ΠΙΤΤΑΚΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ

ΕΝΑΣ ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΣΟΦΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΟΣ

Ο Πιττακός ήταν γιος του Υρραδίου και καταγόταν από τη Μυτιλήνη. Ο Δούρις λέει πως ο πατέρας του καταγόταν από τη Θράκη. Αυτός, σε συνεργασία με τους αδελφούς του Αλκαίου, ανέτρεψε τον Μέλαγχρο, τον τύραννο της Λέσβου. 

Όταν Αθηναίοι και Μυτιληναίοι πολεμούσαν για την Αχιλείτιδα, αυτός ήταν στρατηγός των Μυτιληναίων, των Αθηναίων ήταν ο Φρύνων, ο Ολυμπιονίκης στο παγκράτιο. Συμφώνησε να μονομαχήσει μ' εκείνον και, έχοντας κρυφά κάτω από την ασπίδα δίχτυ, τύλιξε τον Φρύνωνα, τον σκότωσε και κέρδισε την περιοχή νια τους Μυτιληναίους. 

Πάντως αργότερα, όπως μας λέει ο Απολλόδωρος στα «Χρονικά», Αθηναίοι και Μυτιληναίοι βρέθηκαν στο δικαστήριο για εκείνη την περιο­χή. Η δίκη έγινε μπροστά στον Περίανδρο, και η απόφαση του ήταν ευνοϊκή για τους Αθηναίους. Τότε, λοιπόν, οι Μυτιληναίοι τίμησαν εξαιρετικά τον Πιττακό και του εμπιστεύθηκαν την εξουσία. Τούτος την κράτησε δέκα χρόνια και, αφού έβαλε τάξη στο πολίτευμα, την παρέ­δωσε. 

Έζησε άλλα δέκα χρόνια και οι Μυτιληναίοι του έδω­σαν μια περιοχή που την έκανε ιερή και τώρα ονομάζεται «Πιττάκειος».

Ο Σωσικράτης αναφέρει ότι χώρισε ένα μι­κρό τμήμα και είπε πως το μισό είναι περισσότερο από το σύνολο. Όταν ο Κροίσος του πρόσφερε χρήματα, πάλι δεν τα δέχτηκε, λέγοντας πως έχει τα διπλά απ' όσα ήθελε - είχε πεθάνει ο αδελφός του χωρίς να αφήσει παιδιά και τον είχε κληρονομήσει ο Πιττακός.

Η Παμφίλη στο δεύτερο βιβλίο των «Υπομνημάτων» αναφέρει ότι τον γιο του, τον Τυρραίο, τον σκότωσε με τσε­κούρι ένας χαλκουργός, την ώρα που βρισκόταν σε κουρείο στην Κύμη. Οι κάτοικοι της Κύμης έστειλαν τον φονιά στον Πιττακό, ο οποίος, αφού έμαθε τι έγινε, τον άφησε ελεύθερο λέγοντας: «Η συγχώρεση είναι ανώτερη από τη μετάνοια».

Ο Ηράκλειτος, όμως, λέει ότι είπε: «Η συγχώρεση είναι ανώτε­ρη από την τιμωρία», όταν, αφού είχε αιχμαλωτίσει τον Αλ­καίο, τον άφησε ελεύθερο.

Θέσπισε και νόμους. Αν κάποιος διέπραττε αδίκημα σε κατάσταση μέθης, η τιμωρία του ήταν διπλή, αυτό για να μη μεθούν, επειδή στο νησί υπήρχε άφθονο κρασί. Είπε ότι είναι δύσκολο να παραμείνει κάποιος ενάρετος. Αυτό το αναφέρει και ο Σιμωνίδης λέγοντας: «Είναι δύσκολο ένας άνδρας να είναι αλάθητος, όπως λέει και ο Πιττακός». Τον αναφέρει και ο Πλάτων στον «Πρωταγόρα» λέγοντας: «Με την ανάγκη ούτε οι θεοί δεν πολεμούν». Ακόμη: «Η εξουσία αποδεικνύει τον χαρακτήρα των ανδρών». Όταν κάποτε ρωτήθηκε, τι είναι άριστο, είπε «Να κάνεις με τον καλύτερο τρόπο αυτό που πρέπει να γίνει τώρα».

Όταν τον ρώτησε ο Κροίσος ποια είναι η μέγιστη αρχή, είπε «Αυτή του ποικίλου ξύλου», εννοώντας τον νόμο. Έλεγε ακόμη οι νίκες να πετυχαίνονται χωρίς να χυθεί αίμα. Στον Φωκαϊκό που έλεγε ότι πρέπει να ψάχνουμε για να βρούμε έναν καλόν άνθρωπο, είπε: «Αν τον πολυψάχνεις, δεν θα τον βρεις». Σ' αυτούς που ήθελαν να μάθουν τι είναι ευχάριστο, είπε: «Ο χρόνος». Τι είναι αφανές; «Το μέλ­λον». Τι είναι πιστό; «Η γη». Τι είναι άπιστο; «Η θάλασσα». Έλεγε ακόμη πως οι συνετοί άνθρωποι προνοούν και προλαβαίνουν τις αντιξοότητες, ενώ οι γενναίοι μπορούν να τις αντιμετωπίσουν. «Μην αποκαλύπτεις αυτό που σκοπεύεις να κάνεις, γιατί, αν αποτύχεις, θα σε κοροϊδέψουν». Την ατυχία δεν πρέπει να την κοροϊδεύουμε, φοβούμενοι τη νέμεση. Όταν μας εμπιστεύονται κάτι, πρέπει να το επιστρέφουμε. Δεν πρέ­πει να κακολογούμε τους φίλους ούτε όμως και τους εχθρούς. Να είμαστε ευσεβείς, συνετοί, φιλαλήθεις, έμπιστοι, έμπειροι, επιδέξιοι, να έχουμε φίλους και να είμαστε επιμελείς.

Από τα ποιήματα του ξεχώρισε το παρακάτω: Πρέπει κρατώντας τόξο και γεμάτη φαρέτρα να πλησιάζεις τον κακό άνδρα. Απ' όσα λέει, τίποτε δεν είναι άξιο εμπιστοσύνης, αφού μέσα στην καρδιά του υπάρχουν σκέψεις διφορούμενες.

Έγραψε και εξακόσιους ελεγειακούς στίχους, καθώς επί­σης ένα πεζό κείμενο που περιείχε τους νόμους για τους πολίτες. Η εποχή της ακμής του συνέπεσε με την τεσσαρακοστή δεύτερη Ολυμπιάδα. Πέθανε όταν ήταν άρχοντας ο Αριστομέ­νης, τον τρίτο χρόνο της πεντηκοστής δεύτερης Ολυμπιάδας, αφού έζησε πάνω από εβδομήντα χρόνια και ήταν ήδη γέρος. Στον τάφο του χαράχτηκε το ακόλουθο επίγραμμα: Με δάκρυα που του ταιριάζουν η ιερή Λέσβος θρηνεί τον Πιττακό που γέννησε και που τώρα είναι νεκρός. Το απόφθεγμα «Αναγνώριζε την ευκαιρία» είναι δικό του.

Υπήρξε και άλλος Πιπακός νομοθέτης, όπως λέει ο Φαβωρίνος στο πρώτο κεφάλαιο των «Απομνημονευμάτων» και ο Δημήτριος στους «Ομώνυμους», που ονομάστηκε μικρός.

Λένε ότι κάποτε ο σοφός δίνοντας συμβουλές σε έναν νέο για τον γάμο, του είπε αυτά που αναφέρει ο Καλλίμαχος στα «Επιγράμματα»: Κάποιος ξένος Αταρνείτης ρωτούσε τον Πιττακό τον Μυτιληναίο, τον γιο του Υρράδιου: Γέροντα, έχω τη δυνατότητα να διαλέξω ανάμεσα σε δύο γυναίκες. Η μία είναι όμοια με μένα στον πλούτο και την καταγωγή, η άλλη με ξεπερνά. Τι να προτιμήσω; Έλα σκέψου μαζί μου, ποια να παντρευτώ; Έτσι του είπε. Τότε εκείνος σηκώνοντας το ραβδί, το γεροντικό όπλο, απάντησε: εκείνα θα σου λύσουν κάθε απορία. Τα παιδιά κρατούσαν τις γρήγορες σβούρες τους και τις γύριζαν σε πλατύ τρίστρατο. Ακολούθησε τα, του λέει. Εκείνος πλησίασε. Τα παιδιά έλεγαν: μείνε κοντά στη δική σου (σβούρα). Ακούγοντας αυτά ο ξένος δίστασε να σχετισθεί με ανώτερο σπίτι, ακολούθησε την προειδοποίηση των παιδιών και παντρεύτηκε γυναίκα ισότιμη του. Έτσι και συ Δίων μείνε εκεί που ανήκεις. Φαίνεται πως αυτά τα είπε εξαιτίας της δικής του ψυχολο­γικής κατάστασης, γιατί η γυναίκα του καταγόταν από ανώτερη γενιά - ήταν αδελφή του Δράκοντα, του γιου του Πενθίλου - και τον αντιμετώπιζε με μεγάλη περιφρόνηση.

Σώζεται η παρακάτω σύντομη επιστολή του (Προς τον Κροίσο, γιό του Αλυάττη).

 Ο Πιττακός στον Κροίσο Με παρακαλείς να έλθω στη Λυδία για να δω τα πλούτη σου. Εγώ, παρ' όλο που δεν τα έχω δει, είμαι σίγουρος ότι ο γιος του Αλυάττη είναι ο πλουσιότερος βασιλιάς. Δεν θα βγει τίποτε από την επίσκεψη μου στις Σάρδεις. Δεν χρειάζομαι χρυσάφι και έχω αποκτήσει αρκετά ακόμα και για τους φί­λους μου. Πάντως θα έρθω, για να συναναστραφώ έναν φι­λόξενο άνθρωπο.

ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ – ΠΙΤΤΑΚΟΣ

https://pdfcoffee.com/--219-pdf-free.html

------------------------------------

ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΣΟΦΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΟΙΚΟΥ / ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΣΟΦΩΝ ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ