ΕΝΝΕΑ ΕΤΗ ΦΩΤΟΣ: Ο χορός του Οδυσσέα

Οδυσσέας Ανδρούτσος (1790-1825)
Ζωγραφική του Διονύσιου Τσόκου.
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα.

Πριν ξεκινήσει από τα Τρίκαλα ο Ομέρ Βρυώνης για την εκστρατεία του κατά της Πελοποννήσου, έστειλε στον Οδυσσέα Ανδρούτσο, ιδιαίτερο αγγελιοφόρο για να του αναγγείλει το τέλος του Αθανασίου Διάκου και να του δηλώσει ότι αν ερχόταν στη Γραβιά μαζί με τους άλλους καπετάνιους όχι μόνο θα τον συγχωρούσε για το φόνο του Χασάν μπέη Γκέκα, αλλά θα του έδινε και το αρματολίκι της Λιάκουρας

Όταν ο Οµέρ Βρυώνης κατευθυνόταν στα Σόλωνα και το Γαλαξίδι, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος πρότεινε στους άλλους καπετάνιους της Στερεάς να τον αντιμετωπίσουν στο χάνι της Γραβιάς, αλλά αυτοί δεν συµφωνούσαν.
Τότε ο Οδυσσέας σηκώθηκε και φώναξε στους 1.000 περίπου Έλληνες που ήταν εκεί συγκεντρωμένοι: «Παιδιά. Όποιος θέλει να µε ακολουθήσει ας πιαστεί στον χορό».
Και άρχισε να χορεύει τσάµικο, τραγουδώντας το «Κάτω στον Βάλτου τα χωριά».

Πρώτος τον ακολούθησε ο Γκούρας και µετά από αυτόν πολλοί άλλοι γνωστοί αγωνιστές. Στο τέλος πιάστηκαν στο χορό 117, που υπερασπίστηκαν το χάνι µε αυτοθυσία.

Οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο πανδοχείο, αλλά αποκρούσθηκαν με μεγάλες απώλειες και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Έτσι η πρώτη έφοδος αποκρούσθηκε, το ίδιο και η δεύτερη και η τρίτη. Ο Βρυώνης βλέποντας τους άνδρες του να πέφτουν από τα πυρά των Ελλήνων, διέταξε να φέρουν κανόνια για να ανατινάξει το κτίριο. Οι Τούρκοι σταμάτησαν την επίθεση μέχρι να έρθουν τα κανόνια, ενώ οι Έλληνες, που κατάλαβαν τις προθέσεις τους, τη νύχτα, αργά προς τα ξημερώματα, αφού είχαν πετύχει να προβάλλουν γενναία αντίσταση και να σκοτώσουν πάνω από 300 Τούρκους, καθυστερώντας ταυτόχρονα την πορεία του εχθρού, κατάφεραν να εγκαταλείψουν κρυφά το Χάνι περνώντας ανάμεσα από τις εχθρικές τουρκικές γραμμές. Η παράτολμη έξοδος τους στοίχισε μόνο 6 νεκρούς.

Τα ιστορικά θεμέλια του Χανιού, όπως διασώζονται.

Τα θύματα των Τούρκων ήταν πολυάριθμα.
Πάνω από 300 είχαν σκοτωθεί και 600 είχαν τραυματιστεί μέσα σε λίγες ώρες. Οι Έλληνες έχασαν μόνο 6 πολεμιστές.
Η στρατηγική επιτυχία της μάχης αυτής ήταν μεγάλη. Εμπόδισε την κάθοδο του Ομέρ Βρυώνη στην Πελοπόννησο και διευκόλυνε τη νίκη στο Βαλτέτσι που εμψύχωσε την επανάσταση.
Συγκεκριμένα, μετά τη μάχη στη Γραβιά, ο Βρυώνης συγκλονίστηκε τόσο πολύ που αποφάσισε να σταματήσει προσωρινά την εκστρατεία του και να υποχωρήσει στην Εύβοια, για να συναντήσει αργότερα τις δυνάμεις του Κιοσέ Μεχμέτ.
Έτσι παρεμποδίστηκε η κάθοδος ενός τόσο ισχυρού στρατού στην Πελοπόννησο, όπου η επανάσταση ακόμα δεν είχε εδραιωθεί, ενώ συνέβαλε στην έναρξη του αγώνα και στη δυτική Ελλάδα.