ΤΥΠΟΙ ΟΝΕΙΡΩΝ

Το όνειρο αποτελεί τη μοναδική εμπειρία της διαφυγής από τα δυσάρεστα και ακατανόητα δεσμά του χρόνου και του χώρου. 

Στις περισσότερες περιγραφές ονείρων, οι Ομηρικοί ποιητές διαπραγματεύονται αυτό που βλέπουν σαν να ήταν «αντικειμενικό γεγονός». Το όνειρο συνήθως παίρνει τη φόρμα μιας επίσκεψης που κάνει μια μόνη ονειρική μορφή σ' ένα κοιμώμενο άνδρα ή γυναίκα. Η ίδια η λέξη όνειρος στον Όμηρο σχεδόν πάντοτε σημαίνει ονειρική μορφή και όχι ονειρική εμπειρία. Η ονειρική αυτή μορφή μπορεί να είναι ένας Θεός, ή ένα φάντασμα ή ένας προϋπάρχων ονειρικός αγγελιοφόρος, ή μια «εικόνα» (είδωλον), που δημιουργήθηκε ειδικά για την περίπτωση, αλλά οτιδήποτε κι αν είναι τούτο, υπάρχει αντικειμενικά στο χώρο, και είναι ανεξάρτητο από τον ονειρευόμενο.

Ο ονειρευόμενος δεν φαντάζεται πως βρίσκεται πουθενά αλλού παρά στο κρεβάτι του και μάλιστα ξέρει πως κοιμάται, αφού η ονειρική μορφή μπαίνει στον κόπο να του το δείξει καθαρά: «Κοιμάσαι, Ατρείδη», λέει το πονηρό όνειρο στο Β της Ιλιάδας, «Κοιμάσαι, Αχιλλέα», λέει το φάντασμα του Πατρόκλου, «Κοιμάσαι, Πηνελόπη», λέει η Αθηνά-είδωλο στην Οδύσσεια.

Οι Αρχαίοι Έλληνες λένε, πως βλέπουν ένα όνειρο - «όναρ ιδείν, ενύπνιον ιδείν». Λέγεται ακόμη, πως το όνειρο όχι μόνο «επισκέπτεται» τον ονειρευόμενο (φοιτάν επισκοπείν, προσελθείν, κλπ.) αλλά επίσης πως «στέκει πάνω του» (επιστήναι). Η τελευταία χρήση είναι ιδιαίτερα κοινή στον Ηρόδοτο και θεωρήθηκε ως μια ανάμνηση του ομηρικού (στη δ' αρ' υπέρ κεφαλής, «στάθηκε πάνω από το κεφάλι του»).

Ο Πίνδαρος δίνει το πιο γνωστό παράδειγμα, το όνειρο κατά την εγκοίμηση του Βελλεροφόντη, όπου η εισφορά είναι ένα χρυσό χαλινάρι. Επίσης ο Παυσανίας αναφέρει ότι η ονειρική μορφή του Ασκληπιού αφήνει πίσω της ένα γράμμα.

ΤΥΠΟΙ ΟΝΕΙΡΩΝ

Μέσα στην τάξη των σημαδιακών ονείρων μπορούμε να αναγνωρίσουμε μερικούς ξεχωριστούς τύπους. Σε μια κατάταξη που αναφέρεται από τον Αρτεμίδωρο, το Μακρόβιο κι άλλους μετέπειτα συγγραφείς , αλλά που η αρχή της μπορεί να βρίσκεται πάρα πολύ πίσω, διακρίνονται τρεις τέτοιοι τύποι:

α) Ο πρώτος είναι το συμβολικό όνειρο, που «ντύνει μέσα σε μεταφορές, όπως κάποια αινίγματα, μια σημασία που δεν μπορεί να κατανοηθεί χωρίς ερμηνεία».

β) Ο δεύτερος είναι το όραμα, που είναι καθαρή προ-εκπλήρωση ενός μελλοντικού γεγονότος.

γ) Ο τρίτος ονομάζεται χρηματισμός ή «χρησμός» και μπορεί να αναγνωρισθεί, «όταν ο πατέρας του ονειρευόμενου, ή κάποια άλλη σεβαστή και εντυπωσιακή προσωπικότητα (πιθανόν ένας ιερέας ή ακόμη ένας θεός) αποκαλύπτει στον ύπνο, χωρίς συμβολισμό, αυτό που πρόκειται ή δεν πρόκειται να συμβεί, ή δεν πρέπει να γίνει.

Χρησματικός τύπος ονείρου

Ο παλαιός ιατρικός συγγραφέας Ηρόφιλος (ενωρίς τον -3ο αιώνα) είχε πιθανόν τούτον τον τύπο υπόψη του, όταν διέκρινε τα «θεόπεμπτα» όνειρα από εκείνα που οφείλουν την αρχή τους είτε στη «φυσική» ενορατικότητα της ίδιας της ψυχής ή σε σύμπτωση ή σε ευσεβείς πόθους. Η Αρχαία λογοτεχνία είναι γεμάτη από τέτοια «θεόπεμπτα» όνειρα στα οποία μία μόνη ονειρική μορφή παρουσιάζεται, όπως στον Όμηρο, στον κοιμώμενο και του παρέχει προφητεία, συμβουλή, ή προειδοποίηση. Έτσι ένας «όνειρος» στάθηκε πάνω από τον Κροίσο και τον προειδοποίησε για τις επερχόμενες καταστροφές. Ο Ίππαρχος είδε «ένα ψηλό και ωραίο άνδρα» που του έδωσε ένα στιχουργημένο χρησμό, ακριβώς όπως η «λαμπρή και ωραία γυναίκα», αποκάλυψε στο Σωκράτη την ημέρα του θανάτου του, με την παράθεση ομηρικών στίχων. Ο Αλέξανδρος είδε «έναν ασπρομάλλη άντρα με σεβάσμια εμφάνιση», που επίσης απάγγελνε Όμηρο και ο οποίος ήταν, κατά την γνώμη του Αλέξανδρου, πραγματικά ο ίδιος ο Όμηρος.

https://www.nea-acropoli-athens.gr/

--------------------

ΕΝΝΕΑ ΕΤΗ ΦΩΤΟΣ: Αποτελέσματα αναζήτησης για ΟΝΕΙΡΑ