ΦΕΙΔΙΑΣ, Ο ΓΛΥΠΤΗΣ ΤΩΝ ΘΕΩΝ #2

Το Εργαστήριο του Φειδία στην Αρχαία Ολυμπία

https://el.wikipedia.org/wiki/Αρχείο:Olympie_-_Atelier_de_Phidias.jpg

https://el.wikipedia.org/wiki/Εργαστήριο_του_Φειδία

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Ο Φειδίας, εκτός από τα αρχιτεκτονικά γλυπτά του Παρθενώνα φιλοτέχνησε και άλλα σημαντικά έργα που επηρέασαν καθοριστικά τους σύγχρονους και μεταγενέστερους γλύπτες. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται δύο από τα μεταγενέστερα έργα του Φειδία, τα οποία ξεχώρισαν στην Αρχαία Ελλάδα, τα χρυσελεφάντινα λατρευτικά αγάλματα του Δία στην Ολυμπία και της Αθηνάς Παρθένου στην Ακρόπολη.
Τα αγάλματα αυτά ήταν φτιαγμένα από ελεφαντόδοντο και θεωρήθηκαν κορυφαία της τέχνης της Αρχαίας Ελλάδας. Πολλά αντίγραφα έχουν δημιουργηθεί από τότε, ενώ θα πρέπει να γνωρίζουμε πως τα γλυπτά στα μουσεία μας είναι κυρίως ρωμαϊκά αντίγραφα, φτιαγμένα για συλλέκτες και ιδιώτες που τα αγόραζαν για ενθύμιο και για να διακοσμούν δημόσιους κήπους και λουτρά.

Το 447 πιθανότατα άρχισε να φιλοτεχνεί το αριστούργημά του, τη Χρυσελεφάντινο Παρθένο, που θα στηνόταν στο σηκό του Παρθενώνα, την οποία αποπεράτωσε το 438.
Το άγαλμα ήταν γιγαντιαίο από ξύλο εσωτερικά, ύψους 11 μέτρων, ντυμένο με πολύτιμο υλικό: η πανοπλία από χρυσάφι και το δέρμα από ελεφαντόδοντο.
Η ασπίδα και κάποια μέρη της πανοπλίας είχαν έντονα λαμπερά χρώματα και τα μάτια της ήταν φτιαγμένα από χρωματιστά πετράδια.
Η χρυσή περικεφαλαία ήταν στολισμένη με γρύπες ενώ την ασπίδα διακοσμούσε εξωτερικά ανάγλυφη παράσταση της Αμαζονομαχίας.

Στο εσωτερικό της ασπίδας υπήρχε γραπτή παράσταση της Γιγαντομαχίας ενώ στα πέδιλα απεικονιζόταν η Κενταυρομαχία. Στο δεξί της χέρι κρατούσε τη Νίκη σε φυσικό μέγεθος γυναίκας και στο αριστερό της ασπίδα που ακουμπούσε στο βάθρο. Στην βάση του αγάλματος υπήρχε η ανάγλυφη παράσταση του μύθου της γέννησης της Πανδώρας.

Η θεά προκαλούσε δέος αντλούμενο από την υπερφυσική της φύση, η οποία αν και αυστηρή ήταν ταυτόχρονα γαλήνια.
Όλες οι πηγές συμφωνούν πως το έργο αυτό του Φειδία είχε μια ευγένεια που δημιουργούσε μια διαφορετική σημασία για το θείο, εντελώς διαφορετική από τις έως τότε δεισιδαιμονίες.

Ο Φειδίας κατηγορήθηκε από τους εχθρούς του πως είχε υπεξαιρέσει ένα μέρος από το χρυσάφι που του είχαν εμπιστευτεί για την δημιουργία του αγάλματος. Ο γλύπτης είχε φροντίσει κατά την κατασκευή του αγάλματος να κάνει τα μέρη αποσπόμενα έτσι ώστε να μπορεί να τα αποσυναρμολογήσει και να τα ζυγίσει.

Τα βάρος του χρυσού ήταν ακέραιο αλλά ο Φειδίας κατηγορήθηκε ξανά για ύβρη λόγω της απαθανάτισης του Περικλή και του ιδίου στην ασπίδα της θεάς. Έτσι φυλακίστηκε και αργότερα κατέφυγε στην Πελοπόννησο.
Τότε ήταν που δημιούργησε το περίφημο και κολοσσιαίο ήταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία στην Ολυμπία.
Ήταν το ωριμότερο και το τελειότερο δημιούργημα από τα έργα του καλλιτέχνη. Κατασκευάστηκε γύρω στο 432 π.Χ. και είχε ύψος περίπου 12 μέτρα.
Ο θεός παριστανόταν καθιστός πάνω σε θρόνο με Νίκη στο δεξί και σκήπτρο στο αριστερό χέρι.
Ο θρόνος ήταν κατασκευασμένος από τους μαθητές του, Πάναινο και Κολώτη, με μυθολογικές παραστάσεις. Τα γυμνά μέρη ήταν φτιαγμένα από ελεφαντόδοντο και την ρόμπα του ήταν καλυμμένη από χρυσά φύλλα, διακοσμημένα με κρίνους και ζωδιακές σκηνές.
Τα σανδάλια του ήταν χρυσά, όπως η γενειάδα και τα μαλλιά του ενώ το κεφάλι του ήταν στεφανωμένο με ένα ασημένιο στεφάνι ελιάς. Το άγαλμα ήταν δυσανάλογο με τον σηκό του ναού κι έδινε την εντύπωση πως αν ο θεός σηκωνόταν θα γκρέμιζε τη στέγη. Σήμερα θεωρείται ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Δυστυχώς ο μεγάλος γλύπτης κατηγορήθηκε και πάλι για κατάχρηση και κλοπή χρυσού και φυλακίστηκε ως το θάνατό του.

Το 1958 οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν το εργαστήριο του Φειδία στην Ολυμπία, με υπολείμματα από εργαλεία και καλούπια που χρησιμοποιούσε ο γλύπτης για να δημιουργήσει το χρυσελεφάντινο άγαλμα το οποίο καταστράφηκε από πυρκαγιά στην Κωσταντινούπολη όπου το μετέφερε μετά από πολλούς αιώνες ο Μέγας Κωνσταντίνος.

Μέσα σε όλα αυτά τα αντικείμενα του βρέθηκε και ένα μαύρο στιλπνό καπέλο με την επιγραφή “Φειδίου ειμί”. 

Τον 5ο αιώνα το εργαστήριο μετατράπηκε σε παλαιοχριστιανική τρίκλιτη βασιλική.

Ο Φειδίας δημιούργησε και άλλα έργα, που στόλιζαν πολλές πόλεις της Αρχαίας Ελλάδας. Ήταν τόσο σημαντικός για την Ελλάδα όσο και ο Λεονάρντο ντα Βίντσι για την Ιταλία. Ο «Χρυσός αιώνας» χρωστάει μεγάλο μέρος από τη λάμψη του στον εξαίρετο αυτό καλλιτέχνη.

Βιβλιογραφία
“Το Χρονικό της Τέχνης”, E.H. Gombrich
“Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη”, J. Boardman
“Η Τέχνη της Αρχαίας Ελλάδας”, Γ. Κοκκόρου- Αλευρά
wikipedia
Η μηχανή του χρόνου 

Πηγή: Ιερά Ελλάς

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ