ΠΥΡ ΚΑΙ ΛΟΓΟΣ - Ο ΠΡΟΜΗΘΕΪΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ

Ο Προμηθέας αποτέλεσε για την ανθρωπότητα τον πατέρα του ανθρώπινου πολιτισμού, αυτόν που εκμαίευσε από το Χάος της Θεϊκής κυριαρχίας την τάξη και τον λόγο.

Η Φιλοσοφία της Ελληνικής Μυθολογίας είναι γέννημα-θρέμμα του φυσικού λόγου, που ξεδιπλώνεται μέσα στο ανθρώπινο πνεύμα. Κυριολεκτικά όμως φανερώθηκε ως έλλογη θέαση στα πέλαγα και τους βράχους της Ελληνικής γης.

Ο Κρόνος ήταν και είναι, για τους Έλληνες ο ρέων χρόνος, ήταν και είναι αυτός που πάντοτε ρίζωνε μέσα στα πράγματα, τα μετέβαλλε, τα εγκιβώτιζε μέσα στην περατότητα και την ατέρμονη διαμάχη της γέννησης, της εξέλιξης και του θανάτου.

Ο Δίας ήταν και είναι, για τους Έλληνες, η σκέψη, ο στοχασμός, που σταματούσε το χρόνο, προκειμένου να άρει την ασταμάτητη κίνηση που στεκόταν εμπόδιο σε κάθε δυνατότητα σύλληψης των όντων. Στόχος της διάνοιας (Δίας) ήταν να βυθίζεται μέσα στα όντα, τον μερικό ή καθολικό κόσμο, για να τα απαριθμεί και να οργανώνει έναν τρόπο συνύπαρξής τους, ώστε να έχουν νόημα.

Ο Προμηθέας, φανερώθηκε ως το σύμβολο της συνεκτικής λογικής ανθρώπινης Σοφίας, προκειμένου να εντάξει τα όντα μέσα στον χωρόχρονο, στην φυσική τάξη του χώρου σε σχέση με τον χρόνο που συλλαμβάνονται. Για αυτό αντιστάθηκε στη μονοδιάστατη σύλληψη των όντων μόνο σε σχέση με το χρόνο.

Έτσι, ο ανθρώπινος λόγος σπάει την δεσποτεία της θεϊκής κρίσης και αυτονομείται. Ο άνθρωπος θέτει το δικό του δίκαιο και ορίζει τη μοίρα του. Τα πράγματα γεννιούνται και συλλαμβάνονται μέσα μας, στις αισθήσεις μας μόνο όταν ορίζονται. Και ορίζονται μόνο όταν τα διαπερνά η περατότητα, όταν έχουν διακριτά όρια.

Πώς γεννήθηκε η οριακή φύση των πραγμάτων μέσα στην άβυσσο της κυριαρχίας της θεϊκής αυθεντίας;
Με το υπέρτατο δώρο που έκανε στην ανθρωπότητα ο Προμηθέας. Το δώρο που έδωσε ανεξαιρέτως σε όλους τους ανθρώπους αντιμετωπίζοντάς τους ως ίσους και ελεύθερους.
Η φωτιά, το ΠΥΡ, το Φως του Λόγου που δώρισε ο Προμηθέας στον άνθρωπο είναι η δυνατότητα για φιλοσοφική γνώση, για θέαση και βίωση των πραγμάτων μέσα σε ένα καθολικό νόημα.
Από την φιλοσοφική και μεθοδική αμφιβολία και την κριτική σκέψη απορρέουν οι επιστήμες. Μόνο εξαιτίας της ανάπτυξης της φιλοσοφικής και επιστημονικής γνώσης λαμβάνει χώρα μια μεγάλη κοινωνική έκρηξη, η δημοκρατία, η αρμονική συνύπαρξη.
Ο Ελληνικός τρόπος του βίου, ο κοινοτικός, αποτελεί ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό, ενώ οι μονόχρωμες ψηφίδες που τον συνθέτουν είναι οι άνθρωποι, οι πραγματικοί πολίτες.

Θα αναρωτηθεί κάποιος. Γιατί άραγε χρησιμοποιούμε τον όρο Ελληνισμός και όχι Ελλαδισμός;

Ο όρος ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ή ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ως φιλοσοφικοί όροι κομίζουν χρονικότητα και οικουμενικότητα ορίζουσα τον χώρο, ενώ ο όρος Ελλαδισμός κομίζει καθαρά την στατική τοπικότητα αγνοώντας το χρονικό ρίζωμα της εξελιξιμότητας των όντων.

Ο Ελληνικός Πολιτισμός και η ιστορία του μαρτυρούν ένα παιχνίδι που έχει σχέση με την ρύθμιση του χρόνου. Ο ελληνικός φιλοσοφικός λόγος (με την πλατιά έννοια, όπως την εννοούσαν οι αρχαίοι), ως υπέρτατο προμηθεϊκό δώρο στην ανθρωπότητα, ορίζει τις σχέσεις που έχουν τα όντα μέσα στον χρόνο, αναδύει και αποκαλύπτει μέσα στον χρόνο τον τρόπο φανέρωσής τους.

Την ελληνικότητα, τον ελληνισμό έψαχνε απεγνωσμένα και ο Σεφέρης γράφοντας χαρακτηριστικά: "οτιδήποτε με ενοχλεί να δω τον ελληνισμό, πρέπει να αφαιρεθεί."

Η ελληνικότητα δεν είναι ιδεολόγημα που τρέφεται από αστήρικτες μεταφυσικές θέσεις.

Ούτε έχει σχέση με τους κάθε μορφής εθνικισμούς που την περιορίζουν μόνο στο τοπικό και της αφαιρούν το υπέρλαμπρο προτέρημα της ποιοτικής δημοκρατικής οικουμενικότητας, εφόσον σε καμιά περίπτωση δεν είναι γεωγραφικός προσδιορισμός. [Άλλωστε είναι γνωστό ότι όταν εμμένει κανείς στον ελλαδισμό είναι φανερό ότι εγκλείεται στο άρμα του εθνικισμού και μικραίνει οτιδήποτε έχει σχέση με τον ελληνικό πολιτισμό.]

Η ελληνικότητα, ως τρόπος και βίωμα ζωής του πραγματικού ανθρωπισμού, αποτελεί την μεθυστική, ερωτική (αρχαιοελληνικός Έρως με την φιλοσοφική έννοια) και δημοκρατική μέθεξη του ανθρώπου στον κοινό λόγο, δηλαδή στην βίωση της κοινότητας σχέσεων ελεύθερων πολιτών.

Του Αθανάσιου Μιχαλόπουλου

http://www.egriechen.info/