Πέμπτη 27 Μαΐου 2021

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΛΥΨΕ ΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ

Ο Αριστοτέλης σε ηλικία 17 ετών εισέρχεται στην Ακαδημία του Πλάτωνα, στην Αθήνα, όπου παραμένει έως τα 37 του έτη. Εκεί συνδέεται τόσο με τον ίδιο τον Πλάτωνα όσο και με τον Εύδοξο, τον Ξενοκράτη και άλλους στοχαστές.

Τα έργα του αναφέρονται σε πολλές επιστήμες, όπως φυσική, βιολογία, ζωολογία, μεταφυσική, λογική, ηθική, ποίηση, θέατρο, μουσική, ρητορική, πολιτική κ.ά, και συνιστούν το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα στην Δυτική Φιλοσοφία.

Oι Αλεξανδρινοί υπολόγιζαν ότι ο Αριστοτέλης έγραψε 400 περίπου συνολικά βιβλία. Ο Διογένης ο Λαέρτιος υπολόγισε το έργο του σε στίχους και βρήκε ότι έφταναν τις 45 μυριάδες, επακριβώς 445.270 στίχους. Μεγάλο μέρος από το έργο του αυτό χάθηκε. Ανήκε στην κατηγορία των δημόσιων ή "εξωτερικών" μαθημάτων και ήταν γραμμένα σε μορφή διαλογική. Από αυτά σώθηκε μόνο η Αθηναίων Πολιτεία, σε έναν πάπυρο που βρέθηκε στην Αίγυπτο.

Ο Αριστοτέλης κάλυψε με το έργο του όλες τις φιλοσοφικές έννοιες και αναζητήσεις: φύση, ον, ηθική, δικαιοσύνη σε συνδυασμό με την κριτική έρευνα της πολιτικής εξέλιξης των ελληνικών πόλεων-κρατών. Είναι ο πρώτος που διατυπώνει την άποψη του χωρισμού των λειτουργιών δηλαδή των ενεργειών μιας ευνομούμενης πολιτείας σε τρεις κατηγορίες: νομοθετική,εκτελεστική και δικαστική, ενώ στα πολιτικά του καταγράφει τις παρεκβάσεις των πολιτευμάτων.

https://www.huffingtonpost.gr/ , Newsroom HuffPost Greece

-----------------------------------------

"ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ" ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ #2

ΤΕΛΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΦΙΛΙΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ ΟΜΟΙΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ 

Η ΑΡΕΤΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ. Η ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΚΤΑΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕ ΤΟ ΕΘΟΣ - ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΓΕΝΝΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: ΦΙΛΟΣΟΦΗΣΑΝ ΠΡΟΣΠΑΘΩΝΤΑΣ ΝΑ ΞΕΦΥΓΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΝΟΙΑ.

Η ΨΥΧΗ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΕΝΤΕΛΕΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ - ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: Η ΨΥΧΗ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥΤΙΜΟΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: ΠΕΡΙ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑΣ, ΑΡΕΤΗΣ, ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗΣ

Τρίτη 25 Μαΐου 2021

ΤΑ ΕΛΕΥΣΙΝΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

Με τον ερευνητή και συγγραφέα Αστέριο Χοϊλού

Ο Αστέριος Χοϊλούς είναι συγγραφέας των βιβλίων «ΟΤΑΝ Ο ΜΥΘΟΣ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» (2015)  και «ΟΙ ΕΠΤΑ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ» (2018), εκδόσεις ΕΡΩΔΙΟΣ.  

  Ομηρικός Κύκλος - Ellenos Ellen

Κυριακή 23 Μαΐου 2021

ΧΑΜΕΝΕΣ ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ (Α)ΠΑΙΔΕΙΑ – ΑΣ ΑΝΑΣΤΗΘΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΜΗ ΛΟΙΠΟΝ

Όπως μας παραδίδει ο Διογένης ο Λαέρτιος, κάποτε ρώτησαν τον Χίλωνα τον Λακεδαιμόνιο, έναν από τους επτά σοφούς, «τι διαφέρουν οι πεπαιδευμένοι από τους απαιδεύτους». Ο σοφός απάντησε «ότι η διαφορά έγκειται στις καλές ελπίδες» (Βίοι Φιλοσόφων, Α΄ 69). Με άλλα λόγια, χωρίς την παιδεία -με την αρχαιοελληνική σύλληψη της έννοιας, δεν υπάρχουν αγαθές ελπίδες ούτε σε ατομικό αλλά ούτε σε συλλογικό επίπεδο.

Βιώνουμε το φαινόμενο που αποκαλούμε ζωή, με ότι αυτό περιλαμβάνει. Τον σκοπό του βίου τον καθορίζει ο σκεπτόμενος άνθρωπος. Εμείς οι ίδιοι, προκειμένου να νοηματοδοτήσουμε την ύπαρξή μας.

Αφετηρία της φιλοσοφίας, είναι το «απορείν» και το «θαυμάζειν». Από εκεί αρχίζει η διερεύνηση του κόσμου και του εαυτού μας, εφόσον και εμείς είμαστε μέρος του κόσμου.

Ο Πλάτων στον διάλογο «Θεαίτητος», το αναφέρει έτσι: «Προσιδιάζει απολύτως σε φιλόσοφο το αίσθημα τούτο, το θαυμάζειν. Δεν υπάρχει άλλωστε αρχή άλλη για τη φιλοσοφία παρά αυτή» (155d 2- 4).

Ο Πλούταρχος προσθέτει και το «απορείν». Αναφέρει στο έργο του «Περί του ει του εν Δελφοίς»«Επεί δε του φιλοσοφείν, έφη, το ζητείν αρχήν, του δε ζητείν το θαυμάζειν και απορείν» (385:2).

Η διαφορά του ανθρώπου από τα άλλα είδη, έγκειται στο ότι διαθέτει ανεπτυγμένη νόηση. Με την κατάλληλη παιδεία, βελτιώνει το πνευματικό του επίπεδο, δημιουργεί αξίες και ιδανικά, και με βάση αυτά, ολοκληρώνεται ως ύπαρξη. Απόρροια όλων αυτών είναι η δημιουργία των πολιτισμών. Και, κατά την άποψή μου, η βασική διαφορά μεταξύ Αρχαίου κόσμου και σύγχρονου βρίσκεται ακριβώς εκεί. Για αυτό και έχουμε μεγάλους πολιτισμούς στα αρχαιότατα χρόνια, ενώ στους λεγόμενους ιστορικούς χρόνους, έχουμε σταδιακά μία πτωτική πορεία, με αποτέλεσμα σήμερα να μην παράγει η ανθρωπότητα καθόλου πολιτισμό, εφόσον το «εμείς» έχει αντικατασταθεί από το «εγώ». Και το στηρίζω στα γραφόμενα του Ησίοδου, όπου στο «Έργα και Ημέραι», μιλάει για το χρυσό γένος, και καταλήγει στο δικό του (και δικό μας) σιδερένιο γένος.

Η πολιτική κατά την Αρχαία αντίληψη είναι συνυφασμένη με την καλλιέργεια του ήθους και της δικαιοσύνης στους ανθρώπους. Ο νομοθέτης καλείται να θεσμοθετήσει νόμους που θα αποτελούν οδοδείκτες προς το αγαθό. Ο πολιτικός άνδρας όφειλε να γνωρίζει πώς να άρχει και να οδηγεί στους συμπολίτες του και την πόλη του στην ευδαιμονία, τόσο την υλική όσο και την πνευματική. Άγνωστα πράγματα στους σημερινούς εξουσιαστές.

Με τούτα, δεν θα ήθελα να εξωραΐσω την Αρχαιότητα. Και τότε υπήρχαν καταχρήσεις και δεν εφαρμόζονταν πάντα οι φιλοσοφικές παραινέσεις. Όμως υπήρχε μια κάποια ποιότητα, που σήμερα λείπει.

Διαβάζοντας κανείς τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη, δεν μπορεί να μην σταθεί και να μην συλλογιστεί την σημερινή παρακμή, η οποία ξεκινά από τους νομιζόμενους «μεγάλους». Για παράδειγμα· «Τέλος μεν ουν της πόλεως το ευ ζην» (Πολιτικά 1280b 43), «εστί δε πολιτικόν αγαθόν το δίκαιον, τούτο δ’ εστί το κοινή συμφέρον» (ο. π 1282b 18), «αυτάρκης γαρ η πόλις, το δε δούλον ουκ αυτάρκες» (ο. π 1291a 11), «όπου δ’ οι νόμοι μη εισί κύριοι, ενταύθα γίνονται δημαγωγοί» (ο. π 1292a 10), «όπου γαρ μη νόμοι άρχουσιν, ουκ εστί πολιτεία» (ο. π 1292a 35), κ.ά.

Ο άνθρωπος συγκροτήθηκε σε πόλεις επειδή εκ φύσεως είναι «πολιτικόν ζώον». Ο σκοπός της συγκρότησης είναι το αγαθόν που έχει ως αποτέλεσμα την τελειοποίησή του. Αν ο άνθρωπος όμως ξεφύγει από την αρετή, γίνεται το «χείριστον πάντων».

«Εκείνο το πολίτευμα είναι κατ’ ανάγκη το άριστο, υπό το οποίο κάθε πολίτης δύναται να ζει άριστα και να βρίσκει την ευτυχία του» (1324a 25).
«Ο καλός νομοθέτης ως και ο αληθής πολιτικός δεν πρέπει να λησμονούν ότι όχι το απολύτως άριστο αλλά το εκ των πραγμάτων καλύτερο είναι εκείνο που πρέπει να προτιμηθεί σε έκαστη δεδομένη περίπτωση» (1288b 27).

Η αποστολή όσων άρχουν αλλά και του νομοθέτη είναι να οδηγούν τους πολίτες στην ευδαιμονία.

«Του σπουδαίου νομοθέτη αποστολή είναι να ξέρει τον τρόπο, χάρη στον οποίο και η πόλη και οι κάτοικοί της και κάθε άλλη κοινωνία ανθρώπων θα συμμετάσχει εις αγαθόν βίο και εις την ευδαιμονία, η οποία αρμόζει σε αυτούς» (1325a 8).

Η ιδανική πολιτεία, κατά τον Πλάτωνα, είναι εκείνη η οποία θα στηρίζεται σε υψηλές ηθικές αξίες, όπως στην δικαιοσύνη. Και συνδέει, όπως και ο Αριστοτέλης, την αρετή με την πολιτεία και το πολίτευμα των αρίστων.

Σύμφωνα με το έργο του Πλάτωνα «Πολιτεία» ή αλλιώς «Περί δικαίου», οι πολλοί νόμοι είναι περιττοί, όταν ο πολίτης έχει λάβει αγωγή ψυχής παιδιόθεν.
«Να φτιάχνει κανείς νόμους για να ρυθμίσει τέτοια πράγματα είναι, νομίζω, ανόητο· γιατί τέτοιες ρυθμίσεις, προφορικές ή γραπτές, δεν γίνονται, αλλά κι αν γίνονταν, θα έμεναν ανεφάρμοστες. Φαίνεται, Αδείμαντε, είπα, ότι ανάλογα με την κατεύθυνση που θα πάρει κανείς από την παιδεία, θα εξαρτηθεί και η παραπέρα εξέλιξή του· ή μήπως δεν αληθεύει ότι πάντοτε το όμοιο αποζητάει το όμοιό του;» (425b 6- c 2).

Ο πολιτικός, πρέπει είτε να είναι φιλόσοφος είτε να ασχολείται με την φιλοσοφία. Μέλημά του, η διάπλαση των πολιτών και η ηθική προκοπή τους.

«Αν δεν πάρουν την πόλη στα χέρια τους οι φιλόσοφοι, δεν θα έχουν σταματημό τα δεινά ούτε για την πόλη ούτε για τους πολίτες» (501e 2).

Έχοντας αυτά κατά νου και πάντα στο μέτρο του δυνατού, ένας από τους μεγάλους πατέρες και διαφωτιστές του ελληνικού έθνους, ο Αδαμάντιος Κοραής, ανησυχούσε για το μέλλον του έθνους. Ήταν από τους ανθρώπους που έβλεπαν μακριά. Ο απλός ελληνικός λαός, δούλος πρώτα στους Ρωμαίους από 146 π. κ. ε μέχρι το 1453, και μετά στους Οθωμανούς για άλλα τετρακόσια χρόνια, μακριά από τις προγονικές παραδόσεις (στην καλύτερη των περιπτώσεων η πλειονότητα των λογίων ακολουθούσε μια νόθα ελληνική παράδοση), δέσμιος της χριστιανικής δεισιδαιμονίας με «το πολίτευμά μας εν ουρανοίς», του «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι», και μοιρολάτρης του «πάσα εξουσία παρά θεού», δεν είχε τα πνευματικά εφόδια για να διαχειριστεί την μέλλουσα ελευθερία του. Άλλοι θα τον σκλάβωναν σε αλλότρια συμφέροντα με την βοήθεια των πολιτικών του. Την ανησυχία του αυτή την επαναλάμβανε αρκετές φορές.

Για τον Κοραή, όπως και για τους Αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους, η πολιτική, η ηθική, και η παιδεία είναι συστατικά στοιχεία της έννοιας του ελεύθερου ανθρώπου. 

Σε κείμενό του, γράφει:
Ηθική και Πολιτική, αν και διαφέρωσιν εις τα’ όνομα, είναι όμως μία και η αυτή επιστήμη, η πρακτική φιλοσοφία, η ονομασθείσα από τον Κικέρωνα και τον Πλούταρχον Τέχνη του βίου, και συντομώτερον από τον φιλόσοφον αυτοκράτορα, Βιωτικήν, ήγουν διδασκαλία πως έχομεν εις τον παρόντα βίον να συζώμεν και να συμπολιτευώμεθα με τους ομοίους μας, δια να αποκτήσωμεν την οποίαν όλοι χωρίς εξαίρεσιν επιθυμούμεν ευδαιμονίαν. Χωρίς την επιστήμην ταύτην, αι λοιπαί των ανθρώπων γνώσεις καταντούν εις την ευτέλειαν των βαναύσων τεχνών, και όσα έθνη δοξάζονται ως σοφά, μην ελπίσωσι να ονομασθώσι φιλόσοφα, αν δεν διορθώσωσι τα ήθη και την πολιτείαν των, τα μόνα μέσα να ζώσιν ευδαίμονα. Καθώς πάσης τέχνης σκοπός είναι να μεταβάλη την όποιαν μεταχειρίζεται ύλην εις τεχνητόν τι κατασκεύασμα, τόσον τέλειον, όσον συγχωρούν η ύλη και η σοφία του τεχνίτου, παρόμοια και η Βιωτικήν σκοπόν έχει να τελειοποιήση το λογικόν ζώον, τον άνθρωπον. Όσον σημειωδέστερον κάμη τον χωρισμό, τόσον αξιώτερον του ονόματος, και τόσον ευδαιμονέστερον δύναται να τον καταστήση η Βιωτική. Η ευδαιμονία είναι του ορθού, ήγουν του τελείου λόγου αποτέλεσμα· δια τούτο δεν ονομάζονται ούτε τα άλογα ζώα ούτε τα παιδία ευδαίμονα· εκείνα, δια την στέρησιν του λογικού· τα παιδία, διότι το έχουν ακόμη ατελές.

Δυστυχώς, έκτοτε, λίγοι ήταν οι πολιτικοί που ενδιαφέρθηκαν για την παιδεία. Και όσοι από αυτούς προσπάθησαν είτε σε πολιτικό επίπεδο, είτε σε προσωπικό, να συμβάλλουν στην πνευματική αναγέννηση των Ελλήνων, η προσπάθειά τους έμεινε ημιτελής. Ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη. Στο χέρι του καθένα μας εναπόκειται να λάβει την παιδεία, μελετώντας και βιώνοντας τον φιλοσοφικό λόγο. Όχι βέβαια με μια στείρα απομίμηση. Αλλά παίρνοντας από την σοφία τα κατάλληλα για αυτόν δομικά υλικά, ας προσπαθήσει ο καθένας μας να ανέβει πνευματικό επίπεδο, με οδηγό τον ορθό λόγο. Τότε μόνο θα επιτευχθεί η ποιοτική αναβάθμιση της ζωής μας, που θα συμβάλλει στην δημιουργία μιας ποιοτικότερης κοινωνίας. Αυτή θα είναι η μόνη πραγματική ανάσταση. Όχι μία «ανάσταση» κάποιου φερόμενου θρησκευτικού ηγέτη, η οποία όμως καμία ωφέλεια δεν έφερε ούτε στις κοινωνίες ούτε στους ίδιους τους πιστούς. Που δεν μπόρεσε να μεταμορφώσει ούτε τον κόσμο ούτε την ίδια την εκκλησία, που είναι μέρος της διαφθοράς που τείνει να καταπνίξει κάθε τι όμορφο και αγνό που έχει απομείνει.

Διομήδης

https://www.pare-dose.net/6337

Δευτέρα 17 Μαΐου 2021

"ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ" ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ #2

Η «ευδαιμονία» του Αριστοτέλη (Ηθικά Νικομάχεια, Ηθικά Ευδήμεια, Μεγάλα Ηθικά, Πολιτικά)

Ο Αριστοτέλης προέτρεπε στην αναζήτηση της ευτυχίας αν και η λέξη που χρησιμοποιούσε ήταν “ευδαιμονία” και υπερβαίνει τα συγκεκριμένα συναισθήματα ή αισθήματα που βιώνει ο άνθρωπος σε συγκεκριμένες στιγμές. Γι’ αυτό και η λέξη μεταφράζεται συχνά ως «ευδοκίμηση» ή «ευημερία».

Όπως και στη θεώρησή του για τη φύση, εκτιμούσε ότι κάθε άνθρωπος έχει μια συγκεκριμένη λειτουργία αλλά και έναν σκοπό ενώ για όλους υπάρχει ένα συγκεκριμένο μοντέλο ζωής που ταιριάζει καλύτερα στη φύση του.

Όπως υπερθεμάτιζε, οφείλουμε να υποβάλλουμε τον εαυτό μας σε μια διαδικασία αυτοβελτίωσης αλλά δεν θα πρέπει να εστιάζουμε μόνο σε ατομικό επίπεδο καθώς η ευτυχία επιτυγχάνεται μέσα από την αλληλεπίδραση στο πλαίσιο ενός καλά οργανωμένου πολιτεύματος. Γι' αυτό και οι στοχασμοί του περί ευδαιμονίας δεν θα πρέπει να ερμηνευθούν αποκομμένοι από τις θέσεις του για την κοινωνία, το κράτος και τη δημόσια ζωή.

Η σωστή συμπεριφορά, απασχολεί επίσης τον Αριστοτέλη και προτρέπει στην ανάπτυξη καλών προτύπων συμπεριφοράς αλλά και στην καλλιέργεια των σωστών συναισθημάτων την κατάλληλη στιγμή. Η ηθική αρετή έχει κεντρικό ρόλο στη φιλοσοφία του ενώ και ο ίδιος ήταν οπαδός της ρήσης του Κλεόβουλου «μέτρον άριστον».

Εστιάζει όμως ιδιαίτερα και στη χρήση της λογικής, ως ένα επιπλέον εργαλείο που οδηγεί στην ευτυχία η οποία εν τέλει για τον ίδιο δεν αποτελεί παρά το σύνολο των επιτευγμάτων μας, αποδίδοντας όμως πάντα σημαντικό ρόλο στον παράγοντα τύχη.

«Η ευτυχία είναι το νόημα και ο σκοπός της ζωής»

«Kαμιά ηθική αρετή δεν την έχουμε έμφυτη, δοσμένη από τη φύση, αλλά διαμορφώνεται στον άνθρωπο με τη συνήθεια, με την επανάληψη τέτοιας συμπεριφοράς».
«Αρετή του ανθρώπου μπορεί να είναι η επαναλαμβανόμενη καλή συνήθεια με την οποία ο άνθρωπος γίνεται αγαθός, ενάρετος».
«Ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ’ εν τω ευ το πολύ».
«Η ευδαιμονία είναι μια ευχάριστη ψυχική κατάσταση που προκύπτει από τη δραστηριότητα της ψυχής, εφόσον αυτή η δραστηριότητα είναι σύμφωνη με την τέλεια αρετή»

Κατερίνα Πρίφτη

(απόσπασμα)
----------------------------------

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: ΠΕΡΙ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑΣ, ΑΡΕΤΗΣ, ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗΣ

Η ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ ΑΠΟΚΤΙΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ

"ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ" ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ

Οι μεγάλοι Έλληνες φιλόσοφοι παρείχαν όλα τα εργαλεία, ανάλογα με τη προσέγγισή του καθενός εξ αυτών, στο μείζον ερώτημα «τι συνιστά την ευτυχία και πως επιτυγχάνεται».

Έννοιες όπως γνώση και αυτογνωσία, αυτοβελτίωση, ηθική αρετή, καλοσύνη και καλή συμπεριφορά, αρμονία, αποδοχή της φυσικής τάξης πραγμάτων, ελευθερία αλλά και αυτοέλεγχος, αποτέλεσαν μέρος των δικών τους απαντήσεων στο μεγάλο ερώτημα που θέτουμε όλοι στους εαυτούς μας.
Φιλόσοφοι όπως ο Επίκτητος, ο Επίκουρος και ο Αριστοτέλης μας έχουν παράσχει όλα τα εργαλεία για την πραγμάτωση του σκοπού μας και η φύση μας έχει προίκισε με τη Λογική. Στα σωζόμενα έργα των μεγάλων αυτών φιλοσόφων, ο καθένας από εμάς μπορεί να βρει έναν οδικό χάρτη για την ευτυχία.

Θεέ μου δώσε μου τη δύναμη να αλλάξω αυτά που μπορώ, την υπομονή να αντέξω αυτά που δεν μπορώ, και την σοφία για να γνωρίζω την διαφορά μεταξύ τους”.

Ο φιλόσοφος προτρέπει τον άνθρωπο να κατανοήσει τη διαφορά ανάμεσα στα πράγματα που μπορεί να εξουσιάσει και σε όσα αδυνατεί. Μόλις συνειδητοποιήσει ότι μια σειρά καταστάσεων είναι πέρα από τον έλεγχό του, θα πρέπει να εκπαιδεύσει και το μυαλό του να μην αναλώνεται σε αυτά, αλλά να αποδεχθεί τη φυσική τάξη πραγμάτων.

Εξάλλου ο Επίκτητος πίστευε με πάθος πως οι σκέψεις μας εξαρτώνται απόλυτα από εμάς και οι στοχασμοί του αποτελούν ένας είδος πρακτικών συμβουλών για το πως θα πρέπει να αντιμετωπίζει κανείς την οδύνη.

Ένας από τους πιο γνωστούς μάλιστα «μαθητές» του, φαίνεται πως ήταν ο παρασημοφορημένος με μετάλλιο Ανδρείας, Αμερικανός πιλότος, Τζέιμς Στόκντέιλ. Όπως έχει αποκαλύψει, κατάφερε να επιβιώσει σωματικά και πνευματικά της τετραετούς αιχμαλωσίας του στο Β. Βιετνάμ εφαρμόζοντας τη διδασκαλία του Επίκτητου.

Ουσιαστικά, ο όψιμος στωικός “επιβάλλει” τη φιλοσοφία στην ψυχολογία, συμβουλεύοντας όσους δοκιμάζονται από αρνητικά συναισθήματα σε δύσκολες καταστάσεις: “Φιλοσόφησέ το!”. Μια συμβουλή που κατάφερε να επιβιώσει στην Ελλάδα χιλιάδες χρόνια.
Σε αυτό το πλαίσιο επιτυγχάνεται κατά τον Επίκτητο η γαλήνη και η αταραξία της ψυχής που για τον ίδιο αποτελούσε προϋπόθεση αρετής και ευτυχίας ενώ η αυτοβελτίωση και η αυτογνωσία αποτελούν σημαντικό μέρος της της φιλοσοφίας του.

«Κανείς δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, αν δεν είναι κύριος του εαυτού του».
«Φρόντιζε να τιμωρείς τα ελαττώματα σου, για να μην τιμωρείσαι από αυτά».
«Οι άνθρωποι ταράζονται όχι από αυτά που συμβαίνουν αλλά από την άποψή τους για αυτά που συμβαίνουν».

«Όρισε στον εαυτό σου ένα χαρακτήρα και έναν τρόπο ζωής που θα τον κρατάς είτε είσαι μόνος σου είτε με άλλους».

Κατερίνα Πρίφτη

(απόσπασμα)
---------------------

Η ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ - ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ - ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Επίκτητος: Η Φιλοσοφία εξασκείται αυθεντικά μόνο από αυτούς που την εναρμονίζουν με την πράξη μέσα στη κοινωνία, προς μία καλύτερη ζωή για ΟΛΟΥΣ. 

Σάββατο 15 Μαΐου 2021

ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΟΥ ΤΑΥΡΟΥ / ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ - ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ

Με την Συγγραφέα Δήμητρα Λιάτσα

Η Δήμητρα Λιάτσα είναι συγγραφεύς των βιβλίων: «Τα ψέματα που λένε για την Ελλάδα» (2004) και «Η Ελληνική καταγωγή του Χριστιανικού μύθου» (2013), τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Δήλιος.

Λόγοι και Ομιλίες της Δήμητρας Λιάτσα: ΕΔΩ

Ομήρου Ιλιάς: ΕΔΩ

Ομήρου Οδύσσεια: ΕΔΩ

Από «Φρυκτωρίες» και «Βισάλτη»: ΕΔΩ

   Ομηρικός Κύκλος - Ellenos Ellen

Παρασκευή 14 Μαΐου 2021

ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΕΝΕΡΓΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Δυστυχώς η σύγχρονη παραμόρφωση των ιδεών και των λέξεων που τις αντιπροσωπεύουν έχει σχεδόν πάντα σαν αποτέλεσμα να θεωρείται η φιλοσοφία ως μια παθητική και θεωρητική στάση, ως μια διανοητική φόρμουλα που δεν είναι ανάγκη να ενεργοποιήσει το φυσικό μας σώμα, ούτε να επιδράσει στα συναισθήματά μας.

Το να είσαι φιλόσοφος δεν είναι το ίδιο με το να μελετάς φιλοσοφία.

Μια φιλοσοφία, την οποία δεν αισθανόμαστε, δεν αγαπάμε, μια γνώση που δεν μας συγκινεί, που δεν μας κάνει να αναριγήσουμε, σε τι χρησιμεύει; Για να αναριγήσουν οι νευρώνες; Είναι πολύ λίγο.
Χρειαζόμαστε να αναριγήσουν οι νευρώνες μας. Σύμφωνοι, αλλά και η καρδιά. Χρειαζόμαστε ένα δυνατό συναίσθημα που θα συνοδεύει όλα όσα σκεφτόμαστε.

Και το θέμα δεν τελειώνει εδώ. Χρειάζεται να σκεφτούμε, να αισθανθούμε και να δράσουμε. Και χρειάζεται να εναρμονίσουμε αυτά που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και πράττουμε. Και όταν αυτά τα τρία στοιχεία βρίσκονται σε συμφωνία, τότε είμαστε φιλόσοφοι. Γιατί υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του να μελετάμε φιλοσοφία και του να είμαστε φιλόσοφοι.

Φιλοσοφία μπορεί να μελετήσει οποιοσδήποτε. Μπορεί να του αρέσει, μπορεί και όχι, μπορεί να την καταλάβει μπορεί και όχι. Αλλά μπορεί να τη μελετήσει. Το να είναι κανείς φιλόσοφος είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Είναι μια στάση ζωής, είναι μια τέχνη. Όμως μπορεί και αυτό να το κάνει οποιοσδήποτε. Είναι πολύ πιο εύκολο να είναι κανείς φιλόσοφος από το να μελετά φιλοσοφία, γιατί φιλόσοφος μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε θέτει στον εαυτό του ερωτήματα με αυθεντική ανησυχία, με ειλικρίνεια, και αναλαμβάνει επίσης με ειλικρίνεια την αναζήτηση των απαντήσεων. Αυτό που θέλουμε είναι να είμαστε φιλόσοφοι και όχι απλώς να μελετάμε φιλοσοφία.

Μια φιλοσοφία που χτίζει

Προτείνουμε μια φιλοσοφία για έναν άνθρωπο κατασκευαστή, για έναν κατασκευαστή του εαυτού του. Θεωρώ ότι αυτός είναι ο μεγαλύτερος τίτλος που μπορεί να μας προσφέρουν. Αν κάποια στιγμή θα μας άρεσε να κερδίσουμε κάποια διάκριση, κάποιον τίτλο, όλοι θα έπρεπε να ζητήσουμε αυτόν τον κατασκευαστή, για να είμαστε κατασκευαστές του εαυτού μας και των κοινωνιών στις οποίες ζούμε, για να μπορούμε να βελτιώσουμε τους εαυτούς μας και τον κόσμο που ζούμε.

Φιλοσοφία ως αγάπη και μετάλλαξη

Αν η φιλοσοφία είναι αγάπη στη σοφία, χάρη σε αυτήν την αγάπη πρέπει να γεννηθεί η κίνηση. Η αγάπη δεν μπορεί να παραμένει ακίνητη, γιατί αναζητά αυτό που χρειάζεται, αυτό που ποθεί.
Το να είναι κανείς φιλόσοφος απαιτεί κίνηση γιατί είναι:

Μια αγάπη που πάντα ζητά περισσότερα και ωθεί να κινηθούμε, για να το καταφέρουμε.

Μια συνεχόμενη ενημέρωση για όλα όσα ξέρουμε ή νομίζουμε ότι ξέρουμε. Να ξαναδιαβάσουμε αυτά που έχουμε διαβάσει, να ξανακούσουμε αυτά που νομίζουμε ότι έχουμε καταλάβει, γιατί αυτή η νέα αναζήτηση προσφέρει νέους θησαυρούς.

Μια συνεχόμενη ενημέρωση για τα μέσα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, για να κατορθώσουμε τα αποτελέσματα που θέλουμε. Εμείς δεν είμαστε πάντοτε οι ίδιοι και αυτό που χτες ήταν χρήσιμο εργαλείο, σήμερα μπορεί να είναι ένα εμπόδιο στο δρόμο.

Μια αναθεώρηση και μετάλλαξη του εαυτού μας. Η αναθεώρηση είναι ένας τρόπος να ξαναγεννιόμαστε κάθε μέρα.

Μια κατανόηση όσων είναι γύρω μας, των ονείρων και των αναγκών τους.

Μια συνειδητοποίηση ότι το να κάνουμε τα πράγματα μόνοι μας είναι χαρακτηριστικό των σοφών, αλλά το να μην έχουμε κάποιον, από τον οποίο να διδασκόμαστε είναι χαρακτηριστικό των αδαών.

Συγγραφέας: Delia S. Guzman

https://www.filosofikilithos.gr/

ΤΟ ΚΑΤΩΦΛΙ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ / ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ - ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ

Με την Συγγραφέα Δήμητρα Λιάτσα

Η Δήμητρα Λιάτσα είναι συγγραφεύς των βιβλίων: «Τα ψέματα που λένε για την Ελλάδα» (2004) και «Η Ελληνική καταγωγή του Χριστιανικού μύθου» (2013), τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Δήλιος.

Λόγοι και Ομιλίες της Δήμητρας Λιάτσα: ΕΔΩ

Ομήρου Ιλιάς: ΕΔΩ

Ομήρου Οδύσσεια: ΕΔΩ

Από «Φρυκτωρίες» και «Βισάλτη»: ΕΔΩ

   Ομηρικός Κύκλος - Ellenos Ellen

Πέμπτη 13 Μαΐου 2021

Ο ΕΜΨΥΧΟΣ ΗΛΙΟΣ

Ενώ η ύπαρξη και η λειτουργία της οντογονικής (ανθρώπινης) ψυχής έχει αναλυθεί σε πάμπολλα κείμενα της Ελληνικής Θεολογίας, όμως, έχουμε διακρίνει το ότι πολλοί, είτε δεν αποδέχονται την έμψυχη λειτουργία των ουρανίων σωμάτων είτε την αγνοούν παντελώς, και περιπαικτικά θα λέγαμε αμαρτάνουν σφόδρα σε αυτό σημαντικό ζήτημα. 

Φυσικά με το άκουσμα του όρου αμαρτία θα νομίζουν κάποιοι ότι χρησιμοποιούμε όρους χριστιανικής πίστεως, ουδόλως, η έννοια αυτή απαντάται σε κείμενα Ελληνικής Θεολογίας και πιο συγκεκριμένα ο Πλάτων στους Όρους στο (416 e) όπου και μας λέγει ότι επισημαίνει η λέξη αυτή: Πράξις αντίθετη στην ορθή σκέψη.

Ας δούμε όμως τι μας αναφέρει ο Πλάτων για το υπό διερεύνηση ζήτημα μας:

«Ήλιος: Πυρ ουράνιο το μόνον άστρο που καθίσταται διακριτό την ημέρα στα ίδια πρόσωπα από την αυγή έως το δειλινό. Πλάσμα αιώνιον το Μέγιστο ΈμψυχονΠλάτων Όροι (412 a-b)

«Όλοι βλέπουν το σώμα του ήλιου αλλά κανένας δεν διακρίνει την ψυχή του όπως και κανενός άλλου σώματος ζωντανού η πεθαμένου. Υπάρχουν όμως ελπίδες ότι αυτό που είναι απρόσιτο στις αισθήσεις μας μπορεί να γίνει αντιληπτό μόνο με το νου. Και έτσι, ας προσπαθήσουμε να αντιληφθούμε τον ήλιο με το νοητικό μας.» Πλάτων Νόμοι Ι’898d.

«Ασχέτως αν η ψυχή βρίσκεται μέσα στον ήλιο και τον χρησιμοποιεί σαν άρμα ή τον σπρώχνει από έξω, ή έχει κάποιον άλλο τρόπο, καθένας μας πρέπει να θεωρεί αυτή την ψυχή ως  ΘεόΠλάτων Νόμοι (Ι’899b)

Αλλά και ο Πλωτίνος V.1.2. μας δίδει ένα πολύ χαρακτηριστικό απόσπασμα που επικυρώνει με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο τον σύνολο ισχυρισμό μας.  «Θεός επίσης είναι και ο Ήλιος, ως έμψυχος, και τα άλλα άστρα, αλλά και εμείς, εάν έχουμε κάποιο θείο στοιχείο, στο λόγο τούτο οφείλεται »

Την επόμενη φορά λοιπόν που κάποιος Έλλην Θρησκευτής θελήσει να ανασηκώσει το βλέμμα του στο φωτοδότη Ήλιο,  να μην θεωρήσει ότι αποτίνει θεραπεία (λατρεία) σε μία άψυχη πέτρα. Ας αποπειραθεί να αισθανθεί ενεργοποιώντας, εν πλήρει συνειδήσει, το Θείο νοητικό μέρος της ψυχής του ώστε να έρθει σε συνουσία με τις άχραντες δονητικές μεταμορφωτικές  εκλάμψεις της  Ψυχής του Ηλίου.

Τρίτη 11 Μαΐου 2021

Ο ΧΡΗΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΩΝ ΠΛΑΤΑΙΩΝ / ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ - ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ

Με την Συγγραφέα Δήμητρα Λιάτσα

Η Δήμητρα Λιάτσα είναι συγγραφεύς των βιβλίων: «Τα ψέματα που λένε για την Ελλάδα» (2004) και «Η Ελληνική καταγωγή του Χριστιανικού μύθου» (2013), τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Δήλιος.

Λόγοι και Ομιλίες της Δήμητρας Λιάτσα: ΕΔΩ

Ομήρου Ιλιάς: ΕΔΩ

Ομήρου Οδύσσεια: ΕΔΩ

Από «Φρυκτωρίες» και «Βισάλτη»: ΕΔΩ

   Ομηρικός Κύκλος - Ellenos Ellen

Τετάρτη 5 Μαΐου 2021

KΙΣΣΟΣ ΕΛΙΣΣΟΜΕΝΟΣ και ΔΙΦΥΗΣ ΑΜΠΕΛΟΣ

Η Άμπελος και ο Κισσός είναι, όπως θα αναλύσουμε,  αδέρφια που εξελίχθηκαν μεν ως φυτικά θέσμια σε αντίθετη κατεύθυνση αλλά παρόλα αυτά, δεν μπορούν να απαρνηθούν την
θεολογική-Διονυσιακή τους συνάφεια.

Και τα δύο φυτά διέρχονται μία θαυμαστή μεταμόρφωση. Στην διάρκεια της ψυχρής εποχής του έτους  το αμπέλι δείχνει νεκρό και μοιάζει με άχρηστο κούτσουρο όσο κρατάει η ξηρότητά του, μέχρι που, με την επάνοδο της κάψας του ήλιου  ξεσπάει με την πλούσια πρασινάδα και  τον φλογερό του χυμό.

Λιγότερο παράδοξα δεν δείχνουν και όσα επισυμβαίνουν αντίστοιχα στον Κισσό. Η ανάπτυξή του δηλαδή παρουσιάζει μια διπλή φύση, που, δίχως άλλο μπορεί να μας θυμίζει την διττή φύση του Διονύσου.

Στην αρχή ο Κισσός εκφύει  τα αποκαλούμενα και ως, σκιερά οφθαλμίδια, τις αναρριχώμενες έλικες με τα γνωστά δερματώδη φύλλα. Αργότερα όμως  εμφανίζονται τα φωτεινά λεγόμενα  οφθαλμίδια που αναπτύσσονται κατακόρυφα και που τα φύλλα αυτά έχουν εντελώς διαφορετική μορφή. Μετέπειτα βέβαια προβάλλουν  και τα  άνθη του αλλά και και οι χυμώδεις  καρποί του. Θα μπορούσε, το δίχως άλλο,  με αυτές τις διττής φύσεως φυτικές εκδηλώσεις  του Κισσού να  αποκαλέσει κανείς το φυτό ως Διγενές όπως και τον Διόνυσο αποκαλούν και Διγενή.

Η ανθοφορία και η καρποφορία του βρίσκονται  σε παράδοξη αντιστοιχία και αντίθεση με εκείνες του αμπελιού. Διότι, ο Κισσός ανθεί το φθινόπωρο!, την εποχή της σοδειάς του κλήματος και βγάζει καρπούς την Άνοιξη.

Ανάμεσα, δηλαδή, στην ανθοφορία και την καρποφορία του βρίσκεται η εποχή της διονυσιακής επιφάνειας, στην διάρκεια των χειμερινών μηνών. Έτσι, ως μεταμορφωμένος και έχοντας ορθώσει πλέον ψηλά τους βλαστούς του  υποβάλλει τρόπον τινά τα σέβη του στο Θεό των θορυβωδών εορτών του χειμώνα μέσω μιας νέας Διονυσιακής άνοιξης.

Από την άλλη,  το διονυσιακό σταφύλι χρειάζεται σε ύψιστο βαθμό το φως και την θερινή ζέστη ενώ αντίστοιχα η ανάγκη του διονυσιακού Κισσού για φως και ζεστή είναι εντυπωσιακά μικρή. Ο Κισσός  πετάει τους βλαστούς του στην σκιά, ξεδιπλώνει δηλαδή την δροσερότατη πρασινάδα του μέσα στο κρύο, στην μέση του χειμώνα, και απλώνεται θρασύς με τα οδοντωτά του φύλλα στο έδαφος του δάσους ή σκαρφαλώνει στους κορμούς των δένδρων σαν να ήθελε, όμοια με τις μαινάδες, να καλωσορίσει τον Θεό και χορέψει εκστατικά γύρω του.

Τον έχουν συγκρίνει τον Κισσό και με  φίδι, παραλληλίζοντας την ψυχρή φύση, όπως το ψύχος του δέρματος των όφεων, αλλά και στην κίνησή του φυτού αυτού  με την οποία έρπει στο έδαφος και ανελίσσεται στα δένδρα σαν φίδια όπως οι αρχέγονες συνοδοί του Διονύσου (Πλούταρχος , Συμποσιακά 3,52,673a) δένουν στα μαλλιά τους ή κρατούν στα χέρια τους!  

Εν κατακλείδι, θεωρούμε  πολύ σημαντικό να τονίσουμε το εξής, παραδόξως, για την κοινή και όχι την θεολογική λογική, ο Θεός του κρασιού στην Ελλάδα ποτέ δεν φέρει το όνομα  άμπελος ως παρωνύμιο, σαφέστατα όμως πάρα πολλές πηγές  τον ονομάζουν  Κισσό! (Παυσανίας , Αττικά 31, 6-ονομάζουσι και Διόνυσον Μελπόμενον και Κισσόν).

Όμως, ο Κισσός μπορεί να εκληφθεί ως συγκαλυμμένη και ταυτόχρονα, υπαινικτική θα λέγαμε, μορφή της Αμπέλου. Εξάλλου έχουμε αναφορές ότι στο φυτό του κισσού έχουν δοθεί  παρωνύμια “οίνωψ ” και” οινωπός ! (Σοφοκλής, Οιδίπους επί Κολωνώ. 675) γεγονός που αποδεικνύει και την εσωτερική σχέση των δύο αυτών φυτικών εκδηλώσεων του Θεού Διονύσου. 

Κέων Λοκρός Εσπέριος 

Ελληνική Θεολογία   Κισσός και Άμπελος

--------------------------------------

Στην περιοχή από την οποία πέρασε ο Αλέξανδρος, ανάμεσα στους ποταμούς Ινδό και Κωφήνα, υπήρχε μία πόλη που λεγόταν Νύσα. Την είχε χτίσει ο Διόνυσος όταν εκστράτευσε εναντίον των Ινδών.»  
«ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ» του Αρριανού (Εκδόσεις «Κάκτος») βιβλίο Ε σελ 27

(Ο Αλέξανδρος) «Ανέβηκε στο βουνό που λεγόταν Μηρός με τους εταίρους ιππείς και το άγημα του πεζικού και το βρήκε κατάφυτο από κισσό. Οι Μακεδόνες αντίκρυσαν με βαθιά ευχαρίστηση τον κισσό διότι είχαν καιρό να δούνε (δεν υπάρχει στην Ινδία κισσός, όπως δεν υπάρχουν και αμπέλια)

«ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ» του Αρριανού (Εκδόσεις «Κάκτος»)βιβλίο Ε σελ 29 

Περισσότερα: ΠΑΝΑΡΧΑΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΙΣ ΙΝΔΙΕΣ

&

ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ  ΜΕ ΤΑ ΚΡΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

Τρίτη 4 Μαΐου 2021

ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ

Πέντε είναι τα στάδια τής προσευχής κατά τόν Πρόκλο

Τον πρώτο λόγο έχει η ΓΝΩΣΙΣ (Γνώσις = το γνωρίζειν, το αναγνωρίζειν – η σύνεσις, η είδησις, η νόησις Ησυχ) όλων των τάξεων των θεών προς τους οποίους θέλει να πλησιάσει ο προσευχόμενος γι΄αυτό και απαραίτητη η πυριθαλπής έννοια των.

Τον δεύτερο λόγο έχει η προς τους θεούς ΟΙΚΕΙΩΣΙΣ (Οικείωσις = εξοικείωσις, προσαρμογή, ιδιοποίησις) η οποία επιτυγχάνεται μέσω της καθάρσεως, αγνότητος, αγωγής, χρηστής συμπεριφοράς, δια τών οποίων προσφέρουμε ό,τι μας ανήκει υποτάσσοντας τάς ψυχάς μας εις Αυτούς.

Τον τρίτο λόγο έχει η ΣΥΝΑΦΗ (Συναφή = σύναψις,σχέσις, ένωσις, σύνδεσις, σημείον επαφής) μέσω της οποίας αρχίζουμε να πλησιάζουμε με την κορυφή της ψυχής μας την θείαν Ουσίαν (ρέπουμε προς Αυτήν).

Τον τέταρτον λόγο έχει η ΕΜΠΕΛΑΣΙΣ (Εμπέλασις = προσέγγισις) διότι ως εξής το Λόγιον (Λόγιον = χρησμός) ονομάζει τον σταθμόν αυτόν “Tώ Πυρί γάρ βροτός εμπελάσας, θεόθεν φάος έξει” (ο θνητός που θα πλησιάσει το Πύρ, θα λάβει εκ θεού το φώς)

Τον πέμπτο λόγο έχει η ΕΝΩΣΙΣ (Ένωσις = συγχώνευσις, μίξις, σύζευξις, γάμος) δηλαδή η ένωσις που συνδέει το ΕΝ της ψυχής μετά του ΕΝΟΣ του θεού πράγμα που είναι και το ΥΠΑΤΟΝ τέρμα της αληθούς προσευχής.

Νέαρχος Εμμ. Παπαδόπουλος

https://hellenictheology.gr/

---------------------------------------------

ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΚΑΙ ΙΚΕΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Σάββατο 1 Μαΐου 2021

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ & ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΤΙΚΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

Το όνομα του Μαΐου οφείλεται στην Πλειάδια νύμφη Μαία, την μητέρα του θεού Ερμή. Η Μαία είναι μία από τις επτά κόρες του Άτλαντα και της Πλειόνης ή Πληιόνης, γνωστή και ως μία από τις Πλειάδες. Ο μύθος τις θέλει να γεννιούνται στο όρος Κυλλήνη που τότε ανήκε στην Αρχαία Αρκαδία. Όλες οι Πλειάδες θεωρούνταν θεές – νύμφες του βουνού.

Η Μαία, η ομορφότερη, η μεγαλύτερη αλλά και η πιο συνεσταλμένη, η «ελικοβλέφαρη και ιοπλόκαμη» σύμφωνα με τον Σιμωνίδη, έσμιξε με τον Δία σε μία σπηλιά στην Κυλλήνη, και γέννησε τον δοξασμένο θεό Ερμή. Η Μαία και ο Ερμής θεωρούνται οι προστάτες της Αρχαίας Αρκαδίας.

Ο σημερινός Μάιος αντιστοιχεί στον δέκατο μήνα της Αρχαίας Ελλάδας, στον μήνα «Μουνιχιών» (αττικό ημερολόγιο) και ήταν αφιερωμένος στην θεά Άρτεμις. Η μεγάλη αυτή θεά θεωρούνταν και εκείνη προστάτιδα της Αρχαίας Αρκαδίας.

Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πρόκλος αναφέρει ότι η Πλειάδια (ή Πελειάδα) νύμφη Μαία συμβόλιζε τα αφανή, τα κρυμμένα, τα μυστικά και ήταν εκείνη που τα μετατρέπει από «άδηλα» (αόρατα) σε «δήλια» (ορατά). Το αιτιολογεί, καθώς η Μαία συνδέεται άμεσα με τον τοκετό και την γέννηση και είναι από τις θεότητες που προστατεύουν τις επίτοκες και τις βοηθά να φέρουν στο φως το νεογνό από τα «σκοτάδια της αβύσσου» της μήτρας. Έτσι το «κρυμμένο» έμβρυο, φανερώνεται (έρχεται) στον κόσμο των θνητών.

Η Μαία έδωσε το όνομα της σε όλες τις Μαίες που βοηθούν τις επίτοκες να γεννήσουν. Τις ιδιότητες αυτές της Μαίας κληρονόμησε ο γιος της ο Ερμής που ονομάστηκε «ψυχοπομπός» και ήταν αυτός που συνόδεψε πίσω την Κόρη (Περσεφόνη) από το σκοτεινό βασίλειο του Άδη στον φωτεινό κόσμο της μητέρας της Δήμητρα. Η Μαία συνδέεται με την ροή – Ρέα και κατ’ επέκταση έχει σχέση με το ύδωρ, διότι η δική της νοητή ύλη είναι εκείνη που καθοδηγεί το έμβρυο στο «αρχέγονο ύδωρ» της γυναικείας μήτρας και το μετατρέπει σε «ύδωρ ζωής» που θα συντηρήσει τον νέο άνθρωπο στον κόσμο των θνητών για όλη του την επίγεια ζωή του. Οι Αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν την Μαία, ως έφορο των υδάτων και για αυτό κατά τον μήνα της αφιέρωναν σπονδές σε αυτήν και τον γιο της Ερμή, σε πηγές και ποτάμια. Επίσης, την συνέδεαν με τους σεισμούς και η πρώτη εορτή του μήνα της. Ήταν οι ικεσίες τους στην νύμφη – θεά για να ζητήσουν την προστασία της.

Οι Αρχαίοι Έλληνες, αυτές τις ημέρες τιμούσαν και εξευμένιζαν με αφιερώματα και σπονδές όλες τις πανίσχυρες δυνάμεις που θεωρούσαν ότι προερχόντουσαν από τις ακτίνες του Ήλιου οι οποίες έπεφταν με ορμή επάνω στην επιφάνεια της Γης και την έκαναν να «αναταράσσεται».

Ο ιστορικός Πλούταρχος αναφέρει ότι οι γυναίκες στην Αρχαία Ελλάδα συνέλεγαν άνθη τον σημερινό Απρίλιο και Μάιο και έπλεκαν στεφάνια. Τα στεφάνια όμως αυτά έπρεπε να είναι φτιαγμένα από τις ίδιες, διότι κάθε τι που δημιουργείται σωστά και ολοκληρωμένα φέρει την ενέργεια του δημιουργού του.

Ο μήνας Μάιος ήταν ο μήνας της Γης, η οποία εθεωρείτο η πρώτη νύμφη, σύμφωνα με τους Ορφικούς. Δεν είναι λίγες οι φορές που τον μήνα Μάιο η Μητέρα Γη ταυτίζεται με την νύμφη Μαία και ο Πατέρας Ουρανός με τον Δία. Σμίγοντας η Μαία με τον Δία τον Μάιο γεννιέται η Ερμής. Έτσι, οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν αφιερώσει αυτόν τον μήνα στην Γαία-Μαία και για αυτό δεν τελούσαν γάμους κατά τον μήνα αυτό. Στην «γιορτή των Ρόδων», την πρώτη ημέρα του Μαΐου, στόλιζαν τα σπίτια τους με λουλούδια και τα αφιέρωναν τόσο στην Μητέρα Γαία (την πρώτη νύμφη), όσο και στην νύμφη – θεά Μαία αλλά και στον γιο της Ερμή.

Οι έμποροι εκείνη την ημέρα δεν ξεχνούσαν τον Ερμή με το προσωνύμιο Κερδώος, και με αφιερώσεις παρακαλούσαν τον θεό για πολλά κέρδη, όπως ακριβώς άνθιζε η Μητέρα Γαία.

Ο κύκλος του στεφανιού έπρεπε να είναι φτιαγμένος από κλωνάρι λυγαριάς, για να συμβολίζει ότι δεν υπάρχει αρχή ούτε τέλος και ότι στην φύση τα πάντα αναγεννιούνται συνεχώς. Το κλωνάρι της λυγαριάς ήταν αφιερωμένο στην θεά Άρτεμη, διότι έφερνε καλοτυχία και μάλιστα στην Ταυρίδα (σημερινή Κριμαία) βρέθηκε σκαλισμένη εικόνα της θεάς τυλιγμένη σε λυγαριά.

Όλοι οι Ολύμπιοι στους αρχετυπικούς τους ρόλους ήταν θεότητες της φύσης. Το ίδιο ισχύει και για την Άρτεμη. Έτσι, ειδικά οι νέες κοπέλες αφιέρωναν την λυγαριά του μαγιάτικου στεφανιού σε εκείνην για να έχουν καλή τύχη.

Εκτός από την λυγαριά χρησιμοποιούσαν και κλαδιά ελιάς αφιερωμένα στην θεά Αθηνά  και μάλιστα ανθισμένα αλλά και αγιόκλημα, αφιερωμένο στον θεό Διόνυσο, για να φτιάξουν το στεφάνι τους. Συμβολικά έβαζαν και κάποιο στάχυ, αφιερωμένα στην Μεγάλη θεά Δήμητρα αλλά και κόκκινα λουλούδια ειδικά τριαντάφυλλα, αφιερωμένα στον θεό Απόλλωνα, για να έχουν μία καλή σοδειά. Μαργαρίτες, βιολέτες, γαρύφαλλα, ευωδιαστά τριαντάφυλλα τοποθετημένα επάνω στο στεφάνι, πολύχρωμα λουλούδια της πανέμορφης ανοιξιάτικης φύσης συμβόλιζαν τον ολάνθιστο βίο ενός σπιτιού, μίας πόλης, ενός έθνους.

Οι Αρχαίοι Έλληνες, ως φλογεροί φυσιολάτρες, γιόρταζαν το άνοιγμα των λουλουδιών και την έλευση της Άνοιξης από τα αρχαιότερα χρόνια του πολιτισμού.

Ο Ανακρέων ύμνησε έτσι το άνθος αυτό του Μαγιού:

«Pόδον, άνθος των ερώτων
αναμίξωμεν τω Bάκχω
ρόδον, ωραίον άνθος
ενθέντες τοις κροτάφοις
ευθυμήσωμεν εν τούτοις».  

Η γιορτή, όμως, της Άνοιξης, η Αρχαία Πρωτομαγιά, πήρε σιγά-σιγά κι επίσημη μορφή. Από τις παλαιότερες γιορτές, δημιουργήθηκαν τα Ανθεστήρια, η γιορτή των λουλουδιών. Αυτή ήταν η πρώτη επίσημη γιορτή ανθέων των Ελλήνων. Ιδρύθηκε πρώτα στην Αθήνα, όπου με μεγαλοπρέπεια βάδιζαν προς τα ιερά πομπές με κανηφόρες, που έφερναν άνθη.

Έπειτα τα Ανθεστήρια διαδόθηκαν και σ άλλες πόλεις της Ελλάδος και πήραν πανελλήνια μορφή.

Στα Ανθεστήρια της Ελλάδας «ανασταινόταν» ο… σκοτωμένος Ευάνθης θεός, επίθετο του Διόνυσου, που από το χυμένο αίμα του φύτρωσε, σύμφωνα με τον μύθο, η άμπελος. Δρώμενο της Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα κατά τα νεότερα χρόνια ήταν η ανάσταση του Μαγιόπουλου.

Ένας έφηβος εμιμείτο στα ξέφωτα του δάσους τον πεθαμένο, Διόνυσο. Κοπέλες τον στόλιζαν με άνθη και του τραγουδούσαν τον «κομμό, το θρήνο και τον οδυρμό, μέχρι που να «αναστηθεί» και μαζί με αυτόν όλη η φύση.

Τις αρχικές εκείνες γιορτές της Άνοιξης μοιράστηκαν μεταξύ τους η Ίσιδα, ο Διόνυσος, η Δήμητρα, ο Απόλλωνας, η Χλωρίδα και όποιος άλλος θεός θεωρήθηκε επόπτης της φυσικής παραγωγής ή αίτιος της βλάστησης των φυτών.

Οι δικοί μας πρόγονοι λοιπόν γιόρταζαν τα Ανθεσφόρια, τα Ηροσάνθεια, τα Χλόεια, τα Θαλήσια και τέλος τα περίφημα Διονύσια για των οποίων την εξύμνηση συναγωνίζονται οι μεγαλύτεροι λυρικοί ποιητές της Ελλάδας που για την ανοιξιάτικη λαμπρότητά τους ψάλλει ο ουράνιος Πίνδαρος ότι:

Το βλαστάρι του φοίνικα, των Ωρών σαν ανοίξει ο θάλαμος
και τα μυρωδάτα φυτά μυριστούν την εύοσμη άνοιξη,
τότε πετιέται, τότε στη γη των αθανάτων σωρός
χαριτωμένοι μενεξέδες και τριαντάφυλλα
με τα μαλλιά ανακατεύεται
και ηχεί γλυκιά φωνή με λυρικούς αυλούς
και σέρνουνε χορούς για την ανθοστεφάνωτη Σεμέλη.

https://www.proionta-tis-fisis.com , https://www.pronews.gr/ , https://www.queen.gr/

=====================

Διαβάστε επίσης για τα Αδώνια. Τα Αδώνια  ήταν μία επιτάφια εορτή που τελούνταν κάθε χρόνο σε όλες σχεδόν τις ελληνικές πόλεις προς τιμήν του Άδωνη και της Αφροδίτης. Η διάρκεια της εορτής ήταν συνήθως διήμερη, αλλά σε  κάποιες πόλεις μπορούσε να διαρκέσει ακόμη και για μία εβδομάδα (Βρεττός, 2002). Τα τελετουργικά αυτά λάμβαναν χώρα κυρίως κατά την εποχή της Ανοίξεως  και όπως ο μεγάλος Έλληνας λαογράφος Ν. Πολίτης επισημαίνει, αυτά «…ετελούντο δ’ εν Αθήναις και εν άλλαις πόλεσι της Ελλάδος περί τα τέλη Μαρτίου…».
Τα Αδώνια γιορτάζονταν και στην Αλεξάνδρεια επί Πτολεμαίων, εορτή για την οποία σώζεται περιγραφή από τον Θεόκριτο στο 15ο ειδύλλιό του «Συρακούσιαι ή Αδωνιάζουσαι», όταν την είχε οργανώσει η Αρσινόη Β' της Αιγύπτου, σύζυγος του Πτολεμαίου Β' του Φιλάδελφου.

Περισσότερα: ΕΔΩ , ΕΔΩ & ΕΔΩ