ΣΠΑΝΙΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΩΡΑΣ ΤΟΥ ΤΟΚΕΤΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Ήδη ο Ιπποκράτης τον -5ο αιώνα συγγράφει ειδικά για τα γυναικολογικά ζητήματα και τον 2ο αι. διαπρέπει στη Ρώμη ο διασημότερος γυναικολόγος της Αρχαιότητας, ο Έλληνας Σωρανός ο Εφέσιος, που συνέγραψε πλήθος έργων σχετικών με τη γυναικολογία.

Την ρωμαϊκή εποχή πάντως έχει ήδη τυποποιηθεί μιά παλαιότατη πρακτική κατά την οποία οι γυναίκες γεννούσαν καθιστές υποβοηθούμενες από άλλες γυναίκες σε ένα ειδικό κάθισμα που συνήθως έφερνε η μαία. 

Νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον να αναφέρω τις προετοιμασίες που συμβουλεύει ο Σωρανός να έχουν γίνει πριν την ώρα του τοκετού: 

Για μια κανονική γέννα πρέπει κανείς να έχει ετοιμάσει από πριν: ελαιόλαδο, χλιαρό νερό, χλιαρά επιθέματα (θερμάσματα), μαλακούς σπόγγους, κομμάτια μαλλί, επίδεσμους, ένα μαξιλάρι, πράγματα για να μυρίσει η επίτοκος, το σκαμνί ή την καρέκλα της μαίας, δύο κρεβάτια, ένα κατάλληλο δωμάτιο. Το λάδι χρειάζεται για να εγχυθεί και να επαλειφθεί. Το χλιαρό νερό για να ξεπλυθούν τα διάφορα μέρη. Τα θερμάσματα για να ανακουφιστούν οι πόνοι. Οι σπόγγοι για να σφουγγιστούν και το μαλλί για να σκεπαστούν τα διάφορα μέρη της γυναίκας. Οι επίδεσμοι για να σπαργανωθεί το νεογέννητο. Το μαξιλάρι για να τοποθετηθεί εκεί το μωρό κάτω από την κύουσα μέχρι να καθαριστούν τα μετά τον τοκετό. Πράγματα για να μυρίσει η γυναίκα και να συνέλθει, όπως μέντα, ένα κομμάτι χώμα, κριθάρι, μήλο, κυδώνι κι αν ο καιρός το επιτρέπει κίτρο, πεπόνι και αγγούρι, ή οτιδήποτε άλλο παρεμφερές με αυτά.

(Σωρανού, Γυναικείων Β, ΙΙ[ΧΧΙ])

Παρά το γεγονός ότι στην αρχαιότητα, όπως και τώρα, η γέννηση ενός βρέφους ήταν κατά κανόνα μιά ευχάριστη περίσταση, είναι αξιοσημείωτο ότι οι απεικονίσεις του τοκετού είναι συγκριτικά σπάνιες στον αρχαίο μεσογειακό κόσμο και οι περισσότερες προέρχονται είτε από αφιερωματικά αντικείμενα, είτε από ταφικά ανάγλυφα που δηλώνουν συνήθως ότι η μητέρα έχασε τη ζωή της στη γέννα. Η σπανιότητα αυτή ερμηνεύεται ίσως από το γεγονός ότι πρόκειται για μιά εν πολλοίς ιδιωτική σκηνή.

Ας δούμε μαζί μιά επιλογή αυτών των απεικονίσεων από διάφορες περιοχές και διάφορες χρονικές περιόδους. 

Ασβεστολιθικό γλύπτό σύμπλεγμα που εικονίζει γυναίκα που γεννά μισοξαπλωμένη. 

Την υποβαστάζει άλλη όρθια αποσπασματικά σωζόμενη μορφή 

και μιά ακόμη στα πόδια της κρατάει το μωρό. 

Πιθανόν ναϊκό αφιέρωμα από τους Γόλγους της Κύπρου, περίπου -330.

Μαρμάρινη ανάγλυφη πλάκα, Όστια, 2ος αι.. 

Το βρέφος είναι ήδη ακουμπισμένο στο μαξιλάρι, 

η μαία κρατά τον πλακούντα ή ένα δεύτερο βρέφος.  

Ελεφάντινο πλακίδιο, Πομπηία 1ος αι.. 

Εικονίζεται η γέννηση του Μελέαγρου ή του Αχιλλέα. 

Επιτύμβια στήλη της Πλανγώνας, 

κόρης του Τολμίδη από τις Πλαταιές, 

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, -320. 

Η Πλανγώνα προφανώς έχασε τη ζωή της 

αμέσως μετά τη γέννα. 

Πήλινη πλάκα εντοιχισμένη στον τάφο της Σκριβωνίας της Αττικής, 

νεκροταφείο της Όστια, 2ος αι..

 Η επίτοκος κάθεται σε καρέκλα, την υποβαστάζει μιά γυναίκα όρθια 

και η μαία προσπαθεί να βγάλει το μωρό.  

Πηγή (περισσότερα): www.lifo.gr