Η ΛΑΪΣ Η ΚΟΡΙΝΘΙΑ

Από τις πληροφορίες που μεταδίδουν οι Αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς, και κυρίως ο Παυσανίας και ο Αθήναιος, φαίνεται πως υπήρχαν δυο εταίρες, πολυθρύλητες και οι δύο για την καλλονή τους, με το όνομα αυτό.

Έτσι πρέπει να εξηγηθεί το γεγονός ότι υπήρχαν δυο τάφοι αφιερωμένοι στη Λαΐδα, ο ένας στην Κόρινθο και ο άλλος στη Θεσσαλία, όπως τουλάχιστον αναφέρουν οι Αρχαίοι συγγραφείς. Σ' αυτό άλλωστε το συμπέρασμα καταλήγουν και οι νεότεροι αναδιφητές και συστηματικοί ερευνητές του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου.

Έτσι η μια Λαΐδα, που για να τη διακρίνουμε από την άλλη την ονομάζουν «Αρχαία», έζησε κατά την περίοδο του Πελοποννησιακού πολέμου και ήταν γηγενής Κορινθία, ενώ η άλλη καταγόταν από τα Ύκκαρα της Σικελίας απ' όπου την έφερε στην Αθήνα αιχμάλωτη ο στρατηγός Νικίας. Κατόπιν στην Κόρινθο αφιερώθηκε στην Πάνδημη Αφροδίτη.

Για την τελευταία, περίφημη κι αυτή για την ομορφιά της, έλεγαν ότι στο τέλος της ζωής της κατέφυγε στη Θεσσαλία, ακολουθώντας τον εραστή της, τον Ιππόστρατο. Εκεί στη Θεσσαλία σκοτώθηκε μέσα στο ιερό της Αφροδίτης από γυναίκες Θεσσαλές, κινημένες από φθόνο και ζηλοτυπία, και θάφτηκε κοντά στον Πηνειό. Επάνω στην πλάκα του τάφου της τοποθέτησαν λίθινη υδρία και χάραξαν το ακόλουθο επίγραμμα ανωνύμου επιγραμματοποιού (Αθήναιος XIII, 589).

Της δε ποθ' ή μεγάλαυχος ανίκητος τε πρός αλκήν
'Ελλάς έδουλώθη κάλλει ίσοθέου  Λαΐδος· ην 
έτέκνωσεν "Έρως, θρέψεν δέ Κόρινθος, κείται δ'έν 
κλεινοίς Θετταλικής πεδίοις.

Η αδούλωτη, η περήφανη, η ανίκητη Ελλάς,

στο κάλλος το ισόθεο της Λαΐδας εδουλώθη

Την γέννησεν ο "Ερωτας, στην Κόρινθο άνετράφη,

και τώρα εδώ στη φημιστή τη Θεσσαλία κείται.

Ιδού τώρα σε νεοελληνική απόδοση και το σχετικό χωρίο του Παυσανία (2,4-5) που μιλεί για τη Λαΐδα ή μάλλον για τις Λαΐδες:
«Πριν από την είσοδο της πόλεως υπάρχει ένα άλσος από κυπαρίσσια, που ονομάζεται Κράνειον. Εδώ είναι το τέμενος του Βελλεροφόντη και ο Ναός της Μελαινίδος Αφροδίτης και ο τάφος της Λαΐδας, πάνω στον οποίο είναι λίθινη λέαινα που κρατάει στα μπροστινά της πόδια ένα κριάρι - υπάρχει και άλλο μνήμα στη Θεσσαλία που λένε ότι κι αυτό ανήκει στη Λαΐδα - έφθασε δε στη Θεσσαλία ακολουθώντας κάποιον Ιππόστρατο, που είχε ερωτευθεί. Λένε μάλιστα ότι αυτή ήταν γεννημένη στα Ύκκαρα της Σικελίας απ' όπου την απήγαγαν, ενώ ήταν ακόμη παιδί, ο Νικίας και οι Αθηναίοι, ότι έζησε αργότερα στην Κόρινθο, ότι υπερτερούσε στην ομορφιά όλες τις άλλες εταίρες και ότι θαυμάστηκε τόσο πολύ από τους Κορινθίους ώστε να τη διεκδικούν για δική τους».

Τα διάφορα ανέκδοτα που κυκλοφορούσαν κατά την Αρχαιότητα και τα οποία περιέσωσαν οι Αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς, δεν είναι δυνατόν να αποδοθούν με ακρίβεια στην μια ή στην άλλη Λαΐδα. Πάντως ορισμένα απ' αυτά, συνδέονται με ορισμένες προσωπικότητες του Αρχαίου κόσμου, όπως ήταν ο Αρίστιππος, ο κυνικός φιλόσοφος (-4^ος  αιώνας), ο Διογένης ο επίσης κυνικός φιλόσοφος (413-323), ο περιώνυμος ζωγράφος Απελλής (-4^ος αιώνας), ο διάσημος ρήτορας Δημοσθένης (384-322), ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης (480-407), που ήταν εραστές ή και απλώς φίλοι και γνώριμοι της μιας ή της άλλης θρυλικής εταίρας.
Παραθέτουμε ένα χαρακτηριστικό επίγραμμα του Αγάθιου του Σχολαστικού, που αναφέρεται στον έρωτα και που νομίζει κανείς ότι έχει γραφεί στη σημερινή εποχή. Οι δύο τελευταίοι στίχοι περιέχουν και κάποια υπονοούμενα για τη θρυλούμενη σχέση του Διογένη με τη Λαΐδα.

Ποίην τις πρός έρωτας ίοι τρίβον; έν μές άγυιαίς...

Ποιο μονοπάτι ερωτικό κανείς ν' ακολουθήσει;

Τρυγάει η πόρνη η ακόρεστη το χρήμα σου στους δρόμους,

αν μιας παρθένας τη στρωμνή σιμώσεις τότε πλέον

στο γάμο φτάνεις ή ακριβά ο Νόμος σε πληρώνει.

Σχέσεις ερωτικές με τη γυναίκα σου σαν θάχεις

είναι καθήκον πλέον αυτό, ανούσιος, κρύος έρως!

Από το στρώμα τον μοιχού πολλά κακά πηγάζουν,

όμοια κι όταν ερωτευθείς ωραίο, μικρόν αγόρι.

Χήρες; χυδαία είναι ημια, πιάνει κι αλλάζει φίλους,

η άλλη είναι σεμνή, μόλις στον ερωτά σου ενδώσει

ευθύς και το μετάνοιωσε κι έχει και τύψεις τώρα,

μισεί ό, τι έπραξε, κι υπόλειμμα ντροπής αν έχει,

τότε στο λέει καθαρά και το δεσμό σας σπάζει.

Αν με την υπηρέτρα σου θα πας, τότε να ξέρεις

σιγά, με τον καιρό, δούλος της δούλης σου θα γίνεις.

Κι αν πάλι ανήκει σ',άλλονε, θα σε ντροπιάσει,

το σπίτι αν φανερωθεί που θάχεις ατιμάσει.

Ο Διογένης όλα αυτά τα απόφευγε: αγνοώντας

τη Λαΐδα, τον θεό Υμέναιο υμνούσε «κατά μόνας»!

(Παλατινή Ανθολογία, V, 302)

Ο Αρίστιππος, όταν τον πείραζαν ότι είναι πολύ αφοσιωμένος στη Λαΐδα έλεγε: «την έχω και δεν μ' έχει», θέλοντας να πει μ' αυτό ότι δεν ήταν ερωτευμένος σε σημείο ώστε να άγεται και να φέρεται από την ερωμένη του (Αθήναιος XII, 544).

Διέδιδαν επίσης για τον ίδιο φιλόσοφο ότι δυο μήνες το χρόνο, κατά τη διάρκεια των εορτών του Ποσειδώνα, έμενε στην Αίγινα μαζί με τη Λαΐδα.

Τον πείραζαν μάλιστα και του έλεγαν ότι ενώ αυτός δαπανά τόσο χρήμα για τη Λαΐδα, αυτή, χωρίς χρηματικά ανταλλάγματα, πλαγιάζει και με το Διογένη. Ο Αρίστιππος, ψύχραιμος, απαντούσε: «Δίνω χρήματα στη Λαΐδα για να την απολαμβάνω εγώ και όχι για να μην τη χαίρεται άλλος»!

Κάποτε ο Διογένης του είπε: «Αρίστιππε συγκατοικείς με μια πόρνη. Λοιπόν γίνου και συ κυνικός καθώς εγώ ή σταμάτα αυτή τη διαγωγή».

Ο Αρίστιππος απάντησε ως εξής: «Μήπως, Διογένη, σου φάινεται άτοπο να κατοικείς μέσα σε σπίτι, στο οποίο κατοικούσαν άλλοι, ή μήπως διστάζεις να μπεις σε πλοίο με το οποίο, πριν από σένα, ταξίδεψαν άλλοι; Όχι βεβαίοως! Έτσι λοιπόν δεν είναι άτοπο να συναναστρέφεσαι και με γυναίκα, η οποία έχει σχέσεις και με άλλους» (Αθήναιος, XIII, 588).

Για τον Αρίστιππο αναφέρει ο Αθήναιος ότι η Λαΐδα -παρ' όλους τους κομπασμούς του φιλοσόφου - ζούσε εις βάρος του μέσα σε μεγάλη χλιδή και πλούτο και ότι η συμπεριφορά της απέναντι του ήταν βάναυση και χυδαία.

Για τον περιώνυμο ζωγράφο Απελλή, για τον Ευριπίδη τον μεγάλο τραγικό ποιητή, για το Δημοσθένη το ρήτορα, για τον Υπερείδη τον επίσης ρήτορα (395-322), τον γλύπτη Μύρωνα, τον φιλόσοφο Ξενοκράτη (396-314) και άλλους, κυκλοφορούσαν επίσης διάφορες ιστορίες και ανέκδοτα, πολύ αλμυρά πολλές φορές, σχετικά με τη φιλία και τις σχέσεις τους με τη διαβόητη εταίρα.
Η Λαΐδα ήταν, όπως είπαμε, περιώνυμη για την ομορφιά της και για την καλλιέργειά της σ' ολόκληρη την Ελλάδα. Σ' αυτήν η Κόρινθος χρωστούσε, κατά ένα ποσοστό τουλάχιστον, τον πλούτο και τη φήμη της. Γι' αυτό και οι Κορίνθιοι την τιμούσαν και έκκοψαν μάλιστα και νομίσματα με ανάγλυφη τη μορφή της. Το όνομά της, πλάι στα ονόματα της Φρύνης και της Ασπασίας, έγινε θρύλος και στους κατοπινούς αιώνες.
Βασ. I. Λαζανάς http://www.korinthorama.gr

Πηγή εικόνας.

Η περίφημη εταίρα Λαϊς η Κορινθία ήταν τόσο όμορφη που κατά τον Προπέρτιο «όλη η Ελλάδα έλιωνε από πόθο μπροστά στην πόρτα της» ενώ ο Αρισταίνετος γράφει πως «τα στήθια της ήταν σαν κυδώνια» και κατά τον Αθήναιο πολλοί ζωγράφοι την είχαν ως πρότυπο.

Δεν ήταν όμως μόνο πανέμορφη. Ήταν πολύ μορφωμένη, καλλιεργημένη, και πάμπλουτη. Φυσικά  είχε σχέσεις με τους επιφανέστερους και πλουσιώτερους Έλληνες, που συνέρρεαν στην Κόρινθο για να τη γνωρίσουν.

Ανάμεσα  στους “πελάτες” της ήταν και ο μαθητής του Σωκράτη Αρίστιππος, ιδρυτής της ηδονιστικής σχολής. Ο Αρίστιππος ήταν άνθρωπος ρεαλιστής και όταν κάποιοι του είπαν πως η Λαϊς δεν τον αγαπάει, αυτός απάντησε:

«Και τα ψάρια και το κρασί δε μ΄αγαπάνε αλλά εγώ τα απολαμβάνω»

Ο Διογένης στην αρχή δεν έδινε καμιά σημασία στη Λαϊδα και όταν κάποιος φίλος του τον ρώτησε γιατί δεν την επισκέπτεται, αυτός απάντησε «ουκ ωνέομαι εγώ δεκακισχιλίων μίαν μεταμέλειαν», δηλαδή δεν αγοράζω με δέκα χιλιάδες δραχμές κάτι για το οποίο θα μετανοιώσω.

Να σημειωθεί πως δέκα χιλιάδες δραχμές ισοδυναμούσαν με δώδεκα κιλά αργύρου, δηλαδή κάπου 680.000 σημερινές δραχμές ή 2000 ευρώ. Τεράστιο δηλαδή ποσό.

Η Λαϊς, μαθαίνοντας το περιστατικό, πειράχτηκε και αποφάσισε να τιμωρήσει τον φιλόσοφο που καταφρονούσε τη γοητεία της. Κατάφερε να τον πλησιάσει και του υποσχέθηκε μιαν ερωτική νύχτα μαζύ της, δωρεάν. Ο Διογένης, τι είχε να χάσει, συμφώνησε.

Η Λαϊς όμως τον υποδέχτηκε σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και στη θέση της βρισκόταν μια κακάσχημη υπηρέτριά της, από την οποία τελικά ο φιλόσοφος δέχτηκε τις θωπείες που του υποσχέθηκε η Λαϊς.

Το άλλο πρωί διαπίστωσε το πάθημά του, το οποίο η εταίρα φρόντισε να το μάθει όλη η Κόρινθος.

Ο Διογένης όμως  απτόητος της ανταπέδωσε τα ίσα, λέγοντας «λύχνου σβεσθέντος, πάσα γυνή Λαϊς».

Ύστερα όμως από αυτό το επεισόδιο η Λαϊς, μετανοημένη,  δέχτηκε και πάλι τον Διογένη, αυτή τη φορά η ίδια αυτοπροσώπως και χωρίς καμιά αμοιβή.

Όταν ο διαχειριστής του Αρίστιππου το έμαθε, παραπονέθηκε  στον εργοδότη του ότι ενώ αυτός ξόδευε πολλά λεφτά για τη Λαϊδα, ο Διογένης απολάμβανε δωρεάν την εύνοιά της. Τότε ο Αρίστιππος του είπε

«Την πληρώνω για να ευχαριστεί εμένα, όχι για να μην ευχαριστεί τους άλλους».

Δημ. Γερμιώτης http://www.sarantakos.com