Ο Σωκράτης δεν δέχθηκε να φύγει κείνες τις ώρες του απελπισµού και αρνήθηκε οποιαδήποτε τιμή

Θα ήταν εννιά η ώρα το βράδυ, όταν έφτασε στον Πειραιά από τα Δαρδανέλια το γρήγορο πολεµικό Πάραλος, ν' άναγγείλη την πανωλεθρία στους Αιγός Ποταµούς. Αµέσως ξύπνησε ολόκληρο το λιµάνι, ταράχτηκε από το µέγεθος της καταστροφής, κι' oι Πειραιώτες άρχισαν να θρηνούν, όχι τους ναύτες που χάθηκαν, όσο τους ίδιους τους εαυτούς των, επειδή τώρα η θαλασσοκράτειρα, ανυπεράσπιστη, θα σκλαβωνόταν από τη Σπάρτη. Ο θρήνος, σαν αγέρας, ανέβηκε µέσ' από τα Μακρά Τείχη προς την Αθήνα, κι' όταν πληροφορήθηκαν οι πολίτες το χαλασµό, πετάχτηκαν από τα σπίτια τους κι' έµειναν όλη τη νύχτα άγρυπνοι, κλαίγοντας την τύχη τους.

Μηνύµατα κακοσήµαδα διαδέχονταν το ένα τ' άλλο, για πιστούς συµµάχους που παραδίνονταν στο έλεος της Σπάρτης, και βλέπαν οι Αθηναίοι να διαλύεται το κράτος τους και ν' αφαιρούνται, µαζί µε τις αποικίες, οι πόροι που µε τόσους κόπους και θυσίες είχανε δηµιουργήσει πέντε γενεές. Πολλοί γαιοκτήµονες πουλούσαν τα κτήµατα τους, όσα - όσα, και καταφεύγανε στην Εύβοια. Ολόκληρη η Ελλάδα κρατούσε την αναπνοή της, για να δη το τέλος ενός πολέµου που βάσταξε, γεµάτος περιπέτειες, είκοσι έξι χρόνια.

Ωστόσο, ο τύραννος της Λάρισας Ευρύλοχος έστειλε πρεσβεία να σώση τους δυό διασηµότερους Αθηναίους, τον Αριστοφάνη και το Σωκράτη, ζητώντας να τους φέρη στη Θεσσαλία µε τις οικογένειες τους. Ουτ' ο ένας δέχτηκε, ούτ' ο άλλος. Πάλι δοκίµασε η, Ξανθίππη να γυρίση το κεφάλι του ανδρός της. Ο Σωκράτης αποκρίθηκε πως, αφού στρατεύτηκε, δε γινόταν να λιποταχτήση.

— «Στείλε τότε τα παιδιά, να σωθούν εκείνα τουλάχιστο. Εγώ θα µείνω κοντά σου». 

— «Πώς να δώσω πρώτος εγώ παράδειγµα πανικού; Να γίνω αιτία να χάσουν το θάρρος τους οι συµπολίτες; Το θέλεις;»

Η Ξανθίππη τα πάντα ήθελε, αρκεί να γλύτωναν τα παιδιά της, µα δεν επέµεινε. Αναστέναξε µόνο και ψιθύρισε:

— «Θά µού τα σκοτώσουν...»

— «Όχι, έκανε µε πεποίθηση ο φιλόσοφος, κανένας δε θα πάθη τίποτα. Το Δαιµόνιο µού το µήνυσε κι' αυτό είναι θεϊκό, ξέρει καλύτερα από σένα τα µελλούµενα».

Η άρνηση του Σωκράτη να φύγη κείνες τις ώρες του απελπισµού, έκανε σπουδαία εντύπωση. Ένας σεβαστός πολίτης, ο Γλαυκονίδης, σηκώθηκε στην Πνύκα και ζήτησε ν' ανακηρύξη ο Δήµος τον Σωκράτη όν εξαιρετικό, για το οποίο έπρεπε να περηφανεύωνται οι Αθηναίοι.

— «Όταν όλοι µας, είπε, παραλογιστήκαµε και σκοτώσαµε τους καλούς µας ναυάρχους, µόνον ο Σωκράτης είχε το θάρρος ν' αντισταθή στην τρέλα µας. Η πανωλεθρία των Αιγός Ποταµών δε θα γινόταν, αν ζούσαν οι νικητές ναύαρχοι της Άργινούσας. Ο Σωκράτης είναι όν υπερφυσικό. Προτείνω...»

Δεν πρόφτασε ο Γλαυκονίδης να διατυπώση την πρόταση του. Από µια γωνιά της Πνύκας πετάχτηκε ορθός ο Σωκράτης και είπε πως αρνείται οποιαδήποτε τιµή. Δεν ξεχώριζε σε τίποτα από τους άλλους, δεν του άξιζε καµιά διάκριση. Και η συζήτηση σταµάτησε.

Από το βιβλίο του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΑΛΟΚΩΣΤΑ

ΣΩΚΡΑΤΗΣ Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΔΕΚΑΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ Ι. Δ. ΚΟΛΛΑΡΟΥ & ΣΙΑΣ Α. Ε 

-----------------------------------

TO ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ ΑΙΩΝΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ