Κυριακή 27 Μαρτίου 2022

ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ

Η μυστηριώδης και ασύλληπτη, για τον ανθρώπινο νου, οντότητα, που λέγεται "χρόνος", άρχισε μαζί με τον χώρο και άλλες διαστάσεις. Στα λεξικά περιγράφεται σαν "διάρκεια, συνεχιζόμενη ύπαρξη ή εξέλιξη που θεωρείται ότι επηρεάζει πρόσωπα και πράγματα". Ονομάστηκε "κήρυξ της αλήθειας" και "πάντων ιατρός". 

Κατά τον Θαλή: "Σοφώτατον χρόνος. Ανευρίσκει γαρ πάντα"

Στον ορατό κόσμο της ύλης ο ενήλικας άνθρωπος -σε αντίθεση με το αχρονικό ζώο- χρειάζεται την αίσθηση του χρόνου για να συγκεκριμενοποιήσει το περιβάλλον του και να ιεραρχήσει τα γεγονότα στη σκέψη του. Οι χρονικοί τόποι "παρελθόν" και "μέλλον" οφείλονται, επομένως, στην αιτιοκρατική δομή του κόσμου.

Ο Αναξαγόρας εξήγησε ότι, ο χρόνος συνοδεύει τον χώρο μέσα στη συνεχή αλλαγή των πραγμάτων, των κραδασμών και των σκέψεων. Δεν πρέπει, λοιπόν, να παραβλέπουμε ότι ο χρόνος περικλείει πολλά μυστήρια της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η Ιστορία και η Παράδοση μας προσφέρουν μια αίσθηση του χρόνου. Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος θεωρεί πως ο Θεός δημιουργεί τον αιώνα, τον κόσμο, το χρόνο, τη γένεση.

Ο Πυθαγόρας δίδασκε ότι οι θάλασσες δημιουργήθηκαν βαθμιαία, λέγοντας ότι τις δημιούργησαν τα δάκρυα του Κρόνου, που συμβόλιζε τον κοσμικό χρόνο. Στην Ελληνική Μυθολογία ο Χρόνος έχει φτερούγες στην πλάτη, αφού δεν σταματά ποτέ την κίνησή του.

Ο Αριστοτέλης και οι Στωικοί τον θεωρούν κατεξοχήν κυκλικό, τονίζοντας την περιοδικότητα και την επανεμφάνιση των φαινομένων. Αντίθετα, η πλατωνική θέση είναι ότι το ανώτερο, το θεϊκό, είναι απαγκιστρωμένο από τον χρόνο.

Ο χρόνος είναι αρχετυπικά συνδεδεμένος με τον μετασχηματισμό και την αθανασία, μέσω του ασυνείδητου. Η αίσθηση της αθανασίας έχει την προέλευσή της σε ένα παράξενο συναίσθημα επέκτασης στον χώρο και στον χρόνο: οι τελετές θεοποίησης που έκαναν οι μυημένοι, μέσα στα πλαίσια των μυστηρίων, ήταν μια προβολή αυτού του ψυχικού φαινομένου.

Ο χρόνος είναι σχετικός και σε διαφορετικά μέρη του σύμπαντος, τρέχει με διαφορετικούς ρυθμούς.

Έχει, επίσης, διατυπωθεί η θεωρία ότι, υπάρχουν παράλληλοι κόσμοι και παράλληλοι χρόνοι που διακλαδώνονται άπειρα. Εμείς ζούμε σε ένα από τα πολλά στρώματα που διατίθενται.

Οι στιγμιαίες εμπειρίες "ολίσθησης" στον χρόνο είναι κάποιο μπέρδεμα αυτών των στρωμάτων. Στα όνειρά μας όμως, αυτά τα στρώματα συνδέονται. Ίσως έτσι εξηγούνται τα τηλεπαθητικά και τα προφητικά όνειρα. Η πρόβλεψη του τυχαίου ήταν πάντα μεγάλη πρόκληση και ανάγκη για τον άνθρωπο που επιζητεί την βεβαιότητα. Η έρευνα του χρόνου είναι, επομένως, η έρευνα του τυχαίου.

Ο σύγχρονος άνθρωπος διακατέχεται από χρονική ανυπομονησία, γίνεται πιο επιφανειακός και εφήμερος, δεν συγκεντρώνεται. Ο χρόνος του στοχασμού έχει εξατμιστεί και οι περισσότερες αποφάσεις παίρνονται από έμπνευση, αστραπιαία. Τίποτα δεν γλυτώνει από τον κατακερματισμό της ώρας (valuable time), ούτε καν ο έρωτας, που καταντά έτσι ένα χυδαίο όργιο, μια αηδιαστική χρησιμότητα. Ποιος διαβάζει σήμερα σε βάθος ένα βιβλίο; Πόσοι μπορούν να αφιερώσουν κάποιες στιγμές για να ξεκαρδιστούν στα γέλια; 

Ο αιώνας μας σκοτώνει στο όνομα του (τεχνολογικού) μέλλοντος. Ποιος είναι ο ρόλος της αιωνιότητας; Η αιωνιότητα εργάζεται μέσα στον άνθρωπο για να διώξει τον θρασύτατο καταληψία της συνείδησης που λέγεται "εγώ". Όταν το "εγώ" φύγει, παρουσιάζεται η Αλήθεια που όλοι (υποτίθεται ότι) αναζητούμε. 

Ταξίδι στην Ιθάκη. Πορεία προς την αυτογνωσία, δοκιμαστής ο χρόνος. Δημιουργώ, χτίζω, αναπλέω τον χρόνο, θέλω να γνωρίσω, δεν είμαι απλός παρατηρητής. Ο χρόνος είναι, λοιπόν, δοκιμαστής συνειδήσεων. 

του Διονύση Κλαδά


(απόσπασμα)

-------------------------------

O ΧΡΟΝΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ Ο ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Αρχειοθήκη ιστολογίου