ΤΟ ΠΙΘΑΡΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ

Η Πανδώρα είναι μορφή της Ελληνικής Μυθολογίας, όπου αναφέρεται ως η πρώτη  θνητή γυναίκα, αιτία όλων των δεινών κατά τον Ησίοδο.
Ο μύθος της Πανδώρας, μητέρας όλων των γυναικών, αλλά ως αιτίας όλων των παθών, λόγω της περιέργειάς της.
Σύμφωνα με την Θεογονία και τα Έργα και Ημέραι του Ησιόδου, η Πανδώρα πλάστηκε από χώμα από τον Ήφαιστο κατά παραγγελία του Δία.
Η Αθηνά της έδωσε ζωή και οι θεοί του Ολύμπου της προσέφεραν γενικά όλα τα χαρίσματα και τις ικανότητες, και μαζί μια επικίνδυνη γοητεία.

Στη Θεογονία αναφέρει ότι ο ευγενής γιος του Ιαπετού, ο Προμηθέας, έκλεψε την ιερή φωτιά και εξοργισμένος ο Δίας έστειλε στους ανθρώπους ένα μεγάλο κακό -το τίμημα για το ευεργέτημα της φωτιάς.
Ζήτησε από τον θεό Ήφαιστο να πλάσει από την γη την Πανδώρα και η Αθηνά την έντυσε και την στόλισε με κοσμήματα και της έβαλε ένα θαυμαστό πέπλο και στεφάνι στο κεφάλι καθώς και ένα στέμμα χρυσό.
Όπως περιγράφει ο Ησίοδος ήταν χάρμα οφθαλμών και έλαμπε με μεγάλη ομορφιά που την θαύμασαν ακόμα και οι θεοί και που δεν μπορούσε να της αντισταθεί κανένας θνητός, αφού μέχρι τότε δεν υπήρχαν γυναίκες παρά μόνον άνδρες. Από αυτήν γράφει ο Ησίοδος, κατάγονται όλες οι γυναίκες και το θηλυκό γένος.
Στην συνέχεια, από περιέργεια, η Πανδώρα σύμφωνα με τον μύθο αποδέσμευσε και σκόρπισε στην ανθρωπότητα όλα τα δεινά και τις ασθένειες που ήταν κρυμμένες σε ένα πιθάρι -το οποίο κατά λάθος καθιερώθηκε να αναφέρεται ως κουτί.
Έτσι όλα τα καλά που περιείχε πέταξαν αμέσως ξανά προς τον ουρανό και τους θεούς και στο πιθάρι απόμεινε μονάχα η ελπίδα.

Ο δραματουργός Αισχύλος, είδε το ίδιο θέμα από άλλη σκοπιά στο έργο "Προμηθέας Δεσμώτης".
Στον Αισχύλο η ελπίδα αντί να είναι κλεισμένη στο πιθάρι της Πανδώρας, αποτελεί στην πραγματικότητα το δώρο του Προμηθέα προς τους ανθρώπους. Στον στίχο 250 όταν ο χορός ρωτά τον Προμηθέα ποιο ήταν το αμάρτημα για το οποίο τιμωρείται, εκείνος απαντά:
«έκανα τους θνητούς να πάψουν να προβλέπουν το θάνατό τους ως μοιραίο»
«και τι φάρμακο βρήκες γι' αυτό;» ρωτά ο χορός
«τους έδωσα τυφλές ελπίδες» απαντά εκείνος
«σπουδαία λύση βρήκες» λέει ο χορός
«τους έδωσα και τη φωτιά» λέει ο Προμηθέας.

Από το κείμενο δεν αποσαφηνίζεται αν ο Αισχύλος εννοεί πως ο Προμηθέας ήταν εκείνος που σφάλισε το πιθάρι της Πανδώρας και φύλαξε την ελπίδα για στερνό καταφύγιο του ανθρώπου ή αν εννοεί πως εκείνος ήταν η αιτία να δοθεί στους ανθρώπους το δώρο της ελπίδας. Μπορεί να εννοεί ότι δίνοντας στον άνθρωπο τη φωτιά του έδωσε ουσιαστικά ελπίδες για καλύτερη ζωή.
Ο Δίας φρόντισε στο πιθάρι με τα δεινά να υπάρχει και η Ελπίδα. Αυτό δείχνει την ευσπλαχνία του Διός προς τον άνθρωπο.

Επιπλέον ο Επιμηθέας δεν τιμωρείται, αλλά αποκτά με την Πανδώρα μια κόρη, την Πύρρα, η οποία παντρεύεται τον Δευκαλίωνα, γιο του Προμηθέα. [σ.σ.: Ο Δευκαλίων και η Πύρρα γλιτώνουν από τον κατακλυσμό και αναδημιούργησαν την ανθρωπότητα. Εκτός από τα παιδιά που γεννήθηκαν από τις πέτρες που πέταξαν, η Πύρρα και ο Δευκαλίων γέννησαν τον Έλληνα, τον Αμφικτύονα, την Πρωτογένεια, την Πανδώρα τη νεότερη και τη Νύμφη Θυία.]

[Σείριος: Ο Επιμηθέας είναι αδερφός του Προμηθέα. Προμηθέας σημαίνει αυτός που πρώτα σκέφτεται και μετά ενεργεί, ενώ αντίθετα ο Επιμηθέας πρώτα ενεργεί απερίσκεπτα και μετά σκέφτεται τι έκανε… ]

Ακόμα και στην Ελλάδα έχει καθιερωθεί η αναφορά στο "κουτί" και όχι στο πιθάρι της Πανδώρας. Η αιτία είναι η επανεισαγωγή της Αρχαίας Γραμματείας από το εξωτερικό και η καθιέρωση της λέξης "κουτί" σε όλες τις άλλες γλώσσες προτού οι Έλληνες προλάβουν να ασχοληθούν οι ίδιοι με το πρωτότυπο Αρχαίο κείμενό τους.
Ο Ησίοδος όμως αναφέρει τη λέξη "πίθος", το πιθάρι. Από τη μετάφραση όμως του ΄Ερασμου ανατυπώθηκαν βιβλία με έργα του Ησιόδου στα αγγλικά, γερμανικά και γαλλικά, που όλα τους απέδιδαν τη λατινική λέξη pyxis στη γλώσσα τους ως box, boite κ.λπ.
Από αυτόν τον μύθο (και από την λάθος ξένη μετάφραση) είναι γνωστή μέχρι σήμερα η φράση «Κουτί της Πανδώρας» και λέγεται ότι κάποιος «άνοιξε το Κουτί της Πανδώρας» όταν κάνει μια φαινομενικά ασήμαντη πράξη που μπορεί να έχει ανυπολόγιστες συνέπειες.

[Σείριος: Εμείς όμως ας επικεντρωθούμε στην Ελπίδα που δεν χάθηκε και δεν πρέπει να χάνεται…]

Scholeio.com