Σύγχρονες Εστιάδες

Φαίνεται να υπάρχει ήδη μέσα στον άνθρωπο ο πνευματικός σπόρος της  ζωής και της ανάπτυξης. Αυτός ο σπόρος για να αναπτυχθεί βρίσκει ανταπόκριση από αυτό που βρίσκεται εκτεθειμένο στο περιβάλλον του. Αλλοίμονο σε αυτόν που θέλει να αναπτυχθεί όταν δεν υπάρχει στο περιβάλλον του τίποτε στο οποίο να αντιστοιχεί και δεν μπορεί να πετύχει καμιά συνάντηση. Η πνευματική αρχή είναι ένα άλμα μέσα στον κόσμο.

Στην Μυθολογία «αρχή» σημαίνει δύο πράγματα. Σαν περιεχόμενο μιας ιστορίας ή μυθολογήματος είναι η «προσφορά βάσης, ενός σημείου αναφοράς» και σαν περιεχόμενο μιας πράξης είναι η «ίδρυση» μιας πόλης ή η γέννηση του κόσμου. Και στις δύο περιπτώσεις σημαίνει την επιστροφή του ανθρώπου στις αρχές του και την ανάδυση κάποιου αρχέτυπου, όσο αυτό είναι δυνατό, με την μορφή πρωτόγονων εικόνων, μυθολογημάτων και τελετών.

Πού συναντιέται ο κόσμος με τον εαυτό μας;
Αφού είναι ακόμα Χειμώνας,  ας μιλήσουμε για την Εστία (πρωτότοκη κόρη του Κρόνου και της Ρέας).  Την  λαμπρή φλόγα που φωτίζει και θερμαίνει. Ο Δωρικός τύπος Fιστία, Λατ. Vesta,  Σανσκρ. Vas (κατοικώ ή λάμπω). Το ιερό πυρ της οικίας μέσα στο οποίο διαμένει η θεότητα. Στους Δημόσιους βωμούς ανέβαινε μέχρι τον ουρανό για να φέρει τις ευχές και τις προσφορές των ανθρώπων που έτσι επικοινωνούσαν με τους θεούς του αιθέρα. Στις Ινδικές Βέδες επίσης, ο Άγκνι, ο θεός του βωμού είναι πρωταρχικό στοιχείο στην κατάταξη των θεών  κι ‘έτσι ανάβεται η φωτιά που οι Εστιάδες φροντίζουν να μην σβήσει ποτέ.

Η Εστία είναι το στερεό στήριγμα των θνητών. Το άναμμα της Εστίας σαν τελετή δίνει στο άτομο που την εκτελεί μια αίσθηση σιγουριάς που είναι ουσιαστική για την σταθερότητα των δεσμών που συνέχουν την κοινότητα. Τον χειμώνα λοιπόν που ανάβει η Εστία σηματοδοτείται από το γεγονός ότι οι  γυναίκες δημιουργούν τις συνθήκες ώστε να συντηρούν τα δημιουργήματά τους, γιατί οι γυναίκες είναι Φύση, Ύλη  ενώ ο άντρας είναι Ενέργεια.  Η φωτιά παραπέμπει στην συμπάθεια, την κοινωνικότητα και την συντροφικότητα. Η φωτιά εξοβελίζει το σκοτάδι. Γιατί οι Εστιάδες ήταν γυναίκες; Ποια ήταν η σχέση των γυναικών με το Θείο, το Ιερό; 

Η σχέση της Εστίας με τον Κρόνο- Χρόνο

Αναφέρονται δύο Εστίες: μια αρχαιότερη και μητέρα του Κρόνου, την οποία οι Λατίνοι ονομάζουν και Πάλη (από το ρήμα πάλλομαι), δηλαδή ο «ρυθμός» του κόσμου και μια νεότερη, πρωτότοκη θυγατέρα του Κρόνου και της Ρέας. Με την πρώτη εννοούν αλληγορικά τη Γή, με τη νεότερη δε το πυρ στο κέντρο του Σύμπαντος.
Είναι η πρωτότοκη κόρη του Κρόνου που ο Κρόνος την κατάπιε πρώτη  και η οποία παρέμεινε  πολύ καιρό στην αφάνεια, μέχρι να απελευθερωθούν όλοι οι Θεοί από τον τελευταίο γιό του Κρόνου, τον Δία. Τα χαρακτηριστικά της λοιπόν (σαν θηλυκή όψη του Κρόνου), σαν ανθρωπομορφική ιδιότητα του πρωταρχικού στοιχείου που την γέννησε,  είναι η σοβαρότητα, η σεμνότητα και η σταθερότητα. Αυτή η σχέση με τον κόσμο του σκοταδιού εμφανίζεται με θρησκευτική χροιά. Έχει μια ασυνήθιστη σχέση με τον χρόνο, την έλεγαν και «Καιρός». Επομένως εμφανίζεται σαν κάτι το πολύ αρχαίο ή σαν ένα ον που ανήκει σε μια διαφορετική τάξη πραγμάτων. Είναι ο ίδιος ο βωμός σαν χώρος θυσίας και το σκευοφυλάκιο καθαγιασμένων λειψάνων.

Πρώτιστα σήμαινε το στοιχείο του πυρός, που διατηρεί τη θερμότητα, τη ζωή και την κίνηση όλων των σωμάτων, το φως του κόσμου. Αυτό έδειχνε και ο ναός της, ο οποίος ήταν κατασκευασμένος με καμάρα, θολωτός, όπως το σχήμα του ουρανού. Στο εσωτερικό του δεν είχαν κανένα άγαλμα παρά μόνο μια άσβεστη λαμπάδα στη μέση, σύμβολο του ηλιακού φωτός που λάμπει στο κέντρο του παντός.

Θυσίαζαν προς αυτήν όχι μόνο πριν από κάθε άλλη θυσία, αλλά και μετά, αρχίζοντας και τελειώνοντας δηλαδή με την Εστία. Αυτό αλληγορικά σημαίνει τη γή, επειδή όσα γεννιώνται από αυτήν καταλήγουν διαλυόμενα πάλι εκεί, η φθορά της συνεπώς μεταβάλλεται σε τροφή. Το άγαλμά της είχε λευκό στέμμα, επειδή η γη περικυκλώνεται από το λαμπρότερο στοιχείο, το φως. Έτσι την λάτρευαν με σωφροσύνη και καθαρότητα και οι ιέρειές της ήσαν παρθένες (στην Ρώμη). Στην Αρχαία Ελλάδα οι Εστιάδες ήσαν γυναίκες που είχαν παντρευτεί προηγουμένως και απείχαν πλέον από κάθε συνεύρεση με άνδρα. Γεγονός που μας δείχνει το λογικό κριτήριο της επιλογής των Εστιάδων στην Ελλάδα, ως  γυναίκες με εμπειρία από την ζωή που μπορούσαν να συμβουλεύουν άλλες γυναίκες.

Λέγεται ότι πρώτη αυτή επινόησε την οικοδομή και τη χρήση του οίκου. Θεωρήθηκε προστάτιδα της οικίας και εστία ονομάζεται το μέρος όπου άναβαν φωτιά, το οποίο κατά την αρχαία συνήθεια ήταν στην μέση της οικίας. Στην νεότερη εποχή ήταν το τζάκι.  Βωμούς της δημιούργησαν και στα Πρυτανεία (δημόσιες συνελεύσεις), λέξη που κάποιοι θεωρούν ότι προέρχεται από την λέξη Πυρο-ταμείον, ως Εστία των πόλεων.

Απλή απεικόνιση τής ακίνητης φλόγας του κέντρου σε κάθε τι. Το αριστερό χέρι σηκωμένο δείχνει τον Ουρανό, απ' όπου κατήλθε το ιερόν πύρ.

(Εικόνα: Απλή απεικόνιση τής ακίνητης φλόγας του κέντρου σε κάθε τι. Το αριστερό χέρι σηκωμένο δείχνει τον Ουρανό, απ' όπου κατήλθε το ιερόν πύρ. )

Αν οι γυναίκες δεν αναγεννηθούν πνευματικά πως μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει η κοινωνία;

Κάθε γυναίκα έχει μέσα της μια θεότητα. Οι γυναίκες που διακρίνονται από σοβαρότητα, συνέπεια σε ότι κάνουν, αίσθηση του χρόνου, (το σωστό timing), γίνονται μέντορες στις  άλλες γυναίκες με τις εμπειρίες που διαθέτουν, νοιώθουν απόλαυση με την τακτοποίηση του σπιτιού τους ,  έχουν στοιχεία της Εστίας στον ψυχισμό τους. Επειδή έχουν μείνει κρυμμένες οι δυνατότητές τους για πολύν καιρό, (έχουν παραμείνει στην επιρροή του πατέρα - Κρόνου πολύν καιρό)  έχουν ανάγκη μιας ώθησης  όταν ξεδιπλώνονται στον κόσμο. Συνήθως παντρεύονται έναν άνδρα με στοιχεία του θεού «Ερμή» ο οποίος δεν μένει μέσα στο σπίτι αλλά βρίσκεται διαρκώς στην αγορά (έμπορος – κερδώος)  και επιστρέφει στο σπίτι του που η Εστιάδα γυναίκα του φροντίζει να το διατηρεί ως «σπιτικό».

Τελειώνοντας, ας αναφέρουμε ότι κανονικά τον μήνα Ιανουάριο στο Αττικό Ημερολόγιο γιορτάζεται ο Γαμηλιών, αφιερωμένος στον ιερό γάμο μεταξύ των Θεών Δία και Ήρας αλλά δεν έχει έρθει η ώρα να γράψουμε γι’ αυτό  ακόμα γιατί για να παντρευτούν ή να συντροφευτούν  δύο άνθρωποι πρέπει να έχουν παντρευτεί πρώτα τον εαυτό τους (με τις σκιές τους αλλά και τα φωτεινά τους σημεία)  ο κάθε ένας  και να έχουν αναπτύξει ένα βαθμό αυτογνωσίας.

Πηγές:
C.G. Jung, C. Kerenyi : Η επιστήμη της μυθολογίας. Εκδ. Ιάμβλιχος, 1989.
P.Decharme: Μυθολογία της Αρχαίας Ελλάδος, εκδ. Σιδέρης, 1884.
Αθ. Σταγειρίτη: Ωγυγία ή Αρχαιολογία, τόμοι Β΄, Γ’, εκδ. Διανόηση, 2015.
J.Shinoda Bolen: Goddesses in Every Woman,ed. Harper Paperbacks, 2004.

Ελ. Κοϊνη: Κέντημα, Φεβρουάριος.

ΓΟΡΓΩ ΑΡΓΕΙΤΟΥ

https://anagnostis.org/