Ο Μέλισσος ο Σάμιος, γιος του Ιθαγένη, ήταν Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος εκ των προσωκρατικών, καταγόμενος από τη Σάμο, που έζησε τον -5ο αιώνα. Υπήρξε μαθητής και ομόδοξος του Παρμενίδη και εκπρόσωπος (μάλλον ο τελευταίος) της Ελεατικής Σχολής.
Το -440, όταν ο Περικλής έπλευσε με 44 τριήρεις εναντίον της Σάμου, που είχε αποσκιρτήσει από την Αθηναϊκή Συμμαχία, ο Μέλισσος ανέλαβε την αρχιστρατηγία του στρατού των Σαμίων. Αρχικά είχε επιτυχίες, αλλά τελικώς οι Αθηναίοι, μετά από πολιορκία εννέα μηνών, ανάγκασαν τους αποστάτες να παραδοθούν.
Στο σύγραμμά του "Περί Φύσεως" ή "Περί Όντος", ο Μέλισσος αναπτύσσει τη θεωρία του Ξενοφάνη, την οποία τελειοποίησε και ο Παρμενίδης. Η βασική αρχή της είναι ότι μόνο το «ον» υπάρχει, δηλαδή το σύμπαν, και αυτό αναγκαστικά ταυτίζεται με τον Θεό.
Ειδικότερα, ο Μέλισσος δεχόταν ως αρχή του κόσμου το «εν» (ένα), το οποίο χαρακτήριζε αιώνιο, άπειρο, ενιαίο, ακίνητο, απόλυτα όμοιο μόνο με τον εαυτό του και αμετάβλητο: «Μέλισσος και Ζήνων το εν και το παν, και μόνον αΐδιον και άπειρον είναι το εν», ενώ το γίγνεσθαι το θεωρούσε δημιούργημα των αισθήσεων, και γι' αυτό απατηλό: «Μέλισσον εν το παν λέγοντας είναι και διά το τας αισθήσεις ψευδείς είναι».
Δίδασκε ότι το «όντως ον» «ουκ έχει αρχήν, ουδέ τελευτήν» και συνεπώς δεν μπορεί να γεννηθεί αφ' εαυτού. Διότι αν γεννιόταν, τότε μοιραία θα έπρεπε και να πεθάνει, ενώ το όντως ον είναι αιώνιο και άφθαρτο.
Σύμφωνα με τον Διογένη τον Λαέρτιο, ο Μέλισσος θεωρούσε ότι το σύμπαν είναι ένα, άπειρο, πλήρες, αναλλοίωτο, ακίνητο και ομοιογενές: «εδόκει δε αυτώ το παν άπειρον είναι και αναλλοίωτον και ακίνητον και εν και όμοιον εαυτώ και πλήρες».
-------------------------------------------
Κι αλήθεια, ποτέ του δε θα μπορούσε ο Μέλισσος να λησμονήσει το Θαλή. Να τι είχε συμβεί πριν από χρόνια όταν ο Μέλισσος ήταν πολύ νέος:
Ο ΘΑΛΗΣ ΕΚΡΙΝΕ ΠΩΣ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΗΤΑΝ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ ΣΤΑ ΠΡΟΣΒΛΗΤΙΚΑ ΛΟΓΙΑ, ΑΛΛΑ, ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου