ΑΡΧΑΙΑ ΝΕΑΠΟΛΙΣ (ΚΑΒΑΛΑ)

Πηγή εικόνας: https://commons.wikimedia.org/

Τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας και δραστηριότητας στην περιοχή της σημερινής Καβάλας τοποθετούνται στην Ύστερη Νεολιθική Εποχή και στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (4.500 – 2.2000 π.Χ.). Τα αρχαιολογικά ευρήματα της εποχής οδηγούν στην υπόθεση για παρουσία θρακικών φύλων στην περιοχή. Αυτοί ήταν οι Σάτρες, οι Σαπαιοί και οι Ηδωνοί.

Αμέσως μετά το τέλος της προϊστορικής εποχής και την έναρξη των Ιστορικών Χρόνων, η περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας (γνωστή τότε ως Θράκη), προσελκύει το ενδιαφέρον των μεγάλων πόλεων της Νότιας Ελλάδας, οι οποίες τότε συναγωνίζονταν για την ίδρυση των πρώτων αποικιών τους στο χώρο του Βόρειου Αιγαίου. Αποτέλεσμα αυτού του συναγωνισμού ήταν η ίδρυση της πόλης της Θάσου από Πάριους εποίκους. Το γεγονός τοποθετείται από τους περισσότερους ερευνητές στο μέσο του 7ου αιώνα π.Χ.

Απέναντι από  τη Θάσο οι Πάριοι ίδρυσαν τη Νεάπολη, εγκαθιστώντας την αποικία τους στη μακρόστενη χερσόνησο, οπού σήμερα αποτελεί τη συνοικία της Παναγίας.

Οι φορολογικοί κατάλογοι της Α’ Αθηναϊκής συμμαχίας μνημονεύουν για πρώτη φορά τη Νεάπολη. Το έτος 454 – 453 π.Χ. αναφέρεται στους φορολογικούς αυτούς καταλόγους ως “Νεάπολις εν Θράκη” και ότι πλήρωσε φόρο αξίας 1000 δραχμών. Το 450 π.Χ. μνημονεύεται με τον ίδιο φόρο ως “Νεάπολις παρ’ Αντισάραν”, ενώ από το 449 – 448 αναφέρεται απλά και ως “Νεάπολις”.

Κατά τον πελοποννησιακό πόλεμο η Νεάπολη παρέμεινε πιστή στην Αθήνα. Έφθασε μάλιστα σε τέτοιο σημείο αφοσίωσης ώστε να στραφεί και εναντίον της μητρόπολης της Θάσου.

Τα γεγονότα των ετών 412 – 407 διαφωτίζονται και από τις μαρτυρίες των αρχαίων ιστορικών και από τα επιγραφικά κείμενα που μας έχουν διασωθεί. Τα τιμητικά ψηφίσματα του αθηναϊκού δήμου εγκωμιάζουν τη Νεάπολη που συμπαραστάθηκε στην Αθήνα κατά την ταραχώδη αυτή περίοδο. Μετά την κατάληψη της Αθήνας από τους Λακεδαιμόνιους και τη σφαγή των αττικιζόντων Θασίων από το Λύσανδρο, η Νεάπολη φαίνεται πως δεν τιμωρήθηκε για την αφοσίωση της στους Αθηναίους.

Η Νεάπολη ήταν μέλος της Β’ Αθηναϊκής συμμαχίας, που ιδρύθηκε το 378 π.Χ. κι έμεινε σύμμαχος της Αθήνας ως την κατάκτηση της από το βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο. Η κατάληψη των Κρηνίδων και η μετονομασία της σε “Φίλιπποι” υπήρξε προμήνυμα της επερχόμενης κατάκτησής της. Ο Φίλιππος έγινε τόσο απειλητικός για τη Νεάπολη, ώστε η τελευταία αναγκάστηκε να ζητήσει τη βοήθεια της συμμάχου της, Αθήνας. Η παρουσίαση των Νεαπολιτών πρέσβεων στον αθηναϊκό δήμο έγινε το 355 π.Χ. Το αίτημά τους όμως αυτό, έμεινε χωρίς αποτέλεσμα, γιατί αφού κατέλαβε ο Φίλιππος τα εδάφη μέχρι το Νέστο, που του παραχώρησε ο βασιλιάς Κετρίπορις, μοιραία η Νεάπολη κατέληξε να είναι λιμάνι των Φιλίππων.

Πηγή εικόνας: https://www.gnoristetinellada.gr/

Οι μαρτυρίες που έχουμε για τα χρόνια που ακολουθούν είναι ελάχιστες. Η πιο σημαντική αφορά στη μάχη των Φιλίππων, κατά την οποία ο λιμένας της Νεάπολης χρησίμευσε ως βάση του στόλου της ρωμαϊκής δημοκρατικής παράταξης. Η μάχη των Φιλίππων πραγματοποιήθηκε το 42 π.Χ. στους Φιλίππους της Καβάλας. Αντίπαλοι ήταν από τη μια πλευρά ο Οκταβιανός και ο Μάρκος Αντώνιος και από την άλλη ο Βρούτος και ο Κάσσιος, δηλαδή οι δολοφόνοι του Ιούλιου Καίσαρα.

Κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους ο λιμένας της Νεάπολης αποτελεί το τέρμα του εμπορικού δρόμου που ενώνει τους Φιλίππους με την Ανατολή δια μέσου της Αλεξάνδρειας και Τρωάδας.

https://www.kavalagreece.gr/