ΣΥΜΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΟΜΑΔΙΚΗ ΣΚΕΨΗ

Το ψυχολογικό φαινόμενο της αγελαίας ή ομαδικής σκέψης (groupthink) λαμβάνει χώρα όταν τα μέλη μιας ομάδας παρουσιάζουν τόσο έντονη επιθυμία συναίνεσης ώστε εγκαταλείπουν την κοινή λογική που υπαγορεύει τη ρεαλιστική εκτίμηση εναλλακτικών τρόπων δράσης, την κριτική θεώρηση μίας άποψης και τη διατύπωση λιγότερο αρεστών πεποιθήσεων. https://www.psychology.gr/

Η συμμορφωτική ομαδική σκέψη αποτελεί ένα ψυχολογικό φαινόμενο που εμφανίζεται στα πλαίσια μιας ομάδας, όταν αυτή επιθυμεί να εδραιώσει την αρμονία και τη συμμόρφωση και εμποδίζει την ορθή λειτουργία της, με αποτέλεσμα αυτή να λαμβάνει εσφαλμένες αποφάσεις.

Ο όρος groupthink (συμμορφωτική ομαδική σκέψη) δημιουργήθηκε από τον Janis για να περιγράψει τη διαδικασία ομαδικής λήψης αποφάσεων που παρήγαγε τις κακές αποφάσεις.

Το groupthink ορίστηκε ως ένας τρόπος σκέψης, όπου η επιθυμία να επιτευχθεί ομόφωνη απόφαση παραμερίζει το κίνητρο υιοθέτησης κατάλληλων διαδικασιών λήψης ορθολογικών αποφάσεων. Το φαινόμενο παρουσιάζεται όταν η διεργασία αποφάσεων μιας ομάδας επιζητεί την απόλυτη ομοφωνία, ενώ θεωρεί ότι υπονομεύεται η αντίληψή της για τη πραγματικότητα. 

Οι αιτίες του φαινομένου όπως και τα συμπτώματα είναι ποικίλα.

Συντελεστικοί παράγοντες:

Η κύρια αιτία του groupthink είναι η υπερβολική συνεκτικότητα της ομάδας (υψηλή συνοχή).
Η απομόνωση της ομάδας από εξωτερικές πληροφορίες και επιρροή, απομόνωση δηλαδή από άλλες πηγές πληροφοριών.
Η ιδεολογική ομοιογένεια των μελών.
Η ηγεσία της ομάδας (αρχηγός) είναι κατευθυντική, δε λειτουργεί αντικειμενικά και ενθαρρύνει ενδεδειγμένες αποφάσεις.
Η ύπαρξη υψηλού άγχους λόγω της πολυπλοκότητας του έργου και λόγω εξωτερικών απειλών.
Η έλλειψη μεθοδικών διαδικασιών για τον έλεγχο των αποφάσεων.
Οι χαμηλές προσδοκίες για την εύρεση καλύτερης λύσης από την προτεινόμενη.

Συμπτώματα

Βασικό σύμπτωμα της συμμορφωτικής ομαδικής σκέψης είναι η ψευδαίσθηση ατρωτότητας της ομάδας και η τυφλή της πεποίθηση ότι η ομάδα πρέπει να έχει δίκιο.  Ακόμη, χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι η τάση της ομάδας να αγνοεί ή να αμφισβητεί την πληροφόρηση που είναι αντίθετη στη θέση της. Επιπρόσθετα, η άμεση άσκηση πίεσης στους διαφωνούντες για να ενταχθούν στην ομάδα και η στερεοτυπική αντιμετώπιση των μελών της εξω-ομάδας αποτελούν συνήθη συμπτώματα της συμμορφωτικής ομαδικής σκέψης. Επίσης, συχνά το groupthink προκαλεί στην ομάδα μια ανάγκη για αυτολογοκρισία και ακλόνητη πίστη στην ηθική της ομάδας. Τα μέλη διακατέχονται από μια ψευδαίσθηση ανωνυμίας και αυτοαποκαλούνται φύλακες του πνεύματος της ομάδας.

Εν κατακλείδι, η συμμορφωτική ομαδική σκέψη έχει ως συνέπεια ατελείς διαδικασίες λήψης αποφάσεων, με μικρή πιθανότητα επιτυχίας ή λήψης ευνοϊκών αποτελεσμάτων.  

https://www.maxmag.gr/

-------------------------------------------

Ομαδική σκέψη – δεξιότητα ή αδυναμία; - Το Πείραμα Συμμόρφωσης (βίντεο)