ΑΜΒΡΟΣΙΑ Η ΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ

Η αμβροσία είναι η τροφή των Θεών, όπως το νέκταρ το ποτό αυτών. Αρχικά, η τροφή αυτή εμφανίστηκε κατά την γέννηση του Διός, ρέουσα από το κέρας της Αμάλθειας. Κατά το έπος της Οδύσσειας, οι Πελείες έφεραν την αμβροσία στον πατέρα Δία μέσα στις Πλαγκτές όπου μία από αυτές πάντοτε χάνεται, αλλά ο Ζευς πλάθει άλλη προς αντικατάσταση αυτής:

– «Και ουδέ πουλί ταίς προσπερνά, αλλ’ ουδέ η περιστέραις οπού του Δία του πατρός την αμβροσία φέρωνως και απ’ αυταίς κάθε φοράν η γλυστρή πέτρ’ αρπάζει˙αλλά να κλεισ’ ο αριθμός στέλνει ο πατέρας άλλην» (Οδυσ. Μ, 62 –65).

Κατά την ποιήτρια Μυρώ την Βυζαντία, την αμβροσία κόμισαν στον Δία, όταν ήταν παιδί στην Κρήτη, οι Πελειάδες, το δε νέκταρ αετοί και ο Ζευς, νικώντας τον πατέρα του, τον αετό εποίησε αθάνατο και τον πήρε στον ουρανό, εκείνους κατέστησε προπομπούς του Θέρους και του Χειμώνος. Κατ’ άλλο μύθο, μνημονευόμενο από τον Πρόκλο, η Δήμητρα παρασκεύαζε την αμβροσία και το νέκταρ για τους αθανάτους.

Μέσω της αμβροσίας και οι κοινοί θνητοί γίνονται αθάνατοι. Με αυτό τον τρόπο, η Αφροδίτη κατέστησε δια της αμβροσίας αθάνατη τη Βερενίκη:

– «Ω Διωναία Κύπρι, συ μεν αθάνατον από θνητής, κατ’ ανθρωπίνην παροιμίαν, εποίησας την Βερενίκην, αποστάξασα αμβροσίαν εις τους κόλπους αυτής». (Θεοκρ. XV, 106-108)

Επίσης, η Αθηνά, κατ’ εντολή του Διός, ρίχνει στο στήθος του Αχιλλέα το νέκταρ και την ευχάριστη αμβροσία για να τον απαλλάξει από την πείνα:

– «… και τροφήν να πάρη αυτός (ο Αχιλλεύς) δεν θέλει αλλά κατέβα την γλυκειά να στάξης αμβροσίαν και νέκταρ μέσ’ τα στήθη του, να μην τον πνιξ’ η πείνα». (Ιλ. Τ, 345-347)

Κι εδώ η αμβροσία συγχέεται με το νέκταρ υπό την υγρή μορφή.

Ο Πλάτων, στην αλληγορία των ενώσεων των ψυχών, προσθέτει το νέκταρ ως ποτό, μετά την αμβροσία:

– «ελθούσης δε αυτής ο ηνίοχος προς την φάτνην τους ίππους στήσας παρέβαλεν αμβροσίαν τε και επ’ αυτή νέκταρ επότισε».

Σπανίως η αμβροσία συναντάται ξεχωριστά από το νέκταρ, σε πολλές περιπτώσεις μεταξύ των δύο τούτων λέξεων σημειώνεται μόνο η διαφορά του κατ’ ιδίαν γενικού όρου. Στην Οδύσσεια πάντα μόνο η αμβροσία διακρίνεται ευκρινώς από το νέκταρ, στο γεύμα το οποίο η Καλυψώ παραθέτει στον Ερμή:

– «Είπε η θεά, και τράπεζαν γεμάτην αμβροσίαν του θέτει, και άμα κόκκινο νέκταρ του συγκερνάεικ’ έτρωγ’ εκείνος κ’ έπινεν, ο μέγας αγροφόνος». (Οδ. Ε, 92-94).

Παρακάτω, οι υπηρέτες της θεάς προσφέρουν στον φιλοξενούμενο Οδυσσέα την αμβροσία και το νέκταρ, αυτή την φορά ενωμένα:

– «και αγνάντια κείνη εκάθισε εις τον θείον Οδυσσέα, και νέκταρ της παράθεσαν η δούλαις και αμβροσία». (Οδ. Ε, 198-199).

Και ο Ησίοδος λέει ότι οι θεοί τρώνε και το νέκταρ και την αμβροσία:

– «Μα σαν εδώσανε σ’ αυτούς όσα χρειάζονταν όλα, και νέκταρ και αμβροσία, αυτά που τρώνε μόνον οι θεοί, τότε στα στήθη τράνεψεν η ρωμαλέα ψυχή τους».

Οι Ώρες και η Γαία ενστάλαξαν σταγόνα προς σταγόνα πάνω στα χείλη του Αρισταίου το νέκταρ και την αμβροσία και του έδωσαν την αθανασία:

– «εύθρονοις Ώραισι και Γαία ανελών φίλας υπό ματέροις οίσει.ται δ’ επιγουνίδιον κατθηκάμεναι βρέφος αυταίς, νέκταρ εν χείλεσσι και αμβροσίαν στάξοισι, θήσονταί τε νιν αθάνατον τοις δ’ Αρισταίον καλείν». (Πίνδ. ΙΙ, ΙΧ, 60-65).

Οι Θεές με την χρήση της αμβροσίας διατηρούν αμάραντα τα κάλλη τους, οι δε θνητές γυναίκες χάρη στη χρήση της αμβροσίας φαίνονταν ωραιότερες. Επίσης οι πληγές με την αμβροσία επουλώνονταν ταχέως, οι δε νεκροί που αλείφονταν με αυτή καθίστατο άσηπτοι.

Η Ήρα με αμβροσία καθαρίζει το δέρμα της:
– «Και πρώτα όλο το σώμα της το χαριτοπλασμένομε αμβροσίαν εύμορφα καθάρισε και αλείφθη λάδι άφθαρτο γλυκότατο με μύρα ευωδιασμένο». (Ιλ. Ξ, 170-172).

Επίσης, η Αθηνά, με αμβρόσιον κάλλος καθαρίζει την Πηνελόπη:
– «κ’ αμβρόσιο χρίσμα ελάμπρυνε τ’ ωραίο πρόσωπό της, μ’ αυτό που η καλοστέφανη αλείφεται Αφροδίτη». (Οδυσ. Σ., 192-193).

Η ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΕΥΩΔΙΑ ΤΗΣ ΑΜΒΡΟΣΙΑΣ

Η Ειδοθέα θέτει μπροστά στη μύτη του Μενελάου την αμβροσία για την απομάκρυνση της κακής οσμής της φώκιας:

– «…μας έπνιγε η βαρειά των θαλασσόθρεπτων φωκών οσμή φαρμακωμένη˙ και ποιός βαστά να κοιμηθή με τέρας του πελάγου, αλλά μας έσωσε αυτή με ανάσασι μεγάλη˙ εις τα ρουθούνια καθενός μας έθεσε αμβροσία μυρόβολη, και την οσμήν αφάνισε του κύτους». (Οδ. Δ, 441-446).

Πηγή: www.gatzoli.gr , https://www.proionta-tis-fisis.com/