ΕΜΠΕΔΟΛΗΣ - ΚΑΘΑΡΜΟΙ

Έτσι για τις μετενσαρκώσεις λέει (ο Εμπεδοκλής, ότι οι ψυχές) ακολουθούν «κάποιον της ανάγκης χρησμό, των θεών αρχαίο ψήφισμα, της αιώνιας επαναλαμβανόμενης μεταβολής από το Ένα στα Πολλά με τη δύναμη της έριδας και αντιστρόφως από τα Πολλά στο Ένα με τη δύναμη της φιλίας». «Σ’ αυτόν της Ανάγκης τον χρησμό βρίσκονται και οι ψυχές που αμαρτάνουν, έχοντας πατήσει τον όρκο τους από τους δαίμονες, απομακρυνόμενοι από το Ένα υπό το κράτος της μανιασμένης έριδας, για να βρεθούν περιπλανόμενες μέσα στην πολλαπλότητα αυτού του κόσμου, παίρνοντας όλο αυτό τον καιρό των «τριάντα χιλιάδων ωρών» μακριά από τη μακαριότητα του Ενός, όλες τις μορφές των θνητών, μέσα από δύσκολους δρόμους, που η μανιασμένη έριδα έρριπτε τις ψυχές αυτές, από τη θάλασσα στη στεριά και απ’ αυτή στη δίνη του αιθέρα».

Αυτή είναι η τιμωρία των αμαρτωλών ψυχών, να μεταφέρονται από σώμα σε σώμα για να καθαρθούν και να ξαναπάρουν τη μορφή του Ενός, που στη φύση τους ταιριάζει. Δουλεύει η έριδα αυτές, όπως ο σιδηρουργός που αλλάζει τις μορφές στον σίδηρο, βουτώντας αυτό από τη φωτιά στο νερό εναλλάξ, μέχρις ότου αυτός δώσει την κατάλληλη μορφή. 

Άξιο απορίας είναι από το απόσπασμα αυτό του Εμπεδοκλή, η αναφορά, ότι ο χρόνος αυτής της περιπλάνησης των ψυχών, από σώμα σε σώμα, υπό το κράτος της έριδας, διαρκεί «τριάντα χιλιάδες ώρες».

Πέρα από την αδυναμία προσδιορισμού της πραγματικότητας αυτού του χρόνου είναι φανερό, ότι με αυτόν τον χρόνο των «τριάντα χιλιάδων ωρών» ο Εμπεδοκλής, μέσα από την περιπλάνηση των ψυχών, μέχρις ότου αυτές επιστρέψουν στη φυσική τους θέση του Ενός υπό το κράτος της φιλίας, κατονομάζει, έστω και με έμμεσο τρόπο, τη διάρκεια του κόσμου των Πολλών στην Κοσμογονία του. Την οποία φάση της Κοσμογονίας θεωρεί ξένη προς τη φύση της ψυχής του ανθρώπου, αφού θεωρεί και τον εαυτό του εξόριστο και πλάνητα σ’ αυτόν τον κόσμο των Πολλών, θύμα της μανιασμένης έριδας, εφόσον και ο ίδιος έγινε αγόρι και κορίτσι, θάμνος και πουλί και ψάρι άλαλο, που πηδούσε έξω από το νερό, κλαίοντας και θρηνώντας που έβλεπε ξένους τόπους, όπως το νεογέννητο όταν πρωτοέρχεται στον κόσμο αυτό. 

Ενώ ο δάσκαλός του ο Πυθαγόρας, που είχε επίσης υποστεί μετενσαρκώσεις, προφανώς με λιγότερα δεινά, είπε ότι είχε γεννηθεί ως ο Εύφορβος, που είχε εκστρατεύσει στην Τροία, αναγνωρίζοντας την ασπίδα του μετά τη μετενσάρκωσή του. 

Είναι τόσο φρικτή αυτή η περιπλάνηση των ψυχών, που από όντα ζωντανά κάνει νεκρά και από νεκρά πάλι άλλα κάνει ζωντανά, αλλάζοντας μορφή.

Είναι ο φυσικός νόμος της Ανάγκης, η ψυχή από τον κόσμο των Πολλών να επανέρχεται σ’ αυτόν του Ενός. Γι’ αυτή τη φάση της μετάβασης ο Εμπεδοκλής είπε, ότι η αμαρτωλή ψυχή πρέπει να αποκοπεί από «πέντε κρήνες», που είναι φτιαγμένες από «σκληρό χαλκό». Δηλαδή, ότι πρέπει να περάσουν από πέντε μετενσαρκώσεις και να δώσουν σκληρό αγώνα, ώστε να μαλακώσουν τον χαλκό και να αποφύγουν τον άχαρο τόπο του φόνου, του μίσους και των άλλων δαιμόνων του θανάτου. Έτσι θα μπορέσουν, καθαρές πλέον, να επανέλθουν στον φυσικό τους τόπο της αλήθειας και της ευτυχίας.

Αυτές οι περιγραφές του Εμπεδοκλή για τον καθαρμό της ψυχής του ανθρώπου μέσω των μετενσαρκώσεων έχουν ποιητικό χαρακτήρα και συνάμα είναι παράλληλες προς τη λειτουργία της κοσμογονίας του, μεταξύ της σφαίρας του Ενός και του κόσμου των Πολλών. Επιπλέον ως ουσία της ψυχής κατά τον Εμπεδοκλή θεωρείται η αρμονική σύνθεση των ριζωμάτων (τα ριζώματα αποτελούν ψυχές), όπως παραδίδει ο Αριστοτέλης.

Ίσως η συνέχεια των ερευνών και η πρόοδος στην Κβαντική Φυσική να αποδείξει, ότι αυτό το «συλλογικό ασυνείδητο» οφείλεται στην ολογραφική αρχή, σύμφωνα με την οποία συνδέεται όλος ο κόσμος των Πολλών, ως Ένα (άνθρωπος, ζώα και φυτά, όπως οι σκέψεις του Εμπεδοκλή), μέσα από διαδικασίες μεταφορών και συντονισμού κυματικής ενέργειας. Εξ άλλου, συντονισμός μεταξύ σωματιδίων απεδείχθη πειραματικά ότι συμβαίνει ακαριαία σε πολύ μεγάλες αποστάσεις από την ερευνητική ομάδα Einstein-PodolskyRosen (E-P-R). Ίσως η ολογραφική αρχή και ο συντονισμός των σωματιδίων να επιβεβαιώσουν τη ρήση του David Bohm, ότι μέσα μας ζει και δραστηριοποιείται η ενοποιημένη κοσμική συνείδηση, σαν αυτή που θέλησε να παρουσιάσει ο Εμπεδοκλής με τις μετενσαρκώσεις. Αυτός ο συντονισμός της κάθε ψυχής με το όλον αποτελεί και τον καθαρμό της.

Άρης Διαμαντόπουλος, ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ ΚΑΙ Η ΦΥΣΙΚΗ - ΤΟΜΟΣ 5ος – Ο Εμπεδοκλής - Καθαρμοί σελ. 112 - 119