ΕΛΕΓΧΟΣ - Ο ΚΑΘΑΡΜΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Πλάτων, Σοφιστής 230d6-231b8

καὶ τὸν ἔλεγχον λεκτέον ὡς ἄρα μεγίστη καὶ κυριωτάτη τῶν καθάρσεών ἐστι, καὶ τὸν ἀνέλεγκτον αὖ νομιστέον, ἂν καὶ τυγχάνῃ βασιλεὺς ὁ μέγας ὤν, τὰ μέγιστα ἀκάθαρτον ὄντα, ἀπαίδευτόν τε καὶ αἰσχρὸν γεγονέναι ταῦτα, ἃ καθαρώτατον καὶ κάλλιστον ἔπρεπε τὸν ὄντως ἐσόμενον εὐδαίμονα εἶναι …. Ἔστω δὴ διακριτικῆς τέχνης καθαρτική, καθαρτικῆς δὲ τὸ περὶ ψυχὴν μέρος ἀφωρίσθω, τούτου δὲ διδασκαλική, διδασκαλικῆς δὲ παιδευτική· τῆς δὲ παιδευτικῆς ὁ περὶ τὴν μάταιον δοξοσοφίαν γιγνόμενος ἔλεγχος ἐν τῷ νῦν λόγῳ παραφανέντι μηδὲν ἄλλ᾿ ἡμῖν εἶναι λεγέσθω πλὴν ἡ γένει γενναία σοφιστική.

Ο έλεγχος είναι ο πιο μεγάλος και ο πιο σπουδαίος καθαρμός και πρέπει να πιστεύουμε ότι όποιος δεν δέχεται να του γίνεται έλεγχος, κι αν ακόμα είναι ο μεγάλος βασιλιάς των Περσών, είναι στον μεγαλύτερο βαθμό ακάθαρτος κι απαίδευτος και κακόμορφος σ’ εκείνα ίσα ίσα όπου πρέπει να ‘ναι καθαρότατος και πανέμορφος, όποιος αληθινά πρόκειται να είναι ευτυχισμένος… Ας παραδεχτούμε, λοιπόν, ότι ένα μέρος της τέχνης των διακρίσεων είναι η καθαρτική, και ας ξεχωρίσουμε από την καθαρτική το μέρος που καταγίνεται με τον καθαρμό της ψυχής. Από τούτο το μέρος ας ξεχωρίσουμε τη διδασκαλική και από τη διδασκαλική πάλι την τέχνη που προσφέρει παιδεία. Και τέλος από την τελευταία τον έλεγχο, που γίνεται στην μάταια δοκησισοφία και που μας τον έδειξε πριν λίγο η έρευνά μας. Ας μην τον πούμε ότι είναι τίποτε άλλο παρά η από γενιάς ευγενική σοφιστική. (Μτφ. Δ. Γληνός)

Από το βιβλίο “Οι σοφιστές και ο Σωκράτης”, σελ. 175, Συγγραφή Χλόη Μπάλλα Καλλιόπη Παπαμανώλη, ΚΑΛΛΙΠΟΣ, ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

------------------------------

Ο Σοφιστής είναι διάλογος του Πλάτωνα που εντάσσεται στην τρίτη και τελευταία περίοδο της συγγραφικής του δραστηριότητας, γι’ αυτό και θεωρείται ένα από τα ώριμα βιβλία του. Γράφτηκε περί το -360, ανάμεσα στο δεύτερο και το τρίτο ταξίδι του φιλοσόφου στη Σικελία, και αποτελεί το πρώτο μέρος μιας τριλογίας, το δεύτερο μέρος της οποίας είναι ο Πολιτικός και το τρίτο μέρος ο Φιλόσοφος, ένας διάλογος που δεν έχει διασωθεί ή ίσως δεν γράφτηκε ποτέ.

Κύριο θέμα αυτού του διαλόγου είναι ο ορισμός τού σοφιστή και, κατά συνέπεια, το κατά πόσον αυτός διαφέρει από τον φιλόσοφο. Διαμέσου του ορισμού επιδιώκεται ταυτόχρονα η απομυθοποίηση των σοφιστών της εποχής και η αποδόμηση της όποιας επίπλαστης αίγλης τους, ενώ προκειμένου να επιτευχθεί ένας ικανοποιητικός ορισμός κρίνεται απαραίτητη η κριτική αναμέτρηση με οντολογικά σημαντικές θεωρίες της εποχής και πρωτίστως με τον μονισμό της Ελεατικής Σχολής και ειδικότερα του Παρμενίδη.

Τα συνδιαλεγόμενα πρόσωπα είναι ο Σωκράτης, ο μαθηματικός Θεόδωρος ο Κυρηναίος, ο ανώνυμος "Ελεάτης ξένος" (οπαδός της Ελεατικής Σχολής) και ο μαθηματικός Θεαίτητος, μαθητής του Θεόδωρου και του Σωκράτη. Είναι αξιοπρόσεχτο ότι ο Σωκράτης, που συνήθως παίζει οδηγητικό ρόλο στους πλατωνικούς διαλόγους, εδώ παραμένει στο περιθώριο και αφήνει την πρωτοκαθεδρία στον Ελεάτη ξένο και στον Θεαίτητο. Έτσι, είναι δύσκολο να αποφασιστεί, ποιο από τα πρόσωπα του διαλόγου εκπροσωπεί τις απόψεις του ίδιου του Πλάτωνα.

https://el.wikipedia.org

Εικόνα:Πλάτωνας, αντίγραφο του πορτρέτου που φιλοτέχνησε ο Σιλανίωνας περίπου το -370. για την Ακαδημία στην Αθήνα. Μουσεία του Καπιτωλίου.

-------------------------------

Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΟΦΙΣΤΕΣ 

ΑΛΛΟ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΙ ΑΛΛΟ ΣΟΦΙΣΤΗΣ!

ΣΟΦΙΣΤΙΚΗ - Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΩΝ ΣΟΦΙΣΤΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΚΛΑΣΣΙΚΟ ΑΝΤΙΛΟΓΟ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ