ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΕΝ ΣΥΝΑΝΤΟΥΜΕ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ ΣΗΜΕΙΟ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΙΑ, ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΗΣ - ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΙΑ: ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΨΕΜΑ

Κάθε πολιτισμένος άνθρωπος αγάλλεται θεάμενος ένα κομψοτέχνημα, πολλώ δε μάλλον όταν αυτό αναπαριστά μια μορφή σεβάσμια και ιερή. Στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία δεν συναντούμε σε κανένα σημείο τις λέξεις ειδωλολάτρης, ειδωλολατρεία.

Το είδωλο  ως λέξη έχει πολλαπλές σημασίες όπως ομοίωμα, φάντασμα (ΙΛΙΑΔΑ Ε449- ΟΔΥΣΣΕΙΑ Δ796-ΗΡΟΔΟΤΟΣ 5,92).

Ο Πλάτωνας στους "Νόμους" του δίνει και μια άλλη έννοια: είδωλα είναι τα των νεκρών σώματα (959Β).

Οι λέξεις είδωλο, ειδωλολάτρης, ειδωλολατρεία συνδεμένες με θεούς έχουν την αρχή τους σε Ιουδαϊκά κείμενα. Στην παλαιά διαθήκη λόγου χάρην γράφει: ελάτρευσαν τοις ειδώλοις (Βας, 4,17,12). Στην καινή διαθήκη και στα μεταχριστιανικά χρόνια ειδωλολατρεία σημαίνει πάσα πολυθεϊστική λατρεία βασισμένη στα ομοιώματα ψευδών θεοτήτων.

Οι Έλληνες αναπαριστούσαν τους θεούς τους με αγάλματα. Ο Ησύχιος στο λεξικό του αναφέρει: ’άγαλμα εστί παν έφω τις αγάλλεται. Τουτέστιν, κάθε τι με το οποίο κανείς αγάλλεται.

Μέσω των αγαλμάτων και κυρίως της μυστηριακής τους γλώσσας μεταδίδονταν πληροφορίες στους μυημένους. Αυτό δύναται να το αντιληφθεί καθένας από εμάς εάν μελετήσει το «περί αγαλμάτων» έργο του Πορφυρίου καθώς και την ανάλυση του Πλάτωνα στο έργο Κρατύλος.

Το λατρευτικό σύστημα των προγόνων μας δεν είναι επί του παρόντος να το αναπτύξουμε με κάθε λεπτομέρεια στο παρόν άρθρο. Στο «κατά χριστιανών» έργο του Πορφυρίου σώζεται ένα σημαντικό απόσπασμα που ρίχνει φώς στην κατασκευή των ναών και αγαλμάτων από μέρους των Αρχαίων Ελλήνων: Όσοι αποδίδουν τον πρέποντα σεβασμό στους θεούς δεν πιστεύουν ότι ο θεός βρίσκεται στο ξύλο ή στο λίθο ή στο χαλκό από τον οποίο κατασκευάζεται το ομοίωμα τους, ούτε θεωρούν ότι αν ακρωτηριασθεί ένα μέρος του αγάλματος μειώνεται η δύναμις του θεού.

Τα ομοιώματα και οι ναοί ιδρύθηκαν από τους προγόνους μας για την διαρκή υπενθύμιση της υπάρξεως των θεών, για να παρέχουν την δυνατότητα σε όσους φοιτούν εκεί να ανάγονται στην έννοια του θεού με συστηματική εργασία και καθαρό βίο και σε όσους προσέρχονται εκεί, να μπορούν να απευθύνουν στον θεό με προσευχές και ικεσίες, ζητώντας απ’αυτόν ό,τι έχει ο καθένας ανάγκη.

Και πραγματικά, εάν κανείς φτιάξει την εικόνα ενός φίλου, δεν πιστεύει βεβαίως ότι ο φίλος του βρίσκεται μέσα στην εικόνα ούτε ότι τα μέλη του σώματος του έχουν εγκλεισθεί μέσα στή ζωγραφιά, αλλά θεωρεί οτι μέσω τής εικόνας δείχνει την τιμή που αποδίδει στον φίλο του.

Όσον αφορά δέ τίς θυσίες που προσφέρονται στούς θεούς, αυτές περισσότερο αποτελούν δείγμα της διαθέσεως των θρησκευόντων καί εκδήλώση ευγνωμοσύνης παρά απονομή τιμής προς αυτούς. Και είναι εύλογο τα αγάλματα τους να έχουν ανθρώπινα σχήματα, επειδή ο άνθρωπος θεωρείται ότι υπερέχει σε κάλλος από όλα τα ζώα και αποτελεί εικόνα του θεού.

Από τα παραπάνω καθίσταται φανερός ο σκοπός της ύπαρξης και της δημιουργίας των θείων αγαλμάτων. Τα θεία αγάλματα τραγουδούν αρμονικά την μελωδία θείου και ανθρώπινου, νοητού και αισθητού.

Και ο μεγάλος Καβάφης μας υπενθυμίζει σ’ ένα ποίημα του…

«Γιατί τα σπάσαμε τα αγάλματά των
Γιατί τους διώξαμε από τους ναούς των
Διόλου δεν πέθαναν γι' αυτό οι θεοί»

Για περισσότερες πληροφορίες

1.Πορφύριος "περί αγαλμάτων" εκδόσεις Ηλιοδρόμιο
2.       Πλάτων: "Κρατύλος" εκδόσεις Ζαχαρόπουλος
3.       Πλούταρχος :"περί δεισιδαιμονίας" εκδόσεις Κάκτος
4.       Πορφύριος : "κατά χριστιανών" εκδόσεις θύραθεν
5.       Ησύχιoς : Λεξικό εκδόσεις Γεωργιάδης

http://www.angelfire.com/hero/hephaestus/