα πληρώσουν όχι μόνο το πρόστιμο που είχε οριστεί εναντίον τους, αλλά αυτό που είχε θεσπιστεί εναντίον των δραστών. Ωστόσο αυτά τα πρόστιμα δεν θα ανακαλούνται στην περίπτωση προσώπων που τιμωρήθηκαν δίκαια με την επιβολή αυτών των προστίμων, εξαιτίας της ιεροσυλίας τους. - 7 Αυγούστου, 395 μαχχ
XVI.10.14
Idem aa. Caesario praefecto praetorio.
Privilegia si qua concessa sunt antiquo iure sacerdotibus ministris praefectis hierofantis sacrorum sive quolibet alio nomine nuncupantur, penitus aboleantur nec gratulentur se privilegio esse munitos, quorum professio per legem cognoscitur esse damnata. -dat. vii id. dec. constantinopoli arcadio iiii et honorio iii aa. conss. (396 dec. 7)
Privilegia si qua concessa sunt antiquo iure sacerdotibus ministris praefectis hierofantis sacrorum sive quolibet alio nomine nuncupantur, penitus aboleantur nec gratulentur se privilegio esse munitos, quorum professio per legem cognoscitur esse damnata. -dat. vii id. dec. constantinopoli arcadio iiii et honorio iii aa. conss. (396 dec. 7)
Αυτοκράτορες Αρκάδιος και Ονώριος προς Καισάριο, Έπαρχο Πραιτoρίου
Τα προνόμια που είχαν δοθεί με τους παλιούς νόμους σε ιερείς, μινίστρους, πρεφέκτους ή ιεροφάντες των παλαιών μυστηρίων, γνωστούς με αυτά ή άλλα ονόματα, θα καταργηθούν εντελώς. Τα πρόσωπα αυτά δεν θα είναι μεταξύ των τυχερών που προστατεύονται με τέτοια προνόμια, αφού τα επαγγέλματά τους είναι παράνομα. - 7 Δεκεμβρίου, 396 μαχχ
Τα προνόμια που είχαν δοθεί με τους παλιούς νόμους σε ιερείς, μινίστρους, πρεφέκτους ή ιεροφάντες των παλαιών μυστηρίων, γνωστούς με αυτά ή άλλα ονόματα, θα καταργηθούν εντελώς. Τα πρόσωπα αυτά δεν θα είναι μεταξύ των τυχερών που προστατεύονται με τέτοια προνόμια, αφού τα επαγγέλματά τους είναι παράνομα. - 7 Δεκεμβρίου, 396 μαχχ
XVI.10.15
Idem aa. Macrobio vicario Hispaniarum et Procliano Vicario quinque
provinciarum.
Sicut sacrificia prohibemus, ita volumus publicorum operum ornamenta servari. ac ne sibi aliqua auctoritate blandiantur, qui ea conantur evertere, si quod rescriptum, si qua lex forte praetenditur. Erutae huiusmodi chartae ex eorum manibus ad nostram scientiam referantur, si illicitis evectiones aut suo aut alieno nomine potuerint demonstrare, quas oblatas ad nos mitti decernimus. Qui vero talibus cursum praebuerint, binas auri libras inferre cogantur. -dat. iiii kal. feb. ravennae theodoro v. c. cons. (399 ian. 29)
Sicut sacrificia prohibemus, ita volumus publicorum operum ornamenta servari. ac ne sibi aliqua auctoritate blandiantur, qui ea conantur evertere, si quod rescriptum, si qua lex forte praetenditur. Erutae huiusmodi chartae ex eorum manibus ad nostram scientiam referantur, si illicitis evectiones aut suo aut alieno nomine potuerint demonstrare, quas oblatas ad nos mitti decernimus. Qui vero talibus cursum praebuerint, binas auri libras inferre cogantur. -dat. iiii kal. feb. ravennae theodoro v. c. cons. (399 ian. 29)
Αυτοκράτορες Αρκάδιος και Ονώριος προς Μακρόβιο, Βικάριο της
Ισπανίας, και Προκλιανόν, Βικάριο των Πέντε Επαρχιών Όπως
ακριβώς απαγορεύσαμε τις θυσίες, έτσι επιθυμούμε και να διατηρηθούν τα
διακοσμητικά στοιχεία των δημοσίων κτιρίων. Αν κάποιος επιχειρήσει να
καταστρέψει αυτά τα έργα, δεν θα βασίζεται σε καμία εξουσία. Αν τυχόν
εμφανίσει αυτοκρατορική απάντηση ή νόμο για να υπερασπίσει τον εαυτό του, θα
πρέπει αυτά τα έγγραφα να αποσπασθούν απ’ τα χέρια του και να παραπεμφθούν σε
Εμάς. Αν κάποιος είναι σε θέση να επιδείξει παράνομες άδειες, στο δικό
του όνομα ή σε άλλου, ελεύθερης χρήσεως δημοσίου δρόμου θα κατάσχονται και να
στέλνονται σ' Εμάς. Αυτοί που έχουν παραχωρήσει το δικαίωμα χρήσεως του
δημοσίου δρόμου σ’ αυτά τα άτομα θα υποχρεωθούν να πληρώσουν πρόστιμο δύο
χρυσών λιβρών. - 29 Ιανουαρίου 399μαχχ
XVI.10.16
Idem aa. ad Eutychianum praefectum praetorio.
Si qua in agris templa sunt, sine turba ac tumultu diruantur. his enim deiectis atque sublatis omnis superstitioni materia consumetur. -dat. vi id. iul.; proposita damasco theodoro v. c. cons. (399 iul. 10)
Si qua in agris templa sunt, sine turba ac tumultu diruantur. his enim deiectis atque sublatis omnis superstitioni materia consumetur. -dat. vi id. iul.; proposita damasco theodoro v. c. cons. (399 iul. 10)
Αυτοκράτορες Αρκάδιος και Ονώριος προς Ευτυχιανόν, Έπαρχο
Πραιτορίου
Όσοι ναοί βρίσκονται στην επαρχία θα καταστραφούν χωρίς φασαρία και οχλαγωγία. Γιατί μόνο όταν θα έχουν γκρεμιστεί και εξαλειφθεί από προσώπου γης, θα έχει καταστραφεί και η υλική βάση επάνω στην οποία στηρίζονται οι δεισιδαιμονίες. -10 Ιουλίου, 399 μαχχ
Όσοι ναοί βρίσκονται στην επαρχία θα καταστραφούν χωρίς φασαρία και οχλαγωγία. Γιατί μόνο όταν θα έχουν γκρεμιστεί και εξαλειφθεί από προσώπου γης, θα έχει καταστραφεί και η υλική βάση επάνω στην οποία στηρίζονται οι δεισιδαιμονίες. -10 Ιουλίου, 399 μαχχ
XVI.10.17
Idem aa. Apollodoro proconsuli Africae.
Ut profanos ritus iam salubri lege submovimus, ita festos conventus civium et communem omnium laetitiam non patimur submoveri. Unde absque ullo sacrificio atque ulla superstitione damnabili exhiberi populo voluptates secundum veterem consuetudinem, iniri etiam festa convivia, si quando exigunt publica vota, decernimus. -dat. xiii kal. sept. patavi theodoro v. c. cons. (399 aug. 20)
Ut profanos ritus iam salubri lege submovimus, ita festos conventus civium et communem omnium laetitiam non patimur submoveri. Unde absque ullo sacrificio atque ulla superstitione damnabili exhiberi populo voluptates secundum veterem consuetudinem, iniri etiam festa convivia, si quando exigunt publica vota, decernimus. -dat. xiii kal. sept. patavi theodoro v. c. cons. (399 aug. 20)
Αυτοκράτορες Αύγουστοι Αρκάδιος και Ονώριος προς Απολλόδωρο,
Ανθύπατο Αφρικής
Όπως ακριβώς με νόμο μας απαγορεύσαμε τις ειδωλολατρικές τελετουργίες, έτσι δεν επιτρέπουμε να καταργηθούν οι λαϊκές εορταστικές συγκεντρώσεις και η απόλαυση που παίρνουν όλοι από αυτές. Έτσι αποφασίζουμε ότι, σύμφωνα με τα αρχαία έθιμα, θα εξακολουθήσουν να παρέχονται διασκεδάσεις στο λαό, χωρίς όμως θυσίες ή καταραμένη δεισιδαιμονία, και θα επιτρέπεται στον κόσμο να συμμετέχει σε εορταστικά συμπόσια όποτε το επιθυμεί. - 20 Αυγούστου, 399 μαχχ
Όπως ακριβώς με νόμο μας απαγορεύσαμε τις ειδωλολατρικές τελετουργίες, έτσι δεν επιτρέπουμε να καταργηθούν οι λαϊκές εορταστικές συγκεντρώσεις και η απόλαυση που παίρνουν όλοι από αυτές. Έτσι αποφασίζουμε ότι, σύμφωνα με τα αρχαία έθιμα, θα εξακολουθήσουν να παρέχονται διασκεδάσεις στο λαό, χωρίς όμως θυσίες ή καταραμένη δεισιδαιμονία, και θα επιτρέπεται στον κόσμο να συμμετέχει σε εορταστικά συμπόσια όποτε το επιθυμεί. - 20 Αυγούστου, 399 μαχχ
XVI.10.18
Idem aa. Apollodoro proconsuli Africae.
Aedes illicitis rebus vacuas nostrarum beneficio sanctionum ne quis conetur evertere. Decernimus enim, ut aedificiorum quidem sit integer status, si quis vero in sacrificio fuerit deprehensus, in eum legibus vindicetur, depositis sub officio idolis disceptatione habita, quibus etiam nunc patuerit cultum vanae superstitionis impendi. -dat. xiii kal. sept. patavi theodoro v. c. cons. (399 aug. 20)
Aedes illicitis rebus vacuas nostrarum beneficio sanctionum ne quis conetur evertere. Decernimus enim, ut aedificiorum quidem sit integer status, si quis vero in sacrificio fuerit deprehensus, in eum legibus vindicetur, depositis sub officio idolis disceptatione habita, quibus etiam nunc patuerit cultum vanae superstitionis impendi. -dat. xiii kal. sept. patavi theodoro v. c. cons. (399 aug. 20)
Αυτοκράτορες Αρκάδιος και Ονώριος προς Απολλόδωρο, Ανθύπατο
Αφρικής
Αν κάποιος επιχειρήσει να καταστρέψει ναούς, οι οποίοι είναι κενοί από παράνομα αντικείμενα, δεν θα έχει την αυτοκρατορική υποστήριξη. Διατάσσουμε ότι η κατάσταση των κτιρίων θα πρέπει να παραμείνει αλώβητη. Αν όμως κάποιος συλληφθεί την ώρα που τελεί θυσίες, θα τιμωρηθεί σύμφωνα με τον νόμο. Τα είδωλα θα αφαιρεθούν από τους ναούς κάτω απ’ την επίβλεψη του διοικητικού προσωπικού. Μάθαμε ότι ακόμη και τώρα λατρεύονται με την βοήθεια τους η άδεια δεισιδαιμονία. - 20 Αυγούστου, 399 μαχχ
Αν κάποιος επιχειρήσει να καταστρέψει ναούς, οι οποίοι είναι κενοί από παράνομα αντικείμενα, δεν θα έχει την αυτοκρατορική υποστήριξη. Διατάσσουμε ότι η κατάσταση των κτιρίων θα πρέπει να παραμείνει αλώβητη. Αν όμως κάποιος συλληφθεί την ώρα που τελεί θυσίες, θα τιμωρηθεί σύμφωνα με τον νόμο. Τα είδωλα θα αφαιρεθούν από τους ναούς κάτω απ’ την επίβλεψη του διοικητικού προσωπικού. Μάθαμε ότι ακόμη και τώρα λατρεύονται με την βοήθεια τους η άδεια δεισιδαιμονία. - 20 Αυγούστου, 399 μαχχ
XVI.10.19
Imppp. Arcadius,
Honorius et Theodosius aaa. Curtio praefecto praetorio. post alia:
Templorum detrahantur annonae et rem annonariam iuvent expensis devotissimorum militum profuturae. Simulacra, si qua etiamnunc in templis fanisque consistunt et quae alicubi ritum vel acceperunt vel accipiunt paganorum, suis sedibus evellantur, cum hoc repetita sciamus saepius sanctione decretum. Aedificia ipsa templorum, quae in civitatibus vel oppidis vel extra oppida sunt, ad usum publicum vindicentur. arae locis omnibus destruantur omniaque templa in possessionibus nostris ad usus adcommodos transferantur; domini destruere cogantur. Non liceat omnino in honorem sacrilegi ritus funestioribus locis exercere convivia vel quicquam sollemnitatis agitare. Episcopis quoque locorum haec ipsa prohibendi ecclesiasticae manus tribuimus facultatem; iudices autem viginti librarum auri poena constringimus et pari forma officia eorum, si haec eorum fuerint dissimulatione neglecta. -dat. xvii kal. dec. romae basso et philippo conss. (408 [407] nov. 15)
Templorum detrahantur annonae et rem annonariam iuvent expensis devotissimorum militum profuturae. Simulacra, si qua etiamnunc in templis fanisque consistunt et quae alicubi ritum vel acceperunt vel accipiunt paganorum, suis sedibus evellantur, cum hoc repetita sciamus saepius sanctione decretum. Aedificia ipsa templorum, quae in civitatibus vel oppidis vel extra oppida sunt, ad usum publicum vindicentur. arae locis omnibus destruantur omniaque templa in possessionibus nostris ad usus adcommodos transferantur; domini destruere cogantur. Non liceat omnino in honorem sacrilegi ritus funestioribus locis exercere convivia vel quicquam sollemnitatis agitare. Episcopis quoque locorum haec ipsa prohibendi ecclesiasticae manus tribuimus facultatem; iudices autem viginti librarum auri poena constringimus et pari forma officia eorum, si haec eorum fuerint dissimulatione neglecta. -dat. xvii kal. dec. romae basso et philippo conss. (408 [407] nov. 15)
Αυτοκράτορες Αρκάδιος, Ονώριος και Θεοδόσιος προς Κούρτιο,
'Επαρχο Πραιτορίου
Τα φορολογικά εισοδήματα θα αφαιρεθούν απ’ τους ναούς για να ενισχύσουν το ταμείο για όφελος των πιστών στρατιωτών μας. Αν βρίσκονται ακόμη αγάλματα εντός ναών και ιερά τα οποία λατρεύτηκαν ή λατρεύονται ακόμη από ειδωλολάτρες, όπου κι αν συμβαίνει αυτό, θα ξεριζωθούν εντελώς, αφού αυτός ο κανονισμός έχει διατυπωθεί και επικυρωθεί πολλές φορές. Τα ίδια τα κτίρια των ναών που βρίσκονται σε πόλεις, κωμοπόλεις ή στην επαρχία, θα παραχωρηθούν σε κοινή χρήση. Θα καταστραφούν όσοι βωμοί και ναοί βρίσκονται μέσα σε αυτοκρατορικά κτήματα και θα μεταφερθούν για πιο αρμόδιες χρήσεις. Οι ιδιοκτήτες τους θα υποχρεωθούν να τους καταστρέψουν. Απαγορεύονται τα συμπόσια ή οποιαδήποτε άλλη επίσημη τελετή για τον εορτασμό ιερόσυλων τελετουργιών σε νεκροταφεία. Δίνουμε στους επισκόπους αυτών των περιοχών το δικαίωμα να χρησιμοποιούν εκκλησιαστική ισχύ για να τα αποτρέψουν. Επιπλέον, οι δικαστές που δεν επιβάλουν αυτούς τους νόμους, συνεργώντας έτσι με τους δράστες, θα πληρώσουν πρόστιμο είκοσι χρυσών λιβρών και το διοικητικό τους προσωπικό ένα ανάλογο ποσό. - 13 Νοεμβρίου, 408 μαχχ
Τα φορολογικά εισοδήματα θα αφαιρεθούν απ’ τους ναούς για να ενισχύσουν το ταμείο για όφελος των πιστών στρατιωτών μας. Αν βρίσκονται ακόμη αγάλματα εντός ναών και ιερά τα οποία λατρεύτηκαν ή λατρεύονται ακόμη από ειδωλολάτρες, όπου κι αν συμβαίνει αυτό, θα ξεριζωθούν εντελώς, αφού αυτός ο κανονισμός έχει διατυπωθεί και επικυρωθεί πολλές φορές. Τα ίδια τα κτίρια των ναών που βρίσκονται σε πόλεις, κωμοπόλεις ή στην επαρχία, θα παραχωρηθούν σε κοινή χρήση. Θα καταστραφούν όσοι βωμοί και ναοί βρίσκονται μέσα σε αυτοκρατορικά κτήματα και θα μεταφερθούν για πιο αρμόδιες χρήσεις. Οι ιδιοκτήτες τους θα υποχρεωθούν να τους καταστρέψουν. Απαγορεύονται τα συμπόσια ή οποιαδήποτε άλλη επίσημη τελετή για τον εορτασμό ιερόσυλων τελετουργιών σε νεκροταφεία. Δίνουμε στους επισκόπους αυτών των περιοχών το δικαίωμα να χρησιμοποιούν εκκλησιαστική ισχύ για να τα αποτρέψουν. Επιπλέον, οι δικαστές που δεν επιβάλουν αυτούς τους νόμους, συνεργώντας έτσι με τους δράστες, θα πληρώσουν πρόστιμο είκοσι χρυσών λιβρών και το διοικητικό τους προσωπικό ένα ανάλογο ποσό. - 13 Νοεμβρίου, 408 μαχχ
XVI.10.20
Impp. Honorius et
Theodosius aa.
Sacerdotales paganae superstitionis competenti coercitioni subiacere praecipimus, nisi intra diem kalendarum. Novembrium de Karthagine decedentes ad civitates redierint genitales, ita ut simili quoque censurae per totam Africam sacerdotales obnoxii teneantur, nisi de metropolitanis urbibus discesserint et remearint ad proprias civitates. Omnia etiam loca, quae sacris error veterum deputavit, secundum divi Gratiani constituta nostrae rei iubemus sociari ita ut ex eo tempore, quo inhibitus est publicus sumptus superstitioni deterrimae exhiberi, fructus ab incubatoribus exigantur, quod autem ex eo iure ubicumque ad singulas quasque personas vel praecedentium principum largitas vel nostra maiestas voluit pervenire, id in eorum patrimoniis aeterna firmitate perduret. Quod non tam per africam quam per omnes regiones in nostro orbe positas custodiri decernimus. Ea autem, quae multiplicibus constitutis ad venerabilem ecclesiam voluimus pertinere, christiana sibi merito religio vindicabit, ita ut omnis expensa illius temporis ad superstitionem pertinens, quae iure damnata est, omniaque loca, quae frediani, quae dendrophori, quae singula quaeque nomina et professiones gentiliciae tenuerunt epulis vel sumptibus deputata, possint hoc errore submoto compendia nostrae domus sublevare. Sane si quondam consecrata sacrificiis deceptionem hominum praestiterunt, ab usibus lavacrorum vel publicis affectibus separentur, ne illecebram errantibus praestent. Chiliarchas insuper et centonarios vel qui sibi plebis distributionem usurpare dicuntur censuimus removendos, ita ut capitalem sententiam non evadat, si quis aut volens ad huiusmodi nomen accesserit aut passus fuerit vel invitum se huiusmodi praesumptioni atque invidiae deputari. -dat. iii kal. sept. ravennae honorio x et theodosio vi aa. conss. (415 aug. 30)
Sacerdotales paganae superstitionis competenti coercitioni subiacere praecipimus, nisi intra diem kalendarum. Novembrium de Karthagine decedentes ad civitates redierint genitales, ita ut simili quoque censurae per totam Africam sacerdotales obnoxii teneantur, nisi de metropolitanis urbibus discesserint et remearint ad proprias civitates. Omnia etiam loca, quae sacris error veterum deputavit, secundum divi Gratiani constituta nostrae rei iubemus sociari ita ut ex eo tempore, quo inhibitus est publicus sumptus superstitioni deterrimae exhiberi, fructus ab incubatoribus exigantur, quod autem ex eo iure ubicumque ad singulas quasque personas vel praecedentium principum largitas vel nostra maiestas voluit pervenire, id in eorum patrimoniis aeterna firmitate perduret. Quod non tam per africam quam per omnes regiones in nostro orbe positas custodiri decernimus. Ea autem, quae multiplicibus constitutis ad venerabilem ecclesiam voluimus pertinere, christiana sibi merito religio vindicabit, ita ut omnis expensa illius temporis ad superstitionem pertinens, quae iure damnata est, omniaque loca, quae frediani, quae dendrophori, quae singula quaeque nomina et professiones gentiliciae tenuerunt epulis vel sumptibus deputata, possint hoc errore submoto compendia nostrae domus sublevare. Sane si quondam consecrata sacrificiis deceptionem hominum praestiterunt, ab usibus lavacrorum vel publicis affectibus separentur, ne illecebram errantibus praestent. Chiliarchas insuper et centonarios vel qui sibi plebis distributionem usurpare dicuntur censuimus removendos, ita ut capitalem sententiam non evadat, si quis aut volens ad huiusmodi nomen accesserit aut passus fuerit vel invitum se huiusmodi praesumptioni atque invidiae deputari. -dat. iii kal. sept. ravennae honorio x et theodosio vi aa. conss. (415 aug. 30)
Αυτοκράτορες Ονώριος και Θεοδόσιος
Αν δεν φύγουν οι ιερείς της δεισιδαιμονίας απ’ την Καρχηδόνα πριν τις Καλένδες του Νοεμβρίου και επιστρέψουν στις κοινότητές τους, διατάσσουμε ότι θα τιμωρηθούν όπως τους αξίζει. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι ιερείς σε όλη την Αφρική θα έχουν αντίστοιχη τιμωρία, εκτός αν αποχωρήσουν απ’ τις μητροπολιτικές πόλεις και επιστρέψουν στις κοινότητές τους.
Επίσης, σύμφωνα με τη νομοθεσία του Γρατιανού, που τώρα βρίσκεται μεταξύ των αγίων, απαιτούμε ότι σε όσα μέρη που είχε εκχωρήσει το λανθασμένο δόγμα των παλαιών με ιερές τελετές, θα περιέλθουν στην ιδιοκτησία του αυτοκρατορικού ταμείου. Απ’ τη στιγμή που απαγορεύθηκε να δίνονται δημόσια χρήματα στην χυδαία δεισιδαιμονία, τα οφέλη απ’ αυτά τα μέρη θα αφαιρεθούν απ’ τους παράνομους ιδιοκτήτες τους. Αν όμως η γενναιοδωρία παλαιών αυτοκρατόρων ή η Μεγαλειότητά μας επιθυμεί να παραχωρηθεί κάποιο μέρος απ’ αυτή την περιουσία σε κάποια άτομα, αυτή η περιουσία θα παραμείνει στην κυριότητά τους έπ' άπειρον. Ορίζουμε ότι ο νόμος αυτός ισχύει σε όλη την αυτοκρατορική επικράτεια και όχι μόνον στην Αφρική. Επίσης επιθυμούμε, όπως έχουν εκφράσει πολλές φορές οι νόμοι, πως αν τέτοιου είδους περιουσία ανήκει στη σεβαστή Εκκλησία, αυτή θα μπορεί να διεκδικήσει την περιουσία αυτή για λογαριασμό της. Συνεπώς, όλα τα κτήματα που άνηκαν σε μια δεδομένη στιγμή στη δεισιδαιμονία, που δίκαια απαγορεύθηκε, και όλοι οι τόποι που προηγουμένως ανήκαν στους Φρεδιανούς ή στους Δενδροφόρους, ή σε άλλους που έχουν διάφορα ονόματα και ειδωλολατρικά επαγγέλματα, και που προορίζονταν για τις εορτές και τις δαπάνες τους, θα μπορούν τώρα να ενισχύσουν το εισόδημα του οίκου Μας, αφού η προαναφερθείσα εσφαλμένη πίστη καταργήθει. Ασφαλώς, αν κάτι έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ σε θυσίες και άρα έχει εξυπηρετήσει την εξαπάτηση ανθρώπων, θα απομακρυνθεί απ’ τα λουτρά και απ’ τα αγαπημένα μέρη όπου συχνάζει το κοινό, έτσι ώστε να μη δοθεί αφορμή για σφάλματα. Επιπλέον, ορίζουμε την απομάκρυνση των χιλιάρχων και εκατοντάρχων ή άλλων προσώπων που είχαν μονοπωλήσει για λογαριασμό τους την διανομή του απλού λαού. Κανείς δεν θα αποφύγει την ποινή του θανάτου αν πάρει με τη θέλησή του έναν τέτοιο τίτλο, ή ακόμη κι αν επιτρέψει να τον διορίσουν σε τέτοια αίσχη. - 30 Αυγούστου, 415 μαχχ
Αν δεν φύγουν οι ιερείς της δεισιδαιμονίας απ’ την Καρχηδόνα πριν τις Καλένδες του Νοεμβρίου και επιστρέψουν στις κοινότητές τους, διατάσσουμε ότι θα τιμωρηθούν όπως τους αξίζει. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι ιερείς σε όλη την Αφρική θα έχουν αντίστοιχη τιμωρία, εκτός αν αποχωρήσουν απ’ τις μητροπολιτικές πόλεις και επιστρέψουν στις κοινότητές τους.
Επίσης, σύμφωνα με τη νομοθεσία του Γρατιανού, που τώρα βρίσκεται μεταξύ των αγίων, απαιτούμε ότι σε όσα μέρη που είχε εκχωρήσει το λανθασμένο δόγμα των παλαιών με ιερές τελετές, θα περιέλθουν στην ιδιοκτησία του αυτοκρατορικού ταμείου. Απ’ τη στιγμή που απαγορεύθηκε να δίνονται δημόσια χρήματα στην χυδαία δεισιδαιμονία, τα οφέλη απ’ αυτά τα μέρη θα αφαιρεθούν απ’ τους παράνομους ιδιοκτήτες τους. Αν όμως η γενναιοδωρία παλαιών αυτοκρατόρων ή η Μεγαλειότητά μας επιθυμεί να παραχωρηθεί κάποιο μέρος απ’ αυτή την περιουσία σε κάποια άτομα, αυτή η περιουσία θα παραμείνει στην κυριότητά τους έπ' άπειρον. Ορίζουμε ότι ο νόμος αυτός ισχύει σε όλη την αυτοκρατορική επικράτεια και όχι μόνον στην Αφρική. Επίσης επιθυμούμε, όπως έχουν εκφράσει πολλές φορές οι νόμοι, πως αν τέτοιου είδους περιουσία ανήκει στη σεβαστή Εκκλησία, αυτή θα μπορεί να διεκδικήσει την περιουσία αυτή για λογαριασμό της. Συνεπώς, όλα τα κτήματα που άνηκαν σε μια δεδομένη στιγμή στη δεισιδαιμονία, που δίκαια απαγορεύθηκε, και όλοι οι τόποι που προηγουμένως ανήκαν στους Φρεδιανούς ή στους Δενδροφόρους, ή σε άλλους που έχουν διάφορα ονόματα και ειδωλολατρικά επαγγέλματα, και που προορίζονταν για τις εορτές και τις δαπάνες τους, θα μπορούν τώρα να ενισχύσουν το εισόδημα του οίκου Μας, αφού η προαναφερθείσα εσφαλμένη πίστη καταργήθει. Ασφαλώς, αν κάτι έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ σε θυσίες και άρα έχει εξυπηρετήσει την εξαπάτηση ανθρώπων, θα απομακρυνθεί απ’ τα λουτρά και απ’ τα αγαπημένα μέρη όπου συχνάζει το κοινό, έτσι ώστε να μη δοθεί αφορμή για σφάλματα. Επιπλέον, ορίζουμε την απομάκρυνση των χιλιάρχων και εκατοντάρχων ή άλλων προσώπων που είχαν μονοπωλήσει για λογαριασμό τους την διανομή του απλού λαού. Κανείς δεν θα αποφύγει την ποινή του θανάτου αν πάρει με τη θέλησή του έναν τέτοιο τίτλο, ή ακόμη κι αν επιτρέψει να τον διορίσουν σε τέτοια αίσχη. - 30 Αυγούστου, 415 μαχχ
XVI.10.21
Idem aa. Aureliano
praefecto praetorio ii. post alia:
Qui profano pagani ritus errore seu crimine polluuntur, hoc est gentiles, nec ad militiam admittantur nec administratoris vel iudicis honore decorentur. -dat. vii id. dec. d. n. theodosio a. vii et palladio conss. (416 dec. 7)
Qui profano pagani ritus errore seu crimine polluuntur, hoc est gentiles, nec ad militiam admittantur nec administratoris vel iudicis honore decorentur. -dat. vii id. dec. d. n. theodosio a. vii et palladio conss. (416 dec. 7)
Αυτοκράτορες Ονώριος και Θεοδόσιος προς Αυρηλιανό, Έπαρχο
Πραιτορίου
Αυτά τα άτομα που έχουν μολυνθεί από την ψευδή πίστη των ειδωλολατρών ή έχουν συμμετάσχει στις εγκληματικές ειδωλολατρικές τελέσεις, δηλαδή οι εθνικοί, δεν θα γίνονται δεκτοί στην υπηρεσία Μας και δεν θα τιμούνται με διοικητικά ή δικαστικά αξιώματα. - 7 Δεκεμβρίου, 416 μαχχ
Αυτά τα άτομα που έχουν μολυνθεί από την ψευδή πίστη των ειδωλολατρών ή έχουν συμμετάσχει στις εγκληματικές ειδωλολατρικές τελέσεις, δηλαδή οι εθνικοί, δεν θα γίνονται δεκτοί στην υπηρεσία Μας και δεν θα τιμούνται με διοικητικά ή δικαστικά αξιώματα. - 7 Δεκεμβρίου, 416 μαχχ
XVI.10.22
Idem aa. Asclepiodoto
praefecto praetorio. post alia:
Paganos qui supersunt, quamquam iam nullos esse credamus, promulgatarum ....Iam dudum praescripta compescant. -et cetera. dat. v id. april. constantinopoli asclepiodoto et mariniano conss. (423 apr. 9)
Paganos qui supersunt, quamquam iam nullos esse credamus, promulgatarum ....Iam dudum praescripta compescant. -et cetera. dat. v id. april. constantinopoli asclepiodoto et mariniano conss. (423 apr. 9)
Οι ίδιοι Αυτοκράτορες προς Ασκληπιοδότο, Έπαρχο Πραιτορίου
Οι νόμοι που έχουν εκδοθεί μέχρι τώρα θα εξαλείψουν όσους ειδωλολάτρες υπάρχουν ακόμη, αν και πιστεύουμε ότι δεν έχει μείνει πια κανένας. - 9 Απριλίου, 423 μαχχ
Οι νόμοι που έχουν εκδοθεί μέχρι τώρα θα εξαλείψουν όσους ειδωλολάτρες υπάρχουν ακόμη, αν και πιστεύουμε ότι δεν έχει μείνει πια κανένας. - 9 Απριλίου, 423 μαχχ
XVI.10.23
Idem aa. Asclepiodoto
praefecto praetorio. post alia:
Paganos qui supersunt, si aliquando in execrandis daemonum sacrificiis fuerint comprehensi, quamvis capitali poena subdi debuerint, bonorum proscriptio ac exilium cohercebit. -dat. vi id. iun. constantinopoli asclepiodoto et mariniano conss. (423 iun. 8)
Paganos qui supersunt, si aliquando in execrandis daemonum sacrificiis fuerint comprehensi, quamvis capitali poena subdi debuerint, bonorum proscriptio ac exilium cohercebit. -dat. vi id. iun. constantinopoli asclepiodoto et mariniano conss. (423 iun. 8)
Οι ίδιοι Αυτοκράτορες προς Ασκληπιόδοτο, 'Επαρχο Πραιτορίου
... Προγραφή της περιουσίας και εξορία για όποιον συλληφθεί. Θα συγκρατηθούν όσοι ειδωλολάτρες συνεχίζουν με τις καταραμένες θυσίες σε δαίμονες, παρόλο που θα έπρεπε να τιμωρηθούν με την ποινή θανάτου. - 8 Ιουνίου, 423 μαχχ
... Προγραφή της περιουσίας και εξορία για όποιον συλληφθεί. Θα συγκρατηθούν όσοι ειδωλολάτρες συνεχίζουν με τις καταραμένες θυσίες σε δαίμονες, παρόλο που θα έπρεπε να τιμωρηθούν με την ποινή θανάτου. - 8 Ιουνίου, 423 μαχχ
XVI.10.24
Idem aa. Asclepiodoto
praefecto praetorio. post alia:
Manichaeos illosque, quos Pepyzitas vocant, nec non et eos, qui omnibus haereticis hac una sunt persuasione peiores, quod in venerabili die paschae ab omnibus dissentiunt, si in eadem amentia perseverant, eadem poena multamus, bonorum proscriptione atque exilio. Sed hoc Christianis, qui vel vere sunt vel esse dicuntur, specialiter demandamus, ut iudaeis ac paganis in quiete degentibus nihilque temptantibus turbulentum legibusque contrarium non audeant manus inferre religionis auctoritate abusi. Nam si contra securos fuerint violenti vel eorum bona diripuerint, non ea sola quae abstulerint, sed conventi in triplum et quadruplum quae rapuerint restituere compellantur. Rectores etiam provinciarum et officia et provinciales cognoscant se, si fieri permiserint, ut eos qui fecerint puniendos. -dat. vi id. iun. constantinopoli asclepiodoto et mariniano conss. (423 iun. 8)
Manichaeos illosque, quos Pepyzitas vocant, nec non et eos, qui omnibus haereticis hac una sunt persuasione peiores, quod in venerabili die paschae ab omnibus dissentiunt, si in eadem amentia perseverant, eadem poena multamus, bonorum proscriptione atque exilio. Sed hoc Christianis, qui vel vere sunt vel esse dicuntur, specialiter demandamus, ut iudaeis ac paganis in quiete degentibus nihilque temptantibus turbulentum legibusque contrarium non audeant manus inferre religionis auctoritate abusi. Nam si contra securos fuerint violenti vel eorum bona diripuerint, non ea sola quae abstulerint, sed conventi in triplum et quadruplum quae rapuerint restituere compellantur. Rectores etiam provinciarum et officia et provinciales cognoscant se, si fieri permiserint, ut eos qui fecerint puniendos. -dat. vi id. iun. constantinopoli asclepiodoto et mariniano conss. (423 iun. 8)
Οι ίδιοι Αυτοκράτορες προς Ασκληπιόδοτο, 'Επαρχο Πραιτορίου
Θα τιμωρηθούν με προγραφή των αγαθών τους και εξορία οι Μανιχαίοι και οι Πεπυζίτες. Επίσης όλους αυτούς, που είναι χειρότεροι απ’ τους υπόλοιπους αιρετικούς, λόγω ενός και μόνου σημείου της πίστεως - δηλαδή την διαφωνία τους όσον αφορά την ιερή ημέρα του Πάσχα - θα τιμωρηθούν με τον ίδιο τρόπο, αφού επιμένουν στην τρέλα αυτή. Ιδιαιτέρως διατάσσουμε τους πραγματικούς χριστιανούς και αυτούς που ισχυρίζονται ότι είναι, να μην κάνουν κατάχρηση της εξουσίας που τους δίνει η Εκκλησία και τολμήσουν να απλώνουν βίαιο χέρι επάνω στους εβραίους και εθνικούς που ζουν ήσυχα και δεν επιχειρούν ενάντιο στην τάξη και στους νόμους Μας. Γιατί αν τέτοιοι χριστιανοί φερθούν βίαια εναντίον φιλήσυχων ανθρώπων που ζουν με ασφάλεια, ή λεηλατήσουν τα αγαθά των, θα υποχρεωθούν να αντικαταστήσουν εις διπλούν, τριπλούν ή και ακόμη τετραπλούν αυτά που έκλεψαν. Επίσης, οι διοικητές των επαρχιών, το προσωπικό τους και οι κάτοικοι των επαρχιών αυτών ας ενημερωθούν ότι δεν θα επιτρέψουν να διαπραχθεί ένα τέτοιο έγκλημα. Αλλιώς, θα τιμωρηθούν κι αυτοί με τον ίδιο τρόπο μ’ αυτούς που διέπραξαν το έγκλημα. - Ιουνίου, 423 μαχχ
Θα τιμωρηθούν με προγραφή των αγαθών τους και εξορία οι Μανιχαίοι και οι Πεπυζίτες. Επίσης όλους αυτούς, που είναι χειρότεροι απ’ τους υπόλοιπους αιρετικούς, λόγω ενός και μόνου σημείου της πίστεως - δηλαδή την διαφωνία τους όσον αφορά την ιερή ημέρα του Πάσχα - θα τιμωρηθούν με τον ίδιο τρόπο, αφού επιμένουν στην τρέλα αυτή. Ιδιαιτέρως διατάσσουμε τους πραγματικούς χριστιανούς και αυτούς που ισχυρίζονται ότι είναι, να μην κάνουν κατάχρηση της εξουσίας που τους δίνει η Εκκλησία και τολμήσουν να απλώνουν βίαιο χέρι επάνω στους εβραίους και εθνικούς που ζουν ήσυχα και δεν επιχειρούν ενάντιο στην τάξη και στους νόμους Μας. Γιατί αν τέτοιοι χριστιανοί φερθούν βίαια εναντίον φιλήσυχων ανθρώπων που ζουν με ασφάλεια, ή λεηλατήσουν τα αγαθά των, θα υποχρεωθούν να αντικαταστήσουν εις διπλούν, τριπλούν ή και ακόμη τετραπλούν αυτά που έκλεψαν. Επίσης, οι διοικητές των επαρχιών, το προσωπικό τους και οι κάτοικοι των επαρχιών αυτών ας ενημερωθούν ότι δεν θα επιτρέψουν να διαπραχθεί ένα τέτοιο έγκλημα. Αλλιώς, θα τιμωρηθούν κι αυτοί με τον ίδιο τρόπο μ’ αυτούς που διέπραξαν το έγκλημα. - Ιουνίου, 423 μαχχ
XVI.10.25
Impp. Theodosius et
Valentinianus aa. Isidoro praefecto
praetorio.
Omnibus sceleratae mentis paganae exsecrandis hostiarum immolationibus damnandisque sacrificiis ceterisque antiquiorum sanctionum auctoritate prohibitis interdicimus cunctaque eorum fana templa delubra, si qua etiam nunc restant integra, praecepto magistratuum destrui collocationeque venerandae Christianae religionis signi expiari praecipimus, scientibus universis, si quem huic legi aput competentem iudicem idoneis probationibus illusisse constiterit, eum morte esse multandum. -dat. xviii kal. dec. constantinopoli theodosio xv et valentiniano iiii aa. conss. (435 nov. 14)
Omnibus sceleratae mentis paganae exsecrandis hostiarum immolationibus damnandisque sacrificiis ceterisque antiquiorum sanctionum auctoritate prohibitis interdicimus cunctaque eorum fana templa delubra, si qua etiam nunc restant integra, praecepto magistratuum destrui collocationeque venerandae Christianae religionis signi expiari praecipimus, scientibus universis, si quem huic legi aput competentem iudicem idoneis probationibus illusisse constiterit, eum morte esse multandum. -dat. xviii kal. dec. constantinopoli theodosio xv et valentiniano iiii aa. conss. (435 nov. 14)
Αυτοκράτορες Θεοδόσιος και
Βαλεντινιανός προς Ισίδωρο, 'Επαρχο Πραιτορίου
Απαγορεύεται σε όλους να επιμένουν σε άθλιες ειδωλολατρικές απόψεις, να προσφέρουν καταραμένες θυσίες και να συμμετάσχουν σε άλλες καταδικασμένες, με παλαιότερες αποφάσεις, τελετές. Διατάσσουμε ότι όλα τα ιερά και οι ναοί τους, που βρίσκονται ακόμη άθικτα, θα καταστραφούν με διαταγή των τοπικών αρχών και θα εξαγνιστούν με ύψωση εκκλησίας. Ας γνωρίσουν όλοι ότι αν, με αποδείξεις και ενώπιον ικανού δικαστή, εμφανιστεί ότι κάποιος έχει παραβιάσει το νόμο αυτό, θα τιμωρηθεί με την ποινή του θανάτου. - 14 Νοεμβρίου, 435 μαχχ
Απαγορεύεται σε όλους να επιμένουν σε άθλιες ειδωλολατρικές απόψεις, να προσφέρουν καταραμένες θυσίες και να συμμετάσχουν σε άλλες καταδικασμένες, με παλαιότερες αποφάσεις, τελετές. Διατάσσουμε ότι όλα τα ιερά και οι ναοί τους, που βρίσκονται ακόμη άθικτα, θα καταστραφούν με διαταγή των τοπικών αρχών και θα εξαγνιστούν με ύψωση εκκλησίας. Ας γνωρίσουν όλοι ότι αν, με αποδείξεις και ενώπιον ικανού δικαστή, εμφανιστεί ότι κάποιος έχει παραβιάσει το νόμο αυτό, θα τιμωρηθεί με την ποινή του θανάτου. - 14 Νοεμβρίου, 435 μαχχ
ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΕΙΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ - CODEX IUSTINIANUS
I.I DE PAGANIS, SACRIFICIIS ET TEMPLIS
Imperator Constantius a. ad Taurum pp.
Placuit
omnibus locis atque urbibus universis claudi protinus templa et accessu vetito
omnibus licentiam delinquendi perditis abnegari. Volumus etiam cunctos
sacrificiis abstinere. Quod si quis aliquid forte huiusmodi perpetraverit,
gladio ultore sternatur. facultates etiam perempti fisco decernimus vindicari
et similiter puniri rectores provinciarum, si facinora vindicare neglexerint. -D.K.Dec.Constantio
a.vii et constante iii conss. [a. 354]
Αυτοκράτορας
Κωνστάντιος Α’ προς Ταύρο, Έπαρχο Πραιτορίου
Είναι
απαίτησή Μας να κλείσουν όλοι οι ναοί των πόλεων και επαρχιών στην οικουμένη,
καθώς και να απαγορευθεί η είσοδος σ’ αυτούς, για να μη διαπραχθεί έγκλημα.
Θέλουμε επίσης να απέχουν όλοι απ’ τις θυσίες. Διότι, αν κάποιος με
κάποια δύναμη παραβεί το νόμο, θα τιμωρηθεί με αποκεφαλισμό. Αν οι
διοικητές των επαρχιών αμελήσουν να τιμωρήσουν τέτοια αδικήματα, θα τιμωρηθούν
με προγραφή και αντίστοιχη τιμωρία. - Δεκέμβριος, 354 μαχχ
I.11.2
Imperatores Gratianus,
Valentinianus, et Theodosius aaa. Cynegio pp.
Ne quis mortalium ita faciendi sacrificii sumat audaciam, ut inspectione iecoris extorumque praesagio vanae spem promissionis accipiat vel, quod est deterius, futura sub exsecrabili consultatione cognoscat. acerbioris etenim imminebit supplicii cruciatus eis, qui contra vetitum praesentium vel futurarum rerum explorare temptaverint veritatem. -d. viii k. iun. constantinopoli arcadio a. et bautone conss. [a. 385]
Ne quis mortalium ita faciendi sacrificii sumat audaciam, ut inspectione iecoris extorumque praesagio vanae spem promissionis accipiat vel, quod est deterius, futura sub exsecrabili consultatione cognoscat. acerbioris etenim imminebit supplicii cruciatus eis, qui contra vetitum praesentium vel futurarum rerum explorare temptaverint veritatem. -d. viii k. iun. constantinopoli arcadio a. et bautone conss. [a. 385]
Αυτοκράτορες Γρατιανός, Βαλεντινιανός και Θεοδόσιος Α' προς
Κυνήγιο, 'Επαρχο Πραιτορίου
Δεν θα πάρει κανείς το θάρρος να διαπράξει θυσίες, να επιθεωρήσει τα εντόσθια και να αποκτήσει μάταιες ελπίδες ή, ακόμη χειρότερα, να γνωρίσει τα μελλούμενα συμβουλευόμενος τέτοια αηδιαστικά πράγματα. Μεγαλύτερη τιμωρία θα έχουν εκείνοι που παρά την απαγόρευση Μας επιχειρήσουν να εξερευνήσουν την αλήθεια του μέλλοντος ή του παρόντος. - Ιούνιος, 385 μαχχ
Δεν θα πάρει κανείς το θάρρος να διαπράξει θυσίες, να επιθεωρήσει τα εντόσθια και να αποκτήσει μάταιες ελπίδες ή, ακόμη χειρότερα, να γνωρίσει τα μελλούμενα συμβουλευόμενος τέτοια αηδιαστικά πράγματα. Μεγαλύτερη τιμωρία θα έχουν εκείνοι που παρά την απαγόρευση Μας επιχειρήσουν να εξερευνήσουν την αλήθεια του μέλλοντος ή του παρόντος. - Ιούνιος, 385 μαχχ
I.11.3
Imperatores
Arcadius, Honorius aa. Macrobio et Procliano
Vicario.
Sicut sacrificia prohibemus, ita volumus publicorum operum ornamenta servari. ac ne sibi aliqua auctoritate blandiantur, qui ea conantur evertere, si quod rescriptum, si qua lex forte praetenditur: abreptae huiusmodi chartae ex eorum manibus ad nostram scientiam referantur. -d. iiii k. febr. ravennae theodoro cons. [a. 399]
Sicut sacrificia prohibemus, ita volumus publicorum operum ornamenta servari. ac ne sibi aliqua auctoritate blandiantur, qui ea conantur evertere, si quod rescriptum, si qua lex forte praetenditur: abreptae huiusmodi chartae ex eorum manibus ad nostram scientiam referantur. -d. iiii k. febr. ravennae theodoro cons. [a. 399]
Αυτοκράτορες Αρκάδιος και Ονώριος προς Μακρόβιο και Βικάριο
Προκλιανό
Όπως απαγορεύθηκαν οι θυσίες, έτσι θέλουμε να διατηρήσουμε το διάκοσμο των δημοσίων έργων. Όποιος επιχειρήσει να καταστρέψει αυτά τα έργα, δεν βασίζεται σε καμία εξουσία. Αν τυχόν εμφανίσει κάποια αυτοκρατορική απάντηση ή νόμο για να υπερασπίσει τον εαυτόν του, τα έγγραφα αυτά θα αποσπασθούν απ’ τα χέρια του και να παραπεμφθούν στη Σοφία Μας. - Φεβρουάριος, 399 μαχχ
Όπως απαγορεύθηκαν οι θυσίες, έτσι θέλουμε να διατηρήσουμε το διάκοσμο των δημοσίων έργων. Όποιος επιχειρήσει να καταστρέψει αυτά τα έργα, δεν βασίζεται σε καμία εξουσία. Αν τυχόν εμφανίσει κάποια αυτοκρατορική απάντηση ή νόμο για να υπερασπίσει τον εαυτόν του, τα έγγραφα αυτά θα αποσπασθούν απ’ τα χέρια του και να παραπεμφθούν στη Σοφία Μας. - Φεβρουάριος, 399 μαχχ
I.11.4
Imperatores
Arcadius, Honorius aa. Apollodoro Proconsuli Africae.
Ut profanos ritus iam salubri lege submovimus, ita festos conventus civium et communem omnium laetitiam non patimur submoveri. unde absque ullo sacrificio atque ulla superstitione damnabili exhiberi populo voluptates secundum veterem consuetudinem, iniri etiam festa convivia, si quando exigunt publica vota, decernimus. -d. xiii k. sept. patavi theodoro cons. [a. 399]
Ut profanos ritus iam salubri lege submovimus, ita festos conventus civium et communem omnium laetitiam non patimur submoveri. unde absque ullo sacrificio atque ulla superstitione damnabili exhiberi populo voluptates secundum veterem consuetudinem, iniri etiam festa convivia, si quando exigunt publica vota, decernimus. -d. xiii k. sept. patavi theodoro cons. [a. 399]
Αυτοκράτορες Αρκάδιος και Ονώριος προς Απολλόδωρο, Ανθύπατο
Αφρικής
Όπως καταργήθηκαν με ισχύοντα νόμο οι βέβηλες τελετουργίες, έτσι δεν επιθυμούμε να απαγορευθούν οι συγκεντρώσεις στις πόλεις και η κοινή διασκέδαση. Επιτρέπουμε στο λαό να επιδοθεί σε απολαύσεις, σύμφωνα με τα παλαιά έθιμα, χωρίς όμως καμία θυσία ή καταραμένη δεισιδαιμονία. Επιτρέπουμε ακόμη και η συμμετοχή σε εορταστικά δείπνα, αν το απαιτήσει ο δήμος με ψήφο. - 13 Σεπτεμβρίου, 399 μαχχ
Όπως καταργήθηκαν με ισχύοντα νόμο οι βέβηλες τελετουργίες, έτσι δεν επιθυμούμε να απαγορευθούν οι συγκεντρώσεις στις πόλεις και η κοινή διασκέδαση. Επιτρέπουμε στο λαό να επιδοθεί σε απολαύσεις, σύμφωνα με τα παλαιά έθιμα, χωρίς όμως καμία θυσία ή καταραμένη δεισιδαιμονία. Επιτρέπουμε ακόμη και η συμμετοχή σε εορταστικά δείπνα, αν το απαιτήσει ο δήμος με ψήφο. - 13 Σεπτεμβρίου, 399 μαχχ
I.11.5
Imperatores
Honorius et Theodosius aa. Populo Carthaginiesi.
Omnia loca, quae sacris error veterum deputavit, nostrae rei iubemus sociari. quod autem ex eo iure ubicumque ad singulas quasque personas vel praecedentium principum largitas vel nostra maiestas voluit pervenire, id in eorum patrimoniis aeterna firmitate perduret. ea vero, quae multiplicibus constitutis ad venerabilem ecclesiam voluimus pertinere, christiana sibi merito religio vindicabit. -d. iii k. sept. Ravennae honorio x et theodosio vi aa. conss. [a. 415]
Omnia loca, quae sacris error veterum deputavit, nostrae rei iubemus sociari. quod autem ex eo iure ubicumque ad singulas quasque personas vel praecedentium principum largitas vel nostra maiestas voluit pervenire, id in eorum patrimoniis aeterna firmitate perduret. ea vero, quae multiplicibus constitutis ad venerabilem ecclesiam voluimus pertinere, christiana sibi merito religio vindicabit. -d. iii k. sept. Ravennae honorio x et theodosio vi aa. conss. [a. 415]
Αυτοκράτορες Ονώριος και Θεοδόσιος προς Δήμο Καρχηδονίων
Διατάσσουμε να προσαρτηθούν στο αυτοκρατορικό ταμείο όσοι τόποι υπάγονταν προηγουμένως στο θρησκευτικό σφάλμα των παλαιών. Αυτά όμως που σε οποιοδήποτε μέρος είχαν περιέλθει σε κάποια πρόσωπα, είτε ως δωρεά προηγουμένων ηγεμόνων είτε ως δική μας παραχώρηση, θα παραμείνουν ως μέρος της δικής τους περιουσίας έπ’ άπειρον. Αυτά βεβαίως που με πολλά διατάγματα έχουμε χαρίσει στη σεβαστή Εκκλησία, αυτοδικαίως θα τα διεκδικεί αυτή. - Σεπτέμβριος, 415 μαχχ
Διατάσσουμε να προσαρτηθούν στο αυτοκρατορικό ταμείο όσοι τόποι υπάγονταν προηγουμένως στο θρησκευτικό σφάλμα των παλαιών. Αυτά όμως που σε οποιοδήποτε μέρος είχαν περιέλθει σε κάποια πρόσωπα, είτε ως δωρεά προηγουμένων ηγεμόνων είτε ως δική μας παραχώρηση, θα παραμείνουν ως μέρος της δικής τους περιουσίας έπ’ άπειρον. Αυτά βεβαίως που με πολλά διατάγματα έχουμε χαρίσει στη σεβαστή Εκκλησία, αυτοδικαίως θα τα διεκδικεί αυτή. - Σεπτέμβριος, 415 μαχχ
I.11.6
Imperatores
Honorius et Theodosius aa. Asclepiodoto
pp.
Christianis, qui vel vere sunt vel esse dicuntur, specialiter demandamus, ut iudaeis ac paganis in quiete degentibus nihilque temptantibus turbulentum legibusque contrarium non audeant manus inferre religionis auctoritate abusi. nam si contra securos fuerint violenti vel eorum bona diripuerint, non ea sola quae abstulerint, sed convicti in duplum quae rapuerint restituere compellantur. Rectores etiam provinciarum et officia et principales cognoscant se, si non ipsi talia vindicent, sed fieri a popularibus hoc permiserint, ut eos qui fecerint puniendos. -d. vi id. iun. constantinopoli asclepiodoto et mariniano conss. [a. 423]
Christianis, qui vel vere sunt vel esse dicuntur, specialiter demandamus, ut iudaeis ac paganis in quiete degentibus nihilque temptantibus turbulentum legibusque contrarium non audeant manus inferre religionis auctoritate abusi. nam si contra securos fuerint violenti vel eorum bona diripuerint, non ea sola quae abstulerint, sed convicti in duplum quae rapuerint restituere compellantur. Rectores etiam provinciarum et officia et principales cognoscant se, si non ipsi talia vindicent, sed fieri a popularibus hoc permiserint, ut eos qui fecerint puniendos. -d. vi id. iun. constantinopoli asclepiodoto et mariniano conss. [a. 423]
Αυτοκράτορες Ονώριος και Θεοδόσιος προς Ασκληπιόδοτο, Έπαρχο
Πραιτορίου
Διατάσσουμε ότι αυτοί που είναι ή λένε ότι είναι χριστιανοί να μην τολμήσουν να κάνουν κατάχρηση της εξουσίας που τους δίνει η Εκκλησία και να απλώνουν χέρι σε Εβραίους και ειδωλολάτρες, πηγαίνοντας έτσι ενάντια σε ό,τι λέει ο νόμος και δημιουργώντας ταραχή μεταξύ ανθρώπων που ζουν ήρεμα. Όποιος φανεί βίαιος απέναντι σε ήσυχους ανθρώπους, αρπάζοντας τις περιουσίες των, θα υποχρεωθεί να αποκαταστήσει όχι μόνο αυτά που αφαίρεσαι, αλλά τη λεία τους εις διπλούν. Οι διοικητές των επαρχιών, οι αξιωματούχοι και οι άρχοντες των πόλεων ας μάθουν ότι αν επιτρέψουν τέτοια πράγματα, για να είναι δημοφιλείς, θα τιμωρηθούν όπως και αυτοί που διέπραξαν το αδίκημα. - Ιούνιος, 423 μαχχ
Διατάσσουμε ότι αυτοί που είναι ή λένε ότι είναι χριστιανοί να μην τολμήσουν να κάνουν κατάχρηση της εξουσίας που τους δίνει η Εκκλησία και να απλώνουν χέρι σε Εβραίους και ειδωλολάτρες, πηγαίνοντας έτσι ενάντια σε ό,τι λέει ο νόμος και δημιουργώντας ταραχή μεταξύ ανθρώπων που ζουν ήρεμα. Όποιος φανεί βίαιος απέναντι σε ήσυχους ανθρώπους, αρπάζοντας τις περιουσίες των, θα υποχρεωθεί να αποκαταστήσει όχι μόνο αυτά που αφαίρεσαι, αλλά τη λεία τους εις διπλούν. Οι διοικητές των επαρχιών, οι αξιωματούχοι και οι άρχοντες των πόλεων ας μάθουν ότι αν επιτρέψουν τέτοια πράγματα, για να είναι δημοφιλείς, θα τιμωρηθούν όπως και αυτοί που διέπραξαν το αδίκημα. - Ιούνιος, 423 μαχχ
I.11.7
Imperatores
Valentinianus et Marcianus aa. Palladio pp.
Nemo venerantis adorantisque animo delubra, quae olim iam clausa sunt, reseret: absit a saeculo nostro infandis exsecrandisque simulacris honorem pristinum reddi, redimiri sertis templorum impios postes, profanis aris accendi ignes, adoleri in isdem thura, victimas caedi, pateris vina libari et religionis loco existimari sacrilegium. Quisquis autem contra hanc serenitatis nostrae sanctionem et contra interdicta sacratissimarum veterum constitutionum sacrificia exercere temptaverit, apud publicum iudicem reus tanti facinoris legitime accusetur et convictus proscriptionem omnium bonorum suorum et ultimum supplicium subeat. Conscii etiam ac ministri sacrificiorum eandem poenam, quae in illum fuerit inrogata, sustineant, ut hac legis nostrae severitate perterriti metu poenae desinant sacrificia interdicta celebrare. Quod si vir clarissimus rector provinciae post accusationem legitimam et post crimen in cognitione convictum tantum scelus dissimulaverit vindicare, quinquaginta libras auri ipse iudex, quinquaginta etiam officium eius confestim fisco nostro inferre cogatur. -d. prid. id. nov. marciano a. cons. [a. 451]
Nemo venerantis adorantisque animo delubra, quae olim iam clausa sunt, reseret: absit a saeculo nostro infandis exsecrandisque simulacris honorem pristinum reddi, redimiri sertis templorum impios postes, profanis aris accendi ignes, adoleri in isdem thura, victimas caedi, pateris vina libari et religionis loco existimari sacrilegium. Quisquis autem contra hanc serenitatis nostrae sanctionem et contra interdicta sacratissimarum veterum constitutionum sacrificia exercere temptaverit, apud publicum iudicem reus tanti facinoris legitime accusetur et convictus proscriptionem omnium bonorum suorum et ultimum supplicium subeat. Conscii etiam ac ministri sacrificiorum eandem poenam, quae in illum fuerit inrogata, sustineant, ut hac legis nostrae severitate perterriti metu poenae desinant sacrificia interdicta celebrare. Quod si vir clarissimus rector provinciae post accusationem legitimam et post crimen in cognitione convictum tantum scelus dissimulaverit vindicare, quinquaginta libras auri ipse iudex, quinquaginta etiam officium eius confestim fisco nostro inferre cogatur. -d. prid. id. nov. marciano a. cons. [a. 451]
Αυτοκράτορες Βαλεντινιανός και Μαρκιανός προς Παλλάδιο, Έπαρχο
Πραιτορίου
Κανείς δεν θα τιμήσει και δεν θα λατρέψει σε ναούς, οι οποίοι έχουν ήδη κλείσει. Από τώρα και στο εξής δεν θα αποδίδονται οι τιμές που αποδίδονταν προηγουμένως σε ανόσια και μιαρά αγάλματα. Δεν θα στολίζονται με στεφάνια οι ανόσιοι ναοί, δεν θα ανάβονται ανόσιες φωτιές, δεν θα καίγονται θυμιάματα, δεν θα σφαγιάζονται θύματα, ούτε θα βρέχονται τα πάτερα με κρασιά για να διαπράττονται την ιεροσυλία αυτής της θρησκείας. Επίσης όποιος τελέσει θυσία, ενάντια στους αυτοκρατορικούς νόμους Μας και τις απαγορεύσεις των ιεροτάτων παλαιών διαταγμάτων, και κατηγορηθεί δημοσίως και μπροστά σε δικαστή ότι έχει διαπράξει τέτοια εγκλήματα, θα τιμωρηθεί με την ποινή του θανάτου και προγραφή της περιουσίας του. Ας γνωρίσουν οι αξιωματούχοι ότι θα έχουν την ίδια ποινή με αυτούς που θυσιάζουν, αν εξακολουθούν να εορτάζουν παράνομες θυσίες που καταδικάζονται ρητώς. Διότι, αν κάποιος αξιωματούχος ή διοικητής επαρχίας αποκαλυφθεί ότι έχει διαπράξει τέτοιο έγκλημα, θα υποχρεωθεί να πληρώσει ο ίδιος στο αυτοκρατορικό ταμείο πενήντα χρυσές λίβρες και πενήντα λίβρες τα μέλη της ακολουθίας του. - Νοέμβριος, 451 μαχχ
Κανείς δεν θα τιμήσει και δεν θα λατρέψει σε ναούς, οι οποίοι έχουν ήδη κλείσει. Από τώρα και στο εξής δεν θα αποδίδονται οι τιμές που αποδίδονταν προηγουμένως σε ανόσια και μιαρά αγάλματα. Δεν θα στολίζονται με στεφάνια οι ανόσιοι ναοί, δεν θα ανάβονται ανόσιες φωτιές, δεν θα καίγονται θυμιάματα, δεν θα σφαγιάζονται θύματα, ούτε θα βρέχονται τα πάτερα με κρασιά για να διαπράττονται την ιεροσυλία αυτής της θρησκείας. Επίσης όποιος τελέσει θυσία, ενάντια στους αυτοκρατορικούς νόμους Μας και τις απαγορεύσεις των ιεροτάτων παλαιών διαταγμάτων, και κατηγορηθεί δημοσίως και μπροστά σε δικαστή ότι έχει διαπράξει τέτοια εγκλήματα, θα τιμωρηθεί με την ποινή του θανάτου και προγραφή της περιουσίας του. Ας γνωρίσουν οι αξιωματούχοι ότι θα έχουν την ίδια ποινή με αυτούς που θυσιάζουν, αν εξακολουθούν να εορτάζουν παράνομες θυσίες που καταδικάζονται ρητώς. Διότι, αν κάποιος αξιωματούχος ή διοικητής επαρχίας αποκαλυφθεί ότι έχει διαπράξει τέτοιο έγκλημα, θα υποχρεωθεί να πληρώσει ο ίδιος στο αυτοκρατορικό ταμείο πενήντα χρυσές λίβρες και πενήντα λίβρες τα μέλη της ακολουθίας του. - Νοέμβριος, 451 μαχχ
I.11.8
Imperatores Leo et Anthemius aa. Dioscoro pp.
Nemo ea, quae saepius paganae superstitionis hominibus interdicta sunt, audeat pertemptare, sciens, quod crimen publicum committit qui haec ausus fuerit perpetrare. In tantum autem huiusmodi facinora volumus esse resecanda, ut, etiamsi in alieno praedio vel domo aliquid tale perpetretur, scientibus videlicet dominis, praedium quidem vel domus sacratissimi viribus aerarii addicetur, domini vero pro hoc solo, quod scientes consenserint sua loca talibus contaminari sceleribus, si quidem dignitate vel militia quadam decorantur, amissione militiae vel dignitatis nec non rerum suarum proscriptione plectentur, privatae vero condicionis vel plebeii constituti post cruciatus corporis operibus metallorum perpetuo deputabuntur exilio.
[a 472?]
Nemo ea, quae saepius paganae superstitionis hominibus interdicta sunt, audeat pertemptare, sciens, quod crimen publicum committit qui haec ausus fuerit perpetrare. In tantum autem huiusmodi facinora volumus esse resecanda, ut, etiamsi in alieno praedio vel domo aliquid tale perpetretur, scientibus videlicet dominis, praedium quidem vel domus sacratissimi viribus aerarii addicetur, domini vero pro hoc solo, quod scientes consenserint sua loca talibus contaminari sceleribus, si quidem dignitate vel militia quadam decorantur, amissione militiae vel dignitatis nec non rerum suarum proscriptione plectentur, privatae vero condicionis vel plebeii constituti post cruciatus corporis operibus metallorum perpetuo deputabuntur exilio.
[a 472?]
Αυτοκράτορες Λέων και Ανθέμιος Σεβαστοί προς Διόσκωρο Έπαρχο
Πραιτορίου
Δεν θα τολμήσει κανείς να πράξει αυτά που απαγορεύθηκαν σ’ αυτούς που επιμένουν στις ειδωλολατρικές δεισιδαιμονίες, οι οποίοι γνωρίζουν ότι οι πράξεις τους είναι δημόσιο έγκλημα. Θέλουμε αυτές οι τελετές να σταματήσουν εντελώς και αν σε κάποιο λιβάδι ή σπίτι γίνει μια τέτοια τελετή, εν γνώσει του ιδιοκτήτη, αυτό το λιβάδι ή σπίτι θα προσαρτηθεί στο ταμείο της Εκκλησίας. Αυτός που εν γνώσει του έδωσε τη συγκατάθεσή του να μιανθεί ο τόπος του με τέτοιο έγκλημα, αν έχει κάποιο πολιτικό ή στρατιωτικό αξίωμα, θα αποπεμφθεί απ’ το αξίωμά του και θα χάσει την περιουσία του. Επίσης θα βασανιστεί με μεταλλικά εργαλεία, σύμφωνα με το δημόσιο και ιδιωτικό δίκαιο, και θα οδηγηθεί σε διαρκή εξορία. - 472 μαχχ
Δεν θα τολμήσει κανείς να πράξει αυτά που απαγορεύθηκαν σ’ αυτούς που επιμένουν στις ειδωλολατρικές δεισιδαιμονίες, οι οποίοι γνωρίζουν ότι οι πράξεις τους είναι δημόσιο έγκλημα. Θέλουμε αυτές οι τελετές να σταματήσουν εντελώς και αν σε κάποιο λιβάδι ή σπίτι γίνει μια τέτοια τελετή, εν γνώσει του ιδιοκτήτη, αυτό το λιβάδι ή σπίτι θα προσαρτηθεί στο ταμείο της Εκκλησίας. Αυτός που εν γνώσει του έδωσε τη συγκατάθεσή του να μιανθεί ο τόπος του με τέτοιο έγκλημα, αν έχει κάποιο πολιτικό ή στρατιωτικό αξίωμα, θα αποπεμφθεί απ’ το αξίωμά του και θα χάσει την περιουσία του. Επίσης θα βασανιστεί με μεταλλικά εργαλεία, σύμφωνα με το δημόσιο και ιδιωτικό δίκαιο, και θα οδηγηθεί σε διαρκή εξορία. - 472 μαχχ
I.11.9
Προστάττομεν τους ημετέρους άρχοντας τους τε κατά την βασιλίδα
πόλιν ταύτην και κατά τας επαρχίας δια πάσης χωρείν προθυμίας οίκοθέν τε και
παρά των θεοφιλεστάτων επισκόπων τα τοιαύτα διδασκομένους πάντα τα της
Ελληνικής θρησκείας ασεβήματα νομίμως αναζητείν, ως αν μήτε γένοιτο
και γενόμενα τιμωροίτο’ ει δε υπερβαίνει τας επιχωρίους αρχάς η τούτων
επανόρθωσις, εις ημάς ταύτα φέρεσθαι, ώστε μη επ’ αυτούς την των αμαρτημάτων
αιτίαν και κίνησιν ελθείν. Μηδενί δε εξέστω μήτε εν διαθήκηι μήτε κατά
δωρεάν καταλιμπάνειν ή διδόνται τι προσώποις ή τόποις επί συστάσει της του Ελληνισμού
δυσσεβείας, ει και μη τούτο ιδικώς τοις της βουλήσεως ή διαθήκης ή δωρεάς
περιέχοιτο ρήμασιν, άλλως δε συν αληθείαι καταληφθήναι παρά των δικαζόντων
δύναται. τα δε ούτω καταλιμπανόμενα ή δωρούμενα αφαιρείσθω μεν εκείνων των
προσώπων ή τόπων, οις δέδοται ή καταλέλειπται, προσκυρούσθω δε ταις πόλεσιν, εν
αις τα τοιαύτα πρόσωπα οικεί ή και υφ’ ας οι τοιούτοι διάκεινται τόποι, ώστε
καθ’ ομοιότητα των πολιτικών δαπανάσθαι προσόδων. πάντων των επιτιμίων, όσα
παρά των προβεβασιλευκότων κατά της Ελληνικής ηπείληται πλάνης ή υπέρ της
ορθοδόξου πίστεως εισενήνεκται, κυρίων και βεβαίων διηνεκώς όντων τε και δια
της παρούσης ευσεβούς νομοθεσίας φυλαττομένων.
I.11.10
Επειδή τινες εύρηνται τηι των ανοσίων και μυσαρών Ελλήνων κατεχόμενοι
πλάνηι κακείνα πράττοντες, άπερ εις δικαίαν οργήν κινεί τον φιλάνθρωπον θεόν,
ουδέ τα περί τούτων αδιόρθωτα καταλιπείν υπέστημεν, αλλά γνόντες, ως την του
αληθινού και μόνου θεού καταλιμπάνοντες προσκύνησιν ειδώλοις αλογλίστωι
πλάνηι θυσίας προσέφερον και πάσης ανοσιότητος μεστάς εορτάς επετέλουν, τους
μεν ήδη ταύτα ημαρτηκότας μετά το αξιωθήναι του αγίου βαπτίσματος προς τα
ελεγχθέντα αυτών αμαρτήματα εκδικήσει τηι προσηκούσηι, και ταύτα
φιλανθρωπότερων, υπεβάλομεν. του δε λοιπού δια του παρόντος νόμου προαγορεύομεν
άπασιν, ως οι μεν γενόμενοι Χριστιανοί και του αγίου και σωτηριώδους
αξιούμενοι καθ’ οινδήποτε χρόνον βαπτίσματος, ει φανείεν έτι τηι των
Ελλήνων εμμένοντες πλάνηι, τιμωρίαις εσχάταις υποβληθήσονται. όσοι
δε μήπω του προσκυνητού βαπτίσματος ηξιώθησαν, τούτους προσήκει καταδήλους
εαυτούς ποιείν, ή κατά την βασιλεύουσαν ταύτην πόλιν ή εν επαρχίαις
διάγοντας, και προσιέναι ταις αγιωτάταις εκκλησίαις άμα γαμεταίς και παισί
και παντί τωι κατ’ αυτούς οικώι και διδάσκεσθαι την αληθινήν των Χριστιανών
πίστιν, ούτω δε εκδιδαχθέντας και καθαρώς αποβαλόντας την προτέραν πλάνην
αξιούσθαι του σωτηριώδους βαπτίσματος, ή τούτων ολιγωρούντας ειδέναι, ως ούτε
μεθέξουσί τινος των της ημετέρας πολιτείας ούτε ουσίας κινητής ή ακινήτου
κύριοι είναι συγχωρηθήσονται, αλλά παντός αφαιρεθέντες πράγματος εν
ενδείαι καταλειφθήσονται προς τωι και ταις αρμοδίαις υποβληθήναι
ποιναίς.
|
παν δε μάθημα παρά των
νοσούντων την των ανοσίων Ελλήνων μανίαν διδάσκεσθαι κωλύομεν, ώστε μη
κατά τούτο προσποείσθαι αυτούς παιδεύειν τους εις αυτούς αθλίως φοιτώντας, ταις
δε αληθείαις τας των δήθεν παιδευομένων διαφθείρειν ψυχάς’ αλλά μηδέ εκ του
δημοσίου σιτήσεως απολαύειν αυτούς, ουκ έχοντας παρρησίαν ουδέ εκ θείων
γραμμάτων ή πραγματικών τύπων τοιούτου τινός άδειαν αυτοίς εκδικείν. είτε γαρ
ενταύθά τις είτε κατά χώραν φανείη τοιούτος ων και μη προσδραμών ταις
αγιωτάταις ημών εκκλησίαις μετά των οικείων, ως είρηται, παίδων και γαμετών,
ταις προδηλουμέναις υποπεσείται ποιναίς και τας μεν αυτών ουσίας εκδικήσει το
δημόσιον, αυτοί δε εξορίαι παραδοθήσονται. ει δε τις εμφωλεύων τηι ημετέραι
πολιτείαι θυσίας ή και ειδωλολατρίας αμαρτάνων αλώι, ούτος ταις εσχάταις
υπαχθήσεται τιμωρίαις, ας οι Μανιχαίοι, ταυτόν δε ειπείν εστί, και Βορβορίται
δικαίως υφίστανται’ και γαρ και τούτους ομοίους εκείνοις είναι κρίνομεν.
κακείνο δε νομοθετούμεν, ώστε τα τούτων τέκνα μικράς ηλικίας όντα παραχρήμα και
δίχα τινός αναβολής τυγχάνειν του σωτηριώδους βαπτίσματος, ως των ήδη την
ηλικίαν προβεβηκότων δεομένων του προσεδρεύειν ταις αγιωτάταις εκκλησίαις κατά
τους θείους κανόνας και τας θείας εκδιδάσκεσθαι γραφάς, ούτω τε γνησίας
αντιλαμβάνεσθαι μετανοίας και την παλαιάν αποσεισαμένους πλάνην του προσκυνητού
τυγχάνειν βαπτίσματος’ τούτον γαρ τον τρόπον βεβαίως αν δέξαιντο και
διαφυλάξαιεν την αληθινήν των ορθοδόξων πίστιν και ου πάλιν επί την παλαιάν
μεταβάλοιεν πλάνην. όσοι δε αν προφάσει του στρατείαν ή αξίωμα ή ουσίαν έχειν
αυτοί μεν εσχηματισμένως προσήλθον ή προσέλθοιεν τωι σωτηριώδει βαπτίσματι, τας
δε αυτών γάμετας ή τους παίδας ή τους άλλους τους κατά τον αυτών όντας οίκον
επί της Ελληνικής καταλείψαιεν πλάνης, τούτους προστάττομεν
δημεύεσθαί τε και καθάπαξ μη μετέχειν της ημετέρας πολιτείας, αλλά και
τιμωρίαις υποβάλλεσθαι ταις αυτών αξίαις, ως αυτόθεν όντας φανερούς μη καθαράι
πίστει του αγίου τυχείν βαπτίσματος. ταύτα τοίνυν επί τοις αλιτηρίοις
Ελλησί τε και Μανιχαίοις, ων Μανιχαίων μέρος είναι και Βορβορίτας
δεδήλωται, νομοθετούμεν.
====================================
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
ΕΠΙΣΗΣ:
&
ΤΟΙΟΥΤΟΤΡΟΠΩΣ
ΕΘΡΙΑΜΒΕΥΣΕΝ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ.
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, Βιβλίον όγδοον,
εκδόσεις ΓΑΛΑΞΙΑ-ΕΡΜΕΙΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια με χαρακτηρισμούς, με προσβλητικό ή υβριστικό περιεχόμενο, με γλωσσοδιαστροφικά «γκρίκλις» και με ειρωνικό και αλαζονικό ύφος,
ΔΕΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΝΤΑΙ.