ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΜΑΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ;

Ένα από τα πιο ευρέως συζητημένα θέματα στη Φιλοσοφία είναι η φύση της πραγματικότητας και μαζί της έρχεται ένα μακροχρόνιο επιχείρημα μεταξύ ρεαλισμού και ιδεαλισμού.

Είναι αληθινή η αντίληψή μας;

Οι ρεαλιστές πιστεύουν ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη, μετρήσιμη πραγματικότητα, ανεξάρτητα από το αν την γνωρίζουμε ή όχι, και ότι αυτή η πραγματικότητα προσεγγίζεται από την αισθητηριακή μας αντίληψη με έναν αρκετά ακριβή και αληθινό τρόπο.
Από την άλλη πλευρά είναι εκείνοι που ισχυρίζονται ότι η πραγματικότητά μας είναι λίγο πολύ ένα νοητικό κατασκεύασμα και ότι δεν μπορούμε ποτέ να μάθουμε πώς είναι ή τι είναι η πραγματικότητα, γιατί ό,τι και να ισχυριστούμε ότι γνωρίζουμε, η πραγματικότητά μας είναι πάντα περιορισμένη με τη μεσολάβηση της αισθητηριακής μας αντίληψης και των εσωτερικών μας αναπαραστάσεων της «εξωτερικής πραγματικότητας».

Φυσικά, υπάρχουν τόσες πολλές προεκτάσεις, παραλλαγές και ενδιάμεσα σημεία μεταξύ αυτών των δύο κύριων θεωριών στη Φιλοσοφία του Νου, αλλά σχεδόν όλες θα έχουν κάτι να πουν για την αντίληψη.

Πολλοί θα συμφωνούσαν -συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου- ότι η εμπειρία είναι η βάση κάθε γνώσης, είτε επιστημονικής, φιλοσοφικής, πνευματικής και όχι μόνο.
Το ερώτημα όμως είναι πώς βιώνουμε την πραγματικότητα;

Επιστημονικά, γνωρίζουμε ότι αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας μέσω των αισθητήριων οργάνων μας που ερμηνεύουν «δεδομένα» όπως μόρια στον αέρα σε όσφρηση, το φως που χτυπά τον αμφιβληστροειδή μας ταξιδεύει μέσω του οπτικού νεύρου μέχρις ότου υποβληθεί σε επεξεργασία ως οπτική πληροφορία, πίεση ή θερμότητα στο Το δέρμα και τα μαλλιά μας επεξεργάζονται ως αίσθηση αφής και ούτω καθεξής.
Μέσα από όλα αυτά τα δεδομένα αίσθησης, δημιουργούμε μεγάλους χάρτες και βιβλιοθήκες διασυνδεδεμένων πληροφοριών και εννοιών σχετικά με το τι συνθέτει την πραγματικότητα γύρω μας και πώς λειτουργεί.

Χτίζουμε επίσης «μοντέλα πρόβλεψης» στο μυαλό μας και ξέρουμε τι να περιμένουμε ή να προβλέψουμε όταν συναντήσουμε ένα αντικείμενο ή μια κατάσταση που είναι παρόμοια με ένα άλλο που έχουμε αποθηκεύσει αναμνήσεις.
Θεωρητικά λοιπόν, λέμε ότι χτίζουμε μια αρκετά αξιόπιστη «βάση δεδομένων» του κόσμου γύρω μας και τη χρησιμοποιούμε για να μάθουμε περαιτέρω, να πάρουμε αποφάσεις, να κάνουμε υποθέσεις κ.λπ.

Η αξιοπιστία της αντίληψης

Το επιστημονικό μοντέλο του πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, φέρνει δύο βασικά ερωτήματα:

Πόσο αξιόπιστη είναι η αντίληψή μας;

Είναι η αντίληψή μας μια ακριβής εσωτερική αναπαράσταση της εξωτερικής μας πραγματικότητας;

Η αξιοπιστία της αντίληψής μας έχει αμφισβητηθεί από την Αρχαία Φιλοσοφία.

Φιλόσοφοι από όλες τις εποχές, από τους Αρχαίους προ-Σωκρατικούς μέχρι τον Καρτέσιο και τους μεταμοντερνιστές, έχουν αμφισβητήσει την αντίληψή μας και το κατά πόσο είναι αξιόπιστη πηγή γνώσης.

Έχουν δημιουργηθεί αμφιβολίες για δύο λόγους:

Ο πρώτος είναι ότι γνωρίζουμε πώς οι αισθήσεις μπορούν μερικές φορές να μας εξαπατήσουν (ψευδαισθήσεις, οπτικές ψευδαισθήσεις, λάθη στην κρίση, νευρολογικές διαταραχές κ.λπ.).

Ο άλλος είναι ότι η αντίληψή μας επηρεάζεται από τις πεποιθήσεις μας και επηρεάζεται από τη συμβατική επισήμανση.

Η αντίληψη του χρώματος είναι ένα καλό παράδειγμα.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, το λευκό είναι ένα - και ίσως κάποιοι μπορούν να διακρίνουν μερικές αποχρώσεις - αλλά για τους Εσκιμώους, υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη λευκού, αφού πρακτικά ζουν σε έναν λευκό κόσμο.

Έτσι οι άνθρωποι μπορούν να έχουν διαφορετικές αντιλήψεις για τον κόσμο ανάλογα με κοινωνικο-περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Αυτό που λέει αυτό είναι ότι δεν βλέπουμε την πραγματικότητα όπως είναι, αλλά παίζουν άλλα πράγματα που επηρεάζουν αυτό που αντιλαμβανόμαστε και πώς το αντιλαμβανόμαστε.

Ο τελευταίος ισχυρισμός μας οδηγεί κατευθείαν στο δεύτερο σημείο που λέει ότι η αντίληψή μας για τον κόσμο είναι μόνο μια εσωτερική αναπαράσταση και δεν μπορούμε ποτέ να το γνωρίζουμε ή να το συγκρίνουμε με αυτό που είναι πραγματικά έξω από αυτήν την αναπαράσταση.
Γιατί πώς μπορούμε να «δούμε» την πραγματικότητα έξω από την αντίληψή μας για αυτήν; Ό,τι βλέπουμε, παρατηρούμε ή μετράμε είναι τελικά μέσω της αισθητικής μας αντίληψης.

Για μια μακρά περίοδο στην ιστορία, η επιστήμη είχε μια ισχυρή ρεαλιστική άποψη για το σύμπαν, που σημαίνει ότι υπέθεσε ότι αυτό που παρατηρούμε και μετράμε μέσω των αισθήσεων και των οργάνων μας είναι ακριβώς αυτό που υπάρχει «εκεί έξω» και ότι η πραγματικότητα είναι αντικειμενική και ανεξάρτητη από έναν παρατηρητή.

Η κβαντική φυσική , φυσικά, άλλαξε ορισμένους πίνακες σχετικά με αυτό, όταν άρχισε να γίνεται κατανοητό ότι η αντίληψη και η παρατήρησή μας για το σύμπαν, τουλάχιστον σε κβαντική κλίμακα, αλλάζει την ίδια την πραγματικότητα. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι μια συνείδηση ​​έχει επίγνωση και παρατηρώντας κάτι, αλλάζει το πώς συμπεριφέρεται αυτό το κάτι. Αυτή, φυσικά, ήταν μια από τις πιο συνταρακτικές και πρωτοποριακές θεωρίες που βγήκαν τα τελευταία διακόσια χρόνια της επιστήμης. Εδώ, λοιπόν, οι ιδεαλιστές αρχίζουν να υπερισχύουν έναντι των ρεαλιστών.

Αυτό που καταλαβαίνουμε τώρα είναι ότι η συνείδηση ​​είναι ένα βασικό μέρος της πραγματικότητας . Ο κόσμος των ατόμων, της ύλης, της ενέργειας, των φυτών, των ζώων κ.λπ., δεν υπάρχει εντελώς ανεξάρτητα από τη συνειδητή μας παρατήρηση.

Με άλλα λόγια, το πιο περίεργο πράγμα που μας λέει η σύγχρονη κβαντική και θεωρητική φυσική είναι ότι η αντίληψή μας αλλάζει την πραγματικότητα !
Η ιδέα ότι η αντίληψή μας είναι απλώς ένα παράθυρο στον έξω κόσμο δεν είναι πλέον υποστηρικτική.

Αυτή η επιστημονική κοσμοθεωρία αλλάζει και τώρα ερχόμαστε πιο κοντά σε αυτό που η Αρχαία πνευματική και εσωτερική διδασκαλία μας έλεγε εδώ και χιλιετίες για τη φύση της συνείδησης και τις αισθητηριακές μας αντιλήψεις.

Τώρα ωριμάζουμε σιγά σιγά από αυτό το δυιστικό μοντέλο πραγματικότητας.
Ερχόμαστε να καταλάβουμε αυτό που οι Αρχαίοι πριν από εμάς γνώριζαν ήδη: ότι όλα είναι αλληλένδετα και η συνείδηση ​​είναι ένα από τα βασικά στοιχεία της πραγματικότητας όπως και ο χρόνος, ο χώρος, η ενέργεια και η ύλη για τη φυσική.

Επομένως, δεν μπορούμε πλέον να υποθέσουμε ότι υπάρχει μια ανεξάρτητη πραγματικότητα εκεί έξω και μετά να ρωτήσουμε αν η αντίληψή μας γι' αυτήν είναι «πραγματική» ή ακριβής.

Αυτό που μπορούμε να αρχίσουμε να λέμε όμως είναι ότι η αντίληψή μας για την πραγματικότητα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της και την επηρεάζει.

bibliotecapleyades.net