«ΔΥΝΑΜΗ ΨΥΧΗΣ»

Ά καρδιά, καρδιά, σε πάθια βράζεις μέσα αγιάτρευτα.
Πρόβαλ' έξω, και το στήθος κράτα ενάντια στους οχτρούς.
Όπου αντίπαλοι καρτέρι στήνουν, ρίζωσε γερά.
Αν νικήσεις, τη χαρά σου μην τη δείχνεις φανερά.
Αν νικήσουν, στη γωνιά σου σωριασμένος μη θρηνείς.
Χαίρου στα καλά και πόνα στα δεινά, μα υπερβολές όχι! 
Νιώσε ποιά παλίρροια τους ανθρώπους κυβερνά.

(Απόδοση: Θρ. Σταύρου), Αρχίλοχος

«Ά καρδιά, καρδιά, σε πάθια βράζεις μέσα αγιάτρευτα». Με προσταγή στην καρδιά του, ο Αρχίλοχος ξεκινάει να μεγαλουργεί. Από το ύφος του ποιήματος γίνεται εν τούτοις κατανοητό ότι απευθύνεται σε πολύ περισσότερους, σε αυτούς που τον αναζητούν. Ο Αρχίλοχος δεν είναι απλά λυρικός ποιητής είναι και πολεμιστής, δεν γίνεται ένα σκονισμένο βιβλίο στο ράφι, ούτε αναπαύεται στην βιβλιοθήκη. Σε κυνηγάει και θα «πολεμήσει» μαζί σου.
Μιλώντας με τον εαυτό του έχει κύριο σκοπό να αναδείξει σε όλους όσους συμπάσχουν σαν και αυτόν κατά πιο τρόπο επιτυχίες ή αποτυχίες μπορούν να επεξεργαστούν.

«Πρόβαλ' έξω, και το στήθος κράτα ενάντια στους οχτρούς.
Όπου αντίπαλοι καρτέρι στήνουν, ρίζωσε γερά»
Στον στίχο αναφέρεται στην άμυνα ενάντια στους εχθρούς, όχι βέβαια μόνο σε στρατιωτικό πόλεμο, αλλά μεταφορικά και στην διαμάχη πρός επιβίωση. Ο άνθρωπος δεν επιτρέπεται να είναι παθητικό μέλος της κοινωνίας αλλά πρέπει να έχει ενεργή στάση.

«Αν νικήσεις, τη χαρά σου μην τη δείχνεις φανερά.
Αν νικήσουν, στη γωνιά σου σωριασμένος μη θρηνείς. 
Χαίρου στα καλά και πόνα στα δεινά, μα υπερβολές όχι!»
Στο επόμενο βήμα, παρηγορεί και ενθαρρύνει, αλλά ταυτόχρονα λέει «Χαίρου στα καλά και πόνα στα δεινά, μα υπερβολές όχι!» Ασχέτως νίκης ή ήττας, τα αισθήματα δεν θα πρέπει να ξεφεύγουν από την μεσότητα (Αριστοτέλης) και ούτε υπερβολικά να χαίρονται αλλά ούτε υπερβολικά να θρηνούν. Το μέτρο είναι η ουσία. Το μέτρο των αρχαίων Ελλήνων, αυτό έπρεπε να είναι άριστον. Μέτρον άριστον. Κρατώντας το μέτρον άριστον μπορεί κανείς να αντέξει την πληθώρα θετικών ή αρνητικών αισθήσεων καλύτερα, χωρίς η λύπη ή χαρά να ξεχειλίζουν με κίνδυνο να σε πνίξουν, ο Αρχίλοχος τονίζει την σημαντικότητα του να μη υπερβάλεις, το γνωστό «μηδέν άγαν».

«Νιώσε ποιά παλίρροια τους ανθρώπους κυβερνά»
Σε αυτό τον στίχο, ο Αρχίλοχος μας προτρέπει όχι απλά να διαβάσουμε αλλά να νιώσουμε αυτά που διαβάζουμε, όχι μόνο εγωιστικά αλλά και πανανθρώπινα (ποιά παλίρροια τους ανθρώπους κυβερνά). Σίγουρα έτσι θα γίνουμε άνθρωποι σοφοί και θα κατανοήσουμε τον ρυθμό που την ζωή των ανθρώπων ορίζει.

Νίκος Σάμιος

http://alfeiospotamos.blogspot.gr/