ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΟ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΜΥΗΣΗ;

Η λέξη Μυστήριο στην Αρχαία Ελλάδα σήμαινε το απόρρητο, το μυστικό, το άρρητο μέρος μιας αλληγορικής τελετής, λατρείας ή γνώσης, οι οποίες δεν γίνονταν φανερές σε άτομα τα οποία δεν είχαν μυηθεί.

Τα Αρχαία Μυστήρια ήταν ίσως η ανώτερη πνευματική κληρονομιά της Αρχαίας Ελλάδας. Στην εσωτερική έννοιά τους παρουσίαζαν τις αιώνιες αλήθειες είτε ήταν φυσικές είτε ήταν πνευματικές που διατηρήθηκαν στο πέραμα χιλιάδων ετών.

Η δομή των μυστηριακών μυητικών τελετών βασιζόταν σε τρία στοιχεία σύμφωνα με τον Πρόκλο. Τον μύθο, την τελετή, και την μύηση, ενώ επτά ήταν κυρίως τα στάδια ή οι βαθμίδες που οδηγούσαν στην ολοκλήρωση της μύησης στα μυητικά συστήματα. Καθαρμός, Χρίσμα, Περιβολή, Ιερός λόγος, Ενθρονισμός, Ιερογαμία, Εποπτεία.

Σύμφωνα με τον Ιάμβλιχο (Περί Μυστηρίων) τα Μυστήρια, είχαν ως σκοπό να ελευθερώσουν τους μύστες από τα ασελγή πάθη. Έδιναν τροφή στην όραση, ενώ ταυτόχρονα εξουδετέρωναν κάθε βλαβερή και κακή σκέψη, μέσω της τρομερής ιερότητας που συνόδευε αυτές τις τελετές.

Ο Ηλιόδωρος (Αιθιοπικά 9,9) αναφέρει πως αυτοί που έφτασαν στις υψηλότερες βαθμίδες των Μυστηρίων μυούνται στην καθαρή γνώση, στην απομόνωση του Ιερού Βωμού, υπό το φως που ρίχνει η φλόγα του πυρσού της αλήθειας, ενώ σύμφωνα με τον Σαλλούστιο, κάθε μύηση έχει ως σκοπό να μας ενώσει τον άνθρωπο με τον κόσμο και τη θεότητα.

Στην μυητική διαδικασία των Μυστήριων χρησιμοποιούσαν ένα είδους θείου δράματος, πλούσιο από εικόνες της θεότητας διάμεσου του οποίου ερχόταν ο άνθρωπος σε επαφή με την θεία του αρχή. Στο θείο δράμα κάθε αντικείμενο, κάθε πράξη, σκεύος ή και εικόνα είναι συμβολικό της θείας ιδέας-ιστορίας και ως ιδεόγραμμα εκφράζεται και λειτουργεί σαν μεταφορικό μέσο (χρόνο-κάψουλα ) για μεγαλύτερη διάρκεια και αντοχή δια μέσου των αιώνων.

Όταν όμως αυτή η ιδέα που σχηματίζει συμβολικές εικόνες έχει να κάνει με καθημερινές μας συνήθειες όπως αυτή της διατροφής, που ως μέθεξη μετουσιώνεται με το σιτάρι και τον άρτο, τότε αυτός ο συμβολισμός μέσα από την επανάληψη γίνεται βίωμα η και μας συντροφεύει σε όλο τον βίο μας.

O στόχος των Μυστηριακών μυητικών τελετών: 

Ο πρώτος όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Βασίλειος Χλέτσος, ήταν να οδηγήσουν τις ψυχές στο αρχέγονο στοιχείο τους. Το τελευταίο και σημαντικότερο αυτό γεγονός βεβαίωνε ήδη ο Πλάτων στον Φαίδρο, όπου η κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι μύστες συγκρίνεται με εκείνη των ψυχών, πριν γεννηθούν, μέσα στο σώμα.

Ο δεύτερος ήταν να καταστεί γνωστό στον μυούμενο, πως η Σκέψη, κατερχόμενη από τον νοητό Κόσμο, περιβάλλεται διαδοχικά μια ψυχή και μετά ένα σώμα, και πως, μετά θάνατον, ακολουθεί την αντίστροφη πορεία. O κύκλος αυτός αποβλέπει στην σταδιακή διαύγαση των βαθύτερων περιοχών, στις διαδοχικές ζωές, για να μπορέσει τελικά η Σκέψη να οδηγήσει «μαζί της την ψυχή και το σώμα στα ύψη της τελειότητας» (Πλούταρχου, Περί Ψυχής VI, 2, και Περί  Ίσιδος και Oσίριδος 47).

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι τα Μυστήρια απολάμβαναν ιδιαίτερης εκτίμησης και σεβασμού, όχι μόνο από τους απλούς πολίτες αλλά και από τα λεγόμενα των μεγάλων Σοφών της Eλληνικής Διανόησης όπως:

Σοφοκλής: «Τρισευτυχείς θα πάνε στον Άδη όσοι θνητοί γνώρισαν τέτοιες τελετές μοναχά αυτοί θα ζουν εκεί καλά κι οι άλλοι όλοι θα τυραννιώνται».

Πίνδαρος: «Ευτυχής είναι εκείνος που είδε τα Ελευσίνια Μυστήρια, γιατί γνωρίζει το τέλος της ζωής του και τις αρχές που δόθηκαν στον άνθρωπο από τον Θεό».

Ο Αριστείδης για την μύηση του είπε: «Νόμισα ότι ήρθα σε επαφή με τον Θεό, και τον ένοιωσα να πλησιάζει εγγύτερα, και ήμουν τότε ανάμεσα σε εγρήγορση και ύπνο. Το πνεύμα μου ήταν ανάλαφρο, ώστε κανείς που δε έχει μυηθεί δεν μπορεί να μιλήσει για αυτό ή να το κατανοήσει».

Μένανδρος: «Ύπνος τα μικρά του θανάτου μυστήρια και αδύνατο να κρυφτεί η αλήθεια στον μυημένο».

Σωκράτης: «Οι μυημένοι είναι βέβαιο ότι απολαμβάνουν τη συντροφιά των θεών».

Ο Χριστιανισμός χρησιμοποίησε την Ελληνική αλληγορική Μυστηριακή γλώσσα για να διαδοθεί και δανείστηκε αφειδώς από την Ελληνική Φιλοσοφία και λατρεία για να αποκτήσει κύρος. Τούτο δεν είναι κακό. Κακό είναι ότι δεν ομολογούν την πρώτη πηγή της εμπνεύσεως και ακόμη χειρότερα ότι κατηγορούν τον Ελληνισμό ως ειδωλολατρικό.

Μιχάλης Μπατής

Απόσπασμα – ολόκληρο το άρθρο: http://intownpost.com/