Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΒΕΛΤΙΩΝΕΙ ΤΟ ΕΥ ΖΗΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

http://slideplayer.gr/slide/2025198/

ΦΙΛΟΣΟΦΗΣΤΕ ΚΑΙ ΘΑ ΕΥΤΥΧΗΣΕΤΕ!

«Οι άνθρωποι στους οποίους δεν έχουν τύχει σοβαρά πράγματα δεν αντιλαμβάνονται την ασημαντότητα των γεγονότων» (Τ.Σ.Έλιοτ)

«Ο αληθινός Στωικός είναι ένας άνθρωπος που υποτάσσεται στην τύχη με θάρρος και αξιοπρέπεια, επειδή αντιλαμβάνεται ότι είναι καταδικασμένη οποιαδήποτε αντίσταση απέναντί της, πρεσβεύει δηλαδή ο στωικός άνθρωπος την επιγραμματική διατύπωση ‘’volentem ducunt fata, nolentem trahunt’’, δηλαδή η Μοίρα οδηγεί εκείνους που θέλουν να την ακολουθήσουν και σέρνει εκείνους που το αρνούνται» (A.S. Bogomolov). Μια από τις θέσεις των Στωικών είναι η απλότητα του βίου μέσω της μετριοπάθειας, της ανοχής και της λιτότητας. Αυτό αποτελεί και τη συνταγή για την ευτυχισμένη ανθρώπινη ζωή. Η προτεινόμενη από τους Στωικούς «Απάθεια» αφορά την εκμηδένιση κάθε προσωπικής επιθυμίας για την απόκτηση πραγμάτων ή για την αλλαγή κάποιων καταστάσεων, όταν αυτές είναι πέρα από τις ανθρώπινες δυνατότητες. «Τι μας προτείνουν λοιπόν, με λίγα λόγια, οι Στωικοί; Να αγαπάμε τη ζωή, να εκτιμάμε όσα έχουμε και να προσβλέπουμε στην αταραξία» (σελ. 144). «Ωστόσο, η απάθεια δεν ταυτίζεται με την απραξία˙ αντιθέτως, η αδικία δεν συνδέεται πάντοτε με κάποια πράξη – συχνά συνδέεται με την απραξία. Όποιος πράττει σύμφωνα με τις ιδέες του έχει συχνά άδικο, αλλά όποιος δεν πράττει ποτέ έχει πάντοτε άδικο. Ο στωικός φιλόσοφος δεν προτείνει λοιπόν την αποχή από τις διάφορες δραστηριότητες» (σελ. 83).

«Πολλοί από μας παραπονιούνται: ‘’Αχ, αν είχα καλύτερο σπίτι… αν είχα καλύτερη εμφάνιση… αν είχα καλύτερη δουλειά’’ – και παραιτούμαστε από την απόλαυση και τη βελτίωση όσων έχουμε ήδη. Πολλοί ανησυχούμε –“τρωγόμαστε”– για πράγματα που δεν μπορούμε να αλλάξουμε» (σελ. 7). «Αν θέλεις, λένε οι Στωικοί, να μη σου τύχουν αρρώστιες, θάνατος ή φτώχεια, θα δυστυχήσεις. Αν επιθυμείς κάτι που ξεπερνά τις δυνάμεις σου, θα αποτύχεις» (σελ.8). Σύμφωνα με τον Επίκτητο: «Η Ελευθερία συνίσταται στο να επιθυμούμε να έλθουν τα πράγματα όχι όπως θέλουμε, αλλά όπως συμβαίνουν». «Η δυστυχία οφείλεται τις περισσότερες φορές στην απεγνωσμένη προσπάθεια να ελέγξουμε όσα είναι ανεξέλεγκτα ή στην αμέλεια που δείχνουμε για όσα μπορούμε να ελέγξουμε. Πλούσιος δεν είναι αυτός που έχει πολλά υπάρχοντα αλλά εκείνος που έχει λίγες επιθυμίες» (σελ. 9).

Άλλο ένα μάθημα καθημερινής ζωής από τους Στωικούς είναι η επιμονή τους «στην αναγκαιότητα της παιδείας και της ατομικής προσπάθειας: «Τα πράγματα είναι δύσκολα όχι επειδή προσπαθούμε πολύ, αλλά επειδή δεν προσπαθούμε αρκετά» (σελ.11). Τα μαθήματα καθημερινής ζωής των Στωικών συνεχίζονται και αφορούν τις συναναστροφές μας με τους άλλους ανθρώπους, τη στενότερη συναναστροφή που είναι ο γάμος, την αυτογνωσία και την ταυτότητά μας. («Καμιά φορά λέμε: “Πρέπει να βρω τον εαυτό μου”. Στην πραγματικότητα, τον εαυτό μας δεν τον βρίσκουμε, τον επινοούμε, τον δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι, τον σμιλεύουμε. Όρισε λοιπόν στον εαυτό σου έναν χαρακτήρα και έναν τρόπο ζωής που θα τον διατηρείς και θα τον υποστηρίζεις είτε είσαι μόνος σου είτε είσαι μαζί με άλλους», σελ. 23.)

Συνεχίζοντας την απολαυστική ανάγνωση των μαθημάτων των Στωικών, λαμβάνουμε τις παρακάτω προτάσεις όσον αφορά στην ευτυχία: «Χαμογελάτε σε κάθε ευκαιρία ‒ όχι γιατί η ζωή είναι εύκολη, ή όπως ακριβώς θα θέλατε να είναι, αλλά επειδή έχετε επιλέξει να είστε ευτυχισμένοι και ευγνώμονες για όλα τα καλά πράγματα που έχετε και για όλα τα προβλήματα που ξέρετε ότι δεν έχετε», (σελ. 41).

Στο σύγχρονο πολιτισμό της «εύκολης προσπάθειας» και της επιδίωξης του εύκολου και γρήγορου κέρδους, οδηγούμαστε και εγκλωβιζόμαστε αναπότρεπτα και ανεπιφύλακτα σε έναν αγχώδη και ανικανοποίητο τρόπο ζωής με συχνά αρνητικές ψυχοσωματικές επιπτώσεις. Ξεχνάμε τη διδασκαλία των Στωικών: «Τίποτα μεγάλο και καλό δεν γίνεται ξαφνικά. Τα πράγματα ωριμάζουν όπως τα σταφύλια ή τα σύκα. Χρειάζεται χρόνος για να ανθίσουν και να αποφέρουν καρπούς» (σελ. 58). Η φιλοσοφική σκέψη βελτιώνει το ευ ζην του ανθρώπου. Θα την πρότεινα ανεπιφύλακτα ως μέσο θεραπείας από τα λεγόμενα δεινά της σημερινής κρίσης, με αφορμή το συγκεκριμένο ανάγνωσμα. «Οι αφιλοσόφητοι, σύμφωνα με τους Στωικούς, δεν ζουν την ‘’εξετασμένη ζωή’’ παρά οδηγούνται από το μοιραίο, ζουν τυχαία, χωρίς κατεύθυνση, χωρίς σκοπό – η ζωή τούς διαφεύγει. Είναι σαν να μην έζησαν καν…» (σελ. 120). Όπως αναφέρεται, οι Στωικοί έθεσαν τις βάσεις της ψυχανάλυσης και της ψυχοθεραπείας. «Όλες οι νευρώσεις μας αρχίζουν από τη στιγμή που προσπαθούμε να είμαστε κάτι που δεν είμαστε πραγματικά: η προϋπόθεση της ευτυχίας είναι η αυτογνωσία, καθώς και η δυνατότητα να μην κάνουμε ποτέ πράγματα που δεν θέλουμε να κάνουμε» (σελ. 146).

Ας ακολουθήσουμε τη συμβουλή των Στωικών: «Γίνε ο ίδιος γιατρός της ψυχής σου. Δέξου ό,τι δεν μπορείς να αλλάξεις. Ζήσε κάθε στιγμή σαν να είναι η τελευταία σου. Η ευτυχία είναι μια απόφαση». (σελ. 146).

http://www.diavasame.gr/page.aspx?itemID=PPG1396_2105