Σύμφωνα με τον Όμηρο ο ποταμός είναι: ιερός, δίος, λάβρος, ωκύρροος, δινήεις, αργυροδίνης, βαθυδίνης και κελάδων.
Το υγρό στοιχείο σε συνδυασμό με την πλούσια βλάστηση έδινε τη δυνατότητα στους ανθρώπους για ηρεμία πνεύματος και ψυχής καθώς και περισυλλογής.
Έτσι λοιπόν, προϋπόθεση για την καλή λειτουργία των φιλοσοφικών σχολών ήταν ένα φυσικό περιβάλλον αποτελούμενο από ολάνθιστους κήπους και τρεχούμενα νερά.
Ένα σχόλιο στον Πίνδαρο (Πύθια,4,145) αναφέρει ότι οι αρχαίοι έκοβαν τις παιδικές τους μπούκλες και τις αφιέρωνανα στους ποταμούς, που «..άντρες αντρώνουν (κουρίζουσι)..», επειδή πίστευαν ότι το νερό συμβάλλει στην αύξηση των πάντων.
Στην Αρκαδία, τα νεαρά αγόρια και κορίτσια μαζεύονταν κάθε χρόνο, μια επίσημη μέρα, στις όχθες της Νέδας, για να κόψουν εκεί τα μαλλιά τους, που τα αφιέρωναν στον ποταμό. Βρίσκουμε μια μαρτυρία στην 23η ραψωδία της Ιλιάδας (Ψ144-151).
Ο Αχιλλέας απευθυνόμενος στον Σπερχειό ποταμό, λέει: « Σπερχειέ, του κάκου αλήθεια σου’ταξεν ο κύρης μου ο Πηλέας στην ποθητή πατρίδα αν γύριζα κει πέρα, τα μαλλιά μου στη χάρη σου να κόψω, κάνοντας τρανή θυσία από πάνω: πενήντα κριάρια πλάι στους όχτους σου βαρβάτα να σου σφάξω, πα στις πηγές, όπου’ναι το άλσος σου κι ο ευωδιαστός βωμός σου. Τέτοιαν ευκή είχε κάμει ο γέροντας, μα εσύ το ναι δεν το’πες! Τώρα που πίσω πια δεν έρχομαι στη γη την πατρική μου, ας πάρει τα μαλλιά μου ο Πάτροκλος ο αντρόκαρδος μαζί του.» (Μετάφραση : Ν.Καζαντζάκη-Ι.Θ.Κακριδή)
Αυτή η συγκινητική προσφορά δείχνει καλά ποιες θρησκευτικές ιδέες οι ποταμοί ξυπνούσανε στις ψυχές των Ελλήνων, που έφταναν και ως τη θυσία των μαλλιών τους προς αυτούς, των μαλλιών τους που ήταν αναγκαίο στόλισμα εκείνης της φυσικής τους ομορφιάς, για την οποία ήταν τόσο περήφανοι.
Πίστευαν επίσης πως βρίσκανε στα νερά τους μια δύναμη κάθαρσης, ανάλογη με εκείνη που αναζητούσαν στα ιερά του Απόλλωνα. «Ποτέ των αείρροων ποταμιών τ’ομορφοκύλιστο νερό να μήν περνάς με τα πόδια, προτού να προσευχηθείς κοιτάζοντας την όμορφη ροή, νίβοντας τα χέρια στο πολυαγάπητο νερό. Όποιος περάσει ποτάμι με το κακό μέσα του και μ’άνιφτα χέρια, μ’αυτόν οι θεοί οργίζονται και βάσανα του δίνουν μετά».(Ησίοδος : Έργα και Ημέραι,737-741)
Κάποτε το λεκανοπέδιο Αττικής διασχιζόταν από μερικές εκατοντάδες ρέματα.
Ο Κηφισός, ο Ιλισός και ο Ηριδανός, μαζί με δύο μικρούς παραπόταμους, τον Κυκλοβόρο και το Σκίρωνα, άρδευαν την πεδιάδα των Αθηνών.
Το 1894 μια μεγάλη πυρκαγιά κατάκαψε την Αττική και όλα της τα δάση. Το φθινόπωρο έγινε μια μεγάλη νεροποντή και ακολούθησε δεύτερη καταστροφή. Τα πάντα πλημμύρισαν, ο Κηφισσός και ο Ιλισσός μεταφέροντας προς τη θάλασσα σκουπίδια και αποκαΐδια έφραξαν την έξοδό τους προς τη θάλασσα και πλημμύρισαν το Φάληρο, το Μοσχάτο κα την Καλλιθέα. Οι καταστροφές ήταν μεγάλες και υπήρχαν και ανθρώπινα θύματα.
Στην τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα, λόγω της επέκτασης της πόλης, έχουν μείνει ελάχιστα (Ποδονίφτης, Κοκκιναράς, Κακόρεμα, Λυκόρεμα, Κρυονέρι, Βαθύ ρέμα, Κρύα Βρύση, Αγία Τριάδα, Πικροδαφνέζα, Πικροφάφνη, Γερουλάνου, Σαρανταπόρου, Χελιδονού, Κατσικόρεμα, Αγίου Γεωργίου, Προφήτη Δανιήλ και λίγα ακόμα).
Τα υπόλοιπα μπαζώθηκαν ή καλύφθηκαν και πάνω τους κατασκευάστηκαν κτίρια, οδικές αρτηρίες και διάφορες άλλες κατασκευές (μέχρι και αεροδρόμιο!) ή έγιναν αγωγοί ομβρίων υδάτων και αποχετευτικοί αγωγοί.
Ο σημαντικός περιορισμός του αριθμού των ρεμάτων στο λεκανοπέδιο Αττικής και σε συνδυασμό με την αποψίλωση και την καύση ή εμπρησμό των λίγων δασών που απέμειναν στις παρυφές στα γύρω βουνά, καθιστά τον κίνδυνο των πλημμύρων εφιαλτικό. Παράλληλα τα αντιπλημμυρικά έργα που εκτελούνται δεν καλύπτουν πάντοτε ολόκληρη τη χειμαρρική διαδρομή, αλλά περιορίζονται συνήθως στα τελευταία τμήματα της λεκάνης απορροής. Έτσι, προκαλούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιλύουν.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου