Παρασκευή 12 Απριλίου 2019

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΙΖΟΜΕΝΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ

Το απόσπασμα είναι από το περίφημο Συμπόσιο του Πλάτωνος.
(Συμπόσιο, στ. 174)
ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ: Ἔτυχε που λέτε να συναντήσει (ο Αριστόδημος) τον Σωκράτη στον δρόμο. Ήταν φρεσκολουσμένος και φορούσε σανδάλια, πράγμα σπάνιο για αυτόν. Και όταν τον ρώτησε πως έτσι και σήμερα είναι τόσο προσεγμένος στην εμφάνιση, του απάντησε: Πηγαίνω για δείπνο στο σπίτι του Αγάθωνα, μια που χθες καθώς γιόρταζε τα επινίκιά του, (1) το έσκασα επειδή είχα ενοχληθεί από τον πολύ κόσμο που είχε μαζευτεί εκεί. Του υποσχέθηκα όμως ότι θα πάω σήμερα. Γι αυτό και καλλωπίστηκα, για να πάω ένας καθώς πρέπει άνθρωπος σε έναν καθώς πρέπει (ίνα καλός παρά καλώ ἰω). Αλλά μια και έτυχε, εσύ τι λες, θα ήθελες να με συνοδεύσεις και να έλθεις απρόσκλητος σε αυτό το δείπνο;
Και εγώ, απάντησα: Ό,τι εσύ αποφασίσεις Σωκράτη. Ακολούθησε με λοιπόν, είπε εκείνος για να χαλάσουμε και την γνωστή παροιμία. (2) Και οι δυό μας, καθώς θα πηγαίνουμε, θα σκεφτούμε κάποια δικαιολογία για το απρόσκλητο του πράγματος. Πάμε λοιπόν. Κάτι τέτοιο πάνω κάτω είπε και ξεκίνησαν να πάνε.
Ο Σωκράτης όμως κάποια στιγμή, έχοντας στρέψει το νου του προς τα μέσα (εαυτώ πως προσέχοντα τον νουν) έμεινε πίσω.
Γυρίζω και δεν βλέπω πουθενά τον Σωκράτη να με ακολουθεί (λέει ο Αριστόδημος). Όταν όμως έφθασε στο σπίτι του Αγάθωνα βρήκε ανοιχτή την πόρτα.
Και ο Αγάθωνας του είπε: Πως και δε μας φέρνεις το Σωκράτη;
-Ερχόταν πίσω μου αλλά και εγώ απορώ που δεν είναι τώρα κοντά μου.
-Δεν κοιτάζεις παιδί, είπε σε έναν υπηρέτη ο Αγάθωνας, να μας φέρεις μέσα το Σωκράτη; Αλλά ένας άλλος υπηρέτης πρόλαβε και τους εξήγησε: αυτός ο Σωκράτης σας, πισωγύρισε και στάθηκε στην εξώπορτα (προθύρω) κάποιων γειτονικών σπιτιών και ενώ του φώναξα να έρθει προς τα δω, ήταν σα να μη με άκουγε (κα᾽ μου καλούντος οὐκ εθέλει εἰσιέναι).
Περίεργα πράγματα λες, είπε ο Αγάθωνας. Να τον φωνάξεις και να επιμείνεις.
Αλλά ο Αριστόδημος (3) (που τον ήξερε προφανώς καλλίτερα τον Σωκράτη) τον διέκοψε. Μην το κάνετε αυτό, είπε. Αφήστε τον στην ησυχία του. Έχει αυτή τη συνήθεια. Κάποιες φορές απομακρύνεται από τους άλλους και στέκεται όπου τύχει ακίνητος. Θα έλθει σε λίγο, το ξέρω. Μην τον ενοχλείτε λοιπόν αλλά αφήστε τον. Ήρθε φυσικά στο τέλος και ο Σωκράτης και τότε ο Αγάθωνας είπε: Έλα Σωκράτη κοντά μου για να μπορέσω και εγώ να απολαύσω μέσα από την άμεση επικοινωνία, τις σοφές εκείνες σκέψεις που σου ήρθαν καθώς στεκόσουν εκεί, στο πρόθυρο των γειτόνων. Γιατί είναι φανερό από το ύφος σου ότι το βρήκες αυτό που αναζητούσες και το κατέχεις πια. Αλλιώς είμαι βέβαιος ότι δεν επρόκειτο να μετακινηθείς από εκεί.
..............................................
(1) Ο νεαρός τότε ποιητής Αγάθωνας, είχε νικήσει στους τραγικούς αγώνες µε το πρώτο του θεατρικό έργο «Άνθος», που παίχτηκε, το έτος -417, στο διαγωνισμό των Ληναίων. Αθηναίος αριστοκρατικής καταγωγής, διετέλεσε μαθητής μεγάλων διδασκάλων και ιδιαίτερα του Σωκράτη και του Πρόδικου. Θεωρήθηκε σχεδόν ισάξιος των τριών μεγάλων τραγικών και επί κεφαλής της δεύτερης επώνυµης τριάδας, µαζί µε τον Ίωνα και τον Αχαιό. Υπήρξε μέγας καινοτόµος και αναµορφωτής του αρχαίου θεάτρον και ο πρώτος που ανέβασε επί σκηνής, όχι ήρωες, αλλά πρόσωπα της ιδικής του φαντασίας. Για να γιορτάσει αυτό του το πρώτο έπαθλο, οργάνωσε πλουσιοπάροχο συμπόσιο, στο οποίο κάλεσε όλες τις τότε προσωπικότητες της Αθηναϊκής κοινωνίας.
Αυτό ακριβώς το Συμπόσιο απαθανάτισε ο Πλάτωνας στον ομώνυμο διάλογό του. Και από το οποίο μεταφέρεται εδώ το αντίστοιχο απόσπασμα.
(2) Η παροιμία έλεγε ότι «αυτόματα καλούνται οι γενναίοι στα δείπνα των δειλών» την οποία εδώ τροποποιεί επιδέξια, λέγοντας δηλαδή ότι «αυτόματα οι γενναίοι είναι καλεσμένοι στα δείπνα των γενναίων».
(3) «Ο Αριστόδημος ο Κυδαθηναίος, μικροκαμωμένος και αιωνίως ξυπόλητος, είχε βρεθεί σε εκείνη τη σύναξη, γιατί ήταν θερμός οπαδός του Σωκράτη, από τους πιο φανατικούς μάλιστα της εποχής εκείνης» µας πληροφορεί παρακάτω το ίδιο το κείµενο (Συμπόσιο, (173 Β). Και από την εδώ στάση του επιβεβαιώνεται ότι ήξερε καλλίτερα από όλους τους παρευρισκόμενους, τι ακριβώς σημαίνει διαλογισμός και πως πρέπει να συμπεριφερόµαστε σε κάποιον που περιέρχεται σε αυτή την κατάσταση.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Αρχειοθήκη ιστολογίου