ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ - ΠΕΡΙ ΑΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ (Για την αστάθεια)

Μερικά από τα σφάλματά τους οι άνθρωποι τα παραδέχονται εύκολα, ενώ άλλα δύσκολα. Κανείς λοιπόν, δε θα παραδεχτεί ότι είναι ανόητος ή χαζός, αλλά όλους θα τους ακούσεις να λένε ακριβώς το αντίθετο: «μακάρι να είχα τόση τύχη, όσο έχω μυαλό». 

Εύκολα παραδέχονται όμως ότι είναι δειλοί, και λένε «είμαι λίγο δειλός, το ομολογώ· στα άλλα, όμως, δε θα με βρεις ανόητο».

Δε θα παραδεχτεί εύκολα κάποιος ότι είναι ακρατής, με κανέναν τρόπο ότι είναι άδικος, και ποτέ δε θα πει ότι είναι φθονερός ή αδιάκριτος, αλλά οι περισσότεροι θα ομολογήσουν ότι είναι ευσπλαχνικοί.

Ποια είναι λοιπόν η αιτία;

Η σημαντικότερη είναι η αστάθεια και η σύγχυση στα ζητήματα που έχουν να κάνουν με το καλό και το κακό. Αλλά διαφορετικοί άνθρωποι επηρεάζονται από διαφορετικά κίνητρα και ποτέ δεν παραδέχονται όσα θεωρούν επονείδιστα.

Θεωρούν ότι η δειλία είναι ένδειξη συνετού χαρακτήρα, και το ίδιο νομίζουν για την ευσπλαχνία, ενώ πιστεύουν πως η ηλιθιότητα είναι αποκλειστικά χαρακτηριστικό του δούλου. Και δεν αναγνωρίζουν καθόλου τα κοινωνικά παραπτώματα.

Ως προς τα περισσότερα όμως σφάλματα, τείνουν να τα παραδεχτούν, επειδή, κυρίως θεωρούν ότι υπάρχει σ' αυτά κάτι ακούσιο, όπως για παράδειγμα στη δειλία και την ευσπλαχνία. Και αν κάποιος, κάποτε, παραδεχτεί ότι είναι ακρατής προσθέτει το στοιχείο του έρωτα, προκειμένου να τον συγχωρήσουν σαν να ενήργησε παρά τη θέλησή του.

Την αδικία, όμως, δεν τη θεωρούν ακούσια με κανέναν τρόπο. Ακόμη και στη ζήλια, καθώς νομίζουν, υπάρχει κάτι το ακούσιο. Γι' αυτό και παραδέχονται την αδυναμία τους αυτή.

Όταν, λοιπόν, κάποιος ζει με τέτοιους ανθρώπους, τόσο συγχυσμένους, που τόσο δεν γνωρίζουν ούτε τι εννοούν, όταν λένε «κακό», ούτε τι είναι το κακό που έχουν, ή αν έχουν κάποιο, ή πώς το απέχτησαν ή πώς θα απαλλαγούν από αυτό, νομίζω ότι αξίζει να αναρωτιέται συνεχώς «μήπως και ο ίδιος είμαι ένας από εκείνους;»

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Β’

Απόδοση Ι.Σ Χριστοδούλου – Μαρία Γ. Μπίλα

Εκδόσεις Ζήτρος