Παρασκευή 26 Νοεμβρίου 2021

Πού τελειώνει το ηλιακό μας σύστημα; | Astronio X (#9)

Πού βρίσκονται τα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος; Τι είναι η ηλιόπαυση; Μέχρι ποιο σημείο φτάνει η βαρυτική κυριαρχία του Ηλίου και τι είναι το Νέφος του Oort; Αυτό και πολλά ακόμα ερωτήματα απαντώνται στο σημερινό επεισόδιο Astronio X! 

Τετάρτη 24 Νοεμβρίου 2021

Η ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Και ο Κέβης παρεμβαίνοντας, «Μα τον Δία», είπε, έκανες καλά Σωκράτη, πού μου το θύμισες. Γιατί σχετικά με τα ποιήματα πού συνέθεσες αποδίδοντας εμμέτρως τούς μύθους του Αισώπου και το προοίμιον εις τον Απόλλωνα με ρώτησαν μερικοί άλλοι, και μάλιστα προ ολίγου ο Εύηνος,1 με ποιο σκεπτικό τα συνέθεσες, αφ’ ότου ήλθες εδώ, ενώ προηγουμένως ποτέ μέχρι τώρα δεν είχες γράψει ποιήματα. Αν λοιπόν σε ενδιαφέρει να είμαι σε θέση να απαντώ στον Εύηνο, όταν θα με ξαναρωτήσει –γιατί το ξέρω καλά πώς θα με ρωτήσει– πες, τι πρέπει να αποκριθώ». 

~«Πες του Κέβη», είπε, «την αλήθεια, ότι δηλαδή δεν τα συνέθεσα θέλοντας να ανταγωνισθώ αυτόν και τα ποιήματά του – αφού ήξερα πώς δεν ήταν εύκολο– αλλά θέλοντας να ερμηνεύσω κάποια όνειρα,2 τι θέλουν να πουν, και θέλοντας να φανώ ευσεβής, σε περίπτωση που επανειλημμένα μου δίνουν εντολή να ασχοληθώ μ’ αυτού του είδους την μουσική3. 

Ήταν δηλαδή κάπως έτσι: Πολλές φορές μου εμφανιζόταν και στο παρελθόν το ίδιο όνειρο, κάθε φορά με διαφορετική μορφή, όμως με το ίδιο νόημα: Σωκράτη, έλεγε, να συνθέτης μουσική και να ασχολείσαι σοβαρά μ’ αυτήν. Και εγώ αυτό πού έκαμα προηγουμένως αυτό θεωρούσα ότι μου υποδεικνύει και με διατάζει, όπως αυτούς που είναι θεόπνευστοι, έτσι και σ’ εμένα αυτό το όνειρο δηλαδή ό,τι έκαμα, αυτό με παρακινούσε να κάμω, δηλαδή μουσική, διότι κατά την γνώμη μου η φιλοσοφία ήταν η μέγιστη μουσική, κι εγώ αυτήν ασκούσα.

ΠΛΑΤΩΝ – ΦΑΙΔΩΝ (Περί ψυχής) 60.d

1. Εύηνος: σοφιστής και ποιητής από την Πάρο. Δίδασκε με φθηνά δίδακτρα. Του αποδίδουν την εύρεση των υπαινιγμών γενικώς.

2. Όνειρα: Εθεωρούντο θεόπεμπτα και ότι περιέχουν μηνύματα για τούς θνητούς.

3. Μουσική: Οι Αρχαίοι Έλληνες έλεγαν μουσική ό,τι σχετικό με τις Μούσες. Και η Φιλοσοφία λοιπόν μπορούσε να θεωρηθεί μουσική, καθώς επίσης η λυρική ποίηση, τα γράμματα, η καλλιτεχνία και οι επιστήμες.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΕΙΝΑΙ «Η ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΕΧΝΗ»

Τρίτη 23 Νοεμβρίου 2021

ΟΙ ΠΛΑΤΩΝΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Ο Πλάτων δεν έχει καμία εμπιστοσύνη στα δεδομένα των αισθήσεων. Υποστηρίζει ότι ο αισθητός κόσμος είναι ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο σύμπαν, χωρίς σταθερότητα. Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τις αισθήσεις του για να συλλάβει την αισθητή πραγματικότητα, οι αισθήσεις όμως είναι εξ ορισμού υποκειμενικές και αποτελούν πηγή πλάνης. Πώς είναι δυνατό λοιπόν να αποκτήσει κανείς έγκυρη γνώση για οτιδήποτε βασισμένος στις αισθήσεις του; Αν υπάρχει κάποια βεβαιότητα, αυτή πρέπει να αναζητηθεί στη σκέψη και στη γλώσσα – στους “λόγους”. Οι πλατωνικές Ιδέες είναι τα αντικείμενα της καθαρής σκέψης.

Σκέφτηκα λοιπόν, συνέχισε ο Σωκράτης, αφού κουράστηκα να μελετώ τα υπάρχοντα πράγματα, ότι θα έπρεπε να προσέξω μήπως πάθω αυτό που παθαίνουν όσοι παρατηρούν και εξετάζουν τον Ήλιο στη διάρκεια μιας έκλειψης. Μερικοί, όπως ξέρετε, καταστρέφουν τα μάτια τους όταν δεν προνοούν να κοιτάξουν την εικόνα του Ήλιου μέσα στο νερό ή σε άλλο παρόμοιο μέσο. Κάπως έτσι σκέφτηκα και εγώ και φοβήθηκα μήπως τυφλώσω εντελώς την ψυχή μου με το να κοιτώ τα πράγματα με τα μάτια μου και με το να προσπαθώ να τα αγγίζω με όλες τις αισθήσεις μου. Θεώρησα λοιπόν ότι έπρεπε να καταφύγω στους λόγους και μέσα σ’ αυτούς να εξετάσω την αλήθεια των πραγμάτων.

Πλάτων, Φαίδων 99de

Στη γλώσσα του Πλάτωνα, για να είναι ο Σωκράτης δίκαιος πρέπει να “μετέχει” στην Ιδέα της δικαιοσύνης. Οι πράξεις του δηλαδή πρέπει να έχουν κοινότητα με το απόλυτο ιδεώδες, που εκφράζει η Ιδέα της δικαιοσύνης.

Όταν κάποιος μου λέει ότι η ωραιότητα ενός πράγματος οφείλεται στο ζωηρό του χρώμα ή στο σχήμα του ή σε κάτι παρόμοιο, αφήνω κατά μέρος τέτοιου είδους εξηγήσεις γιατί όλες με μπερδεύουν και κρατώ για τον εαυτό μου μόνο αυτή την απλή, άτεχνη και ίσως αφελή εξήγηση: τίποτα άλλο δεν κάνει αυτό το πράγμα ωραίο παρά μόνο η πα­ρουσία ή η συμμετοχή της Ιδέας του ωραίου. Αυτή μου φαίνεται ότι εί­ναι η ασφαλέστερη απάντηση που μπορώ να δώσω και στον εαυτό μου και στους άλλους. Και νομίζω ότι αν στηριχτώ σ’ αυτήν δεν διακινδυνεύω ποτέ να πέσω, αλλά, όποτε τίθεται η ερώτηση, για μένα είναι αρ­κετή η απάντηση ότι τα ωραία είναι ωραία διά μέσου της Ιδέας του ωραίου.

Πλάτων, Φαίδων 100cd

Άρα ο κόσμος μας είναι διχασμένος. Από τη μια μεριά, υπάρχει η ασαφής και χαοτική πραγματικότητα της καθημερινής μας εμπειρίας, με την οποία είναι εξοικειωμένοι, όλοι οι άνθρωποι. Και από την άλλη, υπάρχει το σταθερό σύμπαν των αιώνιων Ιδεών, την ύπαρξη του οποίου ελάχιστοι υποψιάζονται. Ο ένας είναι ο κόσμος της αίσθησης και της ανθρώπινης γνώμης (της “δόξας”), και ο άλλος κόσμος της νόησης και της αλήθειας.

Η μετάβαση από τον έναν κόσμο στον άλλο είναι ο δρόμος της φιλοσοφίας, ένας δρόμος που απαιτεί σκληρή προσπάθεια και κατάλληλη εκπαίδευση.

Σε μια υποβλητική μεταφορά ο Πλάτων παρομοιάζει τους ανθρώπους με αλυσοδεμένους δεσμώτες οι οποίοι έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει σε ένα υπόγειο σπήλαιο και θεωρούν ότι η πραγματικότητα ταυτίζεται με τις αμυδρές σκιές που βλέπουν να κινούνται στα τοιχώματα του σπηλαίου. Ορισμένοι από τους δεσμώτες έχουν την τύχη να τους ελευθερώσει κάποιος και να τους πείσει με πολύ κόπο να στραφούν προς την έξοδο του σπηλαίου ανεβαίνοντας ένα μακρύ και δύσβατο μονοπάτι. Μόνο όταν βγουν από το σπήλαιο και εξοικειωθούν με το εκτυφλωτικό φως του ήλιου, θα αντιληφθούν την πλάνη μέσα στην οποία έζησαν όλη την προηγούμενη ζωή τους. Η φιλοσοφική ζωή είναι αφιερωμένη στη νόηση και στις Ιδέες.

Β. Κάλφα

https://ekivolosblog.wordpress.com/

Εικόνα: https://tenor.com/

Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2021

ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΘΗΝΑ (-5ος αι.) - 3D ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ο Αλέξανδρος, όντας από τη φύση του πάρα πολύ γενναιόδωρος, έγινε ακόμη περισσότερο, όταν αυξήθηκε ο πλούτος του. Υπήρχε σ᾽ αυτόν και η φιλοφροσύνη, που και από μόνη της δίνει χαρά σε όσους προσφέρουν δώρα· θα θυμίσω λίγα παραδείγματα. 

Κάποιος από το πλήθος των Μακεδόνων τραβούσε ένα μουλάρι φορτωμένο με χρυσάφι του βασιλιά· επειδή όμως το ζώο είχε αποκάμει, σήκωσε ο ίδιος το φορτίο και το μετέφερε. Βλέποντάς τον ο βασιλιάς ταλαιπωρημένο και μαθαίνοντας τον λόγο, καθώς ο άνθρωπος σκόπευε να το αφήσει κάτω, του είπε: «μην αποκάμεις, εμπρός βάλε τα δυνατά σου και για την υπόλοιπη διαδρομή ως τη σκηνή σου, γιατί θα το μεταφέρεις για σένα». 

Γενικά, ενοχλούνταν περισσότερο με όσους δεν δέχονταν δώρα παρά με όσους ζητούσαν. Γι᾽ αυτό, έγραψε επιστολή στον Φωκίωνα ότι δεν θα τον θεωρούσε στο εξής φίλο του, εάν αρνιόταν τις χάρες του. 

Στον Σεραπίωνα όμως, έναν νεαρό με τον οποίο έπαιζε σφαίρα, δεν έδινε τίποτε, επειδή δεν ζητούσε τίποτε. Όταν λοιπόν ο Σεραπίων ήρθε και πήρε μέρος στο παιχνίδι της σφαιροβολίας, έριχνε τη σφαίρα πάντοτε σε άλλους· και όταν ο βασιλιάς του είπε: «σε εμένα δεν τη δίνεις;», «δεν τη ζητάς» είπε. Γέλασε με την απάντηση και του έδωσε πολλά.

Με κάποιον Πρωτέα, εξάλλου, με κλίση στα αστεία και στο πιοτό, φάνηκε πως κάποτε είχε οργιστεί· μετά τα παρακάλια όμως των φίλων του και τα δάκρυα του Πρωτέα, είπε ότι συμφιλιώνεται πάλι μαζί του· και εκείνος είπε: «τότε, βασιλιά, δώσε μου πρώτα απόδειξη». Έδωσε λοιπόν εντολή να του δώσουν πέντε τάλαντα.

Όσο για τα πλούτη που μοίρασε στους φίλους και στους σωματοφύλακές του, φαίνεται πόσο πολλά ήταν από ένα γράμμα της Ολυμπιάδας που του έγραφε: «με άλλον τρόπο» του έλεγε «να ευεργετείς τους φίλους σου και να τους τιμάς· τώρα τους κάνεις όλους ίσους με βασιλιάδες και φροντίζεις να έχουν πολλούς φίλους, ενώ εσύ μένεις μόνος». Επειδή η Ολυμπιάδα του έγραφε πολλές φορές τέτοια, κρατούσε απόρρητο το περιεχόμενό τους, εκτός από μια φορά που, διαβάζοντας ο Ηφαιστίων μαζί του, όπως συνήθιζε, μιαν ανοιχτή επιστολή, δεν τον εμπόδισε αλλά έβγαλε το δακτυλίδι του και έβαλε τη σφραγίδα στο στόμα εκείνου.

Στον γιο του Μαζαίου, του πιο σημαντικού άνδρα στην υπηρεσία του Δαρείου, ενώ είχε μια σατραπεία, του είχε δώσει και δεύτερη μεγαλύτερη. Εκείνος όμως με παρακάλια τον απέτρεπε λέγοντας: «τότε, βασιλιά, ήταν ένας ο Δαρείος, τώρα εσύ έχεις κάνει πολλούς Αλέξανδρους».

Στον Παρμενίωνα έδωσε το ανάκτορο του Βαγώου, στο οποίο λένε ότι βρέθηκαν ρούχα αξίας χιλίων ταλάντων. 

Προς τον Αντίπατρο έγραφε συνιστώντας του να έχει σωματοφύλακες, επειδή πίστευε ότι κινδύνευε η ζωή του.

Στη μητέρα του, εξάλλου, χάριζε και έστελνε πολλά δώρα, αλλά δεν της επέτρεπε να ασχολείται με πολλά μήτε και να αναμειγνύεται στις υποθέσεις των στρατηγών· και όταν τον κατέκρινε, ανεχόταν ήρεμα τις σκληρές παρατηρήσεις της.
Εκτός από μια φορά που ο Αντίπατρος έγραψε μια μακροσκελή επιστολή εναντίον της· διαβάζοντάς την ο Αλέξανδρος είπε ότι ο Αντίπατρος αγνοεί πως το δάκρυ της μάνας σβήνει μύριες επιστολές.

Έβλεπε όμως ότι οι άνθρωποι του περιβάλλοντός του είχαν γίνει τρυφηλοί και ενοχλητικοί με τον τρόπο ζωής και τις πολυτέλειές τους. Για παράδειγμα, ο Άγνων από την Τέω είχε στα παπούτσια του ασημένιες πρόκες, ο Λεοννάτος είχε φέρει από την Αίγυπτο με πολλές καμήλες άμμο στα γυμναστήρια και ο Φιλώτας είχε δίχτυα για το κυνήγι εκατό σταδίων· πήγαιναν για άλειμμα και για λουτρό χρησιμοποιώντας τόσο πολύ μύρο όσο προηγουμένως ούτε λάδι δεν είχαν. Έβλεπε ότι περιστοιχίζονταν από υπηρετικό προσωπικό για τρίψιμο και χαλάρωση. Τους επέκρινε λοιπόν για όλα αυτά ήρεμα και φιλοσοφημένα, λέγοντας πως εκπλήσσεται που, ενώ έχουν πάρει μέρος σε τόσο πολλούς και τόσο μεγάλους αγώνες, δεν θυμούνται ότι όσοι έχουν κοπιάσει κοιμούνται πιο ευχάριστα από αυτούς που δεν κουράστηκαν, ούτε και βλέπουν ότι, συγκρίνοντας τη ζωή τους με τη ζωή των Περσών, η τρυφηλή ζωή είναι το άκρον άωτον της δουλείας, ενώ ο μόχθος ό,τι πιο βασιλικό. 

«Αλήθεια,» είπε «πώς θα μπορούσε κάποιος να περιποιηθεί μόνος του το άλογό του ή να γυαλίσει τη λόγχη ή την περικεφαλαία του, αν τα χέρια του έχουν σταματήσει να εγγίζουν το αγαπημένο σώμα του;» «Δεν ξέρετε» είπε «ότι το τελικό στάδιο για μας είναι να μην κάνουμε τα ίδια με τους κατακτημένους;»

Γι᾽ αυτό εξέθετε τον εαυτό του ακόμη περισσότερο στις εκστρατείες και στα κυνήγια, ταλαιπωρούμενος και κινδυνεύοντας, ώστε ένας πρεσβευτής Σπαρτιάτης, που παραβρέθηκε την ώρα που έριχνε κάτω ένα τεράστιο λιοντάρι, είπε: «Αλέξανδρε, αγωνίστηκες σωστά για τη βασιλεία σου με το λιοντάρι». 

Αυτό το περιστατικό του κυνηγιού αφιέρωσε ο Κρατερός στους Δελφούς, αφού έδωσε εντολή να κάνουν χάλκινες μορφές του λιονταριού και των σκυλιών, του βασιλιά να παλεύει με το λιοντάρι, αλλά και του ίδιου να σπεύδει σε βοήθεια· άλλες από τις μορφές αυτές φιλοτέχνησε ο Λύσιππος, άλλες ο Λεωχάρης.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ

Ἀλέξανδρος (39.1-40.5)

Μνημοσύνη- Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας ΕλληνικήςΓραμματείας

https://www.greek-language.gr/

Εικόνα: Αλέξανδρος - Μαρμάρινο αντίγραφο του -1ου αιώνος, από το πρωτότυπο του Λύσιππου.  Ένα από τα πιο ακριβή αντίγραφα. (Ny Carlsberg, Copenhagen).  

------------------------------------

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ: ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΤΥΧΗΣ ή ΑΡΕΤΗΣ

Ο εξαίρετος βιογράφος, του Μεγίστου της οικουμένης, ο Αρριανός, στο έργο του «Αλεξάνδρου Ανάβασις» περιγράφει (άλλο) ένα περιστατικό στο οποίο καθιερώνεται το μεγαλείο του Μεγάλου Αλεξάνδρου:  ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο (ΜΟΝΟΣ) ΜΕΓΑΣ

Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2021

ΜΠΟΡΕΙ Η ΠΕΙΡΑ ΝΑ ΣΦΑΛΛΕΙ; - ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ

Με την Συγγραφέα Δήμητρα Λιάτσα 

Η Δήμητρα Λιάτσα γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη. Έκανε φιλολογικές σπουδές. Ξένες γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά και Ιταλικά. Εργάστηκε επί σειρά ετών στην επιμέλεια βιβλίων. Μετέφρασε άνω των 30 τίτλων κυρίως από την Αγγλική γλώσσα. Έγραψε άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, με αντικείμενο την Ελληνική Γραμματεία. Έδωσε σειρά ομιλιών προσκεκλημένη από το Ινστιτούτο Αριστοτέλης, με θέμα την Ελληνική Γραμματεία, την Ιστορία και την παιδεία. Από το 2009 ασχολείται με την συστηματική μελέτη του Ομήρου και από το 2014 με την ανάγνωση, τον σχολιασμό και την ανάρτηση στο διαδίκτυο ολόκληρης της Οδύσσειας. Από το 2017 έχει ξεκινήσει και την ανάγνωση, τον σχολιασμό και την ανάρτηση στο διαδίκτυο ολόκληρης της Ιλιάδος.

Η Δήμητρα Λιάτσα είναι συγγραφεύς των βιβλίων: «Τα ψέματα που λένε για την Ελλάδα» (2004) και «Η Ελληνική καταγωγή του Χριστιανικού μύθου» (2013), τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Δήλιος.

Λόγοι και Ομιλίες της Δήμητρας Λιάτσα: ΕΔΩ

Ομήρου Ιλιάς: ΕΔΩ

Ομήρου Οδύσσεια: ΕΔΩ

Από «Φρυκτωρίες» και «Βισάλτη»: ΕΔΩ

   Ομηρικός Κύκλος - Ellenos Ellen

Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2021

Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΦΩΤΟΣ

Κοίταξε τον ήλιο και η σκιά θα βρίσκεται πίσω σου. Κοίταξε τον νυχτερινό ουρανό και θα δεις τα αστέρια να λάμπουν για σένα. Κοίταξε την πανσέληνο και θα καταλάβεις τι είναι ρομαντισμός, που ομορφαίνει την ύπαρξή σου με το αχνό φως της. Κοίταξε τον Θεό που κουβαλάς μέσα σου και θα κατανοήσεις το συμπαντικό μεγαλείο του. 

Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό είδος που τα τελευταία εκατό χρόνια έχει μειώσει δραστικά την επαφή του με το ηλιακό φως, το οποίο αντικατάστησε με διαφόρων τύπων τεχνητούς φωτισμούς.

Οι αμέτρητες βιοχημικές και ενεργειακές σχέσεις όρασης με το ηλιακό φως, αποτελούν τρόπον τινά τον δεύτερο γενετικό κώδικα, όχι μόνο για εμάς αλλά για κάθε είδος ζωής. Ο τρόπος που συλλαμβάνεται η ζωή, εξελίσσεται, συμπεριφέρεται, αντιδρά και πεθαίνει στον πλανήτη Γη, εξαρτάται άμεσα από την ηλιακή ακτινοβολία. Κι άλλες δυνάμεις επιδρούν στο ενεργειακό συνεχές της, διατηρούν ωστόσο μικρότερο μερίδιο στην διαμόρφωση των ειδών.

Ένας τομέας στον οποίον επιδρά άμεσα το φυσικό ηλιακό φως, είναι αυτός που σχετίζεται με τη σεξουαλικότητα. Πειράματα με ζώα έδειξαν ότι ωριμάζουν σεξουαλικά συντομότερα, όταν δέχονται το ηλιακό φως, σε σχέση με εκείνα που διατηρούνται σε περιβάλλον τεχνητού φωτισμού.

Η μελατονίνη, είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται κατά τη διάρκεια του ύπνου, αναγκαία ασπίδα κάθε οργανισμού απέναντι σε μια σειρά σοβαρών ασθενειών, η οποία όμως υφίσταται σοβαρές βλάβες από το τεχνητό φως, ειδικά από τους λαμπτήρες φθορισμού κάθε είδους.

Πολλές επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι ο άνθρωπος μέσω της μεταφοράς των δραστηριοτήτων του από το φυσικό φως στο τεχνητό, έχει αλλάξει δραστικά κρίσιμες συνιστώσες της βιοχημείας του. Πολλοί σύγχρονοι ερευνητές φτάνουν στο σημείο να υποστηρίζουν ότι ο τεχνητός φωτισμός, είναι υπεύθυνος για πολλές σοβαρές ασθένειες του ανθρώπου.

Η μυστηριώδης φύση του φωτός άλλοτε λειτουργεί ως κύμα και άλλωτε ως σωματίδιο, σύμφωνα δε με τις επιστημονικές εκτιμήσεις και οι δύο φύσεις του έχουν τον ρόλο τους. Το φως επιδιορθώνει το DNA και τα κύτταρα κατά 99%, μέσα μία μέρα, αρκεί να ακτινοβοληθεί με υπεριώδες φως, σε συγκεκριμένη χαμηλή συχνότητα. Αν και παραμένει ένα αναμφισβήτητο γεγονός, οι επιστήμονες δεν κατανοούν πως συμβαίνει.

Η ανθρώπινη ζωή είναι σύντομη, η επιστήμη ατλείωτη, ο χρόνος λίγος, η πείρα λαθεμένη και η απόφαση γεμάτη ευθύνες. Ποιος θ' αρπάξει τον ταύρο από τα κέρατα για να σταματήσει το κακό της απόκρυψης της γνώσης για τα μυστήρια του σύμπαντος;

Πρέπει κάποτε να ζητήσουμε από τους Θεούς το ελιξιριο της ζωής! Έχουμε ρίζα θεϊκή κι ας νομίζουμε ότι δεν είμαστε θεοί! Όλοι είμαστε μικροί θεοί διότι έχουμε τη δυνατότητα να φθάσουμε στη θέωση.

Το φως είναι κάτι το μυστηριώδες αφού ταξιδεύει μαζί με το φωτόνιο και κάτι το αιθερικό. Το φωτόνιο δει έχει μάζα, δεν είναι σωματίδιο, δεν ανήκει στη δομή της ύλης. Είναι αυτό που έρχεται από τα μέρη των Αθανάτων που έχουν το ελιξίριο της ζωής.

Αυτό το μυστηριώδες υλικό που ταξιδεύει μαζί με το φως, ήταν γνωστό στα Αρχαία Ελληνικά Μυστήρια και το ονόμαζαν Πεμπτουσία ή Αιθέρα. Το γεγονός ότι υπάρχει κάτι ζωντανό, κάτι συναισθηματικά ζωογόνο, που πάλλεται και δίνει ζωή και που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα γύρω μας, αποτελεί μια ακόμα αυτονόητη αλήθεια, που ονομάζεται Θεός ή Παγκόσμιο Πνεύμα ή Μεγάλος Πατέρας ή Βασιλεία του Ουρανού ή Αιθέρας.

Από το βιβλίο του Γερ. Καλογεράκη, “Ο Θεϊκός Άνθρωπος” σελ. 356 – 358, εκδ. Δίον, Θεσσαλονίκη 2018.

--------------------

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο ΕΜΨΥΧΟΣ ΗΛΙΟΣ & ΗΛΙΟΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΟΣ

Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2021

ΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ

Η λέξη φιλοσοφία, που σημαίνει «αγάπη για τη σοφία, επιδίωξη της σοφίας», εμφανίζεται αρκετά αργά στην Αχαία Ελληνική γλώσσα. Απαντά σποραδικά κατά τον -5ο αιώνα και μόνο την εποχή του Πλάτωνα, στις αρχές του 4ου αιώνα, γίνεται προσπάθεια να καθοριστεί η ακριβής σημασία και το εύρος της εφαρμογής της. Η γενική ωστόσο πεποίθηση, τόσο των Αρχαίων όσο και η δική μας, είναι ότι η φιλοσοφία έχει γεννηθεί πολύ νωρίτερα, από τις αρχές ακόμη του 6ου αιώνα. 

Ο Αριστοτέλης θα αποδώσει τον τίτλο των πρώτων φιλοσόφων σε τρεις στοχαστές από τη Μίλητο, στον Θαλή, στον Αναξίμανδρο και στον Αναξιμένη, και έκτοτε θα τον ακολουθήσουν όλοι οι ιστορικοί της φιλοσοφίας. Στην περιφέρεια του Ελληνικού κόσμου, αρχικά στις Ιωνικές αποικίες και αργότερα στις Ελληνικές πόλεις της νότιας Ιταλίας, θα συντελεστεί η μετάβαση «από τον μύθο στον λόγο», η αντικατάσταση δηλαδή του μυθολογικού τρόπου σκέψης που χαρακτηρίζει την αρχαϊκή ποίηση από τον ορθό λόγο της φιλοσοφίας και της επιστήμης.

Από τον Θεόφραστο, τον μαθητή του Αριστοτέλη, ξεκινά και η διαδεδομένη στον Αρχαίο κόσμο πεποίθηση ότι οι τρεις μιλήσιοι φιλόσοφοι συνδέονται ο ένας με τον άλλον με σχέση μαθητείας. Ο Αναξίμανδρος υπήρξε μαθητής του Θαλή και ο Αναξιμένης μαθητής του Αναξίμανδρου.

Αρκετά νωρίς λοιπόν διαμορφώνεται η εικόνα της φιλοσοφίας που θα κυριαρχήσει σε όλη την Αρχαία σκέψη: η φιλοσοφία γεννιέται στην Ιωνία του 6ου αιώνα, όταν ένας νέος ορθολογικός τρόπος εξήγησης της φυσικής πραγματικότητας υιοθετείται από μια ομάδα στοχαστών, όταν δημιουργείται μια πρώτη σχολή φιλοσόφων. Η φιλοσοφία είναι στενά συνδεδεμένη με τη διδασκαλία, αναπτύσσεται μέσα από την κοινή αναζήτηση δασκάλου και μαθητή.

Ιδιαίτερος φαίνεται να είναι ο ρόλος του Θαλή του Μιλήσιου σε αυτή τη θεωρητική επανάσταση. Είναι αυτός που, όπως μας λέει ο Αριστοτέλης, «ίδρυσε αυτή τη φιλοσοφία», όταν θεώρησε ότι πίσω από τα συνεχώς μεταβαλλόμενα φαινόμενα υπάρχει μια «αρχή» (μία φύσις, μία οὐσία) «από την οποία συνίστανται όλα τα πράγματα, από την οποία καταρχάς προήλθαν και στην οποία τελικά με τη φθορά τους θα καταλήξουν» (Μετά τα φυσικά Α 983b6-27). 

Κατά τον Θαλή, η σταθερή, αιώνια και αναλλοίωτη αυτή ουσία είναι το νερό. Αν η μαρτυρία του Αριστοτέλη είναι σωστή, τότε ο Θαλής δικαίως θεωρείται ο πρώτος φιλόσοφος. Η φιλοσοφία γεννιέται όταν στο μυαλό των ανθρώπων δημιουργείται η πεποίθηση ότι πίσω από το φαινομενικό χάος των γεγονότων υπάρχει μια κρυφή τάξη, μια τάξη που προέρχεται από απρόσωπες δυνάμεις. Το νερό του Θαλή είναι μια τέτοια απρόσωπη δύναμη: είναι η πρώτη φιλοσοφική έννοια.

Δυστυχώς την σκέψη του Θαλή, όπως και όλων των πρώτων φιλοσόφων, την γνωρίζουμε μόνο από δεύτερο χέρι. Κείμενα του ίδιου του Θαλή δεν έφτασαν ως τα χέρια μας. Έτσι είμαστε αναγκασμένοι να ανασυνθέτουμε τη σκέψη του από πολύ μεταγενέστερες πηγές.

Ο Πλάτων, για παράδειγμα, μας μεταφέρει ένα ανέκδοτο όπου ο Θαλής εμφανίζεται ως ο τυπικός αφηρημένος φιλόσοφος: «Λένε ότι κάποτε ο Θαλής κατάφερε να πέσει σε ένα πηγάδι, καθώς προχωρούσε παρατηρώντας τα άστρα και κοιτάζοντας προς τα πάνω· τότε μια ομορφούλα και ξύπνια θρακιώτισσα υπηρέτρια, τον πείραξε λέγοντάς του ότι επιθυμεί να μάθει τι συμβαίνει στον ουρανό και αγνοεί το τι γίνεται πίσω του και πλάι στα πόδια του» (Θεαίτητος 174a). 

Σε μια ιστορία πάλι του Αριστοτέλη ο Θαλής προβλέπει από τα άστρα μεγάλη σοδειά ελιάς και καπαρώνει εγκαίρωςόλα τα ελαιοτριβεία της Μιλήτου και τηςΧίου, θέλοντας να αποδείξει σε όσους τον περιφρονούσαν για τη φτώχεια του ότι οι φιλόσοφοι θα μπορούσαν εύκολα να πλουτίσουν αν το ήθελαν, δεν ήταν όμως αυτός ο σκοπός τους (Πολιτικά 1259a9).

Παράλληλα με την εικόνα του πρώτου φιλοσόφου, πλήθος μαρτυριών μάς ζωντανεύουν έναν διαφορετικό Θαλή, προσγειωμένο, πρακτικό και εφευρετικό. Για τους Έλληνες του -5ου αιώνα ο Θαλής είναι σύμβολο επινοητικότητας και πολυπραγμοσύνης, είναι ένας από τους Επτά Σοφούς της Αρχαίας Ελλάδας. 

Δεν μας είναι απολύτως σαφές τι κοινό είχαν οι επτά αυτές προσωπικότητες. Οι περισσότεροι είχαν πολιτική δράση, κάποιοι ήταν νομοθέτες, κάποιοι άλλοι υπήρξαν και ποιητές. Το σίγουρο πάντως είναι ότι από τους επτά μόνο ο Θαλής διεκδικεί τον τίτλο του φιλοσόφου. 

Ο σοφός προηγείται του φιλοσόφου, όπως η σοφία είναι προγενέστερη της φιλοσοφίας. Ο Όμηρος χαρακτηρίζει «σοφία» την εμπνευσμένη από την Αθηνά τέχνη του ναυπηγού (Ιλιάδα Ο 411) και ο Σόλων την εμπνευσμένη από τις Μούσες ποιητική τέχνη (Ελεγ. 1.52). 

Στη συνάντηση του Κροίσου με τον Σόλωνα, που μας περιγράφει ο Ηρόδοτος, ο Κροίσος αναρωτιέται ποια είναι η πηγή της σοφίας του Σόλωνα και σπεύδει να τη συνδέσει αμέσως με τα πολλά ταξίδια του και την επιθυμία να δει καινούργια πράγματα (Ιστορίαι 1.30). 
Η «σοφία» λοιπόν της αρχαϊκής εποχής, η οποία είναι ταυτοχρόνως εμπνευσμένη από τους θεούς πρακτική δεξιότητα, χειρισμός του ποιητικού λόγου και επιτόπια έρευνα (ιστορία), κάποια στιγμή θα οδηγήσει στη «φιλοσοφία». Ο Θαλής φαίνεται να συμβολίζει ακριβώς αυτή τη μετάβαση. Αξίζει λοιπόν να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα αν πρέπει να κατατάξουμε τον Θαλή στους σοφούς ή στους φιλοσόφους.

https://www.greek-language.gr/

----------------------------------

ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ

ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ: «ΠΑΝΤΑ ΠΛΗΡΗ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΩΝ».

ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ ΓΝΩΡΙΖΑΝ ΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΠΥΡΑΜΙΔΩΝ ή ΜΗΠΩΣ ΟΧΙ; (Σείριος)

Ο ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΒΛΕΨΕ ΜΙΑ ΟΛΙΚΗ ΕΚΛΕΙΨΗ ΗΛΙΟΥ

Ο ΘΑΛΗΣ ΕΚΡΙΝΕ ΠΩΣ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΗΤΑΝ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ ΣΤΑ ΠΡΟΣΒΛΗΤΙΚΑ ΛΟΓΙΑ, ΑΛΛΑ, ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟ.

Δευτέρα 15 Νοεμβρίου 2021

ΤΑ ΝΕΡΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΛΙΣΣΟΥ, ΔΕΝ ΣΤΑΘΗΚΑΝ ΑΡΚΕΤΑ ΝΑ ΞΕΔΙΨΑΣΟΥΝ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟ ΤΟΥ ΞΕΡΞΗ, ΑΛΛΑ ΣΤΕΡΕΨΑΝ “...οὐκ ἀντέσχε τὸ ὕδωρ παρέχων τῷ Ξέρξεω στρατῷ ἀλλ᾽ ἐπέλιπε”

Εικόνα: Ο Φιλιούρης, όπως είναι η λαϊκή ονομασία του Aρχαίου Λίσσου. Mεγάλος ποταμός της Θράκης. 

Οι βασικές μας πηγές για τη Μάχη των Θερμοπυλών είναι το 7ο βιβλίο των Ιστοριών του Ηροδότου και το 11ο της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη. Ο πρώτος αριθμεί τον στρατό του Λεωνίδα σε 6.000 συνολικά, εκ των οποίων "οι τριακόσιοι άνδρες [από τη Σπάρτη] που οδήγησε στις Θερμοπύλες διαλέχτηκαν από τον ίδιο κι είχαν όλοι γιους". Ο Διόδωρος τους υπολογίζει σε 7.200. Διαφωνία υπάρχει και για τους αντιπάλους: πάνω από πέντε εκατομμύρια αναφέρει ο Ηρόδοτος, ενώ γύρω στο ένα εκατομμύριο συν 1.200 επανδρωμένα πλοία τούς περιορίζει ο Διόδωρος, ενώ τα πελάγη καλύφθηκαν ολότελα από τα πανιά των πλοίων.

Όπως και να έχει η στρατιά των Περσών ήταν τεράστια! Ενδεικτική του μεγέθους του στρατού είναι η σημείωση πως από όπου περνούσαν οι Πέρσες και έπαιρναν νερό για τις ανάγκες τους, τα ποτάμια στέρευαν….

[7.108.1] Κι ο Ξέρξης απ᾽ τον Δορίσκο συνέχισε την πορεία του εναντίον της Ελλάδας και ανάγκαζε να τον ακολουθήσουν στην εκστρατεία, ο ένας μετά τον άλλο, όσοι λαοί παρεμβάλλονταν στην προέλασή του. Γιατί, όπως και προηγουμένως έχω αναφέρει, ύστερ᾽ από την κατάκτησή τους από τον Μεγάβαζο και αργότερα από τον Μαρδόνιο, όλες οι περιοχές ώς τη Θεσσαλία είχαν υποδουλωθεί κι ήταν φόρου υποτελείς στον βασιλιά. [7.108.2] Στην πορεία του από τον Δορίσκο προσπέρασε τα φρούρια των Σαμοθρακών, που η τελευταία αποικία που έχουν ιδρύσει προς τα δυτικά λέγεται Μεσημβρία. Αμέσως ύστερ᾽ απ᾽ αυτήν έρχεται μια πόλη των Θασίων, η Στρύμη, κι ανάμεσ᾽ απ᾽ αυτές τις δυο ο ποταμός Λίσσος κυλά τα νερά του, που δε στάθηκαν τότε αρκετά να ξεδιψάσουν το στρατό του Ξέρξη, αλλά στέρεψαν. [7.108.3] Κι αυτή η περιοχή τον παλιό καιρό ονομαζόταν Γαλλαϊκή, σήμερα όμως Βριαντική· αλλά, αν κάποιοι μ᾽ όλο τους το δίκιο μπορούν κι αυτή να τη λένε δική τους, είναι οι Κίκονες.
[7.109.1] Κι αφού διάβηκε και την κοίτη του ποταμού Λίσσου, που έμεινε κατάξερη, προσπέρασε τις εξής ελληνικές πόλεις: τη Μαρώνεια, τη Δικαία, τα Άβδηρα.

ΗΡΟΔΟΤΟΣ

Ἱστορίαι/ ΒΙΒΛΙΟ Η: ΠΟΛΥΜΝΙΑ 

Ο Δορίσκος είναι αρχαία πόλη και πεδινό χωριό της Θράκης στην Περιφερειακή Ενότητα Έβρου.

Ο Λίσσος ή Φιλιουρής είναι ποταμός της Θράκης. Πηγάζει από την οροσειρά της Ροδόπης (όρος Μεγάλο Λιβάδι) και εκβάλει στο Θρακικό πέλαγος δίπλα στο χωριό Ίμερος.

http://www.cinemanews.gr/ , https://www.greek-language.gr/ , https://el.wikipedia.org/

Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2021

Ο ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΣΚΑΜΑΝΔΡΟΥ

Σκάμανδρος ή Ξάνθος. Θεός ποταμός της πεδιάδας της Τροίας, γιος του Δία. Τα ονόματά του αιτιολογούνται ως εξής:

α) Όταν ο Ηρακλής βρέθηκε κάποτε στην Τρωάδα, ζήτησε από τον πατέρα το Δία να του δείξει μια πηγή για να ξεδιψάσει. Πράγματι, ο Δίας έκαμε τη γη να αναβλύσει νερό, όχι όμως αρκετό ώστε να αρκέσει στον ήρωα. Γι' αυτό έκαψε βαθιά τη γη και βρήκε πλούσια φλέβα νερού. Αυτή η φλέβα υπήρξε η πηγή του Σκάμανδρου.

β) Ξάνθος, δηλαδή Κόκκινος ονομάστηκε ή από το χρώμα των νερών που κυλούσαν σε αυτόν ή γιατί τα δέρματα των προβάτων βάφονταν κόκκινα, όταν τα έρριχναν μέσα στο ποτάμι για να πλυθούν. Λέγεται, μάλιστα, ότι η Αφροδίτη, πριν την κρίση του Πάρη, λούστηκε στον ποταμό, για να δώσει χρυσαφιές ανταύγειες στα μαλλιά της.

Παιδιά του ήταν ο Τεύκρος από τη νύμφη Ιδαία, που υπήρξε ο πρώτος βασιλιάς της Τρωάδας· η Καλλιρόη, που παντρεύτηκε τον Τρώα, γιο του θεού ποταμού Σιμόεντα, αδελφού του Σκάμανδρου, η Στρυμώ, σύζυγος του Λαομέδοντα, γιου του Ίλου. Έτσι ο Σκάμανδρος βρίσκεται στην κορυφή του γενεαλογικού δέντρου της βασιλικής οικογένειας.

Τα νερά αυτού του ποταμού, όπως και άλλων, θεωρούνταν ότι συνέτειναν στη γονιμοποίηση, γι' αυτό και, σύμφωνα με νόμο, οι μελλόνυμφες της Τροίας έπρεπε να λουστούν στα νερά του. Επρόκειτο για τελετή δημόσιου χαρακτήρα, αφού συγγενείς και ο υπόλοιπος κόσμος παρακολουθούσαν από μακριά «όπως επιτρέπει ο νόμος». Στη διάρκεια του λουτρού οι κοπέλες πρόφεραν ιερά λόγια: «Πάρε, Σκάμανδρε, την παρθενιά μου» (Αισχίνης., Επιστολαί 10, 3).

Ο Σκάμανδρος έχει ρόλο και στην Ιλιάδα, κυρίως στη ραψωδία Φ. Στα νερά του προστάζει ο Δίας να πλύνουν τον νεκρό Σαρπηδόνα, στα νερά και στις όχθες του πολεμά ο Αχιλλέας μετά τον θάνατο του Πάτροκλου. Και αντί να αιχμαλωτίζει τους αντιπάλους του Τρώες και τους συμμάχους τους, σκότωνε αναρίθμητους, ανάμεσά τους και τους Πριαμίδες Λυκάονα, Έκτορα και Πολύδωρο, τον πιο μικρό γιο του Πρίαμου (ραψωδίες Υ-Χ). 

Η μανία του Αχιλλέα εκδηλώθηκε όχι μόνο με τον αριθμό των θυμάτων του αλλά και στη μεταχείριση που επιφύλασσε στα νεκρά σώματα. Στη μάχη που έδωσε στις όχθες του θεού-ποταμού Σκάμανδρου και μέσα στον ίδιο τον Σκάμανδρο, οι Τρώες υποχώρησαν μπροστά στον μανιασμένο Αχιλλέα, ρίχτηκαν στα νερά του ποταμού για να γλιτώσουν αλλά τελικά παγιδεύτηκαν, και όχι μόνο τους σφαγίασε ο Αχιλλέας μέσα στο ποτάμι, εβάφουνταν στο γαίμα το ποτάμι (Φ 21) αλλά άφηνε και τα πτώματα μέσα στο ποτάμι σε μια παρωδία ταφικής τελετουργίας (Φ 1-33).

Ο ποταμός Σκάμανδρος θύμωσε, παραπονέθηκε ότι με τόσους νεκρούς δεν μπορούν τα νερά του να χυθούν στη θάλασσα και ζήτησε από τον Αχιλλέα να στραφεί κατά τον κάμπο. Στη συνέχεια του επιτέθηκε προστατεύοντας τους Τρώες και ζήτησε τη βοήθεια του αδελφού του ποταμού Σιμόεντα. 

Όμως ο Αχιλλέας έπεσε ξανά στο ποτάμι και συνέχισε το ανελέητο έργο του, ο θεός θύμωσε, ξεχείλισε και ρίχτηκε επάνω του. Τα νερά του έφτασαν μέχρι τον λαιμό του ήρωα, οπότε έτρεξαν να παρασταθούν στον Αχιλλέα η Αθηνά και ο Ποσειδώνας. Ακολούθησε η πρώτη σημαντική σκηνή της Θεομαχίας, η σύγκρουση του Σκάμανδρου με τον Ήφαιστο, τον οποίο έστειλε η Ήρα. Με τη φωτιά που ανάβει ο Ήφαιστος στεγνώνει τα νερά και καίει τα δέντρα στις όχθες. 

Ο ποταμός ηττήθηκε, και τελικά ο Αχιλλέας συμφώνησε να οδηγήσει τους Τρώες έξω από το ποτάμι, όχι όμως και να σταματήσει τη σφαγή. Το μόνο που απέμενε στον Σκάμανδρο ήταν να εκφράσει την προσδοκία, το νεκρό σώμα του αρχηγού των Μυρμιδόνων να κακοποιηθεί μένοντας άταφο - αυτό λέει στον αδελφό του ποταμό Σιμόεντα:

 […] μηδέ και τα πανώρια

θαρρώ θα τον γλιτώσουν άρματα, που κάτω απ' τα νερά μου
λέω θα βρεθούν βαθιά να κοίτουνται, χωμένα μες στη λάσπη
Και θα τυλίξω μες στον άμμο μου τον ίδιο αυτόν, χαλίκια
πάνω του αρίφνητα στοιβάζοντας, κι ουδέ τα κόκαλά του
θα βρουν οι Αργίτες να μαζέψουνε· τόση από πάνω λάσπη
θα ρίξω. Αυτού και το μνημούρι του θα γένει· απ' άλλο χώμα
δε θα 'χει ανάγκη πια, τον τάφο του σα θα γνοιαστούν οι Αργίτες.
(Φ 316-23)

https://www.greek-language.gr/

Σάββατο 13 Νοεμβρίου 2021

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΤΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΟΛΑ

Με την Συγγραφέα Δήμητρα Λιάτσα 

Η Δήμητρα Λιάτσα γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη. Έκανε φιλολογικές σπουδές. Ξένες γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά και Ιταλικά. Εργάστηκε επί σειρά ετών στην επιμέλεια βιβλίων. Μετέφρασε άνω των 30 τίτλων κυρίως από την Αγγλική γλώσσα. Έγραψε άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, με αντικείμενο την Ελληνική Γραμματεία. Έδωσε σειρά ομιλιών προσκεκλημένη από το Ινστιτούτο Αριστοτέλης, με θέμα την Ελληνική Γραμματεία, την Ιστορία και την παιδεία. Από το 2009 ασχολείται με την συστηματική μελέτη του Ομήρου και από το 2014 με την ανάγνωση, τον σχολιασμό και την ανάρτηση στο διαδίκτυο ολόκληρης της Οδύσσειας. Από το 2017 έχει ξεκινήσει και την ανάγνωση, τον σχολιασμό και την ανάρτηση στο διαδίκτυο ολόκληρης της Ιλιάδος.

Η Δήμητρα Λιάτσα είναι συγγραφεύς των βιβλίων: «Τα ψέματα που λένε για την Ελλάδα» (2004) και «Η Ελληνική καταγωγή του Χριστιανικού μύθου» (2013), τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Δήλιος.

Λόγοι και Ομιλίες της Δήμητρας Λιάτσα: ΕΔΩ

Ομήρου Ιλιάς: ΕΔΩ

Ομήρου Οδύσσεια: ΕΔΩ

Από «Φρυκτωρίες» και «Βισάλτη»: ΕΔΩ

   Ομηρικός Κύκλος - Ellenos Ellen

ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ: ΜΟΥ ΦΤΑΝΕΙ ΝΑ ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΧΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΘΕΑΡΕΣΤΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΑΡΕΣΤΑ ΛΟΓΙΑ

[9.78.1] Στο στρατόπεδο των Αιγινητών πάλι, στις Πλαταιές, ήταν ο Λάμπων, ο γιος του Πυθέα, που είχε την πρώτη θέση ανάμεσα στους Αιγινήτες· αυτός χύθηκε προς το μέρος του Παυσανία, τσακίστηκε να φτάσει κοντά του και του έλεγε:

[9.78.2] «Γιε του Κλεομβρότου, έχεις καταγάγει έναν θρίαμβο μοναδικό σε μεγαλείο και λαμπρότητα κι ο θεός σε αξίωσε να σώσεις την Ελλάδα κι η δόξα να συντροφεύει τ᾽ όνομά σου όσο κανενός άλλου Έλληνα απ᾽ όσους ξέρουμε. Λοιπόν ολοκλήρωσε το έργο σου, για να συντροφεύει τ᾽ όνομά σου φήμη ακόμα μεγαλύτερη κι απο δώ και πέρα κάθε βάρβαρος να το σκέφτεται πολύ να βάλει μπροστά ενέργειες αλλοπρόσαλλες εναντίον των Ελλήνων.

[9.78.3] Δηλαδή, όταν σκοτώθηκε ο Λεωνίδας στις Θερμοπύλες, ο Μαρδόνιος κι ο Ξέρξης έκοψαν το κεφάλι του και το παλούκωσαν· εσύ, αν ανταποδώσεις την ίδια τιμωρία σ᾽ αυτόν, πρώτα πρώτα θα επαινεθείς απ᾽ όλους τους Σπαρτιάτες, κι επίσης κι από τους υπόλοιπους Έλληνες· γιατί παλουκώνοντας τον Μαρδόνιο θα έχεις πάρει εκδίκηση για τον αδερφό του πατέρα σου, τον Λεωνίδα». Αυτός λοιπόν, έχοντας την εντύπωση πως του προσφέρει υπηρεσία, έλεγε αυτά, κι ο άλλος του αποκρίθηκε:

[9.79.1] «Ξένε Αιγινήτη, ήταν για μένα ευχάριστη έκπληξη οι καλές διαθέσεις σου απέναντί μου και που θέλεις το καλό μου, όμως αστόχησες κι η συμβουλή σου δεν είναι σωστή· γιατί, αφού με ανέβασες στα ύψη κι εμένα και την πατρίδα και το κατόρθωμά μου, με γκρέμισες όσο γίνεται πιο κάτω στου κακού τη σκάλα, παρακινώντας με ν᾽ αφήσω να ξεσπάσει η μανία μου σε νεκρό και λέγοντας πως η δόξα μου θα μεγαλώσει, αν κάνω αυτά που ταιριάζει να τα κάνουν μάλλον οι βάρβαροι κι όχι οι Έλληνες, άσε που κι εκείνους ακόμη τους κακίζουμε γι᾽ αυτό.

[9.79.2] Λοιπόν εγώ γι᾽ αυτή μου τη στάση ας γίνω δυσάρεστος και στους Αιγινήτες και σ᾽ όσους χαίρονται μ᾽ αυτά· μου φτάνει να με παραδέχονται οι Σπαρτιάτες για θεάρεστες πράξεις και θεάρεστα λόγια. Κι όσο για τον Λεωνίδα, για τον οποίο μου λες να πάρω εκδίκηση, σου λέω ότι πήραμε πίσω το αίμα του και με το παραπάνω και πως και ο ίδιος του και οι άλλοι που σκοτώθηκαν στις Θερμοπύλες τιμήθηκαν με τις αναρίθμητες ζωές αυτών που κείτονται εδώ. Ωστόσο εσύ, όσο έχεις τέτοιες προτάσεις, μη με πλησιάσεις πια κι ούτε να με συμβουλέψεις, και να μου πεις κι ευχαριστώ που σ᾽ άφησα ατιμώρητο».

ΗΡΟΔΟΤΟΣ

Ἱστορίαι - ΒΙΒΛΙΟ Ι: ΚΑΛΛΙΟΠΗ 
(9.76.1-9.79.2) (Εκδόσεις Γκοβόστη)

https://www.greek-language.gr/

----------------------------

Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΠΛΑΤΑΙΩΝ (Καλοκαίρι του -479)

ΠΡΙΝ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ και ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΠΛΑΤΑΙΩΝ

ΕΝΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗ ΝΥΧΤΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΠΛΑΤΑΙΩΝ.

Ο ΤΡΙΠΟΔΑΣ ΤΩΝ ΠΛΑΤΑΙΩΝ

Τετάρτη 10 Νοεμβρίου 2021

ΑΡΙΣΤΕΑΣ - ΙΕΡΟΦΑΝΤΗΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΜΕ ΑΝΕΞΗΓΗΤΕΣ ΥΠΕΡΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Ο Αριστέας ο Προκοννήσιος. Έλληνας επικός ποιητής της Αρχαιότητος από το ομώνυμο νησί της Προποντίδας. Ακροβατεί μεταξύ θρύλου και ιστορικής πραγματικότητας, με το όνομα του να συνδέεται τόσο με την ποιητική δημιουργία όσο και με αφηγήσεις υπερφυσικού χαρακτήρα στις οποίες του αποδίδονται ιδιαίτερες δυνάμεις, καθώς και μία ιδιαίτερη σχέση με τον Απόλλωνα. Έδρασε ως ιεροφάντης του Απόλλωνα αλλά κυρίως έμεινε γνωστός για την εκστατική του ικανότητα να στέλνει την ψυχή του σε άλλους τόπους. "Την ψυχή όταν εβούλετο εξείεναι"... Είχε ανεξήγητες υπερφυσικές ιδιότητες. Όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, έζησε 240 χρόνια, εγκατέλειψε πολλές φορές το σώμα του και εμφανιζόταν σαν ενεργειακό ολόγραμμα.

Ηρόδοτος 4 – 13,14,15, διαβάζουμε:

[4.13.1] Ο Αριστέας πάλι, ο γιος του Καϋστροβίου από την Προκόννησο, γράφοντας το επικό του ποίημα, είπε πως έφτασε στη χώρα των Ισσηδόνων σε κατάσταση απολλώνειας έκστασης, κι ότι πιο πέρα από τους Ισσηδόνες κατοικούν άνθρωποι μονόφθαλμοι, οι Αριμασποί, και πέρ᾽ απ᾽ αυτούς οι γρύπες οι χρυσοφύλακες, και πιο βόρεια απ᾽ αυτούς οι Υπερβόρειοι, που φτάνουν ώς τη θάλασσα. 

[4.13.2] Λοιπόν, πως όλοι αυτοί, με εξαίρεση τους Υπερβορείους, πρώτα οι Αριμασποί κι ύστερα όλοι οι άλλοι, πατούσαν τη γη των γειτόνων τους, κι έτσι οι Αριμασποί έδιωξαν με τη βία τους Ισσηδόνες από τη χώρα τους, οι Ισσηδόνες τους Σκύθες, και οι Κιμμέριοι, που κατοικούσαν στις ακτές της νότιας θάλασσας, στενεμένοι από τους Σκύθες εγκατέλειψαν τη χώρα τους. Έτσι λοιπόν ούτε κι αυτός συμφωνεί με τους Σκύθες σ᾽ ό,τι αφορά τη χώρα αυτή.

[4.14.1] Τώρα, από πού καταγόταν ο Αριστέας, ο ποιητής αυτού του έπους, έχει ειπωθεί· θα πω όμως την ιστορία που άκουσα γι᾽ αυτόν στην Προκόννησο και στην Κύζικο. Λένε δηλαδή πως ο Αριστέας, από οικογένεια της πρώτης σειράς μέσα στην πόλη τους, μόλις μπήκε μέσα σε υφαντήριο στην Προκόννησο, πέθανε, και πως ο υφαντής έκλεισε καλά το εργαστήρι του κι έσπευσε να ειδοποιήσει τους συγγενείς του νεκρού. 

[4.14.2] Και πως το νέο πια είχε κάνει το γύρο της πόλης, ότι ο Αριστέας πέθανε και πάει, όταν ήρθε από την πόλη Αρτάκη ένας Κυζικηνός και αμφισβητούσε την είδηση, επιμένοντας πως συναπαντήθηκε με τον Αριστέα που πορευόταν για την Κύζικο και πως πιάσανε κουβέντα. Κι αυτός με πείσμα ν᾽ αμφισβητεί, όμως οι συγγενείς του νεκρού έφτασαν στο υφαντήριο μ᾽ όλα τα χρειαζούμενα για να σηκώσουν το νεκρό για ταφή.

[4.14.3] Όμως, λένε πως, όταν άνοιξαν την πόρτα της οικοδομής, δε φαινόταν ούτε πεθαμένος ούτε ζωντανός ο Αριστέας. Και πως ύστερα από έξι χρόνια παρουσιάστηκε αυτός στην Προκόννησο κι έγραψε αυτό το επικό ποίημα, που σήμερα οι Έλληνες το ονομάζουν Τα Αριμάσπεια, και πως μόλις το έγραψε έγινε άφαντος για δεύτερη φορά.

[4.15.1] Λοιπόν αυτά λένε αυτές οι πολιτείες, εγώ όμως έμαθα τα παρακάτω περιστατικά που έγιναν στο Μεταπόντιο της Ιταλίας διακόσια σαράντα χρόνια ύστερ᾽ από τη δεύτερη φορά που έγινε άφαντος ο Αριστέας· τόσα τα έβγαζα συνδυάζοντας τα όσα λέγονται στην Προκόννησο και το Μεταπόντιο.

[4.15.2] Οι Μεταποντίνοι λένε πως εμφανίστηκε στη χώρα τους ο ίδιος ο Αριστέας και τους παράγγειλε να ιδρύσουν βωμό για τον Απόλλωνα και δίπλα του να στήσουν ανδριάντα με επιγραφή «Αριστέας ο Προκοννήσιος», γιατί, τους είπε, η χώρα τους είναι η μοναδική από τις Ιταλιωτικές που την επισκέφτηκε ο Απόλλων, κι ότι ακόλουθός του ήταν ο ίδιος — αυτός που τώρα είναι Αριστέας. Αλλά πως τότε, όταν ήταν στην ακολουθία του θεού, ήταν κοράκι.

[4.15.3] Και, λένε οι Μεταποντίνοι πως, αφού είπε αυτό, έγινε άφαντος· ακόμα, πως έστειλαν ανθρώπους τους στους Δελφούς και ρωτούσαν το θεό τί ήταν αυτός ο άνθρωπος – φάντασμα. Και πως η Πυθία τούς παράγγειλε ν᾽ ακούσουν το φάντασμα, κι αν το ακούσουν, θα ᾽χουν μεγαλύτερο διάφορο. Και πως αυτοί τα δέχτηκαν αυτά και τα εκτέλεσαν κατά γράμμα.

[4.15.4] Και σήμερα είναι στημένος ανδριάντας με την επιγραφή «Αριστέας» ακριβώς δίπλα από το βωμό του Απόλλωνα, περιτριγυρισμένος από δαφνόδεντρα — κι ο βωμός βρίσκεται στην αγορά. Λοιπόν, σα να ᾽ναι αρκετά τα όσα είπαμε για τον Αριστέα.

Ηρόδοτος 4 -13,14,15

https://www.greek-language.gr/

ΕΙΚΟΝΑ: https://ellinondiktyo.blogspot.com/

-----------------------------

Ο ΥΠΕΡΒΟΡΕΙΟΣ ΆΒΑΡΙΣ 

Η ΧΩΡΑ ΚΑΙ Η ΑΘΑΝΑΤΗ ΦΥΛΗ ΤΩΝ ΥΠΕΡΒΟΡΕΙΩΝ - Ο ΥΠΕΡΒΟΡΕΙΟΣ ΑΒΑΡΙΣ ΚΑΙ ΤΟ «ΙΠΤΑΜΕΝΟ ΑΚΟΝΤΙΟ» ΠΟΥ ΤΟΝ ΜΕΤΕΦΕΡΕ

Τρίτη 9 Νοεμβρίου 2021

ΟΛΒΙΟΤΗΤΑ: Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΥΤΥΧΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Αν σήμερα θεωρούμε ευτυχία την ψυχική ικανοποίηση από την εκπλήρωση των επιθυμιών μας, στην Αρχαία Ελλάδα έπρεπε να κλείσει η ζωή ενός ανθρώπου για να χαρακτηριστεί «όλβιος» (ευτυχισμένος, μακάριος). Ούτε τα ανδραγαθήματα, ούτε η δόξα, ούτε ο πλούτος σε έκανε ευτυχή παρά μόνο η τέλεια και αρμονική ολοκλήρωση του κύκλου της ζωής σου. Η ιστορία του «όλβιου» ξεκινά από τον διάλογο του Σόλωνα με τον Κροίσο και συνεχίζεται στα… έγκατα του Άδη, εκεί που ο Οδυσσέας συνάντησε την ψυχή του ανδρείου Αχιλλέα και άκουσε το παράπονό της…

του Δημήτρη Καλαντζή

ΣΚΗΝΗ ΠΡΩΤΗ: Ο ΣΟΛΩΝΑΣ ΒΛΕΠΕΙ ΤΟΝ ΠΛΟΥΤΟ ΤΟΥ ΚΡΟΙΣΟΥ

Ηροδότου «Ιστορίαι» (1.26.1 – 1.33.1): Ο Κροίσος διαδέχτηκε τον Αλυάττη στην βασιλεία της Λυδίας σε ηλικία τριάντα πέντε χρόνων. Πρώτους από τους Έλληνες, χτύπησε τους Εφεσίους κι ύστερα, με τη σειρά, μία μία τις πόλεις των Ιώνων και των Αιολέων… Έφτασε να έχει στην υποταγή του Κίλικες, Λυκίους, Λυδούς, Φρύγες, Κάρες, Ίωνες, Δωριείς, Αιολείς και Πάμφυλους… Δεν χτύπησε όμως τα νησιά και τον ελλαδικό χώρο, καθώς πίστευε ότι θα έβρισκε μεγάλη αντίσταση. Οι Σάρδεις, το κέντρο του βασιλείου της Λυδίας, είχε γεμίσει πλούτο και οι σοφοί της Ελλάδας, ένας ένας επισκέπτονταν την αυλή του βασιλιά Κροίσου για να γνωρίσουν από κοντά τον ξακουστό ηγέτη. Έτσι και ο Σόλωνας, αφού έδωσε στους Αθηναίους τη νομοθεσία του, ξεκίνησε να γνωρίσει τον κόσμο, περνώντας πρώτα από την Αίγυπτο και φτάνοντας ύστερα στις Σάρδεις. Σαν έφτασε, τον φιλοξένησε στα βασιλικά του ανάκτορα ο Κροίσος· κι ύστερα την τρίτη ή την τετάρτη μέρα με προσταγή του Κροίσου, υπηρέτες γυρνούσαν το Σόλωνα να δει τους θησαυρούς και του έδειχναν πόσο ήσαν όλα μεγάλα και πλούσια…

ΕΝΑΣ «ΑΝΩΝΥΜΟΣ» ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΕΥΤΥΧΕΣΤΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΟΙΣΟ…

Ο Κροίσος άφησε τον Σόλωνα να τα δει όλα και να τα εξετάσει, κι όταν ήρθε η κατάλληλη στιγμή, του έκανε την ερώτηση: «Ξένε, έως εμάς έχει φτάσει η μεγάλη σου φήμη για τη σοφία και τα ταξίδια σου, πως η αγάπη σου για γνώση σε έσπρωξε να επισκεφτείς χώρες πολλές, για να τις σπουδάσεις. Έτσι λοιπόν τώρα, ξύπνησε μέσα μου η επιθυμία να σε ρωτήσω αν γνώρισες κάποιον άνθρωπο, που να είναι ο πιο ευτυχισμένος (ολβιώτατος) από όλους». Ο Κροίσος έκανε την ερώτηση με την ιδέα πως είναι ο ίδιος ο πιο ευτυχισμένος (ολβιώτατος) ανάμεσα στους ανθρώπους. Όμως ο Σόλων χωρίς καμιά κολακεία και με απόλυτη ειλικρίνεια απαντά: «Βασιλιά μου, τον Τέλλο τον Αθηναίο». Σάστισε ο Κροίσος με την απάντηση και ρώτησε ανυπόμονα: «Κι από πού κρίνεις τον Τέλλο πως είναι ο πιο ευτυχισμένος (ολιβιώτατος);» Και κείνος αποκρίθηκε: «Πρώτα από όλα ο Τέλλος είχε παιδιά καλά και άξια, και είδε από όλα αυτά εγγόνια, κι όλα να ζουν· κι ύστερα από μια ζωή γεμάτη αγαθά, με τα δικά μας μέτρα, το τέλος της ζωής του ήρθε όλο λάμψη: σε μια μάχη των Αθηναίων με τους γείτονές τους στην Ελευσίνα, όρμησε στον εχθρό, τον έτρεψε σε φυγή και βρήκε πάνω εκεί τον πιο ωραίο θάνατο. Οι Αθηναίοι τον έθαψαν με δημόσια δαπάνη και του έκαναν μεγάλες τιμές».

ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΣ «ΠΙΟ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ»; ΔΥΟ ΑΓΡΟΤΕΣ ΑΠΟ ΑΡΓΕΙΤΙΚΗ ΓΕΝΙΑ !

Η απάντηση του Σόλωνα ερέθισε τον Κροίσο αλλά δεν τον αποθάρρυνε από το να ρωτήσει ποιος είναι ο δεύτερος «ολβιώτατος», που γνώρισε, πιστεύοντας ακράδαντα πως τη δεύτερη θέση θα την έπαιρνε ο ίδιος. Όμως ο Σόλων αποκρίθηκε: «Τον Κλέοβη και τον Βίτωνα. Αυτοί, που ήταν από αργίτικη γενιά, και αγαθά αρκετά είχαν και επιπλέον σωματική δύναμη μεγάλη· και οι δύο είχαν κερδίσει βραβεία σε αγώνες και λένε μάλιστα γι᾽ αυτούς την ακόλουθη ιστορία: Πως σε μια γιορτή που έκαναν οι Αργίτες προς τιμή της Ήρας, έπρεπε η μητέρα τους να πάει οπωσδήποτε με ζεμένο αμάξι στο ιερό, όμως τα βόδια δεν έφταναν στην ώρα τους από το χωράφι· καθώς ο χρόνος δεν τους έπαιρνε να περιμένουν, μπήκαν οι ίδιοι οι νέοι κάτω από το ζυγό και έσερναν το αμάξι, ενώ πάνω του πήγαινε η μητέρα τους. Κι αφού έσυραν το φορτίο τους σαράντα πέντε στάδια, έφτασαν στο ιερό. Το κατόρθωμά τους, που το είδε όλος ο κόσμος στη γιορτή, το επισφράγισε λαμπρά το τέλος της ζωής τους, με το οποίο ο θεός έδειξε ότι ο άνθρωπος είναι κάποιες φορές καλύτερο να πεθαίνει παρά να ζει. Γιατί οι Αργείοι τούς περικύκλωσαν και μακάριζαν τα παλικάρια για τη ρώμη τους, ενώ οι Αργίτισσες μακάριζαν τη μάνα τους, που της έτυχαν τέτοια παιδιά. Και η μητέρα τους, γεμάτη χαρά για το έργο και τους επαίνους των παιδιών της, στάθηκε αντίκρυ στο άγαλμα της θεάς και ευχόταν για τον Κλέοβη και το Βίτωνα, τα παιδιά της, που τόσο πολύ την τίμησαν, να τους δώσει η θεά ό,τι καλύτερο μπορεί να τύχει σε άνθρωπο. Ύστερα από αυτή την ευχή έκαναν θυσίες κι έφαγαν, και σαν κοιμήθηκαν τα παλικάρια στο ίδιο το ιερό, δεν μεταξύπνησαν ποτέ, αλλά η ζωή τους τέλειωσε έτσι. Και οι Αργείοι τούς έφτιαξαν αγάλματα και τα αφιέρωσαν στους Δελφούς, να τους τιμήσουν που στάθηκαν άριστοι άνδρες».

ΤΥΧΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΖΩΗΣ

Ο Κροίσος, οργισμένος που έχασε και τη δεύτερη θέση του «ολιβιώτατου» από δύο ασήμαντα παλικάρια, είπε: «Ε, ξένε, και η δική μας λοιπόν ευδαιμονία τόσο μηδαμινή είναι για σένα, που την καταφρόνησες έτσι, ώστε ούτε με ιδιώτες δεν μας θεώρησες άξιους να συγκριθούμε;» Ο Σόλωνας απάντησε: «Κροίσε, ξέρω καλά ότι ο θεός είναι φθονερός και του αρέσει να φέρνει τα πάνω κάτω. Στο μάκρος της ζωής του, ο άνθρωπος έχει πολλά να δει, που δε θα ᾽θελε, και πολλά να πάθει. Ώς τα εβδομήντα χρόνια, που είναι είκοσι έξι χιλιάδες διακόσιες πενήντα μέρες, ούτε μια τους δεν φέρνει κάτι όμοιο με την άλλη. Με αυτούς τους όρους, Κροίσε, ο άνθρωπος είναι έρμαιο της τύχης. Σ᾽ εμένα βέβαια, εσύ φανερώνεσαι να έχεις πολλά πλούτη και να είσαι βασιλιάς πολλών ανθρώπων. Όμως εκείνο που ρωτάς, ακόμη δεν είμαι σε θέση να το πω, πριν μάθω πως είχες καλά τέλη. Γιατί δεν είναι ασφαλώς πιο ευτυχισμένος (όλβιος) ο πολύ πλούσιος από εκείνον που έχει το καθημερινό του, εκτός κι αν είναι τυχερός (ευτυχέας) και τελειώσει τη ζωή του μέσα σε όλα τα αγαθά του. Γιατί υπάρχουν ζάπλουτοι άνθρωποι, δυστυχισμένοι, και άλλοι με μετρημένα αγαθά, ευτυχισμένοι (όλβιοι).

«ΠΟΛΛΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΓΕΥΤΗΚΑΝ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΓΚΡΕΜΙΣΤΗΚΑΝ…»

Ο πολύ πλούσιος έχει πιο πολλά μέσα να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του και περισσότερη δύναμη για να σηκώσει μια μεγάλη συμφορά, που θα τον βρει. Όμως και εκείνος που δεν είναι πλούσιος, έχει δύναμη να βαστάξει στις δυσκολίες και να είναι ωραίος και καλότεκνος. Και αν πλάι σ᾽ αυτά, τύχει να έχει και καλά τέλη στη ζωή του, ε αυτός είναι εκείνος που ζητάς, ο άξιος να ονομάζεται ευτυχισμένος (όλβιος). Πριν όμως πεθάνει κάποιος, πρέπει να διστάζει κανείς και να τον λέει ευτυχισμένο (όλβιο). Απλά του χαμογελά η τύχη. Όποιος έχει τύχη, όσο ζει, κι ύστερα βρει και καλά τέλη στη ζωή του, αυτός για μένα, βασιλιά, αξίζει να φέρνει τον τίτλο του όλβιου. Πρέπει λοιπόν, σε κάθε πράγμα να εξετάζουμε το τέλος του. Γιατί πολλούς βέβαια ο θεός τούς άφησε για λίγο να γευθούν την ευτυχία, κι ύστερα τους γκρέμισε κάτω συθέμελα». Ακούγοντας αυτά τα λόγια, ο Κροίσος έδιωξε τον Σόλωνα, πεπεισμένος πως πρόκειται για έναν αστοιχείωτο, ο οποίος τα αγαθά, που είχε μπροστά στα μάτια του, τα αψηφούσε…

Ο Κροίσος στην πυρά - Αττικός ερυθρόμορφος αμφορέας τύπου Α, Ζωγράφος Μύσων, 500-495 π.Χ. Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου G197 Πηγή: http://users.sch.gr/ipap/herodotos/

«ΣΟΛΩΝ ! ΣΟΛΩΝ ! ΣΟΛΩΝ !»

Μετά την αναχώρηση του Σόλωνα, πλήθος συμφορών βρήκαν τον Κροίσο. Ο γιος του, ο Άτης, σκοτώθηκε στο κυνήγι και ο ίδιος αργότερα νικήθηκε από το βασιλιά των Περσών Κύρο και αιχμαλωτίστηκε, χάνοντας όλα του τα πλούτη και το Βασίλειο του. Την ώρα που τον είχαν ανεβασμένο στην πυρά για να τον κάψουν, ο Κροίσος, καταλαβαίνοντας επιτέλους την ορθότητα των λόγων του Σόλωνα, φώναξε μετανιωμένος τρεις φορές «Σόλων! Σόλων! Σόλων!». Ο Κύρος, νομίζοντας ότι επικαλείται κάποιον θεό, τον ρώτησε ποιος ήταν αυτός ο άγνωστος θεός, του οποίου το όνομα φώναζε… Όταν ο Κροίσος του διηγήθηκε τη συζήτησή με το Σόλωνα, τότε ο Κύρος αντελήφθη την ορθότητα των λόγων του Σόλωνα, την οποία επιβεβαίωνε η οδυνηρή θέση του Κροίσου. Πιο σοφός από τον Κροίσο, ο Κύρος, διέταξε να κατεβάσουν τον αιχμάλωτο βασιλιά Κροίσο από την σωρό των ξύλων, και να του χαρίσουν τη ζωή…

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ «ΑΝΙΕΡΗΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ»

Στις ημέρες μας, η ιστορία του Ηροδότου χρησιμοποιείται για να δείξει τη ματαιότητα των αγαθών και τα γυρίσματα της ζωής. Είναι άδικο όμως να μην διαβάσουμε και το δεύτερο επίπεδό της: την τύχη, ως παράγοντα προσωρινής ευημερίας και την τύχη ως δυνατότητα κατάκτησης της ευτυχίας, αν την εκμεταλλευτείς με σωφροσύνη. Ο Σόλωνας θεωρεί “όλβιο” τον μεγάλο ή μικρό “ευλογημένο ήρωα” της ελληνικής κουλτούρας, που ολοκληρώνει τον κύκλο της ζωής του με τον θάνατό του. Ο Κροίσος θεωρεί “όλβιο” τον “τυχερό”, που απολαμβάνει πλούτη, δύναμη και πρεστίζ στην βάρβαρη κουλτούρα του τώρα, της ανίερης θνητότητας.

Μονομαχία Αχιλλέα και Έκτορα. Ερυθρόμορφος κρατήρας του Ζωγράφου του Βερολίνου, 490-460 π.Χ. 
Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο" http://users.sch.gr/ipap/

ΟΤΑΝ Ο ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΛΥΓΙΣΕ ΣΤΟΝ ΑΔΗ…

Η ιστορία του Ηρόδοτου «διέγραψε» τα υλικά αγαθά και τις θέσεις εξουσίας ως προϋποθέσεις επίτευξης της μακαριότητας, της απόλυτης ευτυχίας. Δύο αιώνες νωρίτερα όμως, η Ομηρική Οδύσσεια αμφισβητούσε και την γενναιότητα, ως γενεσιουργό παράγοντα της απόλυτης ευτυχίας. Διαβάστε πως περιγράφεται η συνάντηση του Οδυσσέα με την ψυχή του Αχιλλέα στον Άδη, όταν ο Οδυσσέας έψαχνε τον Τειρεσία για να τον συμβουλέψει πως θα επιστρέψει στην Ιθάκη (ΟΔΥΣΣΕΙΑ Λ. 467- 491).

 …ήρθε κατόπι κι η ψυχή του ξακουστού Αχιλλέα

 με του Πατρόκλου την ψυχή και του άψεγου Αντιλόχου
 και του μεγάλου του Αίαντα, που στη μορφή, στο σώμα,
περνούσε κάθε Δαναό, μετά απ’ τον Αχιλλέα.
Ευθύς με γνώρισε η ψυχή του φτερωτού Αχιλλέα
κι έτσι θρηνώντας μου ’λεγε με φτερωμένα λόγια·

«Γιε του Λαέρτη, θεϊκέ, πολύτεχνε Οδυσσέα,

καημένε, τι θα σοφιστείς ακόμα πιο μεγάλο!
Πώς βάσταξες να κατεβείς στον Άδη, όπου γυρίζουν
οι πεθαμένοι αναίσθητοι, θνητών νεκρών εικόνες;».

Είπε, κι εγώ τ’ απάντησα με πεταχτά μου λόγια˙

«Ω φίλε, του Πηλέα γιε, των Αχαιών καμάρι,
ήρθα απ’ ανάγκη τη βουλή του Τειρεσία να μάθω
και πώς θα φτάσω να μου πει στο βραχωμένο Θιάκι.
Κοντά σε χώμα ελληνικό δεν πήγα ακόμα ως τώρα,
μήτε και στην πατρίδα μου κι όλο καημοί με δέρνουν.
Μα σαν κι εσένα άλλος θνητός δε βρέθηκε, Αχιλλέα,
στον κόσμο πιο καλότυχος, μήτε ποτέ θα γίνει.
Γιατί όταν ζούσες, σα θεό τιμούσαμε οι Αργίτες,
και τώρα πάλι στους νεκρούς μεγάλη δύναμη έχεις.
Γι’ αυτό, Αχιλλέα, μη χολιάς πως είσαι πεθαμένος».

Είπα, κι ευθύς μ’ απάντησε με λυπημένα λόγια·

«Οδυσσέα, για το θάνατο μη με παρηγορήσεις.
Θα ᾽θελα να ᾽μαι χωρικός και να ξενοδουλεύω
σε αφέντη δίχως κτήματα, που ναι το βιός του λίγο,
παρά να βασιλεύω εδώ στους πεθαμένους όλους…»

Τα λόγια του Αχιλλέα είναι η μεγαλύτερη ανατροπή των ομηρικών επών! Ίσως και η διάψευση της ίδιας της ηρωικής υπόστασης της Ιλιάδας. Το πρότυπο της γενναιότητας και της ανδρείας, ο δοξασμένος από θνητούς και αθανάτους Αχιλλέας, λυγίζει και δηλώνει διατεθειμένος να ανταλλάξει τη βασιλεία του ανάμεσα στους νεκρούς με μία θέση φτωχού εργάτη γης ανάμεσα στους ζωντανούς. Μετάνιωσε για την ανδρεία του; Θα ήθελε να μην ήταν ο πρώτος μεταξύ των Ελλήνων; Να μην είχε κατανικήσει τους Τρώες; Όχι. Τα λόγια του Αχιλλέα είναι απλά η ομολογία της ήττας του απέναντι στην ευτυχία. Ο Αχιλλέας δεν ήταν «όλβιος». Πέθανε με ύπουλο τρόπο, από ένα βέλος, που έφυγε από μακριά και στόχευσε στο μοναδικό τρωτό σημείο του, τη φτέρνα. Ο κύκλος της ζωής του δεν έκλεισε αντάξια με την ένδοξη πορεία του. Και έχασε έτσι για πάντα τα Ιλίσια Πεδία και τις Μακαρίους Νήσους, καταδικασμένος να γυρίζει ανάμεσα σε θνητών νεκρών εικόνες…

ΠΗΓΕΣ:

«Ιστορίαι» του Ηροδότου στο πρωτότυπο και σε απόδοση από τον Δ.Ν.Μαρωνίτη 
Μπορείτε να βρείτε: http://www.greek-language.gr/

«Οδύσσεια» στο πρωτότυπο και σε απόδοση του Ζήσιμου Σιδέρη μπορείτε να βρείτε: http://users.sch.gr/ipap/EllinikosPolitismos/

Πηγή: https://theancientwebgreece.wordpress.com/

--------------------------------

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑΣ Ο ΛΟΓΟΣ

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Αρχειοθήκη ιστολογίου