"ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ"

ΖΕΥΣ: Ποιά είναι τούτη, που πλησιάζει βιαστικά, ταραγμένη και δακρύβρεκτη, και που μοιάζει τόσο αδικημένη; Μάλλον είναι η Φιλοσοφία. Φωνάζει τ’ όνομά μου και παραπονιέται. Γιατί κλαις, κόρη μου; Γιατί άφησες τον κόσμο κ’ έφτασες εδώ; Μήπως οι ηλίθιοι σ’ επιβουλεύτηκαν ξανά, όπως παλιότερα, τότε που σκότωσαν τον Σωκράτη, τον οποίον κατηγόρησε ο Άνυτος; Γι’ αυτό φεύγεις μακριά τους;

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Τίποτε τέτοιο, πατέρα. Εκείνοι, ο πολύς λαός, μ’ επαινούσε, με τιμούσε, με σεβόταν, με θαύμαζε και σχεδόν με προσκυνούσε, αν και δεν πολυκαταλάβαινε όσα έλεγα. Οι άλλοι, όμως, οι – πώς να τους πω; – οι κολλητοί μου και όσοι λένε ότι είναι φίλοι μου και δανείζονται τ’ όνομά μου, εκείνοι μου έκαναν τα πιό φοβερά πράγματα.

ΖΕΥΣ: Μήπως οι φιλόσοφοι σ’ επιβουλεύτηκαν;

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Καθόλου, πατέρα. Και τούτοι την πλήρωσαν μαζί μ’ εμένα.

ΖΕΥΣ: Από ποιούς αδικήθηκες, εάν δεν κατηγορείς ούτε τους ηλίθιους ούτε τους φιλοσόφους;

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Υπάρχουν μερικοί, Δία μου, που βρίσκονται ανάμεσα στο πλήθος και τους φιλοσόφους, όμοιοί μου στην ενδυμασία, στο βλέμμα και στο βάδισμα. Εφοδιασμένοι όπως εγώ. Έχουν, λοιπόν, την αξίωση να είναι οπαδοί μου και να κάνουν χρήση τού ονόματός μου και να ονομάζονται μαθητές και σύντροφοι και θιασώτες μου. Η ζωή τους, όμως, είναι πολύ βρομερή, γεμάτη από αμάθεια, θράσος και ασέλγεια, κάτι που αποτελεί προσβολή γιά μένα. Απ’ αυτούς αδικήθηκα, πατέρα, κ’ έφυγα.

ΖΕΥΣ: Αυτά είναι φοβερά, κόρη μου! Αλλά κυρίως πού σε αδίκησαν;

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Κοίταξε, πατέρα, αν αδικήθηκα λίγο. Εσύ, όταν παρατήρησες ότι ο κόσμος ήταν γεμάτος από αδικία και παρανομία, ότι υπάρχει αμάθεια και προσβολή και ο κόσμος ταράζεται από τούτα, λυπήθηκες το ανθρώπινο γένος, που παρασυρόταν από την άγνοια, κ’ έστειλες εμένα, δίνοντάς μου την εντολή να φροντίσω ώστε οι άνθρωποι να σταματήσουν ν’ αδικούν ο ένας τον άλλον και ν’ ασκούν βία και να ζουν σαν τα θηρία, κ’ έπειτα να στραφούν προς την αλήθεια και να συγκατοικούν ειρηνικότερα. Ενώ μ’ έστελνες, μου είπες: «Βλέπεις κ’ εσύ, κόρη μου, τι κάνουν οι άνθρωποι και σε ποιά κατάσταση βρίσκονται εξαιτίας τής αμάθειας. Εγώ τους λυπάμαι και διάλεξα εσένα, μέσα απ’ όλους, και σε στέλνω γιά να τους γιατρέψεις, εσένα, που νομίζω ότι είσαι η μόνη που μπορεί να γιατρέψει αυτά που γίνονται».

ΖΕΥΣ: Γνωρίζω ότι πολλά – καθώς και αυτά – σου είπα τότε. Εσύ, όμως, λέγε τώρα όσα έγιναν μετά απ’ αυτά: πώς σε δέχτηκαν όταν αρχικά πέταξες κοντά τους, και τι έχεις πάθει τώρα απ’ αυτούς;

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Άκουσε, λοιπόν, Δία μου. Υπάρχει ένα βρομερό γένος ανθρώπων, που – από την παιδική του ηλικία – δεν είχε σχέση μ’ εμένα. Αυτοί από την παιδική ηλικία, δεν γνώριζαν ούτε καν το όνομά μου. Σκέφτηκαν, λοιπόν, να ρίξουν την τελευταία άγκυρα, αυτήν που οι ναυτικοί ονομάζουν «ιερή». Προσορμίστηκαν, έτσι, στο καλύτερο λιμάνι: αυτό τής οκνηρίας. Επιπλέον, πήραν μαζί τους το θράσος, την αμάθεια και την ξεδιαντροπιά, που είναι οι καλύτεροι συναγωνιστές τους, και μελέτησαν καινούργιες βρισιές, γιά να τις έχουν πρόχειρες στο στόμα. Αυτές είναι η μόνη συμβολή τους. Είδες τι ωραία εφόδια γιά την φιλοσοφία; Ντύνουν και στολίζουν τους εαυτούς τους όπως πρέπει, ώστε να μου μοιάζουν, σαν εκείνον τον όνο τής Κύμης, που – όπως αναφέρει ο Αίσωπος – φόρεσε μία λεοντή, έβγαλε τραχύ μουγκρητό και είχε την αξίωση να είναι και αυτός λιοντάρι. Και ίσως να βρέθηκαν και μερικοί που τον πίστεψαν! Η εξωτερική μου εμφάνιση, όπως γνωρίζεις, αντιγράφεται εύκολα και είναι απλή στην μίμηση – μιλώ γιά όσα φαίνονται. Νομίζω, επίσης, ότι σκέφτηκαν και το άλλο: ότι θα εμφανίζονται όπως οι πραγματικοί φιλόσοφοι, αφού κανείς δεν θα υπάρξει γιά να τους ξεχωρίσει και να τους διακρίνει εάν έστω εξωτερικά είναι όμοιοι μ’ εκείνους. Κατ’ αρχήν, λοιπόν, δεν δέχονται ούτε καν έλεγχο. Εάν κάποιος τους ρωτήσει κάτι με κοσμιότητα και συντομία, αμέσως ξεφωνίζουν και καταφεύγουν στο λημέρι τους, την βρισιά, ενώ έχουν πρόχειρο το ραβδί τους. Εάν αναζητήσεις τα έργα τους, βρίσκεις λόγια πολλά, και αν θελήσεις να κρίνεις τα λόγια τους, σου ζητούν να παρατηρήσεις την ζωή τους. Έτσι, λοιπόν, η κάθε πόλη έχει γεμίσει από τέτοιου είδους απάτες. Τίποτε δεν θα βρεις τόσο ενάντιο προς κάτι άλλο, όσο τα λόγια τους προς τα έργα τους. Προτρέπουν τους άλλους προς την αλήθεια, αλλά ούτε να κινήσουν την γλώσσα τους μπορούν, χωρίς να πουν ψέματα. Όσο γιά την ευαισθησία και την ευθιξία και την υπερβολική νευρικότητά τους, σ’ αυτά ξεπερνούν και τα βρέφη και τα νεογνά! Χαρίζουν, ωστόσο, και πολύ γέλιο σ’ όσους τους βλέπουν όταν – γιά κάποια τυχαία αιτία – βράσει η χολή τους και γίνουν ωχροί στην όψη, με βλέμμα θρασύ και παράφορο, γεμάτοι αφρούς ή, μάλλον, με το στόμα γεμάτο από δηλητήριο. Τότε είναι να μην τους πετύχεις! Όταν εκείνος ο βρομερός βόρβορος ξεχυθεί! Λένε τότε: «Ηρακλή μου, δεν έχω την αξίωση ν’ αποκτήσω ούτε χρυσάφι ούτε ασήμι! Ένας οβολός είναι αρκετός γιά ν’ αγοράσω λούπινα. Ποτό θα μου δώσει κάποια βρύση ή κάποιο ποτάμι». Μετά από λίγο, ωστόσο, δεν ζητούν ούτε οβολούς ούτε λίγες δραχμές, αλλά ολόκληρες περιουσίες. Εδώ και πολύ καιρό, λοιπόν, μου είναι αδύνατο να προσεγγίσω έστω κ’ έναν απ’ αυτούς, και ματαιοπονώ όπως η Πηνελόπη, αφού όσο και αν υφάνω, αυτό αμέσως πάλι ξηλώνεται, οπότε η Αμάθεια και η Αδικία με περιγελούν, βλέποντας το έργο μου να μην προχωρά και τον κόπο μου να μην αποδίδει καρπούς.

ΖΕΥΣ: Θεοί μου, πόσα έχει πάθει η Φιλοσοφία μας από εκείνους τους καταραμένους! Είναι ώρα, λοιπόν, να δούμε τι πρέπει να κάνουμε και πώς θα τους τιμωρήσουμε, γιατί ο κεραυνός σκοτώνει με το πρώτο πλήγμα και ο θάνατος είναι γρήγορος.

ΑΠΟΛΛΩΝ: Εγώ θα σου πω, πατέρα, γιατί και ο ίδιος μισώ αυτούς τους αλαζόνες, που είναι άμουσοι, και αγανακτώ γιά χάρη των Μουσών. Δεν είναι άξιοι να πεθάνουν από τον κεραυνό και από το δεξί σου χέρι. Αν θέλεις, στείλε τον Ερμή, με πλήρη εξουσία, γιά να τους τιμωρήσει. Ο Ερμής κατέχει από λόγους και γρήγορα θα ξεχωρίσει τους σωστούς φιλοσόφους από τους άλλους. Έπειτα, θα επαινέσει τους πρώτους, όπως ταιριάζει, και οι δεύτεροι θα τιμωρηθούν, όπως εκείνος θα κρίνει στην κατάλληλη στιγμή.

ΖΕΥΣ: Καλά τα λες, Απόλλωνα. Κ’ εσύ, όμως, Ηρακλή, να πας. Πάρτε μαζί σας και την Φιλοσοφία και γρήγορα πηγαίνετε στον κόσμο. Θα εκτελέσεις και δέκατο τρίτο άθλο, όχι μικρό, εάν τιμωρίσεις τόσο βρόμικα και ξεδιάντροπα θηρία!

ΗΡΑΚΛΗΣ: Μήπως θα ήταν καλύτερο, πατέρα, να ξανακαθαρίσω την κοπριά τού Αυγεία, παρά να πολεμήσω μ’ αυτούς; Ας πηγαίνουμε, όμως.

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Δεν θέλω, βέβαια, αλλά ας ακολουθήσουμε τις εντολές τού πατέρα μας.

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ Ο ΣΑΜΟΣΑΤΕΥΣ (125 - 180)
από το έργο του «ΔΡΑΠΕΤΑΙ» (απόσπασμα)
http://www.24grammata.com/wp-content/uploads/2011/03/Loukianos-Tria-Erga.pdf