ΥΑΚΙΝΘΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ - ΑΜΥΚΛΑΙ Ο ΘΡΟΝΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ - ΤΟ ΠΑΝΑΡΧΑΙΟ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΣΠΑΡΤΗΣ

Υακίνθεια. Αρχαιοελληνική εορτή, την οποία τελούσαν στις Αμύκλες της Λακεδαίμονας τον μήνα Εκατομβαιώνα (μέσα Ιουνίου – μέσα Ιουλίου), για να τιμήσουν τον Υάκινθο και τον Απόλλωνα.

Διαρκούσε τρεις ημέρες: την πρώτη, που ήταν αφιερωμένη στο πένθος για τον θάνατο της βλάστησης, γίνονταν θυσίες στον τάφο του Υάκινθου· η δεύτερη μέρα περνούσε με δημόσιο πανηγυρισμό για την αναγέννηση της φύσης, στον οποίο έπαιρναν μέρος όλοι οι κάτοικοι, ακόμα και οι δούλοι, για να τιμηθεί ο φίλος του Υάκινθου και ακούσιος φονέας του, Απόλλων· την τελευταία ημέρα η γιορτή ολοκληρωνόταν με αγώνες, θυσίες και προσφορά στον θεό ενός χιτώνα υφασμένου από τις γυναίκες της Σπάρτης.

Στις Αμύκλες βρίσκεται το φημισμένο Ιερό του Αμυκλαίου Απόλλωνα, πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της Αρχαίας Σπάρτης από τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους μέχρι και τα μυκηναϊκά χρόνια.

Στο χώρο που τελούνταν κάθε χρόνο η σημαντικότερη ίσως εορτή των Σπαρτιατών, τα Υακίνθεια, προς τιμή του Υάκινθου, φίλου του Απόλλωνα.

Ο Υάκινθος ήταν θεός της βλάστησης, πάνω στον τάφο του οποίου είχε στηθεί το 13 περίπου μέτρων άγαλμα του Απόλλωνα, γνωστό από τις μαρτυρίες των πηγών. Γύρω στα μέσα του +2ου αιώνα ο Παυσανίας είχε μείνει εκστατικός από τον θρόνο που το περιέβαλε και από τον εντυπωσιακό αριθμό των μυθολογικών παραστάσεων που τον διακοσμούσαν.

Για την κατασκευή του λαμπρού όσο και αινιγματικού αυτού μνημείου προς το τέλος του -6ου αιώνα, οι Σπαρτιάτες είχαν μετακαλέσει από τη Μαγνησία της Μικρασίας τον διάσημο αρχιτέκτονα, Βαθυκλή. 

Ένας άγνωστος τόπος στους περισσότερους Έλληνες που απέχει περί τα πέντε χιλιόμετρα απ’ την σημερινή πόλη της Σπάρτης. Και όμως, πολύ πιθανών, ο ιερός χώρος των Αμυκλών να είναι ο πρώτος οργανωμένος μυητικός και λατρευτικός ιερός τόπος στον Ελλαδικό χώρο. Μας είναι άγνωστο πότε κατοικήθηκε, ακόμη και οι αρχαιολόγοι δίδουν μια κατά προσέγγιση χρονολογία, γύρω στο -8000, από τα τελευταία ευρήματα.

Με την πρώτη μυστηριακή λατρεία προς τον θεό Υάκινθο παρουσίασε μια εξαιρετική άνθηση στην εποχή της Μυκηναϊκής περιόδου και που ίσως να έγινε οι αιτία για την εμφάνιση των άλλων μυητικών ιερών κέντρων.

Κατά την προϊστορική αρχαιότητα οι Αμύκλες υπήρξαν σημαντικότατη εστία πολιτισμού και πανάρχαιο θρησκευτικό κέντρο.

Λατρευτικός αρχικά ως ο τόπος του θεού Υάκινθου, η λατρεία και τα μυστήρια του οποίου καθιερώθηκαν ιδιαίτερα κατά τη μυκηναϊκή εποχή, οι Αμύκλες έγιναν αργότερα κραταιή έδρα του "νεήλυδος", δηλαδή νιόφερτου στο λατρευτικό εκείνο τόπο Απόλλωνος, του Ολυμπίου Θεού.

Από το όνομα της εορτής είναι φανερό ότι ο Υάκινθος ήταν προ-Μυκηναϊκός ήρωας που δίδαξε τα πρώτα μυστήρια και τον λάτρευαν σαν το θεό της βλαστήσεως μαζί με την αδελφή του Πολύβοια, όπου αργότερα ταυτίστηκαν μαζί τους η Μάνα-Δήμητρα με τη Κόρη-Περσεφόνη.

Κάθε χρόνο, με το τέλος της Άνοιξης κατά τον σπαρτιατικό μήνα Φλιάσιο -σελήνη Μαϊου-, ή στα μέσα του καλοκαιριού κατά τον μήνα Υακίνθιο -σελήνη Ιουλίου-, οι Λακεδαιμόνιοι εόρταζαν επί τρείς ημέρες στις Αμύκλες τα λεγόμενα «Υακίνθεια» με εναγισμούς, μυήσεις και κοινά δείπνα προς τιμήν του πανέμορφου Υακίνθου, ΤΟΥ ΘΝΗΣΚΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΓΟΝΙΜΙΚΟΥ ΘΕΟΥ, υιού του Αμύκλα, που σκότωσε κατά λάθος ο θαυμαστής του θεός Απόλλων.

Την πρώτη ημέρα των «Υακινθίων» προσφέρονταν μελαγχολικά θυσίες στους νεκρούς από αστεφάνωτους (σε ένδειξη πένθους) θρησκευτές και νεκρόδειπνα δίχως ψωμί, πίττες ή άλλα γλυκίσματα, ενώ γίνονταν επίσης και εναγισμοί, μυητικές τελετές προς τιμή του «ωραίου εφήβου» (Υακίνθου).

Στις δύο επόμενες ημέρες η ατμόσφαιρα άλλαζε σε εορταστική, οι θρησκευτές στεφανώνονταν με κισσό και οι εορτασμοί έκλειναν με παιάνες, χορούς, πομπή, και, τέλος, με αρτοκλασία, θυσίες και συνεστιάσεις προς τιμή του «Καρνείου» Απόλλωνος στις οποίες καλούνταν να συμμετάσχουν και οι δούλοι και οι ξένοι.

«Υακίνθεια» εορτάζονταν επίσης και στο Άργος, τον Τάραντα, τη Θήρα, την Ανάφη, την Κυρήνη και την Κώ.

Η ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ...

Ένα κολοσσιαίο Ιερό του -6ου αιώνα, που όμοιό του δεν υπήρξε στην Ελληνική Αρχαιότητα, βρίσκεται σήμερα ''σπαρμένο'' σε όλες τις βυζαντινές εκκλησίες της κοιλάδας του Ευρώτα. Οι αρχαιολόγοι μαζεύουν τα κομμάτια ένα ένα...

Είναι ένας μικρός λόφος γύρω στα 200 μέτρα ύψος, φαλακρός στην κορυφή του, με μια μικρή εκκλησία που τον ονοματίζει: Αγία Κυριακή. Κάποια ερείπια εδώ κι εκεί δείχνουν ότι πριν από τους χριστιανούς τον είχαν επιλέξει πρώτοι οι Αρχαίοι, αλλά και πάλι τα στοιχεία είναι ελάχιστα ώστε να αντιληφθεί ο τυχαίος επισκέπτης τη σημασία τους. Ποιος μπορεί να φανταστεί ότι εδώ βρισκόταν το πλέον εντυπωσιακό και αινιγματικό κτίσμα της αρχαιότητας;

Ένας κολοσσιαίος θρόνος για τον θεό Απόλλωνα, του οποίου το λατρευτικό άγαλμα, που βρισκόταν στο κέντρο του, υπερέβαινε κατά πολύ σε ύψος το αρχιτεκτονικό οικοδόμημα, αφού έφθανε στα 14,5 μέτρα!

Ενα επιβλητικό, μαρμάρινο και περίτεχνα διακοσμημένο κτίριο του -6ου αιώνα, που όμοιό του δεν υπήρξε άλλο στην Ελληνική Αρχαιότητα, δημιούργημα του φημισμένου γλύπτη και αρχιτέκτονα Βαθυκλή από τη Μαγνησία της Μικράς Ασίας.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ, ΟΜΩΣ, ΠΟΙΟΣ ΔΕΝ ΣΥΓΚΛΟΝΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΡΙΩΡΟΦΟ, ΟΠΩΣ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ, ΙΕΡΟ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΑΜΥΚΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΣΠΑΡΤΗ, ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΕΝΟ ΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ, ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ «ΣΠΑΡΜΕΝΟ» ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΚΚΛΗΣΑΚΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΑΔΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΤΑ;

http://www.ygeiaonline.gr , http://www.sparti.gr , http://kyklwpas.blogspot.gr , http://el.wikipedia.org