H αφήγηση, που με πλήθος παραλλαγές συναντιέται σχεδόν σε όλους τους λαούς και εποχές, δεν αποσκοπεί μόνο να συνετίζει όσο, κυρίως, να μεταφέρει το αρχέγονο δέος και τον επιβαλλόμενο σεβασμό προς ένα ξεχωριστό πλάσμα της φύσης.
Σύμφωνα με την Αρχαία Ελληνική Μυθολογία η θεά Δήμητρα ρωτά τον υλοτόμο που επιχειρεί να κόψει την ιερή βελανιδιά της:
Ήταν ο αλαζόνας βασιλιάς Eρυσίχθων, που είχε δώσει εντολή να υλοτομήσουν το ιερό της άλσος. Στα χτυπήματα του τσεκουριού η βελανιδιά, δέντρο πελώριο με κορμό δεκαπέντε οργιές χοντρό, αναστέναξε κι από την πληγή έτρεξε αίμα· και η νύμφη που ζούσε μέσα του, πεθαίνοντας μαζί του, προέβλεψε την τιμωρία του ιερόσυλου Ερυσίχθονα, που ήταν να δέρνεται ακατάπαυστα από αιώνια πείνα.
- «Ποιος μου κόβει τα καλά δέντρα;»
Έλαβε αμέσως (η Δήμητρα) της Νικίππης τη μορφή, που ιέρεια οι πολίτες δημόσια την ορίσανε, κι αφού πήρε στα χέρια στεφάνια, παπαρούνες και στον ώμο κρέμασε κλειδί, είπε, να μαλακώσει τον κακό κι αναίσχυντο άντρα:
- «Παιδί μου, που τα δέντρα κόβεις τ᾽ αφιερωμένα στους θεούς, παιδί μου ησύχασε, αγαπημένο τέκνο στους γονείς σου, πάψε, και τους βοηθούς σου απότρεψε μην κι οργιστεί η Δήμητρα η Σεβάσμια, τον ιερό της τόπο που ξεκάνεις».
Τότες εκείνος αγριοκοιτάζοντας, όπως τον κυνηγό στα Τμάρια όρη αγριοκοιτάζει λιονταρίνα που μόλις ξελεχώνεψε, κι έχει, όπως λένε, βλοσυρό το βλέμμα,
- «φύγε, της είπε, μη σου μπήξω το μεγάλο μου πελέκι στο κορμί. Μ᾽ αυτά τα ξύλα ωραία θα φκιάσω στέγη του σπιτιού μου, όπου τραπέζια πλούσια για τους συντρόφους μου κι ευχάριστα θα παραθέτω».
Ετούτα είπε το παιδί και η Νέμεση σημείωσε την ύβρη. Η θεά εξοργίστηκε πολύ, τη θεϊκή μορφή της πάλι παίρνοντας. Τα πόδια της στη γη, μα η κεφαλή της άγγιζε τον Όλυμπο.
Κι εκείνοι μισοπεθαμένοι από το φόβο όταν είδανε τη Σεβαστή, απότομα αρατίστηκαν, στους δρυς τα χάλκινά τους παρατώντας σύνεργα.
- «Ναι, ναι! τη στέγη φκιάξε σκυλομούρη, όπου τραπέζια θα κάνεις. Θα ᾽ναι αργότερα συχνές οι ευωχίες σου».
Αυτά είπε εκείνη, όμως βάσανα τρανά στον Ερυσίχθονα μαγείρεψε.
ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΣ, Ὕμνοι (6.24-6.65).
Η ανάθεση δένδρων και αλσυλλίων ή δασών σε ιερά αποτελεί έμμεση πρόνοια για την προστασία τους από την αλόγιστη ξύλευση. Η σύνδεση των δέντρων με θεούς, ημίθεους και νύμφες απηχεί αυτήν την πρόνοια, τον σεβασμό και την αγάπη προς τα δέντρα, που, βουβά καθώς είναι, δεν μπορούν να υπερασπιστούν την ύπαρξή τους. Τα δέντρα που ανήκαν σε ιερά από την αρχαιότητα, εκκλησιαστικά και μοναστηριακά δέντρα στα χριστιανικά χρόνια, προστατεύονταν από την κοπή και την κακοποίηση. Oι παραδόσεις τονίζουν εμφατικά την τιμωρία των βέβηλων.
Η Μυθολογία μας θέλει να κατοικούνται τα δάση των βελανιδιών από τις Δρυάδες και τις Αμαδρυάδες, τις νύμφες που προστάτευαν τα δένδρα, που απολάμβαναν τη βροχή, έκλαιγαν όταν τα δέντρα έχαναν τα φύλλα τους και πέθαιναν μαζί τους όταν αυτά κόβονταν.
Οι Αμαδρυάδες συνδέονται με τα δένδρα, είναι η ψυχή τους και αναπτύσσονται με αυτά. Όταν το δένδρο κόβεται, η νύμφη πεθαίνει, μεταφέρεται σε άλλο δένδρο και ο ένοχος τιμωρείται. Έχουν ονόματα, όπως Καρύα, Βάλανος, Κράνεια, Μορέα, Πτελέα και είναι κόρες του Οξύλου.
Αντίθετα οι Δρυάδες είναι αθάνατες και είναι νύμφες του δάσους. Πήραν το όνομά τους από την «δρυν». Συχνά οι Δρυάδες συνέρχονταν με θεούς και Σειληνούς μέσα στις χαράδρες, αλλά και καταδιώκονταν συνήθως από τους Σατύρους.
Γνωστή Δρυάδα ήταν η Ερατώ που με τον Αρκάδα απέκτησε τον Αζάνα, τον Αφείδαντα, τον Έλατο. Άλλες ήταν η Φιγαλεία και η Τιθορέα που έδωσαν ονόματα στις αντίστοιχες πόλεις της Αρκαδίας και της Φωκίδας, καθώς επίσης κι η Ευρυδίκη η σύντροφος του Ορφέα.
Η δρυς ήταν ιερό φυτό του Δία και γνωρίζουμε ότι στο μαντείο της Δωδώνης, η γέρικη βελανιδιά, που ονομαζόταν και «ιερά φηγός», έπαιζε σημαντικό ρόλο, καθώς οι ιερείς κάθονταν κάτω από αυτήν και έδιναν τους χρησμούς με βάση το θρόισμα των φύλλων.
Για το μαντείο της Δωδώνης, η παλαιότερη μαρτυρία που έχουμε είναι του Ομήρου. Εκεί λατρευόταν αρχικά η θεά Γαία, στην οποία θυσίαζαν τον ιερό ταύρο που γονιμοποιούσε τη γη. Αργότερα, όταν εισήχθη η λατρεία του Δία και της Δρυός, η Γαία έγινε Διώνη και οι δύο ζούσαν στα κλαδιά της ιερής βελανιδιάς, όπως πιστευόταν. Από ένα κλαδί βελανιδιάς κρεμόταν και το χρυσόμαλλο δέρας στο ιερό πεδίο του Άρεως στην Κολχίδα.
Φωτογραφία πίνακας του Γάλλου ζωγράφου, Émile Jean-Baptiste Philippe Bin (10 February 1825 – 4 September 1897), με Αμαδρυάδα και ξυλοκόπο.
===================
Η ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΙΜΩΡΕΙ ΤΟΝ ΕΡΥΣΙΧΘΟΝΑ
ΝΥΜΦΕΣ - ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΣΕ ΕΠΤΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
Ο ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΜΑΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΔΑΣΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια με χαρακτηρισμούς, με προσβλητικό ή υβριστικό περιεχόμενο, με γλωσσοδιαστροφικά «γκρίκλις» και με ειρωνικό και αλαζονικό ύφος,
ΔΕΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΝΤΑΙ.