ΣΟΛΩΝ

Ο Σόλων γεννήθηκε γύρω στο -640. Ο θάνατός του τοποθετείται γύρω στο -558. Καταγόταν από το πλούσιο γένος των Κοδριδών, αλλά ο πατέρας του Εξηκεστίδης ήταν φτωχός. Τούτο, κατά τον Πλούταρχο, ανάγκασε τον Σόλωνα  να επιδοθεί στο εμπόριο, που τον ωφέλησε όχι μόνο οικονομικά, αλλά του χάρισε και πλούσιες εμπειρίες, που τον βοήθησαν  να αναμιχθεί στα κοινά της πόλης του.

 Ο Σόλων, ένας από τους επτά σοφούς, είναι πρότυπο άνδρα, που συγκεντρώνει  αρετές και ικανότητες. Ο Σόλων συνδυάζει χαρίσματα μεγάλου πολιτικού και ποιητή, όσο και αν είναι πιο γνωστός ως πολιτικός. Στην ποίησή του βρίσκουμε τον άνθρωπο με τις αρχές  και τις ιδέες  του και στην πολιτική την πραγμάτωσή τους. Γι’ αυτό και η κατανόηση  των ποιημάτων το προϋποθέτει  γνώση της πολιτικής ζωής του.

Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην κατάληψη της Σαλαμίνας το -596 από τους Αθηναίους ενθουσιάζοντας τους με τους στίχους του, ώστε να εκδιώξουν από το νησί τους τους Μεγαρείς, που το κατείχαν τότε. Η Σαλαμίνα είχε εμπορική και στρατιωτική σημασία για την Αθήνα.

Σαν άρχοντας  το 594/3 έλαβε εξουσιοδότηση με απόλυτη ελευθερία να ρυθμίσει  τις μεγάλες διαφορές  ανάμεσα στους ‘πολλούς’ και στους ‘ολίγους’. Πέτυχε την επιβολή της ‘συσάχθειας’ με παράλληλη απαγόρευση των ‘όρων’, που έστηναν οι ισχυροί στα αγροκτήματα των φτωχών, που δανείζονταν από τους πρώτους με υποθήκευση της ιδιοκτησίας τους σε γη και της προσωπικής τους ελευθερίας.

Ο Σόλων ταξίδεψε πολύ στη ζωή του. Ο Ηρόδοτος  μας διηγείται  τον περίφημο διάλογο του Σόλωνα  με τον Κροίσο για τον ‘ολβιώτατο’ των ανθρώπων.

Το έργο του Σόλωνα  ως ποιητή και νομοθέτη περιλαμβάνει ‘νόμους’ και ‘δημηγορίες’, ελεγείες, ιάμβους και επωδούς. Από όλα αυτά τα ποιήματα μας σώθηκαν περίπου 200 στίχοι από τις ελεγείες, 20 από  τροχαϊκά και 45 ιαμβικά ποιήματα. Μερικοί στίχοι, που αποδίδοντα στον Θέογνη, ανήκουν, κατά τους μελετητές, στον Σόλωνα.

Το ποιητικό έργο του Σόλωνα δεν μπορεί να διαχωριστεί από την πολιτική δραστηριότητά του. Ο Σόλων ο Αθηναίος είναι η πρόδρομη ποιητική φωνή της Αθήνας. Πιστεύει ότι ο άνθρωπος δεν έχει μόνον ιδιωτική ζωή, αλλά ως μέλος ενός κοινωνικού συνόλου μετέχει και της πολιτικής κοινότητας με τις ευθύνες που του αναλογούν. Για να υπάρχει ατομική και κοινωνική ευδαιμονία, πρέπει να διέπει τις σχέσεις  των ανθρώπων ο αλληλοσεβασμός, η τάξη  και η ισορροπία, που επιφέρουν την αρμονία, σαν αυτή που ορίζει  τους νόμος του σύμπαντος.

Ο Σόλων με την πολιτική δραστηριότητά του και με την ζωή του δίνει παράδειγμα δίκαιου, έντιμου και συνετού πολιτικού άνδρα. Ο ποιητής Σόλων  είναι ο πολιτικός οραματιστής  μιας δίκαιης κοινωνίας. Διδακτικός ποιητής, με απλότητα και λιτότητα σκέψης  διαυγής και ειλικρινής, με γλώσσα σφριγηλή  και καυστική, κατέχει περίοπτη θέση στον αρχαϊκό λυρισμό.

ΥΠΟΘΗΚΗ  ΠΡΟΣ  ΑΘΗΝΑΙΟΥΣ

[Νεοελληνική απόδοσις. Το πρωτότυπο στα σχόλια.]

Η πόλη μας  ποτέ δεν θα χαθεί σύμφωνα με τη θέληση και τη διάθεση του Δία και των μακαρίων αθανάτων θεών.
Γιατί μια τόσο μεγαλόψυχη προστάτιδα, κόρη πατέρα ισχυρού, η Παλλάδα Αθηνά, έχει τα χέρια της απλωμένα  πάω από την πόλη.
Αλλά μόνοι τους οι πολίτες θέλουν να καταστρέφουν τη μεγάλη πόλη με τις απερισκεψίες τους, παρασυρμένοι από φιλοχρηματία, και ο άδικος νους των αρχόντων του λαού. Είναι επόμενο γι’ αυτούς εξαιτίας της μεγάλης αλαζονείας να πάθουν πολλά κακά.
Γιατί δεν ξέρουν να συγκρατούν την πλεονεξία και να απολαμβάνουν τα στρωμένα ευφρόσυνα συμπόσια με κοσμιότητα... πλουτίζουν παρασυρμένοι σε άδικες πράξεις και, χωρίς να λογαριάζουν ούτε τα ιερά κτήματα ούτε και τα περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου, κλέβουν με αρπακτικές διαθέσεις άλλος από δω και άλλος από κει και δεν σέβονται τους ιερούς θεσμούς της Δίκης, η οποία, μολονότι σιωπά, γνωρίζει αυτά, που γίνονται και θα γίνονται και τα παρελθόντα, και με τον χρόνο συνήθως έρχεται οπωσδήποτε, για να επιβάλλει τιμωρία.
Αυτό φθάνει κιόλας ως αναπόφευκτη  συμφορά για όλη την πόλη, και καταλήγει συνήθως αυτή πολύ γρήγορα σε ατιμωτική δουλεία, που προκαλεί εμφύλια σύγκρουση και αφυπνίζει τον κοιμώμενο πόλεμο, ο οποίος συνήθως οδηγεί στον θάνατο πολλούς στο άνθος της ηλικίας τους.
Γιατί εξαιτίας των εχθρών πολύ γρήγορα η πολυαγαπημένη πόλη κατατρύχεται από πολιτικές ενώσεις, αγαπητές στους αδικοπραγούντες.
Αυτές οι συμφορές περιφέρονται στην πόλη.
Κι από τους φτωχούς πολλοί φεύγουν σε ξένη χώρα, πουλημένοι και δεμένοι με εξευτελιστικά δεσμά, και υπομένουν με καταναγκασμό τις μισητές συνέπειες της δουλείας.
Έτσι μια δημόσια συμφορά μεταβαίνει στο σπίτι του κάθε πολίτη ξεχωριστά.
Και οι αύλειες θύρες δεν μπορούν πια να τη συγκρατήσουν, αλλά αυτή συνήθως πηδά πάνω από τον περίβολο και βρίσκει οπωσδήποτε κάποιον, ακόμα κι αν, προσπαθώντας αυτός να αποφύγει το κακό, καταφεύγει στο βάθος των δωματίων.
Αυτά με προτρέπει η ψυχή μου να διδάξω στους Αθηναίους, ότι η κακή διοίκηση προκαλεί πάρα πολλές συμφορές  στην πόλη.
Ενώ η χρηστή διοίκηση όλα τα αναδεικνύει ταιριαστά  και αρμονικά, και συγχρόνως δένει με χειροπέδες  τους αδικοπραγούντες.
Τις τραχύτητες της εξομαλύνει, παύει την πλεονεξία, ταπεινώνει την αλαζονεία, ξηραίνει τα άνθη της άτης, μόλις αυτά εμφανισθούν, επανορθώνει στρεψοδικίες και καταπραϋνει πράξεις αλαζονείας, παύει την εμφύλια έριδα.
Παύει την οργή από την ολέθρια έριδα και είναι κάτω απ’ αυτήν τα πάντα στους ανθρώπους αρμονικά και συνετά. 

http://www.angelfire.com/ut2/athens5thcentury/