ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΡΟΠΟΣ ΝΑ ΓΛΥΤΩΣΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΕΟΛΗΨΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟ; ΟΜΩΣ, ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΩΜΟΥΣ!!!

Τίποτα δεν ενοχλεί τον δογματικό όσο ο έλεγχος και η κριτική των άρθρων της πίστης του. Φοβάται μήπως αναγκαστεί να μετακινηθεί από τις θέσεις του και αμυνόμενος επιτίθεται εναντίον εκείνων που και διακριτικά ακόμη δοκιμάζουν να κλονίσουν την τυφλή βεβαιότητά του.

Τους υποπτεύεται, αμφισβητεί τις καλές προθέσεις τους, δεν σκέπτεται καν να τους ακούσει. «Υπάρχουν» λέει «αρχές, κανόνες, έννοιες που βρίσκονται πέρα από κάθε αμφιβολία και είναι καθαρή μωρία να κατεβάζει κανείς από τα βάθρα τους αυτές τις σεβάσμιες ιδέες και να τις παραδίνει στον έλεγχο του τυχόντος».

Ο δογματικός και δεοληπτικός τύπος ανθρώπου, αποδοκιμάζει ανυποχώρητα κάθε κρητικό στοχασμό. Αυτός έχει τις «ιδέες» του, τις δικές του ιδέες, και είναι τόσο καλά βολεμένος μέσα στο κλουβί τους, που δεν εννοεί με κανένα τρόπο να βγει έξω για νέες περιπέτειες.

Φοβάται να δοκιμάσει τα φτερά του, γιατί υποπτεύεται (ορθά) ότι έχουν αδυνατίσει από την αδράνεια και δεν θα τον βοηθήσουν να πετάξει. Κατά βάθος τρέμει την ελευθερία, σαν το πουλί το γεννημένο στη σκλαβιά που όταν το λευτερώσεις, εκείνο φτεροκοπάει απάνω στα σύρματα της φυλακής του και ψάχνει να βρει καμιά πορτούλα να ξαναμπεί μέσα – στη «σιγουριά».

Ή σαν εκείνους τους σκλάβους της μαύρης ηπείρου που όταν ο νόμος τους λευτέρωσε, ικέτευαν τα αφεντικά τους να τους περάσουν πάλι τον χαλκά – για «σιγουριά». Θέλει τόλμην η ελευθερία… 

Υπάρχει τρόπος να γλυτώσει κανείς από την ιδεοληψία και τον δογματισμό;

Υπάρχει, νομίζω. Είναι εκείνη η ενοχλητική και επικίνδυνη μύγα, με την οποία παρομοίαζε το διαλεκτικό του δαιμόνιο ο Αρχαίος Σωκράτης. Ένα βαρύ και νωθρό άλογο – έλεγε – για να κουνηθεί, χρειάζεται να το τσιμπήσει αυτή η μύγα.

Έτσι και ο ευτυχής στη δουλεία του δογματικός που αρνιέται πεισματικά να μετακινηθεί και κλείνει τ’ αυτιά του στον έλεγχο («ου με πείσης καν με πείσης»), θέλει γερό δάγκωμα από κανένα ακαταμάχητο φιλοσοφικό ζωύφιο, για να αναγκαστεί να κάνει χρήση της μουδιασμένης του διάνοιας. Και να βρεί την πνευματική ελευθερία.

Αλλά δε φτάνει τούτο μόνο. Πρέπει και να μπορεί να σηκώσει την αλήθεια. Το βάρος της δεν είναι για όλους τους ώμους, ενώ το ψεύδος (οι αβασάνιστες, οι αυθαίρετες ιδέες) είναι ελαφρό και πάει σε πολλούς, παραπολλούς, όπως το έτοιμο φόρεμα.

«Η αξία ενός ανθρώπου» έγραψε ο Nietzsche «μετριέται με το πόσην αλήθεια μπορεί να σηκώσει».

------------------------------------

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ Ε. Π. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΥ «Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ», ΕΚΔΟΣΗ ΦΙΛΙΠΠΟΤΗ, ΔΕΚΑΤΗ ΕΒΔΟΜΗ ΕΚΔΟΣΗ 1994

Ε. Π. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ
Ο Ευάγγελος Παπανούτσος ήταν σημαντικός Έλληνας παιδαγωγός, φιλόσοφος και δοκιμιογράφος του 20ου αιώνα. Η καταγωγή του ήταν από το Σοπωτό της Αχαΐας. Η συμβολή του στη λειτουργία και στην ανακαίνιση της Ελληνικής Παιδείας είναι ευρέως γνωστή.
Γέννηση: 27 Ιουλίου 1900, Πειραιάς
Απεβίωσε: 2 Μαΐου 1982, Αθήνα
Βιβλία: Επίκαιρα ανεπίκαιρα: δοκίμια, ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΒΙΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ: ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΣΙΛΙΚΑ
https://pointfromview.blogspot.gr