Θεσσαλονίκη: Το αρχαιολογικό μυστήριο που ανακαλύφθηκε το 1916, αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν έως και σήμερα

Ένα ανοιχτό αρχαιολογικό ερώτημα – ένα μυστήριο που προκαλεί το ενδιαφέρον όσων αγαπούν τα κρυμμένα μυστικά της Ελληνικής Ιστορίας.

Σε μια γωνιά της σύγχρονης Θεσσαλονίκης, στην περιοχή της Πυλαίας, εντοπίστηκε το 1916 ένα από τα λιγότερο γνωστά αλλά εξαιρετικά ενδιαφέροντα αρχαιολογικά μυστήρια της Μακεδονίας. Πρόκειται για έξι επιτύμβιους βωμούς που εντοπίστηκαν διάσπαρτοι, αλλά σε μικρή απόσταση ο ένας από τον άλλον και αποτέλεσαν μια ηχηρή μαρτυρία ενός παρελθόντος βαθιά ριζωμένου στη θρησκευτική λατρεία και την ταφική πρακτική της αρχαιότητας. Οι βωμοί άρχισαν να έρχονται στο φως σταδιακά, κατά τη διάρκεια οικοδομικών εργασιών που γίνονταν από εργάτες του αγγλικού στρατεύματος του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, που κατασκεύαζαν στην περιοχή «Ρίγανη» τον δρόμο που οδηγούσε προς τον Χορτιάτη. Εντοπίστηκαν σε παρακείμενο ρέμα 400 μ. ΝΔ του μικρού τότε οικισμού της Πυλαίας..

Και οι έξι βωμοί έφεραν επιγραφές στα ελληνιστικά ελληνικά, αλλά και ανάγλυφα διακοσμητικά στοιχεία, όπως φίδια, κάνθαρους, ή στεφάνια – όλα σύμβολα ταφικής σημασίας. Αυτό που τους έκανε να διαφέρουν από τους απλούς επιτύμβιους λίθους ήταν το γεγονός ότι είχαν τη μορφή μικρών βωμών για θυσία. Ενδεχομένως, οι οικογένειες που έφτιαξαν αυτούς τους βωμούς δεν τους τοποθετούσαν απλώς στους τάφους, αλλά με αυτόν τον τρόπο δημιουργούσαν μια τελετουργική σχέση με τους νεκρούς τους μέσα από θυσίες και προσφορές. Ένα είδος «επικοινωνίας» με τον Κάτω Κόσμο, με τη φωτιά να «ενώνει» ζωντανούς και νεκρούς. 

Οι επιγραφές αναφέρουν κυρίως ελληνικά ονόματα τα οποία παρέπεμπαν σε ελευθερωμένους δούλους ή μετοίκους. Πρόσωπα δηλαδή από την μεσαία ή κατώτερη κοινωνική τάξη και αυτό δημιουργεί ακόμη ένα ενδιαφέρον αν αναλογιστεί κανείς την πολυτέλεια των βωμών αυτών. Δημιουργήθηκαν από μια κοινότητα με ιδιαίτερη λατρευτική παράδοση; Ήταν ένας χώρος λατρείας ή ένα τοπικό ιερό; Αυτό που προβλημάτισε τους μελετητές είναι η εγγύτητα και η ομοιομορφία των βωμών. Δεν είναι συνηθισμένο να εντοπίζονται τόσοι επιτύμβιοι βωμοί σε τόσο κοντινή απόσταση, χωρίς να υπάρχουν σαφή στοιχεία ενός οργανωμένου νεκροταφείου..

Η τοποθέτησή τους, η διασπορά τους και η τεχνοτροπία τους δημιουργούν την εντύπωση κάποιας ιδιαίτερης τοπικής συνήθειας ή ακόμη και ενός άγνωστου ταφικού εθίμου που δεν έχει ακόμη ερμηνευθεί. Κάποιοι από τους βωμούς εκτίθενται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, ενώ άλλοι φυλάσσονται σε αποθήκες της Εφορείας Αρχαιοτήτων. Ελάχιστοι κάτοικοι της Πυλαίας γνωρίζουν την ύπαρξή τους, αν και αποτελούν μοναδικό τεκμήριο για την ταφική λατρεία στη Μακεδονία κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Οι έξι επιτύμβιοι βωμοί της Πυλαίας παραμένουν ένα ανοιχτό αρχαιολογικό ερώτημα – ένα μυστήριο που προκαλεί το ενδιαφέρον όσων αγαπούν τα κρυμμένα μυστικά της ελληνικής ιστορίας.

με πληροφορίες από: Εφορία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης ΑΔΑΜ-ΒΕΛΕΝΗ Π., & ΣΒΕΡΚΟΣ Η. Κ. (2000). Ενεπίγραφοι ταφικοί βωμοί από τή Θεσσαλονίκη. Tekmeria, 5, 1–34. https://doi.org/10.12681/tekmeria.197 Επιτύμβιες στήλες και ανάγλυφα από τη Θεσσαλονίκη και την περιοχή της: τυπολογία, εικονογραφία, λειτουργία – Διδακτορική διατριβή Δήμητρας Τερζοπούλου, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2019, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας **Πηγή Εικόνων: Εφορία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης – Facebook Page.

Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://parallaximag.gr/thessaloniki-news/thessaloniki-to-archaiologiko-mystirio-poy-anakalyfthike-to-1916-alla-elachistoi-gnorizoyn-eos-kai-simera