ΑΡΧΑΙΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ

Φιλόγελως
ήτοι αστεία των Ιεροκλέους και Φιλαγρίου

Γράφει ο Δημ. Γερμιώτης

Κατά την ύστερη Αρχαιότητα κυκλοφορούσε και ήταν πολύ δημοφιλής μια ανθολογία “ανεκδότων” (με τη σημερινή σημασία του όρου), που λεγόταν “Φιλόγελως”. Συγγραφείς ή καλύτερα ανθολόγοι και επιμελητές του φέρονται ο Ιεροκλής και ο Φιλάγριος. Πρόκειται για έξυπνα, δροσερά και πολύ “σύγχρονα” αστεία, ορισμένα από τα οποία είναι παρμένα από τον κατά διακόσια χρόνια παλαιότερό τους Λουκιανό ή και από ακόμη αρχαιότερες πηγές. Πολλά από τα αστεία της συλλογής έμειναν αθάνατα.

Από το 265 ανέκδοτα της συλλογής τα περισσότερα (110) αναφέρονται στους “σχολαστικούς”, αφελείς και κάπως βλάκες “μορφωμένους” της εποχής. Υπάρχουν όμως 85 ανέκδοτα για φιλάργυρους, μέθυσους, λιμόξηρους (λιγούρηδες), δύσκολους (στρυφνούς), φθονερούς, οζόστομους (βρωμόστομους), αφυείς (κουτούς), δειλούς, οκνηρούς, και ευτράπελους (καλαμπουριτζήδες), ενώ, περιέργως, μόνο 8 ανέκδοτα σατιρίζουν γυναίκες.

Τέλος, ανάλογα με τα σημερινά “ποντιακά” ανέκδοτα είναι εκείνα που αναφέρονται σε Αβδηρίτες (17), Κυμαίους (27) και Σιδόνιους (11). Φαίνεται πως τα Άβδηρα, η Κύμη (δε διευκρινίζεται αν πρόκειται για την ευβοϊκή ή για την ιταλική Κύμη) και η Σιδόνα, φημίζονταν για τη βλακεία των κατοίκων τους.

Θα αναφέρω μερικά από τα αστεία του Φιλογέλωτα.

*  *  *

-- Σχολαστικός, βλέποντας να έρχεται προς το μέρος του ο οικογενειακός γιατρός του κρύφτηκε πίσω από έναν τοίχο και όταν κάποιος τον ρώτησε γιατί; αυτός απάντησε “Είναι πολύς καιρός που δεν αρρώστησα και τον ντρέπομαι”.

-- Σχολαστικός έκανε εγχείριση αμυγδαλών και ο γιατρός του συνέστησε να μη μιλάει για κάποιο χρονικό διάστημα. Επειδή όμως στο μεταξύ είχε κάποια δεξίωση στο σπίτι του, έβαλε τον δούλο του να υποδέχεται τους καλεσμένους. Κατόπιν τους έπαιρνε έναν ένα παράμερα και τους έλεγε “Μην με παραξηγείτε που έβαλα τον δούλο μου να σας υποδεχτεί αλλά ο γιατρός μου συνέστησε να μη μιλώ”.

-- Σχολαστικός είδε στον ύπνο του πως πάτησε ένα καρφί και το πρωί έδεσε το πόδι του. Όταν εξήγησε την αιτία του δεσίματος του ποδιού σ΄έναν άλλο σχολαστικό, αυτός του είπε “Καλά να πάθεις. Ποιος σού΄πε να κοιμάσαι ξυπόλυτος”.

-- Ένας Κυμαίος πουλούσε μέλι. Όταν ένας πελάτης το δοκίμασε και του είπε πως είναι πολύ καλό, του απάντησε “Αμ θα το πουλούσα αν δεν είχε πέσει μέσα ποντικός”

-- Κάποιος Κυμαίος βλέποντας να κουρεύουν τα πρόβατα έχοντας προηγουμένως δέσει τα πόδια τους είπε. “Ευτυχώς ο δικός μου ο κουρέας ποτέ δε με δένει όταν με κουρεύει”

-- Ένας καλαμπουριτζής που τον ρώτησε ο (φλύαρος) κουρέας του “Πώς να σε κουρέψω;” του είπε  “Χωρίς να μιλάς”

-- Εναν ταλαιπωρημένο από τη γυναίκα του σύζυγο, που κήδευε τη συμβία του, τον ρώτησαν “ποιος αναπαύθηκε;” κι αυτός απάντησε “Εγώ, που την έχασα”.

-- Ένας άλλος ταλαίπωρος σύζυγος βρισκόταν στα τελευταία του και η γυναίκα του χτυπιόταν κι έκλαιγε λέγοντας “Αν πεθάνεις θα κρεμαστώ!” Αυτός ακούγοντας την άνοιξε τα μάτια του και είπε “Κάνε μου αυτή τη χάρη όσο ζω ακόμα”.

-- Ένας νεαρός είπε σε μιαν ακόλαστη γυναίκα που τον είχε καλέσει σπίτι της “Θα φάμε πρώτα ή θα πάμε αμέσως στο κρεβάτι;” κι εκείνη του απάντησε “Ό, τι θες εσύ, καρδιά μου, μόνο που δεν έχω μαγειρέψει”

sarantakos.com