Πρωταρχικός του σκοπός ήταν να βλέπει τα πράγματα καθαρά, απαλλαγμένος από κάθε είδους προδιάθεση. Επιχειρούσε, δηλαδή, να μελετήσει ένα θέμα από όλες τις πλευρές του, ώστε στο τέλος να οδηγηθεί στις όποιες συναγωγές ή ορισμούς εννοιών. Μάλιστα, προσπαθούσε να καθοδηγήσει και τους συνομιλητές του μέσω της μαιευτικής διαλεκτικής μεθόδου του στην ίδια κατεύθυνση, επιδιώκοντας να φέρει στην επιφάνεια τέτοιες πλάνες ή πεποιθήσεις που οι άλλοι θεωρούσαν αδιαμφισβήτητες αλήθειες. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η σύγχρονη δυτική κριτική παράδοση άρχεται από τους Αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι ανέπτυξαν αυτή τη συστηματική αμφισβήτηση όσων φαινομένων παρουσιάζονταν σαν δεδομένες αλήθειες.
Για εκείνον, η γνώση και η αλήθεια δεν ήταν κάτι δεδομένο, έτοιμο και ανώδυνο. Μη αρκούμενος στην παραδοσιακή αντίληψη για τη γνώση, θεωρούσε ότι για την απόκτησή της απαιτείται μια επίπονη διαδικασία, που την παρομοίαζε με τις ωδίνες του τοκετού. Εξάλλου, η αλήθεια προϋποθέτει άοκνη προσπάθεια και πνευματική κίνηση, ενώ η προκατάληψη συνεπάγεται στατικότητα. Πράγματι, αν το καλοσκεφτούμε, η αμφισβήτηση, όχι με τη μορφή της αρρωστημένης και καταναγκαστικής τάσης για απόρριψη των πάντων, αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την έκφραση του ελεύθερου πνεύματος, που δεν επαφίεται σε δογματικές και ιδεολογικές αγκυλώσεις, αλλά κρίνει, αναθεωρεί, ελέγχει ακατάπαυστα, εξοβελίζοντας από το νου, το λεξιλόγιο και την καθημερινότητά μας το δεδομένο, απόλυτο ή τελεσίδικο.
Δυστυχώς, όμως, η πλειονότητα των ανθρώπων δεν αξιολογεί τα πράγματα όπως εκείνος και γι' αυτό ουκ ολίγες φορές πέφτουμε θύματα των γνώσεών μας, που είναι εσφαλμένες ή ημιτελείς. Το γνωστικό μας κεφάλαιο και ό,τι μαθαίνουμε προέρχεται από πηγές των οποίων την αξιοπιστία δυστυχώς σχεδόν ποτέ δεν εξετάζουμε. Και συνήθως επιλέγουμε από τις ειδήσεις αυτές που είναι πιο «εύπεπτες» και εναρμονισμένες στην κοσμοθεωρία μας. Αν κάτι επιβεβαιώνει τις ιδέες που έχουμε ήδη διαμορφώσει ,το εγκολπωνόμαστε και το αναπαράγουμε, αναπτύσσοντάς το στο μυαλό μας μέσω της δημιουργίας συνδέσεων και συνειρμών, εκεί που δεν υπάρχουν.
Για την εγκυρότητα μιας γνώσης- είδησης δεν είναι τόσο το κύρος της αυθεντίας που μας πείθει, αλλά η πληροφορία αυτή καθαυτή σε συγκερασμό με τις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις. Και αυτό γιατί, όταν σου μαθαίνουν κάτι πεισματικά εξ απαλών ονύχων, με την πάροδο των χρόνων αυτό εξελίσσεται σε αταβιστική χαραγή στη σκέψη, στο χαρακτήρα, στην ιδιοσυγκρασία σου και είναι αναφανδόν αναπόφευκτο ότι θα συνυφανθεί σταδιακά με την ίδια σου την ύπαρξη, σαν κληρονομική εφεδρεία.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΑΙΜΟΝΙΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ - ΤΟ ΔΑΙΜΟΝΙΟ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ
ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΡΑΤΥΛΟΣ (Ή ΠΕΡΙ ΟΡΘΟΤΗΤΟΣ ΤΩΝ ΟΝΟΜΑΣΙΩΝ) – ΑΝΘΡΩΠΟΣ – Ο ΕΠΙΘΕΩΡΩΝ ΟΣΑ ΕΙΔΕ
ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΤΗΣ, ΑΠΟ ΤΟ «ΦΑΙΔΩΝ» ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΟΣ
Ο ΑΘΛΟΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΟΝΥΚΤΙΑΣ ΟΡΘΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΙΝΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου