Σύζυγος
δύο αυτοκρατόρων, μητέρα του Βασίλειου Βουλγαροκτόνου και αδίστακτη πολιτικός.
Η αυτοκράτειρα του Βυζαντίου, Θεοφανώ, οργάνωσε τη δολοφονία του συζύγου της
για να τον αντικαταστήσει με τον εραστή της και ανιψιό του, Ιωάννη Τσιμισκή.
Η
Θεοφανώ γεννήθηκε στην Πελοπόννησο και ήταν κόρη ενός ταπεινού ταβερνιάρη.
Κανείς δεν ξέρει πώς κατάφερε μία φτωχή κοπέλα από άσημη οικογένεια να φτάσει
στο υψηλότερο αξίωμα της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Μία εκδοχή είναι ότι έγινε
διαγωνισμός ομορφιάς για να επιλεχθεί η νύφη του μελλοντικού αυτοκράτορα και η
Θεοφανώ ξεχώρισε για τα κάλλη της.
Η άλλη
εκδοχή μιλάει για έναν φιλήδονο νεαρό διάδοχο, τον Ρωμανό, ο οποίος μαγεύτηκε
απ’ την αξεπέραστη γοητεία της Πελοποννήσιας.
Η
καταγωγή της νύφης σχολιάστηκε αρνητικά από τους αυλικούς και ιδιαίτερα από τον
πατέρα του γαμπρού, τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ’, που ήθελε μία
αριστοκράτισσα στον θρόνο. Το 956, ο διάδοχος Ρωμανός και η Θεοφανώ
παντρεύτηκαν. Πολύ σύντομα, η Θεοφανώ έμεινε έγκυος και ο Ρωμανός, παρά την
αδυναμία που της είχε, επέστρεψε στις ερωμένες του.
Τα
πρώτα χρόνια του γάμου η Θεοφανώ έμενε συνεχώς έγκυος και οι δολοπλοκίες της αυλής
δεν την απασχολούσαν. Όμως, όταν πέθανε ο Αυτοκράτορας το 959, οι αυλικοί
«κατασπάραξαν» τη νύφη του. Την κατηγόρησαν ότι τον δηλητηρίασε, γιατί ο
Αυτοκράτορας συνέχιζε να τη δυσφημεί στο γιο του. Η ενοχή της δεν αποδείχτηκε
ποτέ και η Θεοφανώ έγινε αυτοκράτειρα, στο πλάι του Ρωμανού που στέφθηκε ελέω
θεού, Αυτοκράτορας των Ρωμαίων. Η νέα αυτοκράτειρα ασκούσε τεράστια επιρροή
στον άντρα της, που δεν τον γοήτευε η πολιτική και προτιμούσε να γλεντοκοπάει
με ωραίες γυναίκες. Έτσι, δεν δυσκολεύτηκε να τον πείσει να φυλακίσει τις
αδερφές του και πιθανές ανταγωνίστριες της, σε μοναστήρι.
Η
ξέφρενη ζωή, η αδιάκοπη κραιπάλη και οι καταχρήσεις, είχαν άσχημη κατάληξη για
το Ρωμανό. Το 963, ο Αυτοκράτορας πέθανε σε ηλικία μόλις 26 ετών. Για ακόμα μία
φορά η Θεοφανώ βρέθηκε στο στόχαστρο των αυλικών, οι οποίοι τη μισούσαν. Φυσικά
τη θεώρησαν ύποπτη για τον θάνατό του, αν και δε φαινόταν να έχει κανένα
συμφέρον, αφού η απώλεια του Ρωμανού, άφηνε την ίδια και τα παιδιά της
απροστάτευτα σε ένα εχθρικό παλάτι.
Η συμμαχία
με τον νονό των παιδιών της, Νικηφόρο Φωκά που κατέληξε σε γάμο.
Ο
πρωτότοκος γιος της και διάδοχος του θρόνου, Βασίλειος, ήταν πολύ μικρός και οι
ισχυρότεροι σύμβουλοι του νεκρού αυτοκράτορα εποφθαλμιούσαν το θρόνο. Ο
μεγαλύτερος αντίπαλος της Θεοφανούς ήταν ο ευνούχος Ιωσήφ Μπρίκας, αλλά η
πανούργα αυτοκράτειρα βρήκε τρόπο να τον αντιμετωπίσει. Επανέφερε στο παλάτι
τον σκληροτράχηλο στρατηγό Νικηφόρο Φωκά, ο οποίος μόλις είχε ολοκληρώσει με
επιτυχία την εκστρατεία στην Κρήτη και ήταν φοβερά αγαπητός στον λαό. Ο Φωκάς
στέφθηκε αυτοκράτορας στην Καισάρεια και μπήκε θριαμβευτής στην
Κωνσταντινούπολη, όπου κυβερνούσε άτυπα ο Ιωσήφ Μπρίκας. Μετά από αιματηρές
οδομαχίες, ο Φωκάς εδραίωσε την κυριαρχία του και νυμφεύτηκε την αυτοκράτειρα
Θεοφανώ. Ο γάμος τους προκάλεσε τεράστιο σκάνδαλο, γιατί ο Φωκάς ήταν
πνευματικός πατέρας του δύο γιων της Θεοφανούς και η συγγένεια θεωρούνταν πολύ
στενή για γάμο. Ο Πατριάρχης Πολύευκτος που μισούσε τη Θεοφανώ και ήθελε να την
ξεφορτωθεί με κάθε τρόπο, εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να εμποδίσει τον
γάμο. Αφόρισε τον Φωκά και αρνούνταν να ευλογήσει τη βασιλεία του, όσο
βρισκόταν στο πλευρό του η Θεοφανώ.
Ο Φωκάς
«ξεμπέρδεψε» με τον Πατριάρχη, όταν δύο μάρτυρες ορκίστηκαν ότι ο Φωκάς δεν
ήταν νονός των παιδιών της Θεοφανούς.
Η δολοφονία
του Νικηφόρου Φωκά με συνεργό τον εραστή της Θεοφανούς, Ιωάννη Τσιμισκή
Ο Φωκάς
ήταν η λύση ανάγκης σε μια κρίσιμη περίοδο στη ζωή της Θεοφανούς. Όταν η
κατάσταση εξομαλύνθηκε, η Θεοφανώ άρχισε να παρατηρεί τα ελαττώματα του νέου
συζύγου της. Ήταν πολύ μεγαλύτερός της, υπερβολικά σοβαρός και τραχύς
χαρακτήρας. Ο στρατηγός ήταν συνηθισμένος στην πειθαρχία και τη λιτότητα του
στρατού, κοιμόταν στο πάτωμα και φορούσε ένα χοντρό μάλλινο πουκάμισο μέσα από
τα ρούχα του, που του έγδερνε το δέρμα ως τιμωρία για τις αμαρτίες του. Η
θρησκοληψία του δεν ταίριαζε εύκολα με τα «ήθη» της γυναίκας του. Η Θεοφανώ
μπορούσε να παραβλέψει τις παραξενιές του στην προσωπική του ζωή, αλλά δεν
ανεχόταν την ανικανότητά του στη διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας, που προκαλούσε
τεράστια λαϊκή δυσφορία. Ο στρατηγός αποδείχτηκε ακατάλληλος αυτοκράτορας και η
Θεοφανώ, για να μη φθείρεται ο θρόνος
των παιδιών της, αποφάσισε να τον αντικαταστήσει με τον ανιψιό του,
Ιωάννη Τσιμισκή, που ήταν και εραστής της. Ο Φωκάς που κάτι είχε υποψιαστεί,
είχε απομακρύνει τον Τσιμισκή αλλά τελικά τον επανέφερε στη Βασιλεύουσα.
Προφανώς η επιείκειά του αποδείχθηκε μοιραία.
Το
βράδυ της 10ης Δεκεμβρίου του 969, ο Τσιμισκής έφτασε στην Κωνσταντινούπολη,
αφού διέσχισε τον Βόσπορο μέσα σε τρομερή καταιγίδα. Η Θεοφανώ έφυγε νωρίς από
την κρεβατοκάμαρα του και άφησε την πόρτα ξεκλείδωτη. Λίγες ώρες μετά, μπήκε
κρυφά στο δωμάτιο ο Τσιμισκής με τους άντρες του και σκότωσαν τον Αυτοκράτορα.
Η Θεοφανώ συμμετείχε στη δολοφονία, υπό την προϋπόθεση ότι ο νέος αυτοκράτορας
Τσιμισκής θα την παντρευόταν για να συνεχίσει τη βασιλεία της.
Όμως ο
μεγάλος εχθρός της, ο Πατριάρχης Πολύευκτος, επανήλθε δριμύτερος. Αρνήθηκε να
στέψει τον Τσιμισκή αυτοκράτορα, εκτός αν την έδιωχνε από την Κωνσταντινούπολη.
Ο εραστής της αυτοκράτειρας επιθυμούσε την εξουσία πιο πολύ από τη Θεοφανώ και
την εξόρισε στα Πριγκιπόννησα. Τον επόμενο χρόνο, ο Τσιμισκής παντρεύτηκε την
κόρη του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ’, Θεοδώρα, που με εντολή της Θεοφανούς είχε
φυλακιστεί σε μοναστήρι. Το 975, ο γιος της Θεοφανούς, Βασίλειος, διαδέχτηκε
τον Τσιμισκή και επανέφερε τη μητέρα του στην αυλή, η οποία υποσχέθηκε να
μείνει μακριά από την πολιτική ζωή του παλατιού. Άλλωστε δεν μπορούσε να κάνει
και διαφορετικά. Ο Βασίλειος σύντομα απέκτησε το προσωνύμιο Βουλγαροκτόνος και
δεν έμοιαζε με τους αδύναμους ηγέτες του παρελθόντος. Στην πολυετή βασιλεία
του, δεν κοίταξε ποτέ τα συμφέροντα μιας γυναίκας, αλλά υπηρέτησε με αφοσίωση
και επιτυχία την αυτοκρατορία....
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια με χαρακτηρισμούς, με προσβλητικό ή υβριστικό περιεχόμενο, με γλωσσοδιαστροφικά «γκρίκλις» και με ειρωνικό και αλαζονικό ύφος,
ΔΕΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΝΤΑΙ.